Morgunblaðið - 01.08.1992, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. AGUST 1992
25
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Orri, Stefán og Margrét fóru í Búðir á Snæfellsnesi og ætluðu sér
greinilega ekki að verða svöng þar.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Christel, Gunnar og Einar ætluðu út í Eyjar og tóku daginn snemma.
Friðrik Sophusson
„Hagræðingarsjóður
hefur verið notaður
eins og leiksoppur í
hráskinnsleik á undan-
förnum vikum. Það er
kominn tími til að
hverfa frá þeim leik og
snúa sér að lausn
vandamálanna sjálfra.“
Skuldsetning ríkissjóðs er
skammgóður vermir
Þeir sem gera út á ríkissjóð verða
að átta sig á því, hvernig sú „auðlind"
endumýjar sig. Komi hvorki til niður-
skurðar né nýjar tekjur, myndast
meiri halli þegar nýjar kröfur eru
gerðar. Hallanum hefur verið mætt
með lántökum sem skattgreiðendur
framtíðarinnar þurfa að greiða. Mikil
lánsfjárþörf ríkissjóðs leiðir til hærri
vaxta á lánsfjármarkaði með tilheyr-
andi erfíðleikum fyrir aðra lántakend-
ur — ekki síst atvinnufyrirtækin. Það
er því skammgóður vermir að skuld-
setja tóman ríkissjóð.
Krafan um að nýta aflaheimildir
Hagræðingarsjóðs til annarra nota en
lög gera ráð fyrir er í raun krafa um
ríkisstyrk. Ætli ríkisstjórnin á hinn
bóginn að gefa eftir tekjur eða auka
gjöld til að draga úr atvinnubresti,
þarf að skoða það sérstaklega hvernig
slík aðstoð kemur að bestum notum.
Vandamálin i íslensku atvinnulífí eru
mörg og ekki eingöngu bundin við
sjávarútveg. Eitt af því sem hlýtur
þó að vera til sérstakrar skoðunar eru
mildandi aðgerðir vegna þorskbrests-
ins. Þess begna hefur ríkisstjórnin
beðið Byggðastofnun um að benda á
leiðir í þeim efnum.
Byggjum upp þorskstofninn
Frá því að kvótakerfið tók gildi
hefur sjávarútvegsráðherra sjaldnast
farið að ráðum fiskifræðinga og oft-
ast hafa veiðamar farið langt fram
úr tillögum þeirra. Að mati Hafrann-
sóknastofnunar súpum við nú seyðið
af þeirri ofveiði.
Ríkisstjórnin hefur tekið þá ákvörð-
un að freista þess að byggja upp
þorskstofninn á nýjan leik. Slík
ákvörðun leiðir til alvarlegra — en
vonandi-tímabundinna — vandamála
í sjávarútvegi og þar með í atvinnu-
og efnahagslífi þjóðarinnar.
Við slík skilyrði þarf ríkisvaldið að
draga sem mest úr útgjöldum sínum
til að gefa atvinnulífinu olnbogarými
til nýsköpunar. Sem betur fer eru
ýmsir möguleikar fyrir hendi í þeim
efnum — ekki síst með þátttöku okk-
ar í Evrópska efnahagssvæðinu.
Ríkisstjórnin þarf einnig á erfiðum
tímum að gæta þess sérstaklega að
velferðarkerfið tryggi þeim verst settu
eðlilega þjónustu og viðunandi kjör.
Slíkt verður ekki gert án þess að hin-
ir efnameiri taki meiri þátt í kostnaði
við þá opinberu þjónustu sem ríki og
sveitarfélög láta í té.
Hagræðingarsjóður hefur verið not-
aður eins og leiksoppur í hráskinns-
leik á undanförnum vikum. Það er
kominn tími til að hverfa frá þeim
leik og snúa sér að lausn vandamál-
anna sjálfra.
Höfundur er fjárm&laráðherra.
