Morgunblaðið - 03.11.1992, Blaðsíða 44
44
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1992
Matreiöslunámskeid
Jurtaréttir
Matreiðslunámskeið, sem leggur áherslu á holla
og Ijúffenga jurtarétti, verður í Suðurhlíðarskóla,
Suðurhlíð 36, á sunnudögum kl. 19 frá 8. nóvember.
Gómsæt máltíð og mikið af uppskriftum hverju sinni.
Upplýsingar og innritun í síma 679270 á daginn og
651357 á kvöldin.
Kynningar- og fræðslufundur
Félag eldri borgara verður með fund í Risinu fimmtudag-
inn 5. nóvember klukkan 15.
Fjallað verður um málefni, sem einkum varða eldra
fólk, svo sem tryggingar, hreyfingu og útiveru, matar-
æði og fleira.
Stutt erindi flytja:
Þór Halldórsson, læknir.
Sigrún Stefánsdóttir, fréttamaður.
Þorsteinn Einarsson, fyrrv. íþróttafulltrúi
Ásta R. Jóhannesdóttir, deildarstjóri.
Félag eldri borgara.
Erln í húsgagnaleit?
Svefnsófarnir komnir
Nýsending af2ja manna svefnsófum með
rúmfatageymslu. 3gerðir. Stærð: 198x130.
Kvikmyndahátíðin Harðfiskur
Nóttí
leigubíl
Kvikmyndir
Arnaldur Indriðason
Nótt á jörðinni („Night on
Earth“). Sýnd á kvikmyndahá-
tíð Hreyfimyndafélagsins í
Háskólabiói. Leikstjóri og
handritshöfundur: Jim Jar-
musch. Aðalhlutverk: Winona
Ryder, Gena Rowlands, Gin-
ancarlo Esposito, Armion Mu-
eller-Stahl, Rosie Perez, Be-
atrice Dalle, Roberto Benigni.
Bandaríski leikstjórinn Jim
Jarmusch fyllti stærsta salinn í
Háskólabíói sl. föstudagskvöld á
kvikmyndahátíð Hreyfimyndafé-
lagsins, sem sýnir að þessi
óvenjulegi og frumlegi leikstjóri
á talsverð ítök í kvikmyndahúsa-
gestum hér. Og hann brást þeim
ekki.
Nótt á jörðinni er oft frábær-
lega fyndin kómedía úr mjög
óvenjulegu en um leið mjög
kunnuglegu umhverfi, leigubíl.
Hún er svo sem ekki um neitt
nema nokkra farþega og leigu-
bílstjóra þeirra á fimm ólíkum
stöðum á jörðinni. Hinn lág-
stemmdi og viðkunnanlegi og
mannúðlegi frásagnarstíll mini-
malistans, sem finnur húmor í
kyndugum kringumstæðum er
spretta úr hversdagslegustu
hlutum í heimi, á einkar vel við
hið þrönga svið sem hann hefur
valið sögum sínum og myndin
geislar af lífi og gamansemi við
léttleikandi tónlist Toms Waits.
Jarmusch skiptir Nótt á jörð-
inni í fimm jafnlanga kafla sem
allir gerast í leigubíl á fimm stöð-
um á jörðinni samtímis: Los
Angeles, New York, París, Róm
og Helsinki. Það eina sem hann
gerir er að stilla myndavélinni
upp við framrúðuna á bílunum
þaðan sem hún víkur í örfáum
tilvikum og láta bílstjórana vinna
sitt verk, sem er að taka upp
farþega. Úr því koma fimm ólík-
ar sögur sem tengjast ekki á
neinn hátt nema þær gerast í
leigubílum og segja okkur svolít-
ið um líf fólksins og kannski
sérkenni borganna.
Jarmusch hefur tekist að hóa
saman ótrúlega góðum og fjöl-
breytilegum leikhópi um allan
heim. I fyrsta kaflanum, Los
Angeles, leikur Winona Ryder
leigubílstjórann en Gena Row-
lands er farþeginn með farsíma
sem stoppar ekki og kvikmynd-
atilboð á vörum en kemst að því
að það dreymir ekki alla um að
verða ódauðlegar kvikmynda-
stjörnur. í New York kaflanum
leikur þýski leikarinn Armin
Mueller- Stahl innflytjanda frá
A-Evrópu sem kann ekki á leigu-
bílinn, er fullur undrunar á Nýja
heiminum og kemst að því í einu
besta atriði myndarinnar að út-
lendingslegt nafn hans er ekki
það skrýtnasta á staðnum. í
þriðja kafla, París, leikur Be-
atrice Dalle blindan farþega, sem
sér þó lengra en bílstjórinn og
ítalski gamanleikarinn Roberto
Benigni, sem var óborganlegur
í Jarmusch-myndinni „Down By
Law“, er engu síður spaugilegur
þar sem hann í yfirfærðri merk-
ingu gengur af kaþólsku kirkj-
unni dauðri með nákvæmum og
klámfengnum skriftum sínum.
Lokakaflinn er auðvitað um fylli-
byttur í Helsinki, sem komast
að því að þeirra raunir eru smá-
munir miðað við það sem bílstjór-
inn hefur mátt þola.
Fimm stuttar svipmyndir frá
Jarmusch, kvikmyndaskáldi hins
ofur hversdagslega.
