Morgunblaðið - 12.04.1992, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDÁGUR 12. APRÍL 1992 C 13
VÍNARBRÉF
Tékknesk sveit í
EITT AF því sem er svo furðulega
skemmtilegt fyrir eyjaskeggja er að
koma á meginlandið og geta fyrir-
hafnarlaust keyrt úr einu landi i annað
í sunnudagsbíltúrnum.
Þegar komið er að landamærum Austur-
ríkis og Þýskalands er enginn augljós mun-
ur á löndunum, þó hann komi reyndar fljót-
lega í ljós, þegar nánar er að gáð. Mállý-
skurnar eru aðrar, klæðnaður og matur
öðruvísi. Þegar kom að landamærum Þýska-
lands og Tékkóslóvakíu blasti munurinn
við. Þýska landamærastöðin var nýleg og
snyrtileg, sú tékkneska niðurnídd og drasl-
araleg. Ryðgaðir staurar, málningin farin
að flagna og annað eftir því. Allt eitthvað
svo innilega úr sér gengið. Eftir þriggja
tíma ökuferð í gegnum þetta tékkneska
landshorn, að næstu landamærastöð, sást
að fyrstu kynnin af landinu voru forsmekk-
ur þess sem átti eftir að blasa við.
Okumaðurinn í fína, þýska Bensinum á
undan mér var lengi á tali við landamæra-
vörðinn tékkneska. Það virtist ekki einfalt
að sleppa inn í landið. Þegar loksins kom
að mér var komin álitleg biðröð. íslenska
vegabréfíð vekur alltaf athygli, íslendingar
eru sjaldgæf tegund. Eftir að hafa lesið
vegabréfið spjaldanna á milli, leit vörðurinn
kankvís á mig og spurði hvernig við hefðum
það á íslandi. Þó ég hafi heyrt að útlitið
þyki dökkt heima fyrir, kunni ég ekki við
að fara að rekja það fyrir honum. Erfiðleik-
ar í landi, þar sem flestir eiga nokkurn
veginn það sem þeir þurfa og meira til, eru
léttvægir miðað við það sem gerist í Tékkó-
slóvakíu. Ég sagði því að við hefðum það
gott en hvað með ykkur í Tékkóslóvakíu?
„Við höfum það ekki gott,“ sagði vörðurinn
og brosti Ijúfsáru brosi. Þá skyldi ég af
hveiju bílstjórinn á undan var svo lengi að
komast í gegnum landamærin. Þó Tékkana
vanti allt til alls, hafa þeir tíma til að taka
fólk tali. Þýsku og austurrísku verðirnir
mega varla vera að því að brosa, hvað þá
meir.
Tékknesku vegirnir voru heldur hrörlegir
eftir þá þýsku. Strikin eru máluð með máln-
ingu, sem líkist veggjamálningu og er fljót
að mást af, ekki þessi hvíta seiga blanda
sem við þekkjum. í stað strika með endursk-
insmerkjum meðfram veginum eru málaðir
hvítir ferningar á trén við veginn eða rekn-
ar niður hvítar stikur, þar sem tijánna
nýtur ekki við.
Innfæddir hafa verið fljótir að taka við
sér í sölumennskunni. Fyrstu þijátíu kíló-
metrana eftir iandamærin var töluvert um
sölubúðir, sem fólk hafði komið sér upp við
hús sín og það í skyndi, því víðast voru
þetta aðeins borð með varningi á. Mest bar
á tékkneskum kristal, sem hefur borið hróð-
ur einmitt þessa svæðis svo víða. Ég stopp-
aði þar sem ég þóttist sjá hunangskrukkur.
Tvær kílóakrukkur, önnur með ljósu, hin
með dökku hunangi, stóðu innan um krist-
al, vínflöskur og ávaxtabrennivín.
