Morgunblaðið - 04.11.1992, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVEMBER 1992
23
Flugvöllurinn í Kathmandu
Deilur um tækja-
búnað hafa komið
niður á flugöryggi
Langvarandi deilur um aðflugsbúnað hafa komið í veg fyrir að
tæki til nákvæmnisaðflugs yrðu sett upp á flugvellinum í Katmandu
í Nepal. Tæki af því tagi eru talin hafa getað komið í veg fyrir slys
á borð við það er Airbus-þota pakistanska flugfélagsins PIA flaug
á fjallstind í aðflugi að vellinum i lok síðasta mánaðar.
Þota pakistanska flugfélagsins
PIA, Airbus A300B4, flaug á íjalls-
tind 16 kílómetrum frá flugvellin-
um 28. september. Var hún í að-
flugi að vellinum en Airbus A310-
300 þota Thai Airways fórst í ná-
grenni vallarins 31. júlí er hún
varð að hætta aðflugi þar sem flug-
menn sáu ekki flugvöllinn í tilskil-
inni lágmarkshæð.
í aðfluginu flaug pakistanska
þotan í skýjum og skall á fjallst-
indi í 7.300 feta hæð yfir sjávar-
máli. Á þeim stað átti hún að vera
a.m.k. 1.500 fetum hærra í loftinu,
samkvæmt reglum. Flugmennirnir
tilkynntu ekki um bilun eða erfið-
leika og því er enn óljóst hvers
vegna þeir komu of lágt í aðflug-
inu.
Aðflugið að Katmandu-flugvelli
hefst 30 kílómetra frá honum og
flugið er lækkað í stöllum. Er
lækkunin stundum mjög hröð. Þar
sem engin ratsjá er á flugvellinum
svo að flugumferðarstjórar geti
aðstoðað við aðflugið verða flug-
menn að notast við fjölstefnuvita
(VOR) og fjarlægðamæli. Búnað
með miðlínusendi og aðflugshalla-
geisla er ekki að finna á flugvellin-
um en fyrir vikið þykir hann einn
sá viðsjárverðasti í öllum heimin-
um.
Svokallaður jarðnándarmælir
var í PIA-þotunni sem varar flug-
menn við fljúgi þeir of nálægt
jörðu. Sá galli er hins vegar að
þessi tæki mæla eingöngu lóðrétta
fjarlægð til jarðar. Rísi jörð afar
bratt eins og við Katmandu getur
viðvörun tækjanna því komið of
seint. Tími vinnst ekki til þess að
leysa vandann; hætta lækkun, gefa
hreyflum afl og klifra yfir hindrun.
Pakistanska þotan var 16 ára
gömul, fyrst flogið 1976 og hafði
verið 39.100 stundir á lofti í 9.600
flugferðum. Þriggja manna áhöfn
var í stjórnklefanum.
Hefði örbylgjubúnaður komið
í veg fyrir slysin?
Langvarandi deilur um tækja-
tegund hafa tafið uppsetningu nús
aðflugsbúnaðar í Katmandu. í
framhaldi af flugslysunum tveimur
eru úrbætur þó áformaðar. Ráð-
iHrANNIG STARFAR ÖRBYLGJU AÐFLUGSTÆKI (MLS)|
Alþjóðaflugvöllurinn Kathmandu - Tribhuvan
Sierra - aðflug V0R DME braut02
Fjarlægðarmælir (DME) *■ I6nm Segulstefna ■»«■»«« •~iw 022'‘^ Staðsetninga 11.500 f et1 ! 10.500fmS>«^ lOnm 8nm Hæðifetum i 1 S\wj,e' yfir sjávarmáli i 1 5t|m5nm^r 1 Slysstaður l (7.300 fet) /] jVfi.sOO^fet l \ / \ i \ 6.100 feÞ Brautarhæð i 1 / , V rviti Hættvið aðflug, byrjar 1 sjóm. DME m V0R/DME | ‘ 5.200 fet 580[)f<. Bau.02
4.313 fet y.s.m.
gert er að koma upp aðflugsratsjá
og aðflugsgeislum á hæstu tindum
til að auðvelda staðsetningu flug-
véla í aðflugi.
Vegna aðstæðna hefur verið
þrýst á yfirvöld í Nepal að setja
upp tæki til sjálfvirks aðflugs, ná-
kvæmnisaðflugs, búnað sem not-
aður hefði verið með góðum
árangri í tvo áratugi eða svo ann-
ars staðar. Embættismenn þar
hafa borið við kostnaði og ekki
sagst vilja setja upp tækjabúnað
sem væri fjárvana smáríki rándýr
af ótta við að hann úreltist á
skömmum tíma.
Nýjasta tegund aðflugstækja
eru svokölluð örbylgjuaðflugstæki
(MLS). Þessi tækni tekur öðrum
fram að því leyti að ekkert í um-
hverfinu truflar MLS-geislana en
fjöll og hindranir hafa veruleg
áhrif á allan annan búnað, tak-
marka notagildi hans. Ókosturinn
er að þessi búnaður er helmingi
dýrari en svonefndur ILS-búnaður.
Menn sem málum eru kunnugir
segja að aðflug til Katmandu yrði
margfalt öruggara með MLS-bún-
aði og hefðu tæki af því tagi lík-
lega getað komið í veg fyrir PIA-
slysið. Þau eru þeirrar náttúru (sjá
mynd) að hægt er að sveigja að-
flugsgeislann fram hjá hindrunum,
milli fjallstoppa, inn á flugbraut-
ina.