Svo á jörðu sem á himní
frumsýnd 12. ágúst
Atriði úr „Svo á jörðu sem á himni“ er sýnir björgunarmenn leggja
sjórekinn skipverja á Pourquoi-pas til hvílu, frávinstri„Afi“ (Helgi •
Skúlason), „ Kristján,“fóstursonur hans (Valdimar Orn Flygenring), ,
„björgunarmaður" (Asgeir Gunnarsson) og í höndum þeirra er látinn
háseti af rannsóknarskipinu (Marteinn St. Þórsson).
KVIKMYNDIN „Svo á jörðu sem á
himni“ eftir handriti og í leiksljórn
Kristínar Jóhannesdóttur, verður
frumsýnd 12. ágúst næstkomandi í
Háskólabíói. Myndin fléttar saman
sögu ungrar stúlku og fjölskyldu
hennar í afskekktri íslenskri sveit
á 4. áratug aldarinnar og hliðstæðu
hennar á 14. öld á sama stað, en
þar strandaði franska rannsóknar-
skipið Pourquoi-pas? árið 1936 og
er þessi atburður sýndur frá
sjónarhorni stúlkunnar. Kostnaður
við myndina • var rúmlega 130
milþ'ónir króna.
Framleiðandi myndarinnar er Tíu-
tíu kvikmyndagerð hf., og segir Sig-
urður Pálsson, forsvarsmaður félags-
ins, að þetta sé í raun önnur frumsýn-
ing myndarinnar á íslandi, var hún á
Ólafsfírði 30. júní síðastliðinn, en leik-
stjórinn er ættaður þaðan. „Áhorfend-
ur á Ólafsfirði voru mjög snortnir,
enda þekkja þeir sjóslys af eigin
raun,“ segir Sigurður. „Svo á jörðu
sem á himni“ var kvikmynduð á tólf
vikum víða um land á tímabilinu júlí
til október 1991, en á annað hundrað
manns tók þátt í gerð hennar á mis-
munandi stigum framleiðslunnar.
Norræni. kvikmynda-og sjónvarps-
sjóðurinn íjármagnaði stóran hlut
myndarinnar, ásamt norrænum kvik-
myndastofnunum, en hún var valin
sem framlag íslands til norræns sam-
starfsverkefnis á sviði kvikmynda-
gerðar 1991-1992. Enn fremur fékkst
fjármagn frá Evrópska kvikmynda-
sjóðnum og Frönsku kvikmyndastofn-
uninni. Stjórn kvikmyndatöku var i
umsjón Snorra Þórissonar, Guðrún
S. Haraldsdóttir hannaði leikmynd og
Helga Stefánsdóttir búninga, hljóð-
upptaka var í höndum Kjartans Kjart-
anssonar en Hilmar Örn Hilmarsson
semur tónlist fyrir myndina. Kvik-
myndin „Svo á jörðu sem á himni“
var sýnd á kvikmyndahátíðinni í Can-
nes fyrr á þessu ári en var með í
opinberu úrvali utan keppni. Hún
hlaut þar góðar viðtökur áhorfenda
og mun verða sýnd á ýmsum kvik-
myndahátíðum víða um heim á næst-
unni, þ.á m. mun hún verða opnunar-
mynd á hátíð sem haldin er í St. Thér-
ése í Quebeck í Kananda í lok septem-
ber. Með helstu hlutverk fara Alfrún
H. Ömólfsdóttir, Tinna Gunnlaugs- ,
dóttir, Pierre Vaneck, Helgi Skúlason,
Sigríður Hagalín, Valdimar Örn Fly-
gering og Cristopher Pinon.
Ráðstefna
um börn og
barnavernd
Morgunblaðið/Kristjana R. Ágústsdóttir
Listamaðurinn, Hallsteinn Sigurðsson, við minnisvarðann.
Minnisvarði um Sturlu
Þórðarson afhjúpaður
Búðardal.
MINNISVARÐI um Sturlu Þórðarson lögmann og sagnaritara var
afhjúpaður fimmtudaginn 30. júlí sl. við hátiðlega athöfn í Búðardal.
Minnisvarðinn er verk Hallsteins Sigurðssonar myndhöggvara.
