Morgunblaðið - 03.11.1992, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B
251. tbl. 80. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Bardagar í Angóla
kosta meira en
þúsund manns lífið
Lissabon. Reuter.
RÚMLEGA þúsund manns biðu bana í átökum milli stjórnarhermanna
og UNITA-hreyfíngarinnar í Angóla um helgina, að sögn angólska
útvarpsins. Stjórnarherinn virtist hafa náð höfuðborginni, Luanda, á
sitt vald að nýju í gær eftir harða
Bardagarnir hófust eftir að Jonas
Savimbi, leiðtogi UNITA, hafnaði
úrslitum þingkosninga sem fóru
fram í september undir eftirliti Sam-
einuðu þjóðanna. Hreyfíng Savimbis
galt mikið afhroð í kosningunum,
sem voru liður í friðarsamkomulagi
sem átti að binda enda á 16 ára
borgarastyrjöld milli UNITA og
Frelsishreyfíngar Angóla (MPLA).
UNITA naut stuðnings Bandaríkja-
manna og Suður-Afríkumanna í
stríðinu en Sovétmenn studdu stjóm
MPLA.
Útvarpið í Angóla sagði að mann-
fall hefði orðið í höfuðborginni, Lu-
anda, og íjórum stómm borgum í
suðurhluta landsins, Huambo, Lu-
bango, Benguela og Lobito.
Allt virtist með kyrmm kjömm í
Luanda síðdegis í gær eftir að stjórn-
arhermenn höfðu ráðist á skriðdrek-
um á vígi UNITA-hreyfingarinnar í
Þýskaland
Framleiðsla
dregstsaman
bardaga í fjóra daga.
borginni. Fregnir hermdu að tveir
af helstu forystumönnum UNITA
hefðu verið drepnir og annar væri í
haldi stjómarhermanna.
Portúgalska fréttastofan Lusa
sagði að stjómin hefði látið fylgis-
mönnum sínum í té vopn til að leita
að stuðningsmönnum UNITA í
nokkmm úthverfum borgarinnar.
Erlendur stjómarerindreki í Luanda
líkti leitinni við „nornaveiðar".
Útvarpið skoraði á báðar fylking-
arnar að hætta að beijast og hvatti
stuðningsmenn stjórnarinnar til að
fara „á mannúðlegan hátt“ með þá
félaga úr UNITA sem þeir næðu.
Jonas Savimbi er í borginni Hu-
ambo þar sem höfuðstöðvar hreyf-
ingarinnar hafa verið frá kosning-
unum í september.
Portúgalskar og brasilískar her-
flugvélar flugu til Luanda frá eyrík-
inu Sao Tome og Principe til að
hefja flutninga á erlendum ríkis-
borgurum í landinu. 40.000 Portúg-
alir búa í Angóla, þar af um 15.000
í Luanda.
Sjá “Vonast til að komast úr
landi í dag” á bls. 4.
Reuter
George Bush Bandaríkjaforseta lætur móðan mása á kosningafundi
í Michigan á sunnudag.
Fischer vill
fá að setja
Kasparov
skilmála
Belgrad. Reuter.
BOBBY Fischer sagðist í gær
geta hugsað sér að tefla við
Garrí Kasparov heimsmeistara
en þá aðeins að hann réði sjálf-
ur hvemig einvígi þeirra yrði
háttað.
„Ef við teflum þá verð það ég
sem ræð ferðinni, ákveð alía skil-
mála,“ sagði Fischer á blaða-
mannafundi í Belgrad. Hann sagði
að það yrðu forréttindi Kasparovs
að fá að tefla við sig en ekki öfugt.
Fischer heldur fast við að hann
sé eini og sanni heimsmeistarinn
{ skák og vill að Kasparov viður-
kenni það.
„Hann [Kasparov] skrifaði mér
fyrir tveimur árum og kvaddi sem
„sam-meistarinn þinn“. Við deilum
engum titli ... hann er glæpamað-
ur og ætti að sitja í fangelsi,"
sagði Fischer og skírskotaði til
fyrri yfirlýsinga sinna um að úr-
slit í einvígjum þeirra Anatólíjs
Karpovs hefðu verið fyrirfram
ákveðin. Kasparov hefur látið sér
þessar ásakanir í léttu rúmi liggja.
