Morgunblaðið - 23.08.1992, Blaðsíða 20
r r-20
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR 6UNNUÐAGUR 23. ÁGÚST 1992
Minning
Hólmfríður Siguijóns-
dóttír frá Siglufirði
Mánudaginn 24. ágúst fer fram
frá Fossvogskirkju útför Hólmfríðar
Siguijónsdóttur, ekkju Gunnlaugs
Guðjónssonar, útgerðarmanns frá
Siglufirði, f. 11. mars 1894, d. 17.
febrúar 1975.
Foreldrar Hólmfríðar voru hjónin
Kristjana Bessadóttir, Þorlákssonar
frá Stór-Holti í Fljótum og Siguijón
Benediktsson, jámsmiður, frá Bráð-
ræði á Skagaströnd. Þau hjón
bjuggu fyrst á Blönduósi. Böm
þeirra vora Páll, Eyþóra, Jóhann,
Hólmfríður og Siguijón og era þau
nú öll látin.
Fjölskyldan flytur 1907 til Siglu-
fjarðar og era íbúar þar þá 363
talsins. Á Blönduósi vann Siguijón
hjá kaupmönnum sem beykir og
eldsmiður og eftir að hann flutti til
Siglufjarðar kom hann sér upp eig-
in smiðju, er hann starfrækti til
hárrar elli, f. 1869, d. 1945. Hann
var brautryðjandi í þessari iðn í
byggðarlaginu, enda var mikil þörf
fyrir fagmann á þessu sviði þar sem
byggðin var í örum vexti. Norð-
menn höfðu reist þar síldarverk-
smiðjur og síldarsöltun hafin.
Árið 1903 hafði norskt skip kom-
ið til Sigluijarðar með timbur og
tunnur í fyrstu söltunarstöðina.
Vora konur þá í fyrsta sinn ræstar
BIOJIA
SEGJA ALLT
Mikið úrval
blómaskreytinga
fyrir öll tækifæri.
Opið alla daga frá kl. 9-22.
Sími 689070.
til söltunar á Siglufírði að verka
síld og salta við mjög framstæðar
og erfíðar aðstæður.
Fríða, en svo var hún jafnan
nefnd, hafði gaman af að rifja upp
gamla tíma, en hún var sex ára er
foreldrar hennar fluttu til bæjarins.
Hún minntist oft á bæjarbraginn,
hversu uppbyggingin var hörð, en
fólk streymdi til Siglufjarðar víða
aðí Greindi hún frá erfiðleikum
fólks átímum fyrri heimsstyijaldar,
1914-1918, og vöntun og skorti á
flestum lífsnauðsynjum. Hafís var
fyriröllu Norðurlandi 1918 er Siglu-
fjörður öðlaðist kaupstaðarréttindi,
hinn sjötti kaupstaður er öðlaðist
slík réttindi. Þá var frostaveturinn
mikli og aflabrestur.
Vel mundi hún snjóflóðin miklu
aðfaranótt 12. apríl 1919, er snjó-
flóð hljóp úr fjallinu ofan Staðar-
hóls og flóðbylgja æddi yfír fjörð-
inn, laskaði skip og eyðilagði hafn-
armannvirki. Sópaði snjóflóðið í
burt síldarbræðslu Evangerbræðra
og fímm öðram húsum á haf út.
Stórhríð var á og fannfergi mikið.
Snjóflóð féllu einnig í Úlfsdölum og
í Héðinsfírði og fórast alls 18
manns.
Atburður þessi fékk mjög á Sigl-
fírðinga og Fríða sagði að í mörg
ár hafí fólk rætt þessa voveiflegu
atburði og beygur sótti að er stór-
hríðar æddu yfír, sem oft er á vetr-
um og fannfergi mikið.
í þessu umhverfí ólst Fríða upp.
Eftir að bamaskólanámi lauk komu
foreldrar hennar henni í nám í hann-
yrðum og fatasaumi, svo og fékk
hún góða tilsögn í dönsku, en þá
var lögð áhersla á að unglingar
lærðu það mál, ef þeir skyldu eiga
þess kost síðar að fara til Danmerk-
ur til að framast.
Sem aðrar ungar stúlkur á Siglu-
firði fór hún í síld, að kverka og
salta við erfíð skilyrði. Þó vinnan
væri erfíð var hún skemmtileg og
Fríða var fljót til verka en vandaði
þó vinnu sína. Hún segist hafa átt
ánægjulega æsku með foreldram
sínum og systkinum og hún heilsu-
góð. Systir hennar, Eyþóra, hafði
eftir fyrri heimsstyijöld farið til
náms til Kaupmannahafnar og þar
kynntist hún ungum menntamanni,
er hún síðar gekk að eiga, Magn-
úsi Konráðssyni, verkfræðingi.
