Morgunblaðið - 01.10.1992, Blaðsíða 22
gs
22
£?í,M )IMíl*Vr»n j WJðAflíVmMW QíClAJfMyíWÖM
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1992
Blönduvirkjun keyrð á
fullu þessar vikumar
Hagkvæmt að nýta Blöndu og draga úr framleiðslu á Suðurlandi
BLÖNDUVIRKJUN hefur verið keyrð nánast á fullu undanfarnar
vikur. Guðmundur Hagalín stöðvarstjóri segir að framleiðslan
hafi verið 130 til 140 megawött en framleiðslugetan er 150 MW.
Stöðinni er stjórnað úr stjómstöð Landsvirkjunar við Bústaðaveg
og þangað vísar Guðmundur spurningu um ástæður þess að virkj-
unin væri nýtt svo vel. Þorsteinn Hilmarsson upplýsingafulltrúi
Landsvirkjunar segir að sljórntölva Landsvirkjunar Ieiti ávallt
hagkvæmustu lausna við framleiðslu og dreifingu rafmagnsins
og þar sem Blönduvirkjun liggi vel við dreifingunni sé hún notuð
og dregið úr framleiðslu í virkjunum á Suðurlandi á móti.
Guðmundur Hagalín sagði að
rekstur virkjunarinnar hefði geng-
ið frábærlega vel á því tæpa ári
sem liðið er frá því fyrsta vélin
var formlega gangsett. Vélarnar
eru þijár. Sú fyrsta var gangsett
5. október en sú síðasta í vor.
Sagði Guðmundur að bilanir hefðu
verið í lágmarki og engin hefði
stöðvað framleiðslu í meira en
hálfa klukkustund. Hann sagði þó
að vegna þess hvað síðasti vetur
var góður hefði enn ekki reynt á
það hvernig vatnsvegurinn frá
Blöndulóni í inntakslónið kæmi út
í frosti og byl en hann er í opnum
skurðum. Hins vegar sagðist Guð-
mundur ekki hafa neina trú á að
vandræði yrðu með þennan vatns-
flutning.
Allri raforkuframleiðslu og
dreifingu Landsvirkjunar er
stjómað í stjómstöðinni við Bú-
staðaveg. Þorsteinn Hilmarsson
sagði að stjómtölvan veldi hag-
kvæmustu lausnir á hveijum tíma.
Um ástæðu þess að Blönduvirkjun
væri keyrð á fullu og dregið úr
framleiðslu annarra virkjana sagði
Þorsteinn að það væri hagkvæmt
vegna staðsetningar Blönduvirkj-
unar. Hagkvæmara væri að dreifa
rafmagninu út frá henni í austur
og vestur en að flytja það allt frá
virkjunum á Suðurlandi. Þá sagði
Þorsteinn að næstu daga hæfíst
vinna við endurnýjun á raföium
Búrfellsvirkjunar og myndi það
draga úr framleiðslugetu hennar
um þriðjung í það hálfa annað ár
sem sú vinna stæði yfir. Hann
sagði að hægt væri að vinna það
verk á mun styttri tíma og á hag-
kvæmari hátt en annars vegna
þess hvað framleiðslugeta Lands-
virkjunar væri mikil eftir tilkomu
Blönduvirkjunar.
Tölva stjórnar vatnsflutningi
frá uppistöðulóni
Um þessar mundir er verið að
setja upp háþróað vatnsmælinga-
kerfí við Blönduvirkjun. Mælar í
pípunum að vélum virkjunarinnar
og inntakslóni senda stöðug boð í
stjómtölvu virkjunarinnar. Eftir
þessum upplýsingum stjórnar
tölvan vatnsflutningi frá uppistöð-
ulóni virkjunarinnar. Verið er að
koma á örbylgjusambandi á milli
stjórnstöðvarinnar og uppistöðu-
lónsins þannig að tölvan geti á
sjálfvirkan hátt sent vatnspantanir
á fjögurra tíma fresti í stjórnbúnað
stíflumannvirkjana við uppistöðu-
lónið. Það tekur 36 tíma fyrir
stjórnstöðina að fá vatnspöntun
afgreidda. Ekki er sjónlína á milli
stöðvarhússins og stíflunnar þann-
ig að millistöð verður að vera á
leiðinni. Verið er að koma þeirri
stöð fyrir í örbylgjustöð Pósts og
síma á Þrándarhlíðarfjalli.