Sjá skákskýringu á bls. 63
mikilli kjörsókn er Bandaríkjamenn velja sér forseta í dag
Sigurmöguleikar demó-
krata hinir bestu í 16 ár
Von Bush forseta felst í því að stuðningsmönnum Perots snúist hugxu* á síðustu stundu
Washington. Frá Ásgeiri Sverrissyni blaðamanni Morgunblaðsins.
í FYRSTA skipti frá árinu 1976 á frambjóðandi Demókratafíokksins
möguleika á að sigra í forsetakosningum, sem fram fara hér í Banda-
ríkjunum í dag. Kannanir gefa til kynna að Bill Clinton, ríkisstjóri frá
Arkansas, og frambjóðandi demókrata, hafi öruggt forskot á George
Bush forseta í 16 af 50 ríkjum Bandaríkjanna og hann eigi góða mögu-
leika á sigri í 15 ríkjum til viðbótar. Framboð auðkýfingsins óháða,
Ross Perots, hefur hins vegar skapað mikla óvissu auk þess sem lík-
legt má telja að kosningaþátttaka óánægðra kjósenda verði óveqju
mikil að þessu sinni. í þingkosningunum sem einnig fara fram í dag
má heita öruggt að meirihluti demókrata f báðum þingdeildum sé ekki
Búist við
Bonn. Reuter.
IÐNFRAMLEIÐSLA minnkaði um
tvo af hundraði f vesturhluta
Þýskalands í september sam-
kvæmt bráðabirgðatölum borið
saman við sama mánuð í fyrra,
að sögn efnahagsmálaráðuneyt-
isins í Bonn. Samkvæmt tölum
þýska seðlabankans minnkaði
framleiðslan um 3,3% næstu 12
mánuði á undan samanborið við
næstu tólf mánuði þar áður.
Þýsk fyrirtæki hafa dregið úr
framleiðslu og fækkað starfsmönn-
um vegna minnkandi eftirspumar
jafnt heima fyrir sem á erlendum
mörkuðum. Gríðarháir vextir á
bankalánum hafa ennfremur orðið
til þess að mörg fyrirtæki hafa dreg-
ið úr fjárfestingum og hætt við að
fjárfesta í austurhéruðunum.
„Grundvallaratriðið er að fram-
leiðslan er á niðurleið. Nýtt fram-
leiðslugeta minnkar að vísu ekki
jafnhratt og undanfama mánuði en
hún er samt enn að minnka," sagði
þýskur hagfræðingur. Nýtingarhlut-
fallið í vesturhéruðunum er nú 86%
en fór niður í 76% árið 1982.
Þýska stjómin hyggst nota allt að
sex milljörðum marka meira en áætl-
að var til að fjármagna rekstur í
austur-héruðunum þar sem enn er
mikið atvinnuleysi. Féð verður fengið
með því að skera niður önnur út-
gjöld en ekki með auknum heildarút-
gjöldum á fjárlögum, að sögn Diet-
ers Vogels, talsmanns ríkisstjómar
Helmuts Kohls kanslara. Ráðamenn
hafa ekki lagt fram margar ákveðn-
ar tillögur um niðurskurð ríkisút-
gjalda. Theo Waigel fjármálaráð-
herra hefur þó lagt til að opinberir
starfsmenn fái ekki meiri launa-
hækkanir næstu þijú ár en nemur
verðbólgu en fulltrúar stéttarfélag-
anna segja orð hans líkjast stríðsyfír-
lýsingu.
i hættu.
