Morgunblaðið - 01.11.1992, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. NÓVEMBER 1992
KRÖNPRINS
FJÖLMHILANNA
MED BUSH A HJELA SÉR
Tíminn útrunninn?
Það vakti athygli er
Bush leit á klukkuna á
sjónvarpskappræðun-
um. Sögðu illar tungur
að forsetinn væri orðinn
þreyttur; baráttuþrekið
væri á þrotum. Vel
kann þó að vera að
Bush hafi einfaldlega
verið að skipuleggja í
huganum það sem eftir
lifði kappræðunnar.
eftir Korl Blöndal
GEORGE BUSH Bandaríkjafor-
seti hefur hrifsað frumkvæðið af
Bill Clinton, forsetaframbjóðanda
demókrata og ríkisstjóra Arkans-
as, á lokaspretti kosningabarátt-
unnar og dregur nú jafnt og þétt
saman með þeim eftir því sem
þeir nálgast markið á meðan Ross
Perot, óháði auðkýfingurinn frá
Texas, dalar eftir að hafa velgt
andstæðingum sínum undir ugg-
um.
Clinton hefur haldið rúmlega tíu
prósenta forskoti á Bush nán-
ast allt frá því að demókratar
héldu flokksþing sitt i New
York í júlí þar til kappræðum
forsetaframbjóðendanna lauk
fyrir tæpum tveimur vikum. Á þeim
tíma gerðu fjölmiðlar hann að krón-
prinsi sínum og Bush kvaðst allt eins
eiga von á því að hann birtist einn
góðan veðurdag í Hvíta húsinu til
að mæla fyrir gluggatjöldum. En síð-
an hefur hann smám saman misst
forskotið og nú gæti Bush allt eins
leikið sama leikinn og fyrir fjórum
árum, stolið sigrinum frá demókröt-
um og tryggt sér ljögur ár til viðbót-
ar. Harka hefur færst í leikinn og
búast má við linnulausu skítkasti og
svívirðingum allt fram á kjördag.
Bush sagði í viðtali í janúar að
hann myndi beita öllum brögðum til
að tryggja sér sigur í kosningunum.
Liðsmenn Clintons, með herfræðing-
inn James Carville í broddi fylking-
ar, lýstu ákaft yfir því að þeir myndu
ekki falla í sömu gryíjuna og Mich-
ael Dukakis fyrir fjórum árum er
hann lét ásökunum og árásum Bush
ósvarað. Nú yrði svarað í sömu mynt
og harkan látin gilda.
Svívirðingar á báða bóga
Framan af kosningabaráttunni
virtist Bush viljalaus og lífvana.
Búist var við því að hann myndi rísa
á afturlappirnar í kappræðunum, en
meira að segja hörðustu repúblikanar
lýstu yfir undrun sinni þegar Bush
brást vart til vamar linnulitlum árás-
um Clintons á efnahagsstefnu forset-
ans. Síðan hefur Bush snúið við blað-
inu. Hann eys Clinton og AI Gore,
varaforsetaefni hans, auri við hvert
tækifæri. Á fimmtudagsmorgun
kvartaði hann undan því í sjónvarps-
viðtali að Clintort sýndi forsetaemb-
ættinu ekki næga virðingu vegna
þess að hann ávarpaði sig herra
Bush, en ekki Bush forseta. Síðdegis
sama dag kallaði hann Clinton og
Gore „lúða“ og líkti þeim við hundinn
sinn. Gore breyttist á tveimur dögum
úr „Óson öldungadeildarþingmanni"
í „Öson“ í meðförum forsetans, en
eins kunnugt er hefur Gore sérhæft
sig í umhverfismálum.
Jafnframt hafa stuðningsmenn
Bush birt auglýsingar, þar sem farið
hefur verið fijálslega með staðreynd-
ir í tillögum Clintons og áætlunum.
Clinton hefur ekki haft undan að
leiðrétta og draga til baka yfírlýsing-
ar, sem hafa verið lagðar honum í
Sjónvarpskappræður. Önnur umferð af þremur þótti hvað fjörlegust. Frambjóðendurnir fengu þá spurningar frá almennum kjósendum. Fljótlega kom fram
ósk um að persónulegar árásir yrðu ekki viðhafðar. Clinton stóð sig best í þessari hrinu og höfðu menn á orði eftir hana að kraftaverk þyrfti til þess að Bush ynni sigur
í kosningunum.
munn. Auglýsingar demókrata eru
oft ekki mikið betri og nota þeir efna-
hagsvandann til að koma höggi á
forsetann. í dagblöðum birtast svo
dálkar þar sem sannleiksgildi hverrar
staðhæfingar eru kannað. En, svo
gripið sé til orða Marks Twains, er
lygin venjulega komin hálfa leið yfir
hnöttinn áður en sannleikurinn nær
að setja á sig skóna.
Skoðanakannanir sýna að van-
traust kjósenda á Clinton hefur auk-
ist eftir að Bush og aðstoðarmenn
hans byijuðu að hamra á trúverðug-
leika ríkisstjórans, undanslætti hans
í herkvaðningarmálinu og þátttöku
hans í mótmælum erlendis þegar
Víetnam-stríðið var í algleymingi.