Landsvirkjun hafði áhuga á að
byggja örbylgjustöðina á Þramar-
haug sem er á milli stjórnstöðvar
og stíflu en byggingamefnd
hreppanna sem liggja að Blöndu-
virkjun lögðust gegn þeirri stað-
setningu. Náðist samkomulag við
Póst og síma um að komast í þeirra
aðstöðu á Þrándarhlíðarfjalli. Það
fjall er lengra frá og hærra og til
þess að komast þangað þarf að
fara upp úr Skagafirði. Guðmund-
ur Hagalín sagði þegar hann var
spurður um staðsetningu örbylgju-
stöðvarinnar á Þrándarhlíðarfjalli
að hún gæti orðið veikur hlekkur
í virkjuninni, mun betra hefði ver-
ið að hafa hana á virkjunarsvæð-
inu. Erfítt gæti orðið að komast
að stöðinni í vondum veðrum. Þor-
steinn Hilmarsson sagði að sam-
vinnan við Póst og síma um upp-
setningu stöðvarinnar á Þrándar-
hlíðarfjalli væri fjárhagslega hag-
kvæm auk þess sem hún kæmi sér
vel í framtíðinni þegar örbylgju-
kerfí Landsvirkjunar yrði stækk-
að.
Fýll brot-
lendir
við blokk
Bíldudal.
Þegar líður að sum-
arlokum eru flestir
fuglsungar orðnir vel
fleygir og margir
komnir á leið suður á
bóginn. En fýlsungarnir
í fjallinu Byltu við
Bíldudal náðu ekki allir
til hafs í fyrstu tilraun
af klettasyllunum, því
einn unginn brotlenti
við blokkina Gilsbakka
fyrir nokkru. Börnin í
hverfinu brugðust
skjótt við og komu ung-
anum, sem var ansi feit-
ur og pattaralegur, til
hafs þar sem lífsbarátt-
an biður hans.
R. Schmidt.
Alyktun ASI vegna kjaradeilunnar í álverinu í Straumsvík
Trúnaðarbrestur nema
VSÍ fylgi yfirlýstri stefnu
MIÐSTJÓRN Alþýðusambands íslands samþykkti á fundi sínum í
gær ályktun þar sem segir að það sé óþolandi að eigendum álvers-
ins í Straumsvík skuli líðast að semja ekki við starfsmenn sína og
ganga þvert á þá stefnu sem heildarsamstaða hafi náðst um í þjóð-
félaginu. Vinnuveitendasamband Islands hafi gengið hart fram i
því að ýta öllum sérkröfum út af borðinu og hafi fylgt því sjónar-
miði að eitt skuli yfir alla ganga. Traustið á milli samtaka verka-
fólks og vinnuveitenda hljóti að brotna „nema VSI fylgi yfirlýstri
stefnu, einnig gagnvart álverinu í Straumsvík“.
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri VSÍ, sagði aðspurð-
ur að það væri misskilningur að
VSÍ hefði undirgengist einhveija
skilmála um að kalla ekki eftir
samskonar starfsskilyrðum fyrir
þetta fyrirtæki eins og önnur innan
samtakanna. Það væri afar brýnt
að menn gerðu sér grein fyrir að
álverið í Straumsvík berðist fyrir
lífí sínu og verði að ná fram ýtrustu
hagkvæmni í rekstri. Það verði að
fá fram þær breytingar á stjórn-
unarrétti sem ýmis landssambönd
ASÍ hafi samið um við önnur ér-
lend álfélög, eins og Atlantal. Það
sé ekki verið að fara fram á annað
og meira og raunar ekki allt sem
þar sé samið um.