Roskinn maður og annar yngri stóðu við
borðið. í Vín hafði verið vorveður, þarna
voru snjóflekkir. Um morguninn vartveggja
gráðu frost sagði sá roskni mér. Þeir töluðu
hrafl í þýsku, sá yngri með stöku ensku
orði og voru skrafhreifir, rétt eins og landa-
mæravörðurinn. ísland könnuðust þeir ekki
við, þegar þeir heyrðu nafnið, en þegar
þeir sáu hnattstöðuna á kortinu í minnisbók-
inni minni, rönkuðu þeir við sér. Þeir sögðu
að margir Danir legðu leið sína þarna um,
slangur af Svíum, fáir Norðmenn, en íslend-
inga höfðu þeir ekki séð fyrr. Ljósa hunang-
ið var akurhunang, það dökka skógarhun-
ang og aðeins dýrara. Að sjálfsögðu var
boðið upp á að bragða, áður en gert var
út um kaupin. Báðar tegundir fijótandi og
undur bragðgóðar. Þessi tvö kíló kostuðu
sem svarar 600 ÍSK.
flugsýn
Þegar íjær dró Jandamærunum sáust
ekki fleiri söluborð. Á veginum var bókstaf-
lega engin umferð. Lítil sveitaþorp voru á
stangli. Þar sást enginn hreyfing. Kannski
voru allir að borða bak við gluggatjöldin
úr nælonblúndunum, sem prýddu flesta
glugga. Nýlegu húsin voru ljót, ömurleg
byggingarlist uppfærð af andlegum og efn-
islegum vanefnum. Þau virtust niðurnídd,
jafnvel áður en þau voru almennilega kom-
in upp. Gömlu húsin voru hlýleg og falleg,
niðurnídd á virðulegan hátt, ekki á sama
subbulega háttinn og þau nýlegu. Víða
liðaðist reykurinn upp úr reykháfum. Við
mörg húsin voru eldiviðarstaflar.
Eftir fjöllin tóku við hæðir og hólar og
lág fjöll. Akrar skiptust á við skóglendi.
Við ein vegamótin stóð minnismerki, engin
hús voru nálægt. Tveir risastórir, stein-
steypubjálkar hölluðust að þeim þriðja, sem
stóð í miðjunni. Uppi á honum var stór
stytta af háleitri, framsækinni og hvetjandi
kvenpersónu, með kyndil á lofti, eins og
þruma úr heiðskíru iofti. Minnismerkið var
á hæð við þriggja hæða hús. Flest húsin
þarna í sveitinni eru einlyft, svo hlutföllin
voru hrikaleg. Niðri við vatn nokkurt var
víðfeðm barokkbygging, líklega gamalt
klaustur með kirkju innan múranna. I kring
stóð gömul húsaþyrping, trjágarðar og akr-
ar. Þögnin þarna dundi á hlustunum, en
yfir henni klingdi barnarómur, sem barst
inn úr garðinum.
Sveitin andaði ró og kyrrð. Yfirbragðið
var svo fallegt, engin umferð. Augað gat
ótruflað notið landslagsins. En það var
annað, sem jók á friðsemdina. Þarna eru
engin auglýsingaskilti. Ég er svo samdauna
skiltamenningunni eða réttara sagt ómenn-
ingunni að ég leiði vart hugann að henni
dags daglega. En eftir að hafa reynt hvern-
ig það er að njóta lands, sem er laust við
skiltin, þá er ekki annað en hægt að fínna
muninn. Taka eftir, hvað skiltin eru í raun
ágeng við hugann, sem stöðugt les þau,
þó áhuginn sé enginn á að nema boðskap
þeirra.
Þegar nær dró Budejovitsje hvarf sveita-
bragurinn. Fjórir tröllauknir tunnuturnar
kjarnorkuvers gerðu sveitina eins og sögu-
svið í framtíðarskáldsögu. Séð úr fjarlægð
virtist aðeins vera ein gerð húsa í Budejo-
vitsje, risastórar hvítar blokkir, sem teygðu
sig í allar áttir. í nálægð kom í ljós að
húsagerðirnar voru fleiri, en mest blokkir.