Þó MLS-tækin taki öllum öðrum
búnaði fram þá beinist athygli
manna þegar að nýrri tækni, svo-
nefndu GNSS eða GPS staðsetn-
ingarkerfi; gervihnattaleiðsögu-
kerfi sem upprunalega var ætlað
til notkunar í flugi milli staða en
sérfræðingar flugfélaga segja að
það megi einnig nota til nákvæmn-
isaðflugs að flugvöllum. Því sé nær
að nota kosti og möguleika þess
til fulls í stað þess að vera eins og
í dag með tvenns konar rándýran
búnað í flugvélum, annan til flugs
á milli staða en hinn til aðflugs
og lendingar.
OPIÐÁ
SUNNUDÖGUM
ÞEIR SEM ViLJA LÁTA AUGLÝSA BÍLANA SÍNA HAFI SAMBAND
BMW 728i '82, ek. 150 þ., metal-
grænn, lakk nýtt, álfelgur, central,
4-hausp., upptekin vél og skipting,
púst nýtt. V. 790 þús. stgr. Topp bíll.
MMC Lancer Super '89, ek. 72 þ.,
sjálfsk., bleikur, álfelgur, sóllúga,
central, spoler. V. 720 þús. stgr. Bein
sala.
BMW 518i '91, ek. 30 þ., grár, 5 g.,
sóllúga, einn m/öllu. V. 2.050 þús.
Ath. skipti.
Subaru Legasy 1,8 '90, ek. 21 þ.,
blár, sjálfsk. V. 1.150 þús. stgr. Topp
bíll. Bein sala.
MMC Pajero Super Wagon '90, ek.
57 þ., blár, sjálfsk., central, sóllúga,
álfelgur. V. 2.200 þús. Ath. skipti.
Ford Econoline 250 Club Wagon '92, *
hú«1^^;h5^ibenSÍn V-2-55° MMC Lancer St. 4WD '91, ek. 40
þus. stgr. Ath. skipt,. þ„ b|ár, 5 g. V. 1.080 þús. stgr. Ath.
BILATOR G
Funahöfða 1 . Sími 683444
Suzuki Vitara JLXi '92, hvítur, ek. 14
þ., 5 dyra, sjálfskiptur, vökvastýri, ál-
felgur, 31“ dekk, upphækkaður.
V. 1780 þús. stgr., skipti ath.
Nissan Patrol Turbo Diesel '86,
rauður, upphækkaður, ek. 186 þús.
km., 5 gira, 7 manna. V. 1490 þús.
stgr. Skipti - skuldabréf.
Mazda 323 GLX 1600F '90, ek. 32
þ., hvítur, sjálfsk. raf. V. 970 þús.
Ath. skipti.
Toyota Tercel 4WD '87, ek. 104 þ.,
, 5 g. V. 530 þús. Ath. skipti.
Suzuki Vitara JLX '91, ek. 29 þ., grár,
4 dyra, álfelgur, 31“ dekk. V. 1.700
þús. stgr. Ath. skipti.
Mercedez Benz 190E '91, silfurblár,
Daihatsu Charade SG Sedan '90,
hvítur, ek. 44 þús. km., 4ra dyra, 5
gira. V. 610 þús. stgr., skipti ath.
VW Golf GL '92, nýr bíll, blásans,
vökvastýri, litað gler. V. 1390 þús.
stgr., skipti ath.
Höfum kaupanda af MMC Pajero diesel árgerð ’90-'91.
ABS, topplúga, sjálfskiptur, ek. 33
þús. km. V, 2700 þús. stgr., skipti ath.
Subaru Legacy 1800 St. '91, blá-
sans, ek. 14 þ., sjálfskiptur. V. 1550
þús. stgr., skipti ath.
MMC Lancer 1500 GLX '89, hvítur,
ek. 63 þús. km., rafrúður, raflæsing-
ar, sjálfskiptur. V. 690 þús. stgr. Skipti
ath.
sjálfsk., grár, 4-hausp., álfelgur, sól-
lúga, ABS, central. V. 1.600 þús. stgr.
Ath.
MMC Galant GLSi Hlaðbakur '91,
ek. 20 þ., hvítur, álfelgur, 4 vetrard.
á felgum, cc, spoiler. V. 1.450 þús.
stgr. Vil 4WD bíl árg. '91 -’92 sjálfsk.
Ford Probe LX '89, svartur, ek. 59
þús. km.,sjálfskiptur, digital mæla-
borð, ABS, sportfelgur o.fl. V. 1590
þús. stgr., skipti - skuldabréf.
Toyota Camry GLI 4WD '88, hvitur,
ek. 69 þús. km., rafrúður, raflæsing-
ar, litað gler, digital mælaborð.
V. 1090 þús. stgr., skipti ath.
Toyota Land Cruiser diesel '86, blár,
ek. 99 þús. km. 32" dekk, óbreyttur,
álfelgur. V. 1650 þús. stgr., skipti ath.
Dodge Aries St. '88, Ijósblár, ek. 36
þús. km. V. 850 þús. stgr.,
Toyota Hilux XTRA CAB '88, svartur,
ek. 60 þ., 36“ dekk, upphækkaður,
álfelgur, lækkuð og læst drif, topp-
lúga, V6 vél. V. 1550 þús. stgr., skipti-
skuldabréf.