Þórarinn sagði að eitt þúsund
milljónir kæmu frá móðurfyrirtæk-
inu í ár vegna taps á fyrirtækinu
og tapið hefði verið 1.500 milljónir
á síðasta ári. Erfíðleikar væru í
öllum málmiðnaði og uppsagnir og
launalækkanir á Gnmdartanga
bæru til dæmis vott um það.
„Það er afskaplega mikilvægt
að Alþýðusambandið og aðildarfé-
lög þess geri sér grein fyrir að
þetta er alvörumál sem ekki verður
leyst með ályktunum af þessum
toga. Það verður ekki leyst með
öðrum hætti heldur en samning-
um,“ sagði Þórarinn ennfremur.
Ásmundur Stefánsson, forseti
ASI, sagði að afleiðingarnar gætu
orðið ófyrirsjáanlegar ef ekki tæk-
ist að semja í álverinu. Hann legði
mikla áherslu á að það yrði allt
gert til þess að semja. Aðalatriðið
væri að það hefði verið samkomu-
lag um það í vor að sérkröfum
yrði ýtt til hliðar nema báðir aðilar
teldu sér hag í sérsamningum og
þessu hefði Vinnuveitendasam-
bandið fylgt eftir mjög stíft nema
gagnvart stóriðjuaðilanum í
Straumsvík. „Ábyrgðin á því að
ekki semst er alfarið á herðum
fyrirtækisins og Vinnuveitenda-
sambandsins því starfsmennirnir
hafa ýtt sínum sérkröfum til hlið-
ar. Það eru sérkröfur fyrirtækisins
um skert kjör starfsmannanna sem
standa í vegi fyrir því að samkomu-
lag náist,“ sagði Ásmundur.
Stöðuskilningnr Fischers brást
__________Skák______________
Margeir Pétursson
ÞEIR Bobby Fischer og Borís
Spasskí tóku í gærdag aftur
upp þráðinn í skákeinvígi sínu.
Eftir að Fischer hafði fengið
fimm vinninga gegn tveimur
Spasskís var keppnin flutt frá
Sveti Stefan í Svartfjallalandi
til Belgrad í Serbíu og gert
viku hlé. Spasskí virðist hafa
náð að vinna bug á lasleika
sem hrjáói hann því hann vann
mjög áhættulausan og sann-
færandi sigur á Fischer í gær
og minnkaði muninn í 5-3.
Taflmennska Fischers í tólftu
skákinni var slök, vanhugsaðir
peðsleikir hans í 14. og 15.
leik eyðilögðu alla möguleika
hans á mótspili.
Eins og margar fyrri skákir í
einvíginu var þessi afar einstefnu-
kennd. Að þessu sinni réði Spasskí
lögum og lofum. í heild hefur tafl-
mennskan verið það gloppótt að
um æsispennandi stöðubaráttu-
sjkákir hefur sjaldan verið að ræða.
Öðrum hvorum keppandanum
hafa oft orðið á alvarleg mistök
snemma í miðtafli.
Skákin í gær var þó skemmtileg
og Iærdómsrík, en það er Ijóst að
alvarleg herfræðileg mistök Fisc-
hers í Kóngsindversku vörninni
renna nýjum stoðum undir þær
fullyrðingar Kasparovs heims-
meistara að Fischer sé ekki reiðu-
búinn til að mæta sterkustu skák-
mönnum heims. Það á ekki að
vera hægt að vinna öflugustu stór-
meistarana eins fyrirhafnarlítið og
Spasskí náði að gera í gærkvöldi.
Þrettánda skák einvígisins
verður tefld í dag. Fischer hefur
hvítt og ennþá er opið hús frá kl.