Fríða hafði mikinn áhuga á að sigla
til systur sinnar og menntast.
Hún lét verða af þessu og er til
Kaupmannahafnar kom fékk hún
vinnu í tískuhúsi á „Strauinu" við
sauma. Þar lærði hún að teikna
kjóla, kápur og annan kvenfatnað,
það sem nú er kallað tískuhönnun,
en hún var listfeng, smekkleg í
litavali og með afburðum vandvirk.
í Höfn vann hún ein fjögur ár hjá
sama tískuhúsi við góð kjör og laun
og undi hag sínum vel. Eignaðist
þar góða vini er héldu tryggð við
hana og síðast fyrir tveim áram
fékk hún kveðju frá danskri vinkonu
sinni frá þessum árum.
Eftir langa vist í Danmörku Iang-
aði hana að skreppa heim til Is-
lands, enda hvöttu foreldrar hennar
hana til að koma, fannst útivistin
orðin nógu löng. Fékk hún tveggja
mánaða leyfi hjá vinnuveitanda sín-
um til að fara til íslands. En það
átti ekki eftir að liggja fyrir henni
að snúa aftur til Danmerkur. í
heimferðinni kynntist hún föður-
bróður mínum, Gunnlaugi Guðjóns-
syni, og þau gengu í hjónaband á
Akureyri 21. maí 1927 og reistu
sér hús í Oddeyrargötu. Systkini
Gunnlaugs vora þá öll búsett á
Akureyri svo og faðir þeirra, Guðjón
Helgason, fískmatsmaður, en kona
hans, Kristín Árnadóttir, var þá
látin.
Á Akureyri var Fríða í verslun,
en nokkra áður en þau hjónin eign-
uðust sitt fyrsta og eina barn,
stúlku er heitin var Hólmfríður, f.
29. apríl 1929, hafði hún hætt úti-
vinnu. Gunnlaugur vann við verk-
stjóm og á sumram í síld á Siglu-
firði og þá vora þau hjón þar bæði
með dótturina og oft langt fram á
haust. Til Siglufjarðar fluttu þau
1932. Þar var lífsstarf þeirra og
bæði undu þau hag sínum þar vel.
Er aldur færðist yfír og síldveiðar
höfðu bragðist sumar eftir sumar
fluttu þau sem margir Siglfírðingar
suður og settust að í Reykjavík.
Einkadóttir þeirra, Hólmfríður,
nefnd Lúlú, var þar búsett og var
yfirflugfreyja hjá Flugfélagi ís-
lands. Hún giftist Magnúsi Jó-
hannssyni, kaupmanni, en þau slitu
síðar samvistir. Böm þeirra eru
tvíburamir Gunnlaugur og Jóhann,
f. 14. apríl 1966 og Hólmfríður, f.
22. júlí 1967. Eftir lát eiginmanns
síns átti Fríða heimili hjá dóttur
sinni, en er hún féll frá 17. ágúst
1987 eftir langa og stranga sjúk-
dómslegu hafði hún vistast á Hrafn-
istu í Hafnarfírði.
Á skólaáram mínum í MA og í
háskóla var ég í síldarvinnu á sumr-
um á Siglufirði og var í fæði hjá
þeim hjónum Fríðu og Gunnlaugi
og kynntist heimilinu vel. Oft á
þessum tíma var gestkvæmt á
heimili þeirra af síldarsaltendum og
útgerðarmönnum og einnig erlend-
um síldarkaupendum. Þau hjónin
tóku vel á móti gestum og vinum,
veittu vel. Fríða var hlý í viðmóti,
ræðin og talaði við Danina á sinni
góðu dönsku. Framkoma hennar
var fáguð, svo tekið var eftir. Hún
var vel að sér í sögu lands og þjóð-
ar og þó sérstaklega um þróun
Siglufjarðar. Enda fræddi hún út-
lendingana um slíkt er eftir var leit-
að.
Heimili þeirra hjóna var snyrti-
legt og vel búið. Fríða var reglusöm
og fyrirmyndarhúsmóðir, laus við
arg og þras og hugsaði af mikilli
nærfærni um eiginmann sinn, sem
ekki var hraustur, fatlaður með
staurfót.
Er hún kom á Hrafnistu í Hafnar-
fírði var hún í fyrstu nokkuð hress
og sjálfbjarga, en hún lærbrotnaði
og eftir það var hún bundin að
mestu við hjólastól og þurfti að
flytjast á sjúkradeild. Hún gerði
allt til að halda sér við, fór í þjálfun
svo lengi sem hún hafði þrek til. í
fyrstu átti hún erfítt með að sætta
sig við hvernig komið var, en síðar
breyttist viðhorf hennar og hún
varð sátt við vistina og sagði oft
að margur væri verr settur en hún.
