Morgunblaðið - 20.03.1992, Page 3
B 3
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. MARZ 1992
Fyrsta tónlistarhátíð
vorsins hetst í Vín í dag
í DAG, föstudag, hefst „Fyrsta vorhátíð Vínar“ og verða fimmtíu
tónleikar haldnir fram til 10. maí. Meginþema hátíðarinnar er að
birta í tónlistinni sem flutt er hefðir evrópskrar tónlistar og nýjar
stefnur og ferska strauma, að því er segir í tilkynningu um hátíð-
ina. Af upptalningu má sjá að úrvals listamenn koma fram á vorhá-
tíðinni og hljómsveitir lítt kunnar úr Austur-Evrópu munu einnig
flytja verk.
Hátíðahljómsveit Búdapest, Fíl-
harmoníusveit Vínar, Fílharmoníu-
sveit Slóveníu, Moskvu kammer-
sveitin og Sinfóníuhljómsveit Vínar-
borgar eru meðal þeirra sem fram
koma. Einnig eru einleikarar frá
Rúmeníu, Búlgaríu og Ungveija-
landi og Samveldi sjálfstæðra ríkja.
Hápunktur hátíðarinnar er óp-
eran „Osud“ eftir Leos Janacek.
Ekki verður þó eingöngu nútíma-
tónlist flutt á hátíðinni, líka verk
eftir Friedrich Smetana, Franz
Liszt, Bela Bartok, Hindemith og
Stravinsky.
Þegar Vorhátíðinni lýkur hefst
svo Vínarhátíðin sem stendur fram
til 14. júní. ■
Ríkisóperan í Vínarborg.
Menn af 58 Mnðernuni komu í febrðar
í FEBRÚARMÁNUÐl komu alls 10.925 til landsins með flugvélum
eða skipum og er það fjölgun um 1.011 frá því í febrúar 1991. Út-
lendingar voru 4.510 og voru þeir 270 fleiri en í fyrra. Islendingar
voru 6.415 en voru 5.674 í febrúar fyrir ári.
Af útlendingum voru flestir frá af 58 erlendum þjóðernum til ís-
Bandaríkjunum eða 1.108 og þar lands. í skránni eru ríkisborgarar
næst frá Bretlandi, 761. Svínar Samveldis sjálfstæðra ríkja taldir
voru 744, 571 frá Danmörku og með Sovétríkjunum. ■
387 frá Noregi. Alls komu menn
Lyf sem eykur
lifslíkur fyrirbura er
notað á Barnaspítala Hringsins
' UNDANFARIÐ eitt og háift ár hefur fyrirburum á vökudeild Land-
spítalans verið gefið lyfið Surfactans. Það bætir lífslíkur þessara
litlu barna til muna frá því sem áður var. Fleiri fyrirburar lifa og
færri fá króníska lungnasjúkdóma í kjölfarið.
„Þetta er óneitanlega breyting til hins betra. Ondunarerfiðleikar
eru alvarlegustu vandamál fyrirbura og í kjöifarið koma oft önnur
vandamál," segir Hörður Bergsteinsson sem er læknir á vökudeild
Barnaspítala Hringsins.
Innan
lungnablöðrum
hjá heilbrigðum
fullþroska ein-
staklingum er
þunn himna fitu-
efnasambanda,
sem kölluð eru
surfactant. Hlut-
verk surfactantá
er að halda lung-
um fullum af lofti
og auðvelda þann-
ig flutning súrefn-
is yfir í blóðið.
Ef surfactant
er ekki í einstakl-
ingum í nægjan-
legu magni, sem
er mjög algengt
hjá fyrirburum, fá þeir öndunar-
erfiðleika, blána og þurfa súrefni.
Það eru að sögn Harðar 34 ár
síðan menn gerðu sér grein fyrir
því að öndunarörðugleikar hjá fyrir-
burum stöfuðu af skorti á
surfactant.
Á næstu árum þar á eftir voru
gerðar tilraunir með tilbúin surfact-
ant. Þær mistókust.
Á áttunda áratugnum voru gerð-
ar tilraunir með
surfactant sem
unnið var úr dýr-
um og mönnum.
Þær. gáfu góðan
árangur. Hörður
segir að á síðasta
áratugi hafi verið
gerðar mjög víð-
tækar rannsóknir
á náttúrulegum
surfactant og
einnig tilbúnum
með góðum
árangri.
„Hér á landi
hafa þessar
framfarir orðið til
þess að nú er til-
búinn surfactant
gefinn öllum fyrirburum með
öndunarörðugleika sem eru 1500
grömm eða minni við fæðingu og
einnig öðrum börnum sem þurfa
þess með.
Þetta hefur leitt til þess að lífslík-
ur barnanna eru mun betri. Minni
líkur eru á ýmsum vandamálum,
sem eru algeng hjá þessum börnum
og Iegutími á sjúkrahúsi styttist
einnig.“ ■
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson.
Þóroddur Gunnlaugsson frá Akureyri við einn bíla sinna sem hannaður er á Selfossi.
Teiknaði rútubifreiðar fyrir
júgóslavneska f ramleiðendur
Selfossi.
FLUTTAR hafa verið til landsins rútubifreiðar sem eru frumteikn-
aðar og hannaðar hér á landi, á Selfossi. Byggt var yfir bifreiðarn-
ar í Júgóslavíu, samkvæmt kröfum íslensku kaupendanna. Rúturn-
ar eru með skemmtilegu yfirbragði og kaupendum hér á landi
hefur líkað vel við þær.
