Morgunblaðið - 05.11.1992, Blaðsíða 16

MOKGUNÖhAÐlE> FJMMTUÐAGUR -5. NOVEMBER 1-992
-
Löggæsluna undir
sljóm sveitarfélaga
eftir Gunnar
Jóhann Birgisson
Af fréttum undanfarinna vikna
má ráða að lögbrotum fer fjölg-
andi hér á landi. Eiturlyfjasali
ekur á lögreglubifreið og stórslas-
ar lögreglumann með hræðilegum
afleiðingum, ráðist er á lögreglu-
þjóna með hnífum í miðbæ Reykja-
víkur, ungri stúlku er rænt af
heimili sínu um hánótt. Af mörgu
er að taka. Lögbrotunum hefur
ekki aðeins fjölgað heldur virðast
glæpimir einnig vera alvarlegri en
áður fyrr. Á sama tíma hafa lög-
reglumenn kvartað yfir aðbúnaði
og niðurskurði á ijárframlögum
til löggæslu.
Þessi þróun og sú staðreynd að
ríkisvaldið hefur ekki í fjárlaga-
gerð sýnt starfsemi löggæslunnar
nægan skilning vekur upp þá
spurningu hvort ekki sé rétt að
endurskoða skipulag löggæslunn-
ar í landinu og færa hana undir
stjórn sveitarfélaga. Sveitarstjórn-
ir eru í meira návígi við afbrotin
ef svo má að orði komast og lík-
legri til þess að skynja betur að-
stæður á hveijum stað.
Hugmyndir um sameiningu
sveitarfélaga
Samtök sveitarfélaga hafa að
undanförnu lagt mikla vinnu í
hugmyndir sem stuðla að því að
efla sveitarfélögin í landinu og
gera þau þannig betur fær um að
sinna verkefnum sínum og taka
við nýjum. Hugmyndirnar byggj-
ast á því að sveitarfélög verði sam-
einuð, þannig að þau verði færri
en stærri og betur í stakk búin til
þess að standa undir þeim kröfum
um þjónustu, sem til þeirra eru
gerðar. Jafnframt sem talið er að
efling sveitarfélaganna sé eina
raunhæfa leiðin til þess að tryggja
eðliíega dreifingu byggðar í land-
inu.
Með því að færa verkefni frá
ríkisvaldinu til sveitarfélaga er
dregið úr miðstýringu ríkisvaldsins
og valdið fært nær þegnunum.
Jafnframt er sennilegt að frum-
kvæði og þekking heimamanna á
staðbundnum þörfum leiði til þess
að þjónustan sem veitt er batni.
„Vonandi leggja sam-
tök sveitarfélaga á það
áherslu í viðræðum við
ríkisvaldið um nýja
verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga að lög-
gæslan verði færð und-
ir stjórn sveitarfélag-
anna. Ríkisvaldið hefur
á þessu sviði dæmt sig
úr leik.“
Þessar röksemdir vega þungt þeg-
ar rætt er um skipulag og starf-
semi löggæslunnar. Staðbundnar
þarfir segja til um hve öflug lög-
gæslan þarf að vera á hveijum
stað. Sveitarstjórnarmenn stánda
nær þegnunum en fulltrúar ríkis-
valdsins sem fastir eru í hefðum
ríkisbáknsins. Það er því líklegt
að sveitarfélög skilji betur en ríkis-
valdið þarfir löggæslunnar sjálfrar
og grípi fljótar inn í ef aðbúnaði
löggæslumanna er ábótavant.
Sveitarfélög taki löggæsiuna
í sínar hendur
Með því að færa löggæsluna til
sveitarfélaga þarf að breyta yfir-
stjórn lögreglunnar. Þannig má
hugsa sér að sveitarstjórnir geti
yfirtekið almenna löggæslu, slysa-
rannsóknir og rannsóknir á afbrot-
um sem ekki eru í höndum Rann-