Hún hafði misst sjón á öðra auga
og heymin dauf. Þakklát var hún
hjúkrunarfólki fyrir góða umönnun
og forstöðukonu Hrafnistu, frú Sig-
ríði Jónsdóttur, lofaði hún mjög
fyrir hlýja og ljúfa framkomu og
hjálpsemi við sig.
Hún reyndi eftir bestu getu að
styrkja dótturbörn sín. Þau höfðu
ætíð samband við ömmu sína, heim-
sóttu hana og hringdu til hennar.
Sem dæmi má nefna að Jóhann
dóttursonur hennar, sem er fatlað-
ur, að nokkru lamaður eftir að hafa
orðið fyrir bifreið sem bam, talaði
svo til hvert kvöld við ömmu sína
í síma eða hún við hann.
Grannt fylgdist hún með öllu er
gerðist á Siglufirði og leitaði oft
eftir fréttum þaðan. Safn átti hún
af gömlum myndum frá Siglufirði
og af fólki og vildi að það færi
norður.
Gengin er merk kona er lifði sem
margur gleði og mikla sorg, en var
sátt við lífíð og þráði hvíld.
Við hjónin vottum dótturbörnum
hennar dýpstu samúð.
Björn Ingvarsson.
„Þó ég sé látin harmið mig
ekki með tárum. Hugsið ekki um
dauðann meðharmi og ótta.
Ég er svo nærri að hvert eitt
ykkar tár snertir mig og kvelur,
þótt látin mig haldið. En þegar
þið hlæið og syngið með glöðum
hugsál mín lyftist upp í mót til
ljóssins.
Verið glöð og þakklát fyrir allt
sem lífið gefur og ég, þótt látin
sé, tek þátt í gleði ykkar yfír lífínu.
(Höf. óþekktur)
Þessar línur koma mér í huga
þegar mér verður hugsað til minnar
ástfólgnu ömmu, sem lést á Hrafn-
istu í Hafnarfírði, 93 ára að aldri
þann 13. þessa mánaðar og verður
jarðsungin frá Fossvogskirkju á
morgun, mánudaginn 24. ágúst.
Hún amma mín, Hólmfríður Sig-
uijónsdóttir, var komin af því
sæmdarfólki Kristjönu Bessadóttur,
Þorlákssonar frá Stóra-Holti í Fljót-
um, og Siguijóns Benediktssonar,
járnsmiðs frá Bráðræði á Skaga-
strönd.
Það er alltaf sárt að horfa á eft-
ir ástvinum sínum hverfa á braut,
hversu gamalt sem fólk er þegar
það kveður. Og við hin sem eftir
sitjum eigum alltaf erfítt með að
sætta okkur við orðinn hlut, við
hugsum yfirleitt um dauðann sem
svo endanlegan hlut á allri okkar
tilveru, en fyrir aðra getur hann
verið líkn. Ég á erfítt með að hugsa
til þess að það er engin amma leng-
ur til staðar, svo lengi sem ég man
eftir mér hefur hún alltaf verið
þama fyrir mig og bræður mína.
Það er svo margs að minnast, svo
ljúfsár er söknuðurinn. Ég man eft-
t
Móðir okkar og tengdamóðir,
frú GUÐBJÖRG PÁLSDÓTTIR,
Hraunbæ 114,
lést laugardaginn 15. ágúst.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Aiúðarþakkir færum við starfsfólki deildar 21 a á kvennadeild
Landspítalans.
T ryggvi Árnason, Erla Gunnardóttir,
Arndís Sigríður Arnadóttir, Jón E. Böðvarsson,
Björg Friðriksdóttir, Haukur Ólafsson.
Maðurinn minn,
er látinn.
t
MATTHlAS pálsson,
Bólstaðarhlíð 41,
áður Haðarsstíg 16,
Kristín Gísladóttir.
LEGSTEINAR
MOSAIK H.F.
