Morgunblaðið - 05.11.1992, Blaðsíða 1

88 SIÐUR B/C/D

STOFNAÐ 1913
253. tbl. 80. árg.
FIMMTUDAGUR 5. NOVEMBER 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Bill Cliiiton vinnur yfírburðasigur í forsetakosningunúm í Bandaríkjunum
Hefst strax handa við
endurreisn efnahagsins
T lt+lo PaoI/ Waoliinfrfnn Pmifnt* Tlin Doílu Tnlnfwtnli
Little Rock, Washington. Reuter, The Daily Telegraph.
BILL Clinton, nýkjörinn forseti Bandaríkjanna, hófst í gær handa
við að undirbúa aðgerðir til að rétta efnahag landsins við, nokkrum
klukkustundum eftir að hafa fagnað sigri í forsetakosningunum á
þriðjudag með stuðningsmönnum sinum. George Stephanopoulos,
blaðafulltrúi Clintons, sagði að hann hefði átt fund með „undirbún-
ingsliði" sínu, sem hefur starfað í Little Rock, höfuðborg Arkansas,
við að móta efnahagsstefnuna og rætt hveijir komi til greina sem
ráðherrar í sljórn Clintons. Miklar vangaveltur eru nú í Washington
um hveijir verði fyrir valinu. Clinton sagði eftir að sigurinn var í
höfn að hann vildi nokkra repúblikana og óháða menn í stjórn sína.
Bill Clinton var kjörinn for-
seti Bandaríkjanna í kosn-
ingunum á þriðjudag og
sigraði George Bush, fráfar-
andi forseta. Myndin var
tekin af Clinton, konu hans,
Hillary, og dóttur þeirra,
Chelsea, þegar þau klöpp-
uðu fyrir sigurræðu A1
Gore, verðandi varaforseta,
á sigurhátíð í Little Rock,
höfuðborg Arkansas.
George Bush, fráfarandi forseti,
viðurkenndi ósigur sinn í fyrrinótt
í Houston í Texas, þar sem hann
er skráður til heimilis. Bush lofaði
samvinnu við Clinton þar til hann
sver embættiseiðinn 20. janúar og
svo virtist sem hann væri feginn
að erfiðri kosningabaráttu væri lok-
ið. Clinton reyndi í gærkvöldi að
fullvissa vina- og óvinaþjóðir
Bandaríkjanna um að utanríkis-
stefna landsins yrði óbreytt og und-
ir stjóm Bush til 20. janúar.
Óháði frambjóðandinn Ross Per-
ot lét þau boð út ganga að hann
sæi ekki eftir því að hafa boðið sig
fram til forseta. „Við sóum ekki
tíma okkar í að líta til baka og
spyija „hvað ef“-spurninga. Ross
Perot stóð sig frábærlega, hann
gerði sitt besta við erfiðar aðstæður
og við erum stolt af árangrinum,"
sagði sonur hans, Ross Perot yngri.
Þegar rúm 99% atkvæða höfðu
verið talin var Clinton með 43,5
milljónir atkvæða, Bush 37,97 millj-
ónir og Perot 19,1.. Samkvæmt
spám sjónvarpsstöðva bar Clinton
sigur úr býtum í 33 ríkjum og fékk
alls 370 kjörmenn, en þurfti aðeins
270. Bush sigraði í 18 ríkjum og
fékk 168 kjörmenn, en Perot, sem
fékk 19% atkvæða, fékk engan
kjörmann. „Þetta er stærri sigur
en nokkur þorði að vona,“ sagði
Stephanopoulos.
Tim Wirth, öldungadeildarþing-
maður demókrata frá Colorado,
spáði því að Clinton og A1 Gore,
verðandi varaforseti, myndu hefjast
handa þegar í stað við að velja ráð-
herra í stjórnina. „Þessum uiigu
mönnum er mikil alvara,“ sagði
Wirth. „Þeir hafa greinilega fengið
umboð frá kjósendum til að knýja
fram breytingar. Nú er rétti tíminn
til að hefjast handa. Mér skilst að
þeir ætli að byija strax - f dag.“
Wirth sagði að Clinton hefði ekki
hug á að taka sér frí þrátt fyrir
langa og erfíða kosningabaráttu og
væri þegar byijaður að skipa sér-
fræðinga í nefndir sem ættu að
leggja fram tillögur um hin ýmsu
málefni, allt frá orkumálum til
heilsugæslu.
Clinton hefur lofað að grípa til
sérstakra efnahagsaðgerða til að
stuðla að auknum hagvexti og ekki
ætti að vera erfitt fyrir hann að
knýja þær fram á þinginu þar sem
demókratar eru þar í meirihluta.
„Kjósendur veittu honum mikilvægt
umboð til breytinga," sagði George
Mitchell, leiðtogi demókrata í öld-
ungadeildinni. „Þið megið búast við
tafarlausri samvinnu, tafarlausum
aðgerðum. Þetta verður spennandi
þing,“ sagði demókratinn Thomas
Foley, forseti fulltrúadeildarinnar.
Jafnvel Dan Quayle, fráfarandi
varaforseti, viðurkenndi að ef Clint-
on myndi sýnajafn mikinn^ugnað
í forsetaembættinu og í kosninga-
baráttunni væri líklegt að honum
tækist að rétta efnahaginn við.
