Morgunblaðið - 15.02.1992, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. FEBRÚAR 1992
TM Reg U.S Pat Otl.—all nghts reserved
® 1992 Los Angeles Times Syndicate
Of hratt? Getur ekki verið. Þetta er kaldasta nóttin í
Eg er á leið til tannlæknis! mörg ár____
BRÉF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Hægri höndin veit ekki
hvað sú vinstri gerir
Ristilkrabbamein og kjötneysla
Nýja Sjáland
40-
Árleg tíðni ristilkrabbameins
(á hverja 100.000 íbúa)
’ Bandarikin
30-
Kanada
Danmörk (
20-
Bretland
Svíþjóð'
Noregur,
Israel
Jamaíka
10
Finnland
, Holland
• V. Þýskaland
• ISLAND
WA. Þýskaland
m Puerto Rico
Pólland
a • i
Júgóslavia •
Japan • Chlle* Rumenía ilngverjaland
•/Kólumbía
Nigería
r
80
160 Kjötneysla, grömm á mann á dag 320
Myndin er úr bókinni: The Cancer Preventive Diet, gefin út 1983 af
St. Martins Press New York.
frá Hallgrími Þ. Magnússyni
„EN ÞESSU markmiði náum við
aldrei nema hver einstaklingur
beri áyrgð á eigin heilsufari með
líferni sínu.“ Þessi ummæli hafði
háttvirtur heilbrigðismálaráðherra
í sjónvarpsþætti þann 21. janúar
1992. En þau eiga kannski best
við hann sjálfan og félaga hans í
ríkisstjóminni, ráðherra landbún-
aðarmála Halldórs Blöndal. Þeir
vita augsýnilega ekki nógu vel um
hvors annars starf þó þeir sitji
saman í „gagnfræðaskólanum" við
Austurvöll.
Manneldisráð og aðrar stofnan-
ir, sem íjalla um mat þann, sem
við íbúar landsins borðum, hvetja
okkur sífellt til þess að borða holl-
ari mat og þá sér í lagi mat, sem
innihaldi minni fitu og minna kó-
lesteról, en meira af trefjum.
Manneldisráð heyrir undir heil-
brigðisráðuneytið!
Auglýsingar skipta miklu máli
í nútíma þjóðfélagi, en með því að
nota sér mátt auglýsinganna hafa
nefndir á vegum landbúnaðarráð-
herra auglýst mjög míkið allan
mjólkurmat og kjötvörur, en allar
rannsóknir sýna að þessi matur er
einmitt mjög ríkur af fitu og kól-
esteróli og snauður af trefjum.
Þetta er staðreynd. En einmitt
þarna veit augsýnilega ekki hægri
höndin hvað sú vinstri er að gera.
Ef þeir aftur á móti tækju upp
viðræður sín á milli og legðu þá
peninga sem fara í það að auglýsa
ágæti Iandbúnaðarvara í það að
auglýsa stöðugt aukna trelja-
neyslu og minni fitu- og kóleste-
rólneyslu, þá fengjum við kannski
mikinn raunverulegan sparnað í
dýrasta ráðuneyti okkar lands-
manna. Því slíkt myndi leiða til
betra heilsufars þjóðarinnar og
minnkandi sókn fólks til heil-
brigðiskerfisins. Það bætist stöð-
ugt við vitneskju okkar, sem byggð
er á vísindalegum rannsóknum, um
skaðsemi gerilsneyddrar mjólkur-
og kjötvöru ýmiss konar en þær
eru einmitt upprunnar úr landbún-
aði. Sjá má á meðfylgjandi mynd
hvemig aukin neysla á kjöti hefur
áhrif á tíðni ristilkrabbameins og
hvernig aukin fituneysla hefur
áhrif á sama sjúkdóm hjá okkur
mannfólkinu.
Við verðum í þessu sambandi
að fara að viðurkenna málsháttinn
„hver er sinnar gæfu smiður“.
Þannig eru sjúkdómar afleiðingar
þess, að við höfum stigið vitlaust
niður í tilveru okkar. En með því
að snúa við blaðinu og fara að
haga okkur eftir þeim lögmálum,
sem eiga að gilda í lífi okkar á
jörðinni, getum við öðlast fullkom-
ið heilbrigði og náð þannig því
markmiði sem Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunin hefur sett sér, en það
er fullkomin heilsa handa öllum
árið 2000. En þessu markmiði
náum við aldrei nema hver ein-
staklingur beri áyrgð á eigin
heilsufari með líferni sínu. Einmitt
þar skiptir maturinn miklu máli,
eins og segir í máltækinu „við erum
það sem við borðum". Annað í
sambandi við þessar auglýsingar
er kannski miklu alvarlegri hlutur.