Þessi áróður hefur reyndar einnig
dregið úr velþóknun almennings á
aðferðum forsetans. Það fylgi, sem
forsetinn hefur, er hins vegar nokkuð
traust, en stór hluti þeirra, sem í
skoðanakönnunum segjast styðja
Clinton, kveðst gætu söðlað um áður
en kjördagur rennur upp. Niðurstað-
an var sú í síðustu viku að loftvogin
féll jafnt og þétt í herbúðum Clintons
á meðan Bush stóð í stað og var
farinn að mjakast upp á við þegar
nær dró helgi.
Perot má heldur ekki gleymast.
Þótt hann hafi verið farinn að dala
í kjölfar ævintýralegra ásakana sinna
á hendur repúblikönum — samkvæmt
skoðanakönnun sjónvarpsstöðvar-
innar ABC fór hann frá miðvikudegi
til fimmtudags úr 20 prósenta fylgi
niður í 16 prósent — rær hann á
sömu óánægjumið og Clinton og tek-
ur því meira fylgi frá honum en
Bush. Samkvæmt því ætti Bush að
fagna fái Perot um 20% prósent at-
kvæða, en hrapi auðkýfingurinn nið-
ur fyrir 10 prósent getur Clinton
farið að hugsa sér gott til glóðarinn-
ar.
Traust og trúverðugleiki
Spumingin um traust hefur verið
rauði þráðurinn í kosningabaráttu
Bush. Hvar sem hann kemur varpar
hann fram spumingunni um það
hvort treysta megi Clinton. Þegar
bandarísk stjómvöld gripu til her-
kvaðningar í Víetnam-stríðinu
reyndu þúsundir manna að komast
undan því að gegna herþjónustu. Dan
Quayle varaforseti tryggði til dæmis
að hann yrði ekki sendur til Víetnam
með því að nota sambönd til að kom-
ast í þjóðvarðliðið og sat því heima
í Indiana-ríki. Dick Cheney, varnar-
málaráðherra Bush, kom sér einnig
undan herþjónustu í Víetnam. Clint-
on gerði einnig ýmislegt til að víkja
sér undan. Hann sótti um að komast
í sérstaka námsáætlun hersins, sem
hefði komið í veg fyrir að hann færi
til Víetnam. Skömmu áður en hann
sótti um hafði hann sennilega fengið
herkvaðningu, sem varð ógild er
umsókn hans var samþykkt. Þegar
hann gat verið þess nokkum veginn
viss að hann yrði ekki kvaddur til
almennrar herþjónustu hætti hann
við að taka þátt í námsáætluninni,
skrifaði bréf, þar sem hann hafnaði
Víetnam-stríðinu af sannfæringu, og
gat fyrir vikið látið eftir sér að fara
í Yale í staðinn fyrir háskóla heima
í Arkansas. Þessar tilfæringar leiddu
til þess að Clinton tókst að losna úr
röðinni þar sem hann stóð fremstur
og færa sig nógu aftarlega til að
þurfa ekki að fara til Víetnam.
Öll svör Clintons um þetta mál
hafa verið mjög loðin. í stað þess
að leggja spilin á borðið hafa fjölmiðl-
ar grafið upp hvert atriðið á fætur
öðru og Clinton hefur farið undan í
flæmingi. Um leið hefur hann ausið
vatni á myllu Bush, sem fullyrðir í
tíma og ótíma að andstæðingur sinn
geti ekki komið til dyranna eins og
hann er klæddur.
Áður en Clinton fór i Yale dvaldi
hann í Oxford á Englandi með svo-
kallaðan Rhodes-styrk. Á þeim tíma
fór hann í helgarferð til Moskvu og
eftir það tók hann þátt í mótmælum
gegn Víetnamstríðinu á Bretlandi og
átti þátt í að skipuleggja þátttöku
Bandaríkjamanna í slíkum aðgerð-
um.
Þetta hefur Bush gripið á lofti.
Forsetanum fínnst sök sér að hafa
verið andvígur Víetnam-stríðinu, en
hann fær ekki skilið að nokkur
Bandaríkjamaður „skuli geta mót-
mælt á erlendri grundu þegar þjóð
hans á í stríði við erlent ríki“ og
spyr hvemig Clinton ætli að bregð-
ast við í forsetastóli þegar hann blæs
í herlúðra og bandarísk ungmenni
svara með mótmælum.
Forsetinn sakar Clinton einnig um
að vera ófæran um að taka afstöðu
í nokkru máli. Hann vilji bæði vera
með og á móti og mitt á milli um
leið. Uppáhaldstilvitnun Bush í Clint-
on er frá atkvæðagreiðslu þingsins
um að gefa forsetanum vald til að
beita hervaldi til að flæma íraka
brott frá Kúveit: „Hann sagði, í raun
var ég sammála minnihlutanum, en
ef mjótt hefði verið á munum hefði
ég greitt atkvæði með meirihlutan-
um,“ segir Bush. „Getum við treyst
honum til að vera æðsti yfirmaður
heraflans?"
Clinton svarar
Clinton verður beittari í svörum
með hveijum deginum og á fimmtu-
dag sakaði hann Bush berum orðum
um lygar. „Hann hefur birt auglýs-
ingar um allt land, sem eru lygar,“
sagði Clinton og lýsti Bush sem „ör-
vingluðum manni með það eitt í huga