„Hann stóð sig frábærlega í kosn-
ingabaráttunni. Ef hann stendur sig
jafn vel við að stjórna landinu höf-
um við ekkert að óttast. Við stönd-
um frammi fyrir mörgum erfíðum
úrlausnarefnum.“
Hlutabréf lækkuðu talsvert í
verði í kauphöllinni í New York í
gær vegna óvissunnar um áhrif
kosningasigurs Clintons.
Sjá fréttir á bls. 24-29.
Reuter
John Major vinnur sigur á
andstæðingum Maastricht
Lundúnum. Reuter.
JOHN MAJOR, forsætisráðherra Bretlands, tókst í gær að koma í
veg fyrir að mikilvæg ályktunartillaga um Maastricht-sáttmálann
yrði felld á breska þinginu. Tillagan var samþykkt með 319 atkvæð-
um gegn 316.
Áður hafði þingið fellt tillögu
Verkamannaflokksins um að fresta
staðfestingu Maastricht-sáttmál-
ans þar til eftir leiðtogafund Evr-
ópubandalagsins í Edinborg 11.
og 12. desember.
Stjóm Majors hefur aðeins 21
sætis meirihluta á þinginu og fyrir
atkvæðagreiðsluna höfðu 30 þing-
menn íhaldsflokksins hótað að
greiða atkvæði gegn ályktun um
stuðning við Maastricht-sáttmál-
ann. Forsætisráðherrann kom því
Hóta EB refsiaðgerðum
Bruasel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins. Reuter.
VIÐRÆÐUR Bandaríkjastjórnar og Evrópubandalagsins, EB, um
nýjan GATT-samning eru farnar út um þúfur að sinni að minnsta
kosti. í gær leitaði fulltrúi Bandaríkjastjórnar eftir heimild lyá
yfirstjórn GATT til að beita EB refsiaðgerðum en fulltrúi EB kom
í veg fyrir, að beiðnin yrði|tekin fyrir. EB vonast enn til, að unnt
verði að ljúka samningum fyrir áramót.
Talsmaður EB í Brussel sagði,
að setti Bandarikjastjóm refsitolla
á matvæli frá bandalaginu myndi
það svara í sömu mynt en óttast
er, að viðskiptastríð af þessu tagi
muni stórskaða efnahagslífíð í
heiminum. Að undanfömu hefur
ágreiningurinn snúist um miklar
niðurgreiðslur EB á matar- eða
fræolíu en hlutlausar matsnefndir
á vegum GATT hafa tvisvar sinn-
um komist að þeirri niðurstöðu,
að EB-niðurgreiðslurnar séu svo
miklar, að þær bijóti í bága við
eðlilegar samkeppnisreglur.
Frans Andriessen, sem fer með
GATT-samningana fyrir hönd EB,
sagði í gær, að að þrátt fyrir mikla
erfíðleika ætti að vera unnt að
undirrita nýjan samning fyrir árs-
lok og hann sagði, að ekki væri
Frökkum einum um að kenna
hvemig komið væri. í gær fór full-
trúi Bandaríkjastjórnar hjá GATT
fram á heimild til að beita refsiað-
gerðum en fulltrúi EB kom í veg
fyrir umræðu um málið og hélt þvi
fram, að viðræðum hefði ekki ver-
ið formlega slitið.
Þeir Edward Madigan, landbún-
aðarráðherra Bandaríkjanna, og
Ray MacSharry, sem fer með land-
búnaðarmál í framkvæmdaatjórn
EB, ræddust við í Chicago frá
sunnudegi og fram á þriðjudag og
er haft eftir heimildum, að samn-
ingurinn hafí verið tilbúinn til und-
irritunar klukkan sex síðdegis
þann dag. Þá hafí Madigan bmgð-
ið sér frá til að kjósa en auk þess
hafi hann haft samband við tals-
menn bandarískra sojabauna-
bænda. Þegar hann kom aftur til-
kynnti hann, að ekkert yrði af
samningum. Eftir heimildum í
Brussel er haft, að þegar ljóst var
hvert stefndi í kosningunum vestra
hafi fulltrúar Bandaríkjastjómar
dregið fram gamlar kröfur, sem
þeir vissu, að EB gat ekki gengið
að.
í veg fyrir uppreisn andstæðinga
sáttmálans innan íhaldsflokksins.
Major hélt ræðu á þinginu fyrir
atkvæðagreiðsluna og lagði ríka
áherslu á að það væri mikið hags-
munamál fyrir Breta að gegna lykil-
hlutverki í samvinnu Evrópuríkj-
anna. Hann beindi orðum sínum
einkum til þeirra þingmanna íhalds-
flokksins, sem höfðu hótað að
greiða atkvæði gegn ályktuninni,
og sagði að sú „miðstýrða Evrópa"
sem þeir óttuðust yrði að veruleika
ef Bretar myndu
ekki hafa áhrif á
þróunina, „Það er
mjög líklegt að
miðstýrð Evrópa
verði að veruleika
ef Bretar hafa
^H^H engin áhrif innan
J^^H bandalagsins, ef
Bretland verður
^^H úr leik, ef við
IHHH stöndum til hliðar
John Major og látum aðra um
að sijórna Evrópu."
Major hefur sagt að fmmvarp
um staðfestingu Maastricht-sátt-
málans verði lagt fyrir þingið fyrir
leiðtogafund Evrópubandalagsins.
Ennfremur hafði verið skýrt frá því
að hann hefði hótað andstæðingum
Maastricht innan þingflokks íhalds-
manna að boða til kosninga ef þeir
felldu ályktunartillöguna.