Breiðholtið er eins og hátindur húsagerðar-
listarinnar í samanburði við húsin þarna.
Þegar kom að landamærunum, blasti við
löng röð flutningabíla. Við skipulögð landa-
mæri nágrannalandanna eru sérstakar og
rækilega merktar akreinar fyrir slík farar-
tæki og aðrar fyrir fólksbíla. Þarna var
ekkert slíkt. Ég kom aftast í röðma og leist
ekkert á. Bílstjórinn á tmkknum fyrir fram-
an var ekki lengi að bregða sér út og benda
mér á að keyra fram fyrir. Þar tóku við
hlýlegir landamæraverðir, sem kvöddu með
bros á vör. Hinum megin stóð austurrískur
þumbari. Handan við hann blasti fyrsta
skiltið við: „Test the West“, „Reynið ve-
strið", auglýsing frá búð með tollfrjálsan
varning. Kyrrðin var á enda, bílarnir æddu
eirðarlausir eftir veginum. Skiltin æptu að
vegfarendum.
I stuttri heimsókn til Regensburg í frírík-
inu Bæjaralandi komst ég ekki til að ganga
mikið um, en nóg til þess að tvisvar var
ég vitni að því að innfæddir bókstaflega
gengu á samferðarfólk mitt, af því þeim
fannst við standa fyrir gangstéttinni.
Það var ekki verið að víkja um hálft
skref, óánægjusvipurinn lýsti hugarfarinu.
Ég get ekki státað af djúpstæðri þekkingu
á lífinu í Tékkóslóvakíu, en flugsýn af land-
inu vekur upp vangaveltur um hvort ekki
sé hægt að eignast eitthvað, án þess að
missa annað í leiðinni. Það þýðir auðvitað
ekki að ætla sér að geyma tékknesku sveit-
ina sem minjasafn yfir fallna hugmynda-
fræði, en mikið er landslag án auglýsinga-
skilta mikil hugarfróun.
Sigrún
Davíðsdóttir
Stjörnubíó sýnir myndina „Krókur“
STJÖRNUBÍÓ hefur hafið sýn-
ingar á myndinni „Krókur". Með
aðalhlutverk fara Dustin Hoff-
man og Robin Williams. Leik-
stjóri er Steven Spielberg.
Pétur Banning er fertugur,
bandarískur lögfræðingur sem á
allt: Elskulega konu, tvö heilbrigð
börn og blómlegan starfsferil. En
hann hefur glatað svolitlu mikil-
vægu, barninu í sjálfum sér, upp-
runa sínum og æsku. Hann gefur
sér þó tíma til að fara með ijöl-
skyldu sína í heimsókn til ömmu
sinnar í Lundúnum. Ekki grunar
hann að þar muni erkióvinur hans
koma til sögunnar, ræna börnunum
hans og fara með þau á dularfullan
stað úr löngu liðinni fortíð. Pétur
Banning verður því að takast á við
ótta sinn og velja heima álfa, haf-
meyja og sjóræningja ístað grimmi-
legs fjármálaheims. í Huldulandi
verður hann að hætta lífi sínu og
standa andspænis erkióvini sínum,
Kobba Króki, sem svífst einskis til
að ná fram hefndum.
Eitt atriði
úr myndinni Krókur.
Skrifstofa Norrænu ráðherranefndarinnar
leitar að nýju starfsfólki:
Ráðunaut á sviði málefna
vinnumarkaðarins
Ráðunaut á sviði æðri menntunar
og rannsóknar
Ráðunautur á sviði málefna vinnu-
markaðarins
Ráðunauturinn á að sjá um verkefni tengd
skipulagi og stjórnun, þar á meðal skrif-
stofuvinnu fyrir ráðhe'rranefndina, emb-
ættismannanefndina og mismunandi
vinnuhópa o.s.frv. á sviði málefna vinnu-
markaðarins.