Athöfnin fór fram í blíðskapar-
veðri en skýjað var fram yfír há-
degi. Rétt áður en athöfnin hófst fór
sólin að skína og var þessi dagur
einn af þeim bestu í sumar og hélst
til kvölds.
Ræðumenn voru þeir Matthías
Johannessen skáld og ritstjóri og
Marteinn Valdimarsson sveitarstjóri
sem bauð gesti velkomna. Þá tók til
máls sýslumaðurinn Friðjón Þórðar-
son sem lýsti aðdraganda þess að
listaverkið var fengið og sett upp
og sagði í stuttu máli sögu Sturlu
Þórðarson. Ennfremur sagði sýslu-
maðurinn frá styrk sem fékkst til
kaupa listaverksins frá Listskreyt-
ingasjóði ríkisins.
Listamaðurinn, Hallsteinn Sig-
urðsson, á ættir sínar að rekja héð-
an úr Dölum og er bróðursonur
Ásmundar Sveinssonar mynd-
höggvara en sú ætt var frá Kols-
stöðum í Miðdalahreppi.
Þessi athöfn tókst mjög vel og
var öllum viðstöddum boðið til veislu
í Dalabúð þar sem Matthías Johann-
essen flutti ræðu sem var bæði fróð-
leg og skemmtileg. Það er mjög
áhugavert þegar framámenn í
byggðarlögum hafa smekk og
áhuga fyrir fegrun og listum og það
lyftir öllu mannlífi íbúanna upp.
- Kristjana.
NORRÆNA ráðstefna um barna-
vernd verður í Reykjavík dagana
3. til 6. ágúst og verða þattakendur
rúmlega 400, um 100 íslendingar
og 300 frá hinum Norðurlöndunum.
Guðjón Bjarnason, sem situr í und-
irbúningsnefnd íslands fyrir ráð-
stefnuna, segir að í ár hafi upphaf-
lega nær eingöngu átt að fjalla um
vanrækslu barna, en málin hafi
þróast þannig að nú verði miklu
breiðari málefni barna rædd. Heið-
ursgestur ráðstefnunar er frú Vig-
dís Finnbogadóttir, forseti íslands.
Um 50 málþing verða á ráðstefn-
unni, flest stutt, þar sem fjallað verð-
ur um ýmis málefni. Þó nokkrir íslend-
ingar munu vera með fyrirlestra, þar
á meðal Ólafur Ólafsson, landlæknir,
og Þorsteinn Pálsson, dómsmálaráð-
herra, mun ávarpa ráðstefnuna við
setningu hennar.
Guðjón segir að ástæðan fyrir því
að svo mikil áhersla sé lögð á van-
rækslu barna sé sú að þessi málaflokk-
ur hafí gleymst í allri þeirri umræðu
sem fram hefur farið. Vanrækslan
hafi til að mynda fengið miklu minni
umfjöllun en ofbeldismál. Með van-
rækslu bama sé átt við skort á uppörv-
un, umhyggju og aðhaldi. Einnig verð-
ur spjótunum beint að andlegu of-
beldi, kúgun og hræðslu, sem sum
börn verða að búa við heima hjá sér.
Á málþingunum verða tekin fyrir
efni á borð við kynferðisafbrotamál,
vanrækslu barna og böm í fjölskyldum
þar sem vímuefni og ofneysla áfengis
em vandamál.
Þessi ráðstefna er haldin annað
hvert ár, fyrst 1983. Guðjón segir að
hún sé nauðsynlegur vettvangur fyrir
fólk, sem starfar að þessum málum,
til að skiptast á skoðunum. Hann seg-
ir að það sé ekki nógu algengt að
sest sé niður og málin rædd. Það sé
því nauðsynlegt að koma saman við
og við og gera það, enda séu þessi
mál svo fjölbreytileg að enginn einn
maður geti haft yfirsýn yfir alla þá
þætti sem tengjast þeim. Þau snerti
mörg svið og huga þurfí að fórnar-
lambinu, gerandanum, lögregluað-
gerðum og ferlinu í dómskerfínu og
ráðstefnan auðveldi skilning allra á
þessum mismunandi þáttum.