Samkvæmt mjög víðtækri könnun
dagblaðsins The Washington Post
hefur Clinton greinilegt forskot á
Bush í 16 ríkjum og í höfuðborg-
inni. Tekist er á um 538 kjörmanna-
atkvæði í ríkjunum 50 og samkvæmt
þessari könnun má Clinton teljast
öruggur um að hafa þegar tryggt
sér 227 slík. Skortir hann því aðeins
43 kjörmannaatkvæði til að tryggja
sér sigur. Clinton er talinn sigur-
stranglegri í 15 ríkjum til viðbótar
sem samtals ráða yfír 112 kjör-
mannaatkvæðum. Bush forseti hefur
hins vegar aðeins greinilega forustu
á keppinaut sinn í níu ríkjum sem
ráða yfir 68 kjörmannaatkvæðum.
Hann er talinn vera jafn Clinton eða
með örlítið forskot í tíu ríkjum. Sigur
í þessum 19 ríkjum gæfi forsetanum
aðeins 199 kjörmannaatkvæði en sá
frambjóðandi sem nær að minnsta
kosti 270 slíkum sest að í Hvíta
húsinu við Pennsylvania-breiðgötuna
hér í höfuðborg Bandaríkjanna.
Kosningabarátta Clintons og Bush
náði hámarki um helgina og í gær
og þeyttust þeir ríkja á milli í von
um að vinna hylli kjósenda. Clinton
ríkisstjóri var sýnilega örmagna og
á sunnudag neyddist hann til að
hætta við að flytja nokkur kosn-
ingaávörp þar eð hann var öldungis
raddlaus. Bush forseti kvaðst vera
sannfærður um sigur en haft var
eftir starfsmönnum í herbúðum hans
að kannanir þeirra gæfu ekki tilefni
til bjartsýni, forsetinn gæti tæpast
gert sér vonir um að vinna meira en
100 kjörmannaatkvæði. Forsetinn
var hins vegar hinn brattasti og
beindi orðum sínum til Clintons:
„Segðu sigurskrúðgöngunni að bíða
eftir því að blásið verði í flautuna,
ríkisstjóri góður, vegna þess að ég
mun sigra í þessum kosningum."
Bush er að öllum líkindum löngu
búinn að tapa Kalifomíu (54 kjör-
menn). Hann hefur forystu í Flórída
(25) en sterk staða Perots gæti svipt
hann sigri í Texas (32). Þá þótti allt
benda til þess að forsetinn væri að
tapa Michigan-ríki en þar er að fínna
marga svonefnda Reagan-demókrata
sem sviku lit 1980 og tryggðu sigur
repúblikana. Tapi Bush Michigan er
mjög líklegt að Bill Clinton verði
næsti forseti Bandaríkjanna.
Möguleikar Bush virðast felast í
því að kjósendum sem kusu hann
1988 og Reagan forseta 1980 og
1984 en hyggjast nú kjósa Perot
snúist hugur þegar í kjörklefann er
komið. Fylgi Perots er mikið og raun-
ar er það svo að óháður frambjóð-
andi í forsetakosningum hefur ekki
höfðað svo mjög til kjósenda í tæp
70 ár. Perot á enga möguleika á sigri
en hann kann að hreppa annað sæt-
ið í nokkrum ríkjum, t.a.m. Alaska
og Maine og staða hans virðist sterk
í Klettafjallaríkjunum.
í þingkosningunum, sem einnig
fara fram í dag, má líklegt teljast
að demókratar treysti enn meirihluta
sinn í öldungadeildinni en repúblik-
anar sæki á í fulltrúadeildinni. Demó-
kratar hafa haft meirihluta í fulltrúa-
deildinni frá 1954 og þeir munu halda
honum en þar er kosið um öll 435
þingsætin. I öldungadeildinni er kos-
ið um 34 sæti af 100 og er spuming-
in sú hvort demókratar nái þar nógu
miklum meirihluta til að koma í veg
fyrir að pólitískir andstæðingar
þeirra geti ekki tafíð störf þingheims
með málþófi.
Rúmar 189 milljónir Bandaríkja-
manna eru á kosningaaldri en talið
er að 136.300.700 manns hafi skráð
sig að þessu sinni. Kjörfundi Iýkur á
bilinu kl. 19 til 24 að austurstrandar-
tíma og kann þannig að vera að úr-
slitin liggi fyrir áður en kjörstöðum
verður lokað á vesturströndinni.
Sjá einnig bls. 30.-31.