Morgunblaðið - 14.11.1992, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1992
Alveg* fáránlegt að bendla Nýtt
lýðræði við kynþáttafordóma
- segir Riehard Ulvengren, þingmaður nýjasta stjórnmálaflokksins í Svíþjóð
NÝTT lýðraeði: Einkaflokkur tveggja ævintýramanna, óábyrgt rugl,
hægri-mótmælaflokkur, samtök um kynþáttahatur. Allt þetta og
fleira neikvætt hefur verið sagt um nýja flokkinn á sænska þinginu
sem vann óvæntan sigur í síðustu kosningum. Stofnendurnir, Ian
Wachtmeister og Bert Karlsson, beittu á sínum tíma lítt hefðbundn-
um aðferðum og hvers kyns uppákomum til að vekja athygli á stefn-
unni sem upprunalega byggðist aðallega á andstöðu við skattpín-
ingu. Nýtt lýðræði hvatti einnig til þess að aflétt yrði álögum á
atvinnufyrirtækin, allt yrði gert til að fá hjólin til að snúast á ný.
Ahrifalaus hefur flokkurinn ekki verið enda í oddaaðstöðu á þingi
með 25 sæti af 351, hvorki vinstri- né hægriblokkin hefur meirihluta.
Nýtt lýðræði réð því í reynd að
borgaraflokkarnir mynduðu minni-
hlutastjórn. Fiokkurinn vakti at-
hygli og sýndi gott fordæmi með
því að gera konu að talsmanni á
þingi, fyrstir allra flokka. En eitt
voru hinir flokkarnir sammála um,
þeir vildu ekki ganga til stjómar-
samstarfs við Nýtt lýðræði.
Meðal baráttumálanna er frjáls-
legri áfengislöggjöf, lækkun opin-
berra styrkja til hagsmunasamtaka
og Nýtt lýðræði vill fækka reglu-
gerðum og lögum sem löngum hef-
ur verið mikil framleiðsla á í Sví-
þjóð. Eftir kosningasigurinn hefur
borið æ meira á tillögum um út-
gjöld til vinsælla velferðarmála sem
mörgum þykir benda til henti-
stefnu. Flokkurinn neitaði í haust
að samþykkja sumar af aðhaldsað-
gerðum samsteypustjómar hægri-
mannsins Carls Bildts er sneri sér
þá að jafnaðarmönnum, erfðafjend-
um Hægriflokksins. Og kraftaverk-
ið varð að vemleika; jafnaðarmenn
gengu til samstarfs um niðurskurð
á ríkisútgjöldum. Nýtt lýðræði er
því búið að týna glæpnum sínum,
að minnsta kosti í bili, en talsmenn
flokksins bera sig samt vel.
Yngsti fulltrúinn á sænska þing-
inu, Richard Ulvengren, er aðeins
27 ára og hann er Iiðsmaður Nýs
lýðræðis. „Ég var nú með alveg frá
bytjun," svarar hann þegar biaða-
maður Morgunblaðsins spyr hvort
rétta leiðin fyrir unga stjómmála-
menn með forsætisráðherra í mag-
anum sé að ganga í flokk hans.
„Ef einhver úr flokknum verður svo
valdamikill hlýtur það að verða
annar af stofnendunum, það er al-
veg ljóst. En ástæðan fyrir því að
ég gekk til liðs við þá var sú að
ég vildi breytingar, fannst að það
væri ekki hægt að draga lengur
að koma á breytingum, vildi gera
hlutina með nýjum hætti. Ég reyndi
að taka þátt í stjómmáluni þegar
ég var í skóla en þetta var allt svo
einhæft, allir vom undirlagðir þess-
um tveim stóru blokkum, vinstri-
flokkunum og borgaraflokkunum.
Ég ákvað að starfa frekar með ein-
hveijum sem væra skýrt afmarkað-
ir og væra reiðubúnir að takast á
við vandamálin".
