Morgunblaðið - 01.10.1992, Blaðsíða 17

aukning atvinnuleysis vegna Maa-
stricht samkomulagsins muni nema
um 3 milljónum manna. Þessu til
viðbótar eru svo erfiðleikar Þjóð-
verja, forusturikis EB og stærsta
markaðarins í bandalaginu, vegna
enduruppbyggingar Austur Þýska-
lands, en skuldir alríkisins eru orðn-
ar ævintýralegar og er það fjármagn
dregið út úr þýska fjármálakerfinu,
frá atvinnulífinu. Fjárlagahalli Þjóð-
verja nú svarar til þess að hann
væri um 16 milljarðar króna hér.
Þessi fjárfesting fer ekki að gefa
arð fyrr en eftir allmörg ár. Hið
virta tímarit „The Economist" orð-
aði það fyrir nokkru svo, að Þýska-
land, sem verið hefur aflvél EB sé
að verða hemill. Bein afleiðing
ástandsins í Þýskalandi er svo ring-
ulreiðin, sem ríkir í gengismálum
og fleiru í Evrópu og víðar.
EB er ekki paradís æskunnar
Útilokað er að kalla EB paradís
æskunnar. Þar munu milljónir ungra
karla og kvenna ganga atvinnulaus
næstu ár (14% ungra karla en 18%
ungra kvenna 1990) og fjölmörg
alla ævi sína. Þangað eiga íslensk
ungmenni enga atvinnu að sækja.
Vestur Evrópa sem samfélag er
orðin gömul og hún eldist jafnt og
þétt. Því er hún fyrst og fremst
mettaður og staðnaður markaður
gamals fólks. Dynamikk æskunnar
er horfin. Evrópu er að hnigna. Við
þessu verða Evrópuþjóðir að bregð-
ast. Ráðið er ekki uniformismi, það
að staðla alla álfuna og reyna að
steypa alla í eitt Evrópumót. Eins
og annarsstaðar er sundurgerðin
drifkraftur út af fyrir sig og allir
eru fúsari til að vinna fyrir land
• sitt og þjóð en fjarlægt álfuhugtak,
stórríki, sem stjórnað er af andlaus-
um og litlausum grámennum í
Briissel.
Verndaður vinnustaður bak
við nýjan Berlínarmúr
Sameining Evrópu er örþrifaráð
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1992
17
þess, sem er að verða undir í sam-
keppninni og áróðurinn um stórkost-
lega framtíð sameinaðrar Evrópu
var deyfilyf fyrir fólkið. EB er
hræðslubandalag. Þessi kenning um
örþrifaráðið er ekki frá mér komin.
Hana hafa menn heyrt frá mörgum
evrópskum frammámönnum í gegn-
um árin og hún heyrist núna frá
Brussel, þegar almenningur hefur
risið gegn Maastricht samningnum.
Það sem þessir menn segja er, að
ef Evrópa sameinaðist ekki geti hún
ekki keppt við Bandaríkin og Japan
og dragist þá aftur úr. Þetta er
raunsæ vanmáttartilfinning Briissel
liðsins. Öll lýsing utanríkisráðherra
hér að framan um vanmetakennd
og vöntun á samkeppnihæfni á við
þetta lið og stórfyrirtækin í Evrópu
en ekki okkur Islendinga. Það er
Evrópa sem á að verða verndaður
vinnustaður, varin Berlínarmúr tolla
og annarra viðskiptahindrana, af
því að þetta lið getur ekki horfst í
augu við heiminn eins og hann er.
Þetta er indverska aðferðin. Þeir
lokuðu hagkerfí sínu og uppskáru
stöðnun. Þeir hafa nú séð að sér
og eru að opna hagkerfið. Þá ætlar
Evrópa að loka! Til þess að efla iðn-
að sinn verður Evrópa svo aftur að
koma sér upp nýlendum til hráefnis-
framleiðslu svo sem eins og okkur.
Evrópa er ekki heimurinn
Evrópa er ekki heimurinn. Önnur
efnahags- eða viðskiptasvæði eru
að þróast. Það stærsta og voldug-
asta, þar sem framfarirnar eru
mestar, er austur og suður Asía.
Þótt japanska samfélagið sé að eld-
ast og að þar hægi á hagvaxtarvél-
inni kemur það ekki að sök því í
kjölfar Japana feta aðrar asískar
þjóðir. Nú þurfa þær ekkilengur að
byggja hagvöxt sinn fyrst og fremst
á útflutningi til Ameríku og Evrópu
því neysluvörumarkaður þeirra vex
nú ört og hann stendur undir áfram-
haldandi örum vexti. Talið er að
þessi markaður muni meira en tvö-
faldast til aldamóta. í austur og
suður Asíu er nú að verða, og verð-
ur frmavegis, efnahagsleg þunga-
miðja heimsins.
