Morgunblaðið - 14.11.1992, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1992
11
DRAUMURINN LIFI!
„ÞETTA hefur ekki látið mig
í friði. Mánuðum saman hef
ég þurft að kljást og glíma.
En með þessum myndverkum
vil ég sýna, að ef drauminn
skortir, þá er dómgreind okk-
ar og veruleikasýn firrt,“ segir
Einar Már Guðvarðarson
myndlistarmaður. „Evrópu-
draumurinn lifir.“
Sköpun listamannsins getur
reynst erfið. A bak við einfaldan
myndflöt liggur oft mikil vinna
við að brjóta viðfangsefnið til
mergjar. Glíma Einars við þemað
„Evrópumynd í upplausn og end-
ursköpun“ hlýtur að hafa verið
strembin.
„Ég hef aðallega glímt við
samband veruleika og draums í
Evrópu samtímans,“ segir Einar.
„Veruleiki og draumur eru sam-
tvinnuð í mannlegu eðli, en þegar
öðru er gefið meira gildi, þegar
draumurinn gleymist, blasir ekk-
ert við nema tómleiki og tilgangs-
leysi. Draumsýnin er forsenda
fyrir mannlegu lífi.“ Og Einari
finnst að margir virðist vera að
missa sjónar á henni.
- Hvernig tjáir Einar svo öll
umbrotin í Evrópu? Samruna eða
ekki. Þjóðernisbaráttu. Allt flæð-
ið milli landamæra.
Stórir myndfletir með óreglu-
lega löguðum, íslenskum grá-
steini, minna á landakort. Inn-
byrðis hreyfing steinanna minnir
á landrek. Skærir litir í bak-
grunni. Og örsmáir pensildrættir
inn á milli líkjast svifum fhafi.
- Af hveiju grásteinn?
„Vel alltaf efni í samræmi við
hugmyndina, sem ég hef þörf
fyrir að tjá hverju sinni. A sýn-
ingu minni í Hafnarborg í ágúst
var ég að kljást við drauminn í
steininum, laða fram það sem býr
í grjótinu. Þær höggmyndir voru
lofgjörð til náttúrunnar. Vildi
sýna að ég get ekki án hennar
verið, en veit að hún getur verið
án mín. Grjótið er líka svo sterkt,
Einar með Innlimun og Evrópudraum - og syndandi fortíðartákn
og stórir grásteinar dansa á myndflötum.
brýst formgefandi út úr mynd-
fletinum, með landfræðilega til-
vísun. í steininum býr draumsýn-
in sem við getum ekki verið án.“
- En þessi syndandi svif?
„Þessi óræðu tákn eru inn-
brennd í upplausn Evrópu og
endursköpun, vísa bæði til hins
liðna og þess sem 'koma skal.
Nútíð verður aldrei aðskilin frá
fortíð og framtíð.
- Litirnir?
„Eru tilfinningagefandi. Blái
liturinn táknar „sakleysið",
stendur fyrir hlutleysi eða vernd
eins og í myndinni Innlimun."
Einar skynjar Evrópu sem eina
heild og túlkar heildina með
sterkum litum. „í allri umræðu
er vísað til fyrirhugaðs samruna,
en getur heild runnið saman?“
Og hann túlkar þessi Evrópu-
tengsl enn sterkar með því að
rista Iínur í íslenskan grástein.
- Hvað felst í myndinni
Þjóðardraumur?
„íslenski þjóðardraumurinn er
fjársjóður, helgidómur og kartö-
flugarður í ólgusjó umheimsins.“
Einnig þar notar Einar innbrennd
tákn með vísun til fortíðar og
skyldleika okkar við Evrópu.
Um myndina Hagvöxtur segir
hann: „Dymar að hagvexti eru
litlar og þröngar. Hagvöxtur er
bæði kirkja og ljót verksmiðja í
senn.“
Einar segist ekki boða neinar
lausnir i myndverkum sínum, að
í þeim felist ekki afdráttarlaus
afstaða, heldur eigi þær að skír-
skota til evrópskra aðstæðna og
stöðu okkar sjálfra. „Þegar ýms-
ir grunnþættir í veruleikanum
verða of afgerandi, þá er svo
mikilvægt að næra drauminn,"
segir hann. „Það gerum við með
því að næra andann og þar með
listagyðjuna."
Sýning á 8 lágmyndum Einars
í Gallerí Umbra, Amtmannsstíg
1, verður aðeins opin í eina viku.
Hún var opnuð 12. nóvember og
er opin alla virka daga, nema
mánudag, kl. 12-18, á sunnudag
kl. 14-18.
Sinfóníutónleikar
__________Tónlist______________
Jón Ásgeirsso,n
Fyrstu tónleikarnir í grænni
áskriftarröð voru haldnir í Háskóla-
bíó sl. fimmudag. A efnisskránni
voru verk eftir Rossini, Bruch og
Beethoven. Stjórnandi var Guð-
mundur Oli Gunnarsson og einleik-
ari Zheng-Ron Wang. Þessir tón-
leikar verða að því leyti til minnis-
verðir, að á þeim haslar Guðmundur
Óli Gunnarsson sér völl sem fullgild-
ur hljómsveitarstjóri.