16 í húsakynnum skákhreyfíngar-
innar í Faxafeni 12.
Hvítt: Borís Spasskl
Svart: Bobby Fischer
Kóngsindversk vörn
1. d4 - Rf6 2. c4 - g6 3. Rc3
- Bg7 4. e4 — d6 5. f3 — 0-0
6. Be3 - Rc6 7. Rge2 - a6 8.
h4!?
Spasskí fer hér í smiðju til ung-
verska stórmeistarans Lajosar
Portisch, sem hefur reyndar þann
hátt á að leika fyrst 8. Dd2 —
Hb8 og þá 9. h4. Markmiðið er
að fá svart til að leika h7-h5, en
eftir það verður hefbundið mótspil
hans með f7-f5 mun áhrifaminna
en ella.
8. - h5 9. Rcl - e5 10. d5 - Re7
í slíkum stöðum er algengara
að leika 10. — Rd4, sem Spasskí
hefði vafalaust svarað með 11.
Rb3.
11. Be2 - Rh7 12. Rd3 - f5 13.
a4 - Rf6 14. Rf2 - a5?!
Með þessum og næsta leik sín-
um lokar Fischer stöðunni á
drottningarvæng og Spasskí er þá
ekki seinn á sér að staðsetja kóng
sinn í öruggri höfn þar. Eftir það
er svo hægðarleikur fyrir hvít að
taka frumkvæðið á kóngsvængn-
um. Hér eða í næsta leik hefði
Fischer átt að leika c7-c6 til að
halda fleiri möguleikum opnum,
en hann kýs að leggja öll eggin í
eina körfu.
15. Dc2 - c5?! 16. 0-0-0 - b6
17. Hdgl - Rh7 18. Rb5 - Kh8?
Slæm mistök sem gera hvíti
kleift að bijóta stöðuna strax upp.
Mun skárra var 18. — Hf7.
19. g4! — hxg4 20. fxg4 — f4
21. Bd2
(sjá stöðumynd)
21. - g5
Það er slæmur kostur að leyfa
Spasskí að opna h-línuna, en ef
hvítur nær sjálfur að leika g4-g5
halda varnir svarts heldur ekki til
lengdar.
22. hxg5 - Rg6 23. Hh5 - Hf7
24. Hghl - Bf8 25. Db3 Hb8
26. Dh3 - Hbb7 27. Rd3! - Kg8
28. Rel - Hg7
Hvítur hefur óskoraða stjórn á
stöðunni og Fischer fær enga
björg sér veitt. 28. - Rxg5 29.
Hh8+ — Kg7 30. Dh5! er einnig
vonlaust, því eftir 30. — Rxh8 31.
Dh6+ er svartur mát í næsta leik.
29. Rf3 - Hbf7 30. Hh6!
Staða Fischers er nú svo ömur:
leg að liðstap er óumflýjanlegt. Í
raun er skákinni lokið, þótt hann
fresti uppgjöfinni í 20 leiki til við-
bótar
30. - Dd7 31. Dh5 - Dxg4 32.
Hxg6 — Dxh5 33. Hxg7+ —
Hxg7 34. Hxh5 - Bg4 35. Hh4
- Bxf3 36. Bxf3 - Rxg5 37.
Bg4 - Hh7 38. Hxh7 - Kxh7
39. Kc2 - Be7 40. Kd3 - Kg6
41. Rc7 - Kf7 42. Re6 - Rh7
43. Bh5+ - Kg8 44. Bel - Rf6
45. Bh4 - Kh7 46. Bf7 - Rxd5
47. cxd5 - Bxh4 48. Bh5 - Kh6
49. Be2 - Bf2 50. Kc4 - Bd4
51. b3 - Kg6 52. Kb5 - Kf7
53. Kc6 — Ke7 54. Rg7 og Fisch-
er gafst upp.