Norður Ameríkubandalagið
(NAFTA) er í mótun. Bandaríkin
eru forusturíki þessa fríverslunar-
svæðis, sem er heldur fjölmennara
en Evróupbandalagið. Bandaríkin
hafa ekki vemdað iðnað sinn fyrir
t.d. asískum iðnaði á þann hátt sem
EB hefur gert, enda er komið í ljós
að samkeppnihæfni mikilvægra iðn-
greina Bandaríkjanna hefur aukist
mikið og m.a. þess vegna er hagþró-
un þar að snúast til betri vegar,
þótt batinn sé enn hægur. í kjölfar
aðildar Mexíkó að Norður Ameríku
bandalaginu munu augu banda-
rískra fyrirtækja beinast í vaxandi
mæli suður á bóginn, én í rómönsku
Ameríku er nú víða talsverður hag-
vöxtur, fjölmenni og lágur meðal-
aldur, sem sagt ört vaxandi mark-
aður. Þetta gerist til viðbótar þeirri
þróun, sem staðið hefur í allmörg
ár en nú með vaxandi hraða, að
athygli bandarískra fyrirtækja bein-
ist mjög í vestur, til Asíu, en í sí
minnkandi mæli til Evrópu. Þetta
er eðlilegt, því markaðirnir sem
vaxa eru í Asíu auk rómönsku
Ameríku. Samstarf bandah'skra og
asískra fyritækja vex nú mjög ört,
bæði vegna markaðanna og vegna
þess að asísku fyrirtækin eru sífellt
að verða eftirsóknarverðari til
tæknilegs samstarfs. í Vestur-Evr-
ópu er markaðurinn sem heild hins
vegar hættur að vaxa og sumar iðn-
greinar Evrópu eru á lægra tækni-
stigi en er í Bandaríkjunum og þeim
Asíuríkjum, sem lengst eru komin.
Evrópa girt Berlínarmúr viðskipta-
hindrana og í viðskiptastríði við hin
svæðin á á hættu að hún verði látin
eiga sig og einangrist í friði bak við
múverkið.
Heimurinn vill tala við okkur
Enn fleiri áhugaverð markaðs-
svæði eru í heiminum svo sem Rúss-
land og önnur Austur Evrópuríki. Á
næstu árum munu þessar þjóðir ná
sér á strik og þegar það gerist
munu markaðir þessara landa vaxa
mjög hratt. Þessi lönd eru ekki, eins
og öll þróuð Evrópuríki eru, með
allt sölukerfí rígbundið i ákveðnum
rásum. Þess vegna er markaðssókn
þar mun auðveldari ef byijað er
nógu senmma og miklir möguleikar
eru á að tryggja okkur góða aðstöðu
frá upphafi. 011 eru markaðssvæðin
utan EB að mestu leyti á norður-
hveli jarðar og öll innan seiingar frá
okkur. fslensk þekking er eftirsótt
svo sem dæmin sanna, einmitt utan
EB, í Austur Evrópu, Afríku, Róm-
önsku Ameríku og í Asíu. Sölu á
þekkingu tengist eða er hægt að
tengja vörusölu. Það að einbeita
kröftunum að erfiðasta markaði
heims en vanrækja hin svæðin er
það vitlausasta sem við getum gert.
Það að selja íslenskar iðnaðarvörur
í EB er þrotlaus barátta í mörg ár
og gífurlegur kostnaður. Fullunnar
fiskafurðir er okkur alls ekki ætlað
að selja þar, sbr. síðari grein.
Látum skynsemi ráða
Skynsamleg viðskiptastefna er,
að leggja áherslu á uppbyggingu
annarra markaða en halda í horfínu
í EB. Kenningin um að aðild að EES
verði okkur vörn gegn því að neyð-
ast til að ganga í EB er öfugmæli.
EES aðild mun gera okkur sífellt
háðari EB og spilla fyrir markaðs-
sókn annarsstaðar. Þá mun EES
gera ísland að hráefnaútflytjanda
sjávarafurða og þar með, að óþörfu,
enn háðara EB. Það getur ekki leitt
til neins annars en að við sogumst
inn í EB, undir Rómarsamninginn
og Brusselvaldið.
Höfundur er stjörnnrmaður í
Samstöðu, samtökum um óháð
Island.

ELFA VORTICEI
VIFTUR
TILALLRA NOTAl!
Spaðaviftur
hv.-kopar-stál
Fjarstýringar
fyrir spaðaviftur
O
Borðviftur
margar gerðir
Gólfviftur
Baðviftur Gluggaviftur
með tímarofa Inn- og útblástur
Röraviftur Reykháfsviftur
margar gerðir fyrir kamínur
Iðnaðarviftur Þakviftur
Ótrúlegt úrval - hagstætt verð!
Einar Farestveit & Co.hf
Borgartúni 28 — ® 622901 og 622900
/:/:/:/:/s/:/