Síaukin samvinna á sér stað milli þess
sviðs sem sér um vinnuinarkaðsmál og
þess sem fer með vinnuumhverfismál.
Ráðunauturinn gæti því einnig þurft að
taka að sér verkefni á sviði vinnuumhverf-
ismála.
Umsækjandi verður að hafa reynslu af
málum tengdum vinnumarkaðinum, jafnt
innanlands sem á alþjóðavettvangi, auk
þess að hafa haldgóða þekkingu á samtök-
um vinnumarkaðarins.
Nánari upplýsingar veitir Leif Chr.
Hansen, deildarstjóri, eða Jorgen Kappel,
ráðunautur.
Ráðunautur á sviði æðri menntunar og
rannsókna
Ráðunauturinn á að sjá um verkefni tengd
skipulagi og stjórnun og þar með leggja
sitt af mörkum til framþróunar norrænnar
samvinnu á sviði æðri menntunar og rann-
sókna. Ráðunauturinn á einnig að sjá til
þess að sú framþróun eigi sér stað á breið-
um grundvelli með tilvísun til evrópskrar
og alþjóðlegrar þróunar.
Umsækjandi verður að hafa reynslu af
málum tengdum háskólum og rannsókn-
um, jafnt innanlands sem á alþjóðagrund-
velli.
Nánari upplýsingar veitir Risto Tienari,
deildarstjóri, eða Peter Uffe Meier, ráðu-
nautur.
Sameiginlegt fyrir bæði störfin:
Umsækjanda ber að hafa góða fræðilega
menntun og reynslu af starfi hjá hinu
opinbera eða einkaaðilum. Skilyrði fyrir
ráðningu er að viðkomandi hafi gott vald
á dönsku, norsku eða sænsku, jafnt skrif-
lega sem munnlega. Auk ensku er góð
þekking á þýsku og frönsku einnig kost-
ur. Starfið felur í sér talsverð ferðalög
um Norðurlöndin.
Ráðning er tímabundin með samningi
til fjögurra ára og ákveðnum möguleikum
á framlengingu. Ríkisstarfsmenn eiga rétt
á starfsleyfi á meðan á samningstímanum
stendur.
#innustaðurinn er í Kaupmannahöfn.
Nánari upplýsingar um ráðningarskilmála
veita Annelie Heinberg, ritari fram-
kvæmdastjórnar, og Judy Feldborg, ritari.
Síminn í Kaupmannahöfn
er + 45 33 11 47 11.
Umsókn ber að skila á umsóknareyðu-
blöðum skrifstofunnar. Þau er hægt að -
fá með því að senda inn miðann hér fyrir
neðan. Einnig er hægt að fá þau afhent
í afgreiðslu skrifstofunnar á neðanskráðu
heimilisfangi.
Umsóknarfresturinn rennur út 4. maí
1992.
Umsókn sendist til:
Nordiska Ministerrádet
Store Strandstræde 18,
DK-I255 Köbenhavn K
Merkið umslagið „tjansteansökan"
Norrœna ráöherranefndin cr samvinnusloOnm fyrir rikissljórnir Noróurtynda. Samvinnan nar vlir alla mcginþa’lli fclags-
mála. Framkvanndancfnd ráöherrancfndarinnar cr skipi i Jimm scrdci/dir, cina JJárhags- og sijórnunardcild. cina itpp/ýs■
ingadci/d og skrifslofu aóalriiara.
Ég óska eftir að fá umsóknareyðublöð send til:
Nafn
r
i
i
| Heintili
i zz
I
I
L
Sendist til:
/
Nordiska Ministerrádet, Store Strandstræde 18, DK-1255 Kobenhavn K. |
Merkið umslagið „tjiinsleansökan"