Markaðssetning skyggir á
alvöruna
- Þið hafið nú um hríð verið
með um og yfír 10% fylgi í skoðana-
könnunum. Tekst ykkur að halda
þessari stöðu?
„Við eram samkvæmt könnun-
um þriðji stærsti flokkurinn og ég
held að við eigum eftir að bæta
við okkur fylgi á næstunni, kannski
ekki í næstu kosningum en það
kemur að því. Auðvitað er nýr
flokkur svolítið tortryggilegur í
augum margra, fólk vill vita hvað
við stöndum fyrir, þetta er eðlilegt.
En fólk á eftir að sjá að við mein-
um það sem við segjum og við eram
ekki bara með eitt mál á stefnu-
skránni eins og t.d. Umhverfis-
vemdarflokkurinn. Smám saman
treystum við stöðuna og það kemur
að því að við förum í stjórn.
Auðvitað var beitt ýmsum
skrítnum brögðum til að koma
flokknum á framfæri en á bak við
tjöldin vorum við alltaf mjög alvar-
lega þenkjandi, þetta var spuming
um markaðssetningu hugmynd-
anna. Við eram nú með um 8.000
félaga sem greiða flokksgjöld og
auk þingsætanna höfum við á ann-
að hundrað fulltrúa í ýmsum sveit-
arstjómum. Það er nóg af fólki til
að veita okkur ráð og aðhald".
- Hvort er Nýtt lýðræði
hægri- eða vinstriflokkur?
„Ég trúi ekki á sósíalisma, ég
trúi á mátt einstaklingsins. Én í
þinginu er alltaf reynt að koma
okkur fyrir á bás. Þegar við greið-
um atkvæði með jafnaðarmönnum
kalla hægrimenn okkur krata, þeg-
ar við erum sammála Hægriflokkn-
um eram við sagðir hægrimenn,
þegar við göngum lengra en þeir
er nafngiftin ofstækismenn notuð.
Sjálfum finnst mér að þessir stimpl-
ar séu úreltir, þeir gefa ranga
mynd af flokkunum. Við tökum
afstöðu í hveiju máli í senn, við
eram boðberar framtíðarinnar en
ekki gömlu blokkanna. Liðsmenn
þeirra era búnir að festa sig í gömlu
Morgunblaðið/Kristján Jónsson
Richard Ulvengren, þingmaður
flokksins Nýtt lýðræði í Svíþjóð:
„A bak við tjöldin vorum við
alltaf mjög alvarlega þenkj-
andi“.
fari, aðallega af sögulegum ástæð-
um en alls konar hættur á álits-
hnekki koma þarna líka til. Ungt
fólk er búið að fá nóg af þessu
biokkatali, finnst þetta gersamlega
staðnað".
- Þið erað gagnrýndir mjög
fyrir stefnuna í málum innflytjenda
og flóttamanna. Sagt er að greina
megi kynþáttafordóma í málflutn-
ingi ykkar. Hvað segirðu um þetta?
„Það er mjög þreytandi að hlusta
á sumt af því sem sagt er um okk-
ur. Það er sífellt reynt að finna
eitthvað sem hægt er að saka okk-
ur um, í von um að loksins takist
nú að koma okkur á kné. Það er
munur á því að gagnrýna stefnuna
í málefnum innflytjenda og gagn-
rýna innflytjendur. Ég veit ekki til
að nokkurt okkar hafi nokkurn
tíma fundið að innflytjendum sem
slíkum, það er alveg fáranlegt að
halda þessu fram og tala um kyn-
þáttafordóma. Við höfum hins veg-
ar gagnrýnt stefnuna í þessum
málum og nú er komið ljós að þetta
var réttmæt gagnrýni. Dag hvern
lesum við í blöðunum ummæli ann-
arra sem bergmála skoðanir okkar
fyrir ári. Við erum aðeins á undan
hinum í öllum málum, þorum að
vera í fararbroddi.
Við lögðum á sínum tíma fram
tillögu um að setja ætti skorður
við flóttamannastraumnum hingað,
við viljum