Tónleikamir hófust á forleiknum
að Vilhjálmi Tell eftir Rossini.
Margt var fallega mótað hjá Guð-
mundi og auk þess áttu ýmsir hljóð-
færaleikarar góða spretti, sellist-
arnir, með Bryndísi Gylfadóttur
sem einleikara, í inngangi forleiks-
ins, básúnuleikarnir og tréblásar-
arnir, sérstaklega þó Daði Kolbeins-
son á enskt horn. Það eina sem
mætti tiltaka til að finna að, var
fortissimo-samhljómurinn í fullri
hljómsveit, sem á köflum var nokk-
uð grófur og kom þetta fram í öllum
þremur viðfangsefnum kvöldsins.
Þá brá stundum fyrir ónákvæmni í
samskeytum, þar sem sérstaklega
þarf að gæta að innkomu hljóðfæra.
Fiðlukonsertinn eftir Max Bruch
er falleg tónsmíð og lifir líklega
fyrir það hversu vel fiðlan fær að
njóta sín. Zheng Rong Wang lék
konsertinn af öryggi og tilfinningu
og sýndi að þar fór þroskuð lista-
kona, sem ræður yfir mikilli tækni
Zheng-Rong
Wang
og óvenjulega góðum tóni.
Lokaverk tónleikanna var sú
„fimmta“ eftir Beethoven og þar
sýndi Guðmundur Óli Gunnarsson
að hann er sannarlega efnilegur
hljómsveitarstjóri. Hann „stýrði sín-
um mönnum“, af reisn og myndug-
leika og þó vantaði meiri dimmu í
hæga þáttinn og sterkari andstæður
í blæ þriðja þáttar var sinfónían í
heild vel flutt, sérstaklega fyrsti
þátturinn og „sigurmarsinn".
Guðmundur Óli
Gunnarsson
Hamionika og fíðla í Hafnarborg
Tónlist
Ragnar Björnsson
Hirotu Yashima byrjaði snemma
að læra á fiðluna sína, sem og títt
er um Japani. Vashima byrjaði
reyndar ekki fyrr en með fimm ára
aldri, nýjasta kenningin þeirra
þarna í austurvegi er að byrja þjálf-
unina strax í móðurkviði. Gjarnan
verða þessir snemm-byrjandi nem-
endur miklir virtuósar og svo var
einnig nú. Þeir félagar byrjuðu með
sex dönsum í útsendingu Bartóks,
hreint leikið en safalítið. Scenes 111,
samið 1980 af Toski Ichiyanagi,
sem mér skilst að sé japönsk kona.
Þetta verk er blandað vestrænum
vinnubrögðum með japönsku litrófí
og var forvitnilegt að kynnast.
Verkið reyndi mjög á leikni fiðlu-
leikarans og brást honum ekki sá
línudans. Peter Wessel „Visio Tri-
fonnis“ (1991) var næst á efnis-
skránni, átti að vera, skildist mér,
eitthvað improviserað, en var að
mestu tónal og klassísk hljómaþró-
un, en spuna heyrði ég aldrei. Lík-
lega hefur ætiunin verið að semja
nútímalegt verk, en hér var um of
mikinn pottrétt að ræða til þess að
svo gæti orðið, en báðir Yashima
og Hrólfur Vagnsson á harmonik-
una léku verkið mjög vel. Zigeun-
arweisen op. 20 eftir Sarasate var
síðast fyrir hlé, en þrátt fyrir mikla
tækni á fiðluna liggur sígunamúsik-
in ekki fyrir Vashima. Eftir hlé kom
í
eins konar „dinnermusik", Lieb-
esfreut, Liebesleid og Schön Ros-
marin eftir Kreislir og Tango eftir
Albeniz í úts. Kreislers, og því mið-
ur, þrátt fyrir alla tæknina, blóð-
laust. En nú vaknaði maður, Arne
Nordheim hafði skrifað „Dinsaurus
fyrir harmoniku og tónband, áhuga-
vert verk þar sem harmonikan og
tónbandið léku mjög vel saman, og
enduðu jafnt, sem oft alls ekki er
auðvelt að láta fara saman.
Tónleikunum lauk á Souvenir
eftir Ladislav Kupcovitc þar sem
fiðluleikarinn fékk að sýna allar
þær tæknibrellur sem hægt er að
ætlast til af einni fiðlu og einum
manni og vitanlega skilaði Yashima
því með bravur.
MEÐ STJÖRNUR í AUGUNUM
Af ILUONIR
I HÆSTA
VINNING!
Tveir leikir á hverjum miðg. h
Möguleiki á vinningi í báóum leikjum.
heffutvúuungów!
ARGUS/SÍA