Það var Guðmundur Laugdal
Jónsson bifreiðasmiður sem frum-
teiknaði rúturnar, en hann hefur
teiknað og smíðað fjölda rútubif-
reiða með Guðmundi Tyrfingssyni
hópferðaleyfishafa á Selfossi.
Einnig teiknaði hann og smíðaði
eigin húsbíl sem hann notar til
ferðalaga. Þeir Guðmundamir hafa
byggt yfir 14 rútur á undanförnum
árum og hafa verið nánast þeir
einu sem staðið hafa að slíkri iðn-
aðarstarfsemi á landinu.
Upphafið að frumteikningunum
fyrir Júgóslavana var að Guð-
mundur fór ásamt væntanlegum
kaupendum rútubifreiðanna í
skoðunarferð til Júgóslavíu og
Þýskalands þar sem rútur voru
skoðaðar og pantanir gerðar. Þess
var krafist að rúturnar stæðust
íslenskar kröfur og Guðmundur fór
með sínar teikningar, sem hann
vann að heima í borðstofu, til
Gornja Radgona í Júgóslavíu þar
sem bílarnir voru smíðaðir. Þar
fóru hann og verkfræðingur verk-
Guðmundur Laugdal Jónsson
með bílateikningarnar við
borðstofuborðið heima hjá sér
á Selfossi.
smiðjunnar yfir teikningarnar og
samræmdu þær framleiðsluháttum
þeirra og kröfum íslendinganna.
„Við ættum alveg að geta gert
þetta sjálfir hér heima en miðað
við verðið hjá Júgóslövunum þá
erum við dýrari, en það er heilmik-
ill markaður hér heima fyrir svona
bíla,“ sagði Guðmundur Laugdal.
Hann benti á að bílasmíði hefði
blómgast hér fram til 1965 og eft-
ir 1970 hefði hún lagst niður. Einn-
ig sagðist Guðmundur vita til þess
að rútuyfirbyggingar í Evrópu
færu víða fram í smáum einingum
sem ættu að geta orðið fyrirmynd
hér á landi.
„Það er mín skoðun að það sé
unnt að gera þetta hér heima en
það þarf sjálfsagt heilmikið fjár-
magn til þess að koma slíkri verk-
smiðjuframleiðslu af stað,“ sagði
Guðmundur Laugdai.
Þóroddur Gunnlaugsson, hóp-
ferðaleyfishafi á Akureyri, er einn
þeirra sem keypti rútubifreiðar,
teiknaðar af Guðmundi og smíð-
aðar í Júgóslavíu. Hann kvaðst
mjög ánægður með bílana og að
þeir stæðust allar kröfur sem hann
gerði. ■
Sig. Jóns.
Saab kynnir bfl án
hefðbundins stýris
SÆNSKU Saab-verksmiðjurnar hafa þróað bíl án hefðbundins
stýrishjóls, en í stað þess er bilnum stýrt með tölvutengdum
stýripinna. Hugmyndina að þessu fengu verkfræðingar verk-
smiðjanna að láni frá tækni sem notuð er í nýrri orrustuþotu
sem þeir hafa hannað. Þeir telja að þessi búnaður geti bæði
verið öruggari og þægilegri í notkun en hefðbundinn stýrisbún-
aður, en þeir viðurkenna þó að að hann geti ruglað bæði far-
þega og vegfarendur í rýminu.
í frumgerð bílsins sem nýlega
var kynnt situr ökumaðurinn
vinstra meginn í bílnum og heldur
um stýripinnan með hægri hendi.
Skynjarar flytja upplýsingar um
stöðu bílsins til tölvu, sem síðan
sendir boð eftir örmjóum vírum til
vökvakerfis sem breytir stefnu
bílsins. ökvakerfi þetta, sem kallað
hefur verið virk stýring, hefur
verið þróað sem hluti af rannsókn-
arverkefni sem helstu fyrirtæki í
Evrópu hafa unnið að í því skyni
að auka öryggi og draga úr um-
hverfislegum áhrifum umferðar.
Að sögn verkfræðings hjá Saab-
verksmiðjunum hefur stýripinninn
ýmislegt fram yfir hefðbundinn
stýrisbúnað. Til dæmis að mögu-
legt er að hanna mælaborðið á sem
örruggastan hátt með tilliti til
árekstra, en þá veldur stýrið oft á
tíðum alvarlegum áverkum. Þá
verði aksturinn allur afslappaðri,
þar sem ökumaðurinn þarf aðeins
að hreyfa höndina lítilsháttar við
stjórn bílsins og þarf ekki að lyfta
handleggjunum. ■
Samdráttur
í breskum
bílaidnaði
FRAMLEIÐSLA nýrra bfla í Bret-
landi dróst sanian um 4,5% í fyrra
miðað við áiið áður, og stóðu Bret-
ar þá langt að baki Frökkum og
Itölum hvað bflaframleiðslu snertir.
Mestur varð samdrátturinn í
framleiðslu lúksusbíla á borð við
Jaguar og Rolls-Royce, eða um 50%,
þótt þar sé ekki um mikinn fjölda
bíla að ræða. Japönsku Nissan verk-
smiðjurnar í Bretlandi, sem eru til-
tölulega nýjar á breskum framleiðsl-
umarkaði, juku hins vegar fram-
leiðslu sína um 63,5%. ■