Morgunblaðið - 03.11.1992, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1992
Aðalfundur Hiálparstofnunar kirkiunnar
Beiðnum um aðstoð
hefur fjölgað mjög’
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Loðnunótin tekin um borð
Skipveijar á Þórði Jónassyni EA voru í óða | ari átti leið um höfnina og eins og sjá má á
önn að taka loðnunótina um borð er ljósmynd- I myndinni er hún engin smásmíði.
Starfsmönnum Ejrja-
fjarðarferja sagt upp
OLLUM starfsmönnum Eyjafjarðarferjanna, Sæfara og Sævars, hefur
verið sagt upp störfum með þriggja mánaða fyrirvara. Þá var samning-
um við skipaafgreiðslu Samskipa á Akureyri og Dalvík einnig sagt
upp, auk þess sem ferðum til Grímseyjar hefur verið fækkað um eina
í viku.
HJÁLPARSTOFNUN kirkjunnar
barst á fyrstu níu mánuðum árs-
ins 71 beiðni um fjárhagsaðstoð,
flestar frá Afríkulöndum og
löndum Austur-Evrópu, en fyrir
Fiskmiðlun Norðurlands
Selt fyrir
104 millj.
á árinu
Á FYRSTU tíu mánuðum þessa
árs hefur Fiskmiðlun Norður-
lands á Dalvík selt fisk á gólf-
markaði fyrir 103,6 milljónir
króna. Magnið sem selt hefur ver-
ið á markaðnum nemur 1.330.282
kílóum. Af einstökum tegundum
hefur mest verið selt af þorski.
Meðalverð allra tegunda er tæp-
lega 78 krónur, en meðalverð fyr-
ir slægðan þorsk á þessu tímabili
er 89 krónur. Hæst verð hefur
fengist fyrir slægða lúðu, 480
krónur kílóið, en lægsta verðið
var fyrir slægðan karfa, 7 krónur.
Alls hefur slægður þorskur verið
seldur á markaðnum fyrir tæplega
61,4 milljónir króna, en óslægður
fyrir 1,8 milljón og þá hefur undir-
málsþorskur verið seldur á tímabil-
inu fyrir 7,2 milljónir króna.
Meðalverð fyrir slægða ýsu á
markaðnum er 101 króna á tímabil-
inu, en hæsta verðið er 128 krónur
og það lægsta 40 krónur. Grálúða
hefur að meðaltali verið seld á rúm-
lega 81 krónu, en óslægð á 82 krón-
ur. Hæsta verðið er 97 krónur fyrir
slægða grálúðu. Slægður karfi hefur
að meðaltali verið seldur á tæplega
43 krónur og óslægður á um 27
krónur.
sama tima á síðasta ári hafði
stofnunin fengið 29 beiðnir um
aðstoð. Á öllu síðasta ári bárust
69 beiðnir, þannig að ljóst er að
ásóknin hefur aukist mikið, en
Jónas Þórisson framkvæmda-
stjóri Hjálparstofnunar kirkj-
unnar segir að þyngstu mánuð-
irnir séu eftir, að jafnaði berist
flestar beiðnir um aðstoð á síð-
ustu mánuðum ársins. Aðalfund-
ur Hjálparstofnunar kirkjunnar
var haldinn á Akureyri um helg-
ina.
Jónas rakti í skýrslu sinni
helstu verkefni stofnunarinnar á
starfsárinu, en þar má nefna fata-
söfnun fyrir Kúrda, Söfnunina
„Hjálpum þeim“ til aðstoðar fólki í
fyrrverandi Júgóslavíu, verkefni í
Indlandi, Kenýa og Eþíópíu.
Heildartekjur stofnunarinnar á
síðustu 9 mánuðum voru ríflega
27,8 milljónir króna, þar með eru
taldar 11,4 milljónir úr söfnuninni
„Hjálpum þeim“. Heildarútgjöld
voru 27,1 milljón króna, en rekstr-
arkostnaði hefur verið haldið innan
flárhagsáætlunar.