sóknarlögreglu ríkisins. Sveitarfé-
Iög hefðu þannig yfirstjórn lög-
gæslunnar með höndum, skipuðu
lögreglustjóra í hveiju sveitarfé-
lagi og lögreglumenn.
Þegar sveitarfélögin taka við
verkefnum sem ríkisvaldið hefur
sinnt þarf að hækka tekjustofna
þeirra og lækka að sama skapi
tekjustofna ríkisvaldsins. Þannig
þyrfti að hækka útsvarið á kostnað
tekjuskattsins ef þessi breyting
yrði að veruleika.
Hugmyndir af þessu tagi eru
ekki nýjar. Margoft hafa svipaðar
hugmyndir verið viðraðar í borgar-
stjórn Reykjavíkur svo dæmi sé
tekið.
Ríkisvaldið hefur dæmt sig
úr leik
Staðreyndirnar tala sínu máli
og sýna okkur fram á að breytinga
er þörf. Borgarstjóri hefur þurft
að standa í sérstökum samninga-
viðræðum við Iögregluyfirvöld til
þess að bæta löggæslu í miðbæ
Reykjavíkur vegna þess að öryggi
borgaranna hefur verið talið ógn-
að. Skilningsleysi ríkisvaldsins set-
ur löggæslumenn í meiri hættu
en nauðsynlegt er. Lögreglumenn
kvarta yfir aðbúnaði og skilnings-
leysi yfirvalda. Ég er fullviss um
að þessi kerfisbreyting er nauð-
synleg til þess að bæta löggæsluna
í landinu. Vonandi leggja samtök
sveitarfélaga á það áherslu í við-
ræðum við ríkisvaldið um nýja
verkaskiptingu ríkis og sveitarfé-
laga að löggæslan verði færð und-
ir stjórn sveitarfélaganna. Ríkis-
valdið hefur á þessu sviði dæmt
sig úr leik.
Höfundur starfar sem lögmaður í
Rcykjavík.
-----♦ ♦ ♦------
Ný dönsk kynn-
ir hljómplötu
HLJÓMSVEITIN Ný dönsk er
nú tekin til við að kynna efni af
væntanlegri hljómplötu sem heit-
ir Himnasendingin. Útgáfudagur
hennar er 9. nóvember.
Hljómsveitin leikur á unglinga-
dansleik í Hinu húsinu þar sem
áður var Þórscafé við Brautarholt
á föstudagskvöldinu og þegar líða
tekur á nóttina mun Ný dönsk koma
fram í Rosenberg-kjallaranum. Á
laugardagskvöldinu munu félag-
arnir svo birtast á sviðinu á Tveim-
ur vinum.
Lokar þú augunum fyrir
iólafríi í útlöndum?
Ef svo er getur þú opnaö þau fyrir ódýru jólafargjöldunum hjá SAS, þau eru ótrúleg en sönn
og spennandi áfangastaðir bíða þín um alla Evrópu.

.90°
Kaupmannahöfn
Gautaborg
Malmö
Osló
Stavanger
Bergen
Kristiansand

.900’'
Stokkhólmur
Norrköping
Jönköping
Kalmar
Vesterás
Váxjö
Kynniö ykkur SAS hótelbæklinginn sem
liggur frammi á öllum feröaskrifstofum.
Boöfð er upp á hótelgistingu á mjög góðu
verði í fjölmörgum löndum.
Lágmarksdvöl 6 dagar, hámarksdvöl 1 mánuöur. Barnaafsláttur er 33%. Flugvallarskattur er ekki innifalinn í uppgefnu veröi:
1250 kr. á íslandi, auk 630 kr. á fargjald til Kaupmannahafnar.
Sölutímabil er 1. til 30. nóvember. Brottför frá íslandi þarf aö eiga sér staö í desember.
1 Háö samþykki stjórnvalda.
Brottfarardagar: Mánudagar, miövikudagar og laugardagar.
Komudagar: Þriðjudags-, föstudags- og sunnudagskvöld.
Hafðu samband við SAS
eða ferðaskrifstofuna þína.
H///SAS
SAS á íslandi - valfrelsi í flugi !
Laugavegi 172 - Sími 62 22 11