Morgunblaðið - 02.02.1992, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. FEBRUAR 1992
13
um frest til þriðjudags til að skila
inn sparnaðartillögum því málið
væri gífurlega flókið og viðamikið.
Að sögn Ólafs er ekki búið að ákveða
endanlega til hvaða ráða verður grip-
ið, en ofarlega í hugum manna er
að leggja bráðaþjónustu af ef ekkert
viðbótarfjármagn fæst, en hún er
nú tveir þriðju hlutar starfseminnar.
Ef bráðavöktum á Landakoti verður
hætt, er ljóst að fækka þarf starfs-
fólki um 200 til 250 manns. Að sögn
Ólafs Arnar Arnarsonar, formanns
læknaráðs, komu 3.580 bráðasjúkl-
ingar á Landakot á sl. ári. Ef hinir
spítalarnir ættu að taka við þessum
sjúklingafjölda til viðbótar þeim nið-
urskurði á útgjöldum sem þeim væri
ætlaður, gætu menn séð hvort það
væri nokkuð ofsagt að afleiðingin
yrði öngþveiti.
Annar kostur, sem verið er að
íhuga á Landakoti, er sameining við
Borgarspítala, en ekkert hefur gerst
í sameiningarmálinu síðan um miðj-
an desember sl. þegar upp úr viðræð-
um slitnaði eftir að nefnd á vegum
heilbrigðisráðherra skilaði tillögum
um sameiningu spitalanna tveggja.
Hinsvegar er fjármálaráðherra
heimilt, samkvæmt 6. grein fjárlag-
anna, að taka upp viðræður aftur
við spítalana tvo um sameiningu
vegna þess mikla niðurskurðar sem
framundan er. „Ég tel að í tillögum
nefndarinnar hafi kornið fram mjög
skynsamlegar sameiningarhug-
myndir sem myndu geta leitt til
sparnaðar þegar búið væri að koma
þeim í kring. Tillögurnar gerðu m.a.
ráð fyrir því að tekið yrði í notkun
allt það húsnæði sem er ónotað á
Borgarspítala og þar breytt ýmsu
svo hægt yrði að flytja verkefni frá
Landakoti yfir á Borgarspítala.
Landakot yrði síðan gert að hjúkrun-
arspítala þegar fram liðu stundir.
Þegar búið væri að koma þessu í
kring, myndi betri nýting fást út úr
þjónustudeildum sérstaklega, skurð-
stofum, rannsóknastofum og rönt-
gendeildum. Og við álitum jafnframt
að hjúkrunarspítali, sem rekin yrði
sem sjálfstæður spítali, væri ódýrari
í rekstri en B-álma Borgarspítalans
er núna,“ segir Páll Sigurðsson,
ráðuneytisstjóri og formaður sam-
einingarnefndarinnar.
ÖIlu starfsfólki Landakotsspítala,
640 manns, hefur verið sagt upp
störfum frá og með 1. febrúar og
hafa flestir starfsmenn þriggja mán-
aða uppsagnarfrest. Stjórn spítalans
kaus fremur að segja upp öllu
starfsliði heldur en hluta þess til
þess að hafa svigrúm til endurskip-
ulagningar rekstursins. Jón
Sæmundur Sigurjónsson, hagfræð-
ingur í heilbrigðisráðuneyti, segir
það hafa komið ráðuneytismönnum
töluvert á óvart að stjórn Landakots
hefði valið þá leið að segja öllum
upp. „Við stóðum í þeirri meiningu
að stjórnendur þar væru búnir að
gera það upp við sig hvernig reka
ætti spítalann áfram og því yrði
aðeins hluti starfsfólks fyrir upp-
sögnum. Persónulega finnast mér
svona vinnubrögð hafa í för með sér
óþarflega mikinn óróa og setja nán-
ast skelfingu í raðir starfsmanna."