Það er, að ráðherra skuli láta við-
gangast að rangar upplýsingar séu
stöðugt bornar á borð fyrir okkur,
íbúa þjóðfélagsins, öllum til
heilsufarslegs tjóns en einni stétt
manna til peningalegs ávinnings.
Þetta gengur einmitt þvert á mál-
tækið, sem segir: „Bóndi er bú-
stólpi.“ Hvaða ábyrgð bera þá aðr-
ir auglýsendur, sem auglýsa mjög
mikið, t.d. gosdrykkjaframleiðend-
ur, en það virðist ekki skipta þá
nokkru máli hvort varan sem þeir
auglýsa sé okkur heilsusamleg eða
ekki? Og þarna sannast kannski
orð sálmaskáldsins Hallgríms Pét-
urssonar; hvað höfðingjamir haf-
ast að hinir meina sér leyfist það.
HALLGRÍMUR Þ. MAGNÚSSON,
læknir
Hrólfsskálavör 9, Seltjarnarnesi
HÖGNI HREKKVÍSI
Yíkveiji skrifar
Iöllu votviðrinu að undanförnu
kom að því að Víkveiji þurfti
að kaupa sér ný þurrkublöð á fram-
rúðuna í bíl sínum. Hann fór því á
næstu bensínstöð, þar sem hann
vissi að unnt var að fá nákvæmlega
eins þurrkur og fylgdu bíl hans
nýjum og ætlaði að kaupa blöðin
sjálf, þ.e.a.s. gúmmíið, og setja á
gömlu þurrkurnar, því að allt annað
en það var sem nýtt.
En viti menn, það var ekki hægt
að fá keypt gúmmíin ein og setja
þau á gömlu þurrkurnar. Afgreiðsl,-
umaðurinn sagði að það væri alveg
hætt að flytja inn gúmmíin sjálf,
Víkveiji yrði að kaupa alveg nýjar
þurrkur og skipta um. En þetta er
bara margfalt dýrara og ástæðu-
laust að henda þeim gömlu stálheil-
um með slitin gúmmí.
Er nema von að Islendingar lifi
um efni fram og vöruskiptajöfnuð-
urinn sé ávallt og sífellt óhagstæð-
ur. Nú nenna þeir ekki að skipta
um gúmmí í þurrkublöðunum, held-
ur skipta bara um þurrkur og inn-
flytjendurnir fara auðvitað eftir því
og eru hættir að panta þau. Það
ætlar seint að verða unnt að kenna
íslenzkri þjóð að spara.
xxx
ramsóknarmenn auglýsa í Tím-
anum í gær á bls. 2 og spyija
„Stefnir í fijálshyggjuráðstjórn á
Islandi?" Þarna er stjórnmálamönn-
um rétt lýst, þegar þeir taka upp
á því að búa til upphrópanir, og er
svo mikið í mun að þeir huga ekki
að merkingu orða sem þeir slengja
saman. Þetta minnir á fræga tilraun
Tómasar Árnasonar sem eitt sinn
var fjármálaráðherra Framsóknar-
flokksins og vildi ekki kalla gengis-
fellingu Framsóknar gengisfell-
ingu, heldur talaði um gengissig í
einu stökki.
Það má segja að framsóknar-
menn hafi nú bitið höfuðið af
skömminni í slagorðafátækt þegar
þeir búa til annað eins orðskrípi og
„fijálshyggjuráðstjórn".
xxx
ýlega fór Víkveiji til úrsmiðs
með úr sonar síns, sem vatn
hafði komist inn í og reyndist úrið
ónýtt. Það borgaði sig ekki að gera
við það, miðað við úraverð í verzlun-
um hérlendis og því var unnt að
kaupa nýtt fyrir nánast sama verð
og kostað hefði að gera við gamla
úrið.
Úrsmiðurinn sagði þetta vera
vegna þess að íslenzk stjórnvöld
hefðu fyrir hartnær tveimur árum
fellt niður alla tolla af úrum og ku
úraverð hérlendis vera eitt það
lægsta í Evrópu af þessum sökum.
Þetta kvað úrsmiðurinn hafa haft
í för með sér að útlendingar, sem
koma hingað til lands, bæði frá
Evrópu og víðar, kaupa gjarnan úr
áður en þeir halda af landi brott.
Víkveiji er ekki viss um að fólk
geri sér almennt grein fyrir þessu,
enda verðlag hérlendis á vörum
yfirleitt hærra en í nágrannaríkjun-
um. Víkveiji vissi þetta ekki fyrir
sjálfur og þetta kom honum á óvart.
Það er því óþarfí og raunar óhag-
kvæmt að kaupa úr erlendis miðað
við að kaupa þau hér heima.