A endasprettínum
„The Living End“. Sýnd á
kvikmyndahátíð Hreyfimynd-
afélagsins í Háskólabíói. Leik-
stjórn, handrit, taka, klipping:
Gregg Araki. Aðalhlutverk:
Craig Gilmore og Mike Dytri.
Verk bandarísk/japanska leik-
stjórans Gregg Arakis flokkast
undir það sem kallað er „gay
cinema" eða „hommamyndir".
Myndir hans eins og „The Living
End“ fjalla um veröld samkyn-
hneigðra, hún er hræódýr í fram-
leiðslu (kostaði ekki nema þijár
milljónir króna segir í dagskrá
hátíðarinnar), hefur vakið at-
hygli á kvikmyndahátíðum og
grætt margfaldlega það sem hún
kostaði.
Útlitið ber það með sér að hún
er gerð fyrir sáralítinn pening.
Hún er tekin á 16 mm fílmu og
yfirbragðið, lýsing, hljóð og
hreyfanleg myndatakan, minnir
helst á skólamyndir.
Hún segir frá tveimur mjög
ólíkum hommum, sem eiga í raun
fátt sameiginlegt annað en að
báðir eru smitaðir af HIV veir-
unni. Annar er veiklyndur bíóá-
hugamaður en hinn flækingur
og voðamenni sem skýtur niður
fólk m.a. lögregluþjón. Saman
leggja þeir á flótta eftir þann
atburð en hafa í raun ekkert að
stefna og brátt koma brestir í
sambandið.
„The Living End“ flokkast
undir neðanjarðarmyndir og er í
raun af tegund vegamynda eða
flökkumynda, sem er margnotað
og viðeigandi form til að undir-
strika lífsstíl þeirra sem eru ut-
angarðs í þjóðfélaginu. Hún er
oft frísklega tekin og er ekki að
skafa af hlutunum þegar kemur
að lýsingum á fjörugu ástarsam-
bandi mannanna. Araki myndar
spennu á milli þeirra kynferðis-
lega og sálræna blandaða and-
rúmslofti yfírvofandi glötunar og
tekst ágætlega upp miðað við
lítil fjárráð. Myndin hans er
dæmi um hve langt er hægt að
komast á litlum fjárhag.
Stund milli stríða
Kvikmyndir
Sæbjöm Valdimarsson
Grunnskólinn. Leikstjóri og
handritshöfundur Jan Svérák.
Tékkóslóvakía 1991.
Vér íslendingar kynnum ör-
ugglega lítil sem engin skil á
þessari tékknesku smámynd ef
hún hefði ekki verið tilnefnd til
Óskarsverðlauna í vor sem besta
erlenda mynd ársins — ásamt
Bömum náttúrunnar eftir Friðrik
Þór. Báðar máttu þær lúffa fyrir
Miðjarðarhafinu sem verður tek-
in til sýninga í þessum mánuði
hér í borg.
Grunnskólinn gerist 1945, í
þeirri andrá í Tékkóslóvakíu sem
þjóðin gat pústað eftir hildarleik-
inn mikla og áður en Sovétríkin
krömdu landið undir sig í heilögu
nafni kommúnismans. Sögusvið-
ið er grunnskóli og söguhetjumar
em einkum tveir hressir ellefu
ára guttar sem stytta sér stund-
ir við hin fjölbreytilegustu
strákapör — eins og strákum er
lagið. Foreldrar þeirra og skóla-
systkini koma einnig við sögu
en þó er það nýi kennarinn sem
verður umfangsmestur er á líður
myndina. Hann segist vera
stríðshetja, föðurlandsvinur og
almennur afreksmaður í hveiju
því sem hann taki sér fyrir hend-
ur — þótt sannleikurinn sé nokk-
uð annar og í raun hafi hann
verið sendur í þennan skóla í
hegningarskyni fyrir að vera fjöl-
þreifinn við skólastúlkur.
En hann nær ágætum tökum
á nemendunum sem líta upp til
hans, sama gildir um kvenþjóð-
ina.
Þessi ár em vafalaust með
þeim dýrmætustu í sögu Tékka
á öldinni sem er að ljúka. Enda
allt afskaplega slétt og fellt í
þeirri þjóðfélagsmynd sem Svér-
ák dregur upp. Hér fer friðsælt
Mið-Evrópufólk, langþreytt á
stríðshörmungum undanfarinna
ára, stolt af sögu sinni og ekki
ónýtt á tímum sem þessum að
eiga snillinga eins og Smetana
og Dvorak til að hressa upp á
þjóðarsálina. Og nágranninn í
austri ekkert farinn að kræla á
sér — enn.
Afturhvörf sem þessi á vit
tregafullra og sársætra æsku-
minninga era afar vel kunn í
kvikmyndum og hafa verið tíð
að undanförnu. Hér bætist við
tékkneskur flötur á sögunni.
Myndin er laglega gerð, vel leik-
in og andi liðinna tíma er dáindis-
lega fangaður á filmuna. Og það
sem mest er um vert þegar end-
urminningarnar em rifjaðar upp
þá er gamansemin jafnan í fyrir-
rúmi, en við hlæjum ekki að
nákvæmlega sömu hlutunum og
Tékkar.