ST, JÓSEFSSPÍTALI
í HAFNARFIRÐI
„Við ætlum að segja upp sjö og
hálfu stöðugildi af um 100 stöðugild-
um sem við nú höfum og munu upp-
sagnirnar taka gildi á næstu mánuð-
um. Við gerum ekki ráð fyrir lokun
deilda, en áætlanir eru uppi um að
breyta verulega rekstrarfyrirkomu-
lagi, sérstaklega á handlæknings-
deild. Þar myndum við búa til fimm
daga deild og loka um helgar. Aðrar
ráðstafanir fylgja þessu, t.d. ráðstaf-
anir til að auka okkar sértekjur og
í því sambandi höfum við í huga að
auka starfsemi ýmissa deilda okk-
ar,“ segir Árni Sverrisson, fram-
kvæmdastjóri St. Jósefsspítala í
Hafnarfirði. „Hinsvegar er það ljóst
að við náum engan veginn endum
saman með þeirri rekstraráætlun
sem við höfum gert í ljósi fjórðung-
sniðurskurðar á fé til okkar og við
komum til með að óska eftir úthlut-
un úr þeim sjóði sem ráðherra hefur
til skiptana."
Upphaflega var gert ráð fyrir að
spítalinn tæki á sig 120 milljóna
króna niðurskurð, eða helmingsnið-
urskurð frá fyrra ári, öll starfsemi
sjúkrahússins yrði lögð niður og þar
opnað hjúkrunarheimili. „Síðan varð
það að samkomulagi okkar og ráðu-
neytis á þeim tíma sem fjárlagafrum-
varpið var í meðförum Alþingis að
ýta þessum fyrirætlunum alveg út
af borðinu vegna ýmissa faglega
ástæðna sem lágu að baki. Ráðherra
taldi sér ekki fært að draga til baka
þann mikla niðurskurð sem upphaf-
lega var ákveðin. Við mættumst því
á miðri leið og erum nú að vinna
okkar rekstraráætlun í samvinnu við
ráðuneytið," segir Ámi.
Á FUNDI bæjarráðs Akraness
fimmtudaginn 30. janúar voru
m.a. til umfjöllunar málefni Bif-
reiðaskoðunar íslands og var eft-
irfarandi ályktun samþykkt:
“Bæjarráð Akraness lýsir yfir
stuðningi við hugmyndir dómsmála-
ráðherra um að veita löggiltum verk-
stæðum heimild til að annast skoðun
bifeiða.
Einkaleyfi Bifreiðaskoðunar ís-
lands hf. hefur leitt til þess að skoð-
un bifreiða er dýrari en áður og þjón-
usta víða um land lakari en áður
var. Bæjarráð telur eðlilegt að leita
ráða til þess að snúa þessari þróun
við og skorar á dómsmálaráðherra
að fylgja tillögum sínum fast eftir.“
júlí nk., en hægt verður að taka þar
í notkun 15 rúm ef rekstrarfé fæst.
Þessar fyrirhuguðu aðgerðir í Kefla-
vík myndu leiða til þess að segja
þyrfti upp starfsmönnum í um tíu
stöðugildum tímabundið, segir Karl.
EGILSSTAÐIR
„Við reynum að fara eftir því sem
okkur er gert. Hins vegar sitjum við
illa í súpunni vegna þess að hér var
öll starfsemi endurskipulögð árið
1989 þegar spítalinn flutti í nýtt
húsnæði. Ýtrasta aðhalds var þá
gætt í endurskipulagningu og starfs-
lið beinskorið þannig að nú eigum
við ekki hægt um vik að byija upp
á nýtt,“ segir Einar Rafn Haralds-
son, framkvæmdastjóri Sjúkrahúss-
ins á Egilsstöðum, en þar er rekin
fremur lítil eining, með 32 sjúkra-
rúmum, og því ekki hægt að loka
neinni deild. Um 80% af sjúklingum
þar eru langlegusjúklingar, sem sum-
ir hveijir eru heimilislausir og eiga
hvergi annars staðar athvarf.
Sjúkrahúsið á Egilsstöðum verður
fyrir um sex milljóna króna niður-
skurði sem samsvarar því að ekki
yrðu greidd laun í einn mánuð, að
sögn Einars. „Þau ráð sem við höfum
eru að leysa ekki af í fríum þannig
að aukið álag kemur á þá sem eftir
eru. Við munum heldur ekki kalla inn
afleysingafólk á fyrsta degi veikinda
starfsfólks nema þar sem einn er að
störfum og settur verður kvóti á yfir-
vinnu. Við ætlum jafnframt að ganga
örlítið á gæðin — ætlum t.d. að
minnka þrif svo dæmi sé tekið því
að okkar mati er betra að vera sjúk-
lingur á minna þvegnum spítala held-
ur en að vera settur út á gaddinn.
Við erum einfaldlega að draga úr
starfseminni og það mun bitna á
þjónustunni. Við höfum ekki hugsað
okkur að vísa frá okkur neinu sem
okkur ber. Við munum reyna að
sinna öllu því sem við mögulega get-
um, en það eru takmörk fyrir því
hvað hægt er að gera,“ segir Einar
Rafn.
AKRANES
„Það var samdóma álit stjórnar
Sjúkrahússins á Akranesi að engum
yrði sagt upp,“ segir Sigurður Ólafs-
son framkvæmdastjóri. „En okkar
helstu sparnaðarleiðir eru þær að
lyflækningadeild með 30 rúmum
verður lokuð í þijá og hálfan mánuð
í sumar og handlækninga-, fæðing-
ar- og kvensjúkdómadeildirnar verði
sameinaðar. Með því móti yrði hægt
að nýta starfsfólk þessara deilda til
að leysa hvert annað af í sumarleyf-
um. I öðru lagi verður öll yfirvinna
bönnuð nema í neyðartilfellum.
Bannað verður að ráða í afleysingar
vegna veikindaforfalla nema ef um
lengri forföll er að ræða. Þá er ætlun-
in að loka dagheimili sjúkrahússins
í sex vikur í sumar, en það hefur
ekki verið gert til þessa. Starfsfólk
verður nýtt milli deilda í meira mæli
en gert hefur verið. Allt meiri háttar
viðhald verður í lágmarki og gætt
fyllsta aðhalds í öðrum framkvæmd-
um og í innkaupum. Ræstingar verða
skipulagðar upp á nýtt og reynt að
koma þar á meiri hagræðingu. Síðan
ætlum við að reyna að efla kostnað-
arvitund starfsfólks á rekstrarvörum
með uppsetningu á verðlistum og
unnið verður að því á árinu að tölvu-
væða lagera sjúkrahússins þannig
að hver deild geti fengið nákvæma
sundurliðun á rekstrarvörunotkun
sinni. Þetta eru í megindráttum okk-
ar tillögur, en það má auðvitað segja
að engin regla sé án undantekninga.
Ef vel tekst til teljum við okkur geta
með þessu móti sparað 12 til 15
milljónir, en niðurskurðurinn nernur
um 20 milljónum króna,“ segir Sig-
urður.
Heilabrot og fortíðarþrá
IVIyridlist
Bragi Asgeirsson
Myndlistarmaðurinn ungi Þor-
valdur Þorsteinsson er einn þeirra,
sem dtjúgar vonir eru bundnar
við um þessar mundir og hefur
allmikið verið í sviðsljósinu um
skeið fyrir eigin framtakssemi.
Svo hafa mál þróast, að ný
kynslóð myndlistarmanna sækir
stíft fram og einkenni hennar eru
hugmyndafræðilegir þankar og
mikil athafnasemi á sýningarvett-
vangi og bókaútgáfu.
Metnaður þessa unga fólks
virðist jafnvel einkennast meira
af því, að koma sjálfu sér á fram-
færi en að kynnast heiminum og
kafa um leið í nánasta umhverfi,
og það er mjög alþjóðlega sinnað
og menntað í þeim nútíma, sem
kenndur er í skólum af listheim-
spekingum og listsögufræðingum.
Fátt eitt kemur þeim við annað
en það, sem að þeim snýr á þess-
um sviðum, og það hreyfir sig lít-
ið til að rannsaka umhverfíð upp
á eigin spýtur. Er ef svo má segja
ágætlega sjálfhverft og mjög
„meðvitað“ eins og vinsælt er að
vísa til. Ekki er ég beinlínis að
gagnrýna þetta, en það veldur
mér nokkrum heilabrotum, að
menn skuli t.d. geta lagt stund á
listir í heimsborgunum árum sam-
an, án þess að þekkja ýmis nafn-
kennd kennileiti, sem var það
fýrsta sem maður skoðaði á árum
áður. T.d. hitti ég einn erlendis í
sumar, sem verið hefur í París í
2 ár, en vissi ekki hvar Select,
Döme og Rotonde voru og rataði
varla upp á Montmartrehæðir!
En þetta er víst ein hlið nútím-
ans, sem menn verða vitaskuld
að taka tillit til og meðtaka, hvort
sem þeim líkar betur eða ver, ein
hlið framúrstefnu og vafalítið af
þeirri gerði, sem nefnist niðursoð-
in framúrstefna.
Það má fínna þá listsögufræð-
inga og listheimspekinga, sem
telja, að listin hafí náð endamörk-
um sínum, en einnig aðra, er telja
slíkt tal tóma endaleysu, en eitt
eiga þeir þó sameiginlegt margir
hveijir, sem er að leitast við að
gefa gömlum sannindum nýtt inn-
tak með alls konar hugmynda-
fræði, og telst það megininntak
athafna margra listamanna í dag.
Er þá leitað til fortíðarinnar
um myndefni og fram eru dregin
gamalkunn form og myndefni, en
allt á að hafa annan og ferskan
tilgang.
Auðvitað gengur þetta upp á
stundum og fram koma athyglis-
verðir listamenn á þessu sviði sem
öðrum, enda hefur engin ein
stefna forréttindi yfír aðrar, en
mörgum blöskrar eðlilega hvernig
það, sem fyrir fáum árum nefnd-
ist gamlar lummur, telst gott og
gilt í dag fyrir náð fræðinganna.
En þetta eru einkenni síðari tíma
•og tæknialdar um allsheijar upp-
stokkun hlutanna, þótt enn fínnist
fjölmargir, sem fúlsa við öllu, sem
ekki er í samræmi við stundlega
heimspeki þeirra um hvað efst er
á baugi í listinni. Margur á þann-
ig eðlilega erfitt með að fylgja
þeirri hröðu þróun, sem einkennir
listsköpunina, er svo er komið og
einkum ef það, sem nefndist fúsk
og hnoð í gær telst gott og gilt
í dag fyrir náð einhverra alviturra
spekinga. Margur lifir sig af lífí
og sál inn í þessar hræringar og
Þorvaldur Þorsteinsson myndlistarmaður.
sekkur sér niður í hvers konar
hugleiðingar um lífið og tilveruna,
en umfram allt sitt eigið sjálf.
Einn af þeim má ugglaust telja
Þorvald Þorsteinsson, sem um
þessar mundir er með tvær sýn-
ingar í miðborginni. Annars vegar
í öllum sölum Nýlistasafnsins en
hins vegar á Mokkakaffí.
Þorvaldur er mjög heimspeki-
lega sinnaður og myndheimur
hans einkennist jafn mikið af
beinni frásögn og tilraunum með
hina ýmsu áþreifanlegu tjámiðla
í myndlistinni. Þannig beitir hann
óspart fyrir sig orðfími í listsköp-
un sinni og nýstárlegum útlistun-
um á athöfnum sínum.
Þorvaldi dugir þannig ekki
myndmálið eitt, heldur verður
hann einnig að fá útrás fyrir frá-
sagnargleði sína og því er jafnvel
mynd án texta þrungin frásögn í
sjálfu sér.
Til að auka á gildi frásagnar-
innar og hreyfa við hugarflugi
skoðandans lætur hann jafnvel
ljósmynd eða prentaðan texta fá
heitið skúlptúr, sem er öfugmæli,
en bregður þó annarri og torráð-
inni merkingu'á myndverkið, sem
má vera tilgangurinn.
En alltaf má bregða fyrir sig
orðaleikjum varðandi myndverk
og er ekki málverkið á stundum
í kjarna sínum ljóð eða skáldskap-
ur án orða, þótt svo sé að strangt
til tekið sé naumast hægt að nefna
athöfnina ljóð né ritverk í sjálfu
sér.
Þorvaldur notar jafnt ljósmynd-
ir sem myndir af teikningum ann-
arra svo sem nafnkenndum biblíu-
myndum Gustave Dorés við list-
sköpun sína, býr til dulið rými
með því að bregða skornum
gagnsæjum pappír yfir ljósmyndir
og áþreifanlegt rými og dýpt með
því að smíða djúpa ramma, sem
hann þrykkir og teiknar í til að
auka enn dýptina.
Það eru hinar síðasttöldu
myndverk, sem vöktu mesta at-
hygli mína, en um sumt minna
þær mig á sitthvað í myndverkum
Sigurðar Örlygssonar, vegna þess
að þeir leita báðir í smiðju Max
Ernst og klippimyndaröð hans
„Une Semaine de Bonté“ (Vika
gæskunnar), en hins vegar stækk-
ar Sigurður sínar útgáfur marg-
faldlega, en Þorvaldur minnkar
þær..
Þetta er eins konar háspeki
dulvitundarinnar og víst er að
þessi hlutvakta viðbót við mynd-
verk listamannanna gefur þeim
forvitnilegra inntak. Þorvaldur er
einn þeirra, sem verður að sjá
eitthvað hlutvakið í myndum sín-
um, því að annars líður honum
beinlínis illa. Hann á þannig erfítt
með að meðtaka það, að óhlut-
lægt málverk getur sagt dijúga
sögu og vakið margvíslegar hlut-
lægar kenndir og raunsæja þanka
í huga skoðandans.
Að vissu marki dýrkar Þorvald-
ur raunsæið, en hugsun hans er
þó um leið abstrakt, en umfram
allt telst hann þó hjástefnumaður,
sem þýðir að hann sækir mynd-
efni í hið dulvitaða sálarlíf. Raun-
sæið er þá ekki eins og við með-
tökum það, heldur hefur athöfnin
iðulega verið skilgreind sem
„handmáluð ljósmynd af draumi“
og hittir í mark.
Þorvaldur kemur víða við á
þessari sýningu í Nýlistasafninu,
sem er fjölþætt og vekur til um-
hugsunar og það má slá því föstu,
að hún sé með þeim athyglisverð-
ari á þessum stað um langt skeið
og vekur upp ýmis fyrirheit um
framhaldið.
Sýningin á Mokka hefur rétti-
lega verið skilgreind sem eins
konar hugsifjafræði. Þar eru
sýndar frummyndir úr bókinni
„Openings“ sem kom út í Hol-
landi 1989 og má telja nokkurs
konar lykil að ýmsum mynda-
flokkunum í Nýlistasafninu.
Myndirnar eru ekki eins áhrif-
aríkar á veggjunum og þegar
maður flettir síðunum í bókinni
sjálfri, nema að hin snjallasta
þeirra að mínu m'ati og er númer
tíu, nýtur sín mikið best.
Sennilega er skynsamlegast að
hefja skoðun sýninganna með því
að staldra við á Mokka og kynna
sér þá sérstöku útgáfu mynd-
rænnar skynreynslu listamanns-
ins, sem þar má nálgast.
Bæjarráð Akraness:
Bifreiðaverkstæði annist skoðun