Hamarshöfða 4 — slmi 681960
Opið alla daga frá kl. 9 22.
ir okkur íjölskyldunni að koma í
heimsókn á Hofsvallagötuna til afa
og ömmu þegar við voram börn,
hvernig við fengum alltaf að her-
taka gestaherbergið og setja allt á
annan endann með því að byggja
„indíánatjald eða læknaherbergi",
og svo mátti amma helst ekki
hreyfa við neinu þama fyrr en við
skæraliðarnir kæmum aftur í heim-
sókn. Svo þegar við krakkarnir urð-
um eldri urðum við þeirrar gæfu
aðnjótandi þegar við fluttum á
Laugarásveginn, að amma flutti á
jarðhæðina til okkar, og þær voru
nú ófáar stundinar sem maður eyddi
þarna niðri hjá henni, eða hún uppi
hjá okkur á efri hæð. Amma var
alltaf sem klettur í hafinu fyrir
okkur öll, traust, áreiðanleg, góð
og alltaf tilbúin að hlusta á okkur
krakkana. Hún var yndisleg móðir
og frábær amma. Eftir að amma
þurfti að flytjast yfir að Hrafnistu,
eftir að móðir mín Lúlú, dóttir henn-
ar, lést þann 17. ágúst 1987 eftir
löng og erfíð veikindi, fór gífurlega
erfíður tími í hönd, ekki sist fyrir
hana þar sem hún þurfti að sjá á
eftir einkadóttur sinni langt fyrir
aldur fram. En það var ekki ömmu
stíll að gefast upp, að koma til
ömmu á Hrafnistu var alltaf gaman
og róandi í senn, ævinlega vel tekið
á móti manni og mikið spjállað.
Maður heimsótti aldrei ömmu eða
talaði við hana í síma af því að
manni fyndist að til þess væri ætl-
ast, maður gerði það af því mann
langaði til þess. Hún var ekki ein-
göngu heimsins besta amma, hún
var einnig minn besti vinur og því
er söknuðurinn svo sár. Að hafa
fengið tækifæri til að kynnast þess-
ari mikilfenglegu og góðu konu og
hafa átt hana fyrir ömmu í öll þessi
ár mun ég ætíð vera þakklát fyrir.
Um leið og ég kveð hana ömmu
mína í hinsta sinn með þakklæti
fyrir allt í gegnum tíðina, langar
mig að nota tækifærið og koma á
framfæri þakklæti til alls starfs-
fólks á fjórðu hæðinni á Hrafnistu
í Hafnarfírði með kærri þökk fyrir
þá góðu umönnun sem hún naut.
Einnig langar mig að þakka Birni
Ingvarssyni, Helgu Ingvarsdóttur,
Hönnu og Jóni og öllum þeim sem
reyndust henni vel á síðari áram og
í gegnum tíðina. Gengin er góð og
glæsileg kona er vildi öllum vel og
mun verða sárt saknað af öllum
hana þekktu.
Hvíli þú í friði.
Systa.
Á morgun verður gerð útför frú
Hólmfríðar Siguijónsdóttur. Það
eru nú liðin rösk 50 ár. síðan ég
fyrst kynntist frú Fríðu, en því
nafni gegndi hún venjulega, en það
var á heimili hennar og húsbónd-
ans, Gunnlaugs Guðjónssonar, sem
þá var verkstjóri við síldarsöltun
bróður síns, Ingvars Guðjónssonar
á Siglufirði, sem þá rak síldarsöltun
hér á landi, aðallega á Siglufirði
um það leyti. Fríða sá þá um heim-
ili þeirra hjóna af frábærri gestrisni
og myndarskap.
Það var ávallt tilhlökkunarefni
að fara norður og gista hjá þeim
hjónum sakir snyrtimennsku þeirra,
en heimilishald var þar til fyrir-
myndar eins og mörgum er kunn-
ugt. Leið min lá tíðar norður eftir
að við Gunnlaugur stofnuðum
hlutafélagið Hafliða og rákum síld-
arsöltun á áranum 1944-1962, en
þá fluttu þau hjónin til Reykjavíkur
og bjuggu við Hofsvallagötu.
Mann sinn missti Fríða í maí
1975 en þá áttu þau saman eina
dóttur, Hólmfríði (Lúlú), sem var
um tíma yfirflugfreyja hjá Flugfé-
lagi Islands hf., en hún andaðist í
ágúst 1987.
Síðustu árin dvaldi Fríða á
Hrafnistu DAS í Hafnarfírði. Þar
hitti ég hana síðast á afmælisdegi
Gunnlaugs heitins í mars sl. og
merkti ég þá að hún var orðin lúin
aldurs vegna, þótt hún kvartaði
ekki né lét neinn bilbug á sér fínna.
Nú að leiðarlokum þakka ég fyr-
ir að hafa kynnst Fríðu og þakka
þann hlýhug sem hún ávallt bar til
mín og minnar fjölskyldu. Megi Guð
gefa að nú sé hún komin í faðm
eiginmanns og einkadóttur.
Friður veri með sálu hennar og
friðhelg veri minning hennar.
Sveinn Björnsson.