Almennt söfnunarfé og styrktar-
framlög hafa aukist miðað við sama
tíma í fyrra, en framlag Jöfnunar-
og Kristnisjóða hafa lækkað. Fram-
lög sjóðanna hafa lækkað um 60%
á tveimur árum. Framlögin voru
3,6 milljónir króna en eru í ár 1,5
milljónir. „Það er athyglisvert að
meðan neyðarbeiðnum fjölgar bæði
innanlands og utan og meiri kröfur
eru gerðar til stofnunarinnar lækka
þessi framlög," sagði Jónas. Að
undanfömu hefur verið rætt um það
í stjóm stofnunarinnar að æskilegt
væri að söfnunarfé renni óskert í
verkefni og rekstrarkostnaður
greiddur með öðrum tekjum. „Tak-
ist ekki að fá aukin framlög á þenn-
an hátt er ljóst að áfram verður
að greiða hluta rekstrarkostnaðar
af söfnunarfé," sagði Jónas.
Jónas Vigfússon sveitarstjóri í
Hrísey sagði að gripið hefði verið til
uppsagna til þess að menn hefðu
möguleika á breytingum og stæði
endurskipulagning á rekstri feijanna
fyrir dyrum.
Mikil óvissa hefur ríkt um rekstur
feijanna, en reiknað er með að Vega-
gerð ríkisins taki við rekstrinum um
næstu áramót. Halda átti fund með
forsvarsmönnum vegagerðar um
miðjan október, en honum hefur tví-
vegis verið frestað. „Við ætluðum
að segja starfsfólkinu upp störfum
um síðustu mánaðamót, en vildum
bíða eftir fundinum með vegagerða-
mönnum til að heyra þeirra sjónar-
mið. Það var síðan ákveðið á hrepps-
nefndarfundi á föstudag að segja
starfsfólkinu upp nú, við töldum að
ekki væri hægt að draga það leng-
ur. Við höfum áður reynt að lækka
launakostnað starfsmanna á Sæfara
með því að draga úr vinnu, en það
gekk ekki,“ sagði Jónas.
Hríseyjarhreppur hefur annast
rekstur Eyjafjarðarfeijanna tveggja,
Sæfara og Sævars, og sagði Jónas
að hann hefði frá upphafi verið mik-
ill baggi á sveitarfélaginu. Teknar
hafa verið saman upplýsingar um
kostnað við rekstur feijanna, en
rekstur Sæfara kostar um 2,5 millj-
ónir króna á mánuði fyrir utan tekj-
ur, sem eru misjafnar milli mánaða
og rekstur Sævar, sem er í ferðum
milli Hríseyjar og Árskógssands,
kostar um 650 þúsund krónur á
mánuði umfram tekjur.
AF INNLENDUM
VETTVANGI
HELGI BJARNASON
Kúabændum gert að greiða fjórðung innleggs í B-stofnsjóð SS
Hróplegt óréttlæti að kúga
bændur með þessum hætti
- segir Gísli H. Magnússon í Ytri-Ásum
BÓNDI í Kjósinni hefur óskað eftir því að Verðlagsstofnun rannsaki
viðskiptahætti Sláturfélags Suðurlands vegna þeirrar ákvörðunar
stjórnenda félagsins að setja kúabændum það skilyrði fyrir slátrun að
þeir greiði 25% af innlögðu nautgripakjöti í nýstofnaða B-stofndeild
félagsins. Nokkur óánægja er meðal framleiðenda nautgripakjöts á
Suðurlandi að þeim skuli gert að greiða í sjóðinn á þennan hátt en
ekki öðrum kjötinnleggjenduni, eins og sauðfjár- og svínabændum.
Yfirviðskiptafræðingur Verðlagsstofnunar segist ekki sjá að reglur
SS séu ólöglegar en ætlar að óska eftir skýringum forráðamanna félags-
ins.
í samræmi við ný lög um sam-
vinnufélög ákvað Sláturfélag Suður-
lands að stofna B-stofnsjóð og bjóða
út hlutabréf í honum að lágmarki
25 milljónir kr. og að hámarki 50
milljónir kr. Auk bænda er ýmsum
félögum, starfsmönnum, viðskipta-
mönnum, sveitarfélögum og fleirum
boðið að kaupa hluti. Frestur til að
skrifa sig fyrir hlut rann út nú um
mánaðamótin og sagði Páll Lýðsson
stjómarformaður SS að þó ekki væri
búið að gera útboðið upp væri Ijóst
að lágmarksupphæðin hefði náðst
og eitthvað umfram hana.
Það var liður í viðleitni SS að ná
inn þessum peningum að láta þá
kúabændur og aðra framleiðendur
nautgripakjöts sem voru tilbúnir til
að láta 25% af innleggi sínu ganga
til greiðslu á hlutafjárloforði hafa
forgang að slátrun. Margir bændur
eru óánægðir með það og sumir neit-
uðu þessum skilmálum. Jón Gíslason
bóndi á Hálsi í Kjós, sem kærði Slát-
urfélagið, sagði í samtali við Morgun-
blaðið að hann teldi þessa viðskipta-
hætti Sláturfélagsins ólögmæta. Það
gæti varla staðist hjá SS að neyða
aðeins nautakjötsframleiðendur til
að gera þetta en ekki aðra kjötinn-
leggjendur. Þetta þýddi að þeir sem
ekki færu í forgangshópinn þyrftu
að bíða að minnsta kosti sex mánuði
eftir slátrun. Guðmundur Sigurðsson
yfirviðskiptafræðingur Verðlags-
stofnunar sagðist ekki geta séð að
SS væri að bijóta lög með þessum
reglum sínum. Hins vegar hefði
stofnunin óskað eftir fundi með for-
ráðamönnum félagsins til að fá skýr-
ingar þeirra.
Jón á Hálsi sagði að SS hefði boð-
ið sér að kaupa hlutabréf fyrir 30-40
þúsund krónur. Ef hann hefði sam-
þykkt það hefði það borgast upp á
tveimur gripum og hann hefði ekki
fengið slátrun á þá tíu sem hann
þyrfti að slátra til viðbótar fyrr en
eftir marga mánuði. „Eg hef ekkert
að gera með slátrun á tveimur grip-
um og svo hef ég heldur ekki trú á
að Sláturfélagið lifí þetta af. Þetta
er aðferð þeirra til að notfæra sér
neyðarástandið á nautakjötsmark-
aðnum og þann tíma sem bændur
þurfa nauðsynlega að taka gripina
inn. Þetta eru forkastanleg vinnu-
brögð,“ sagði Jón.
Gísli H. Magnússon, bóndi í Ytri-
Ásum í Skaftártungu, er einn þeirra
sem höfnuðu greiðslu í stofnsjóð SS.
Hann þarf að slátra 20 nautgripum
næstu mánuðina og þyrfti því að
kaupa hlut fyrir á fjórða hundrað
þúsund kr. Gísli sagði að það væri
hróplegt óréttlæti að kúga naut-
gripabændur til að greiða í stofnsjóð-
inn með þessum hætti, upphæðin
hefði orðið miklu lægri ef hún hefði
dreifst á allar kjöttegundir. Þetta
gerðist á sama tíma og verðið væri
að lækka, auk þess sem SS greiddi
ekki einu sinni fullt verði fyrir naut-
gripakjötið. „Það væri skömminni
skárra ef peningarnir væru notaðir
til lækkunar á kjötinu og skiluðu sér
til neytenda. SS ætlar hins vegar að
draga þá til sín,“ sagði Gísli. Hann
benti á að ef allir framleiðendur naut-
gripakjöts hefðu skrifað undir afar-
kostina hefði sama halarófan mynd-
ast við sláturhúsið og allir þurft að
bíða eftir slátrun.
Páll Lýðsson sagði að B-stofnsjóð-
urinn væri liður í endurfjármögnun
Sláturfélagsins. Mönnum væri fijálst
að kaupa sér hlut. Hann sagði að
við undirbúning þess hefði verið rætt
um að bændur gætu ýmist greitt
framlög sín með peningum eða af-
urðum. Til þess að þeir framleiðend-
ur nautgripakjöts sem vildu kaupa
bréf gætu greitt með afurðum þyrfti
að tfyggja þeim slátrun. Það hefði
verið gert með því að setja þá í sér-
stakan flokk sem nyti forgangs við
slátrun hjá SS. Hann sagði að þessi
forgangsflokkur hefði nýlega fyllst.
Hann sagði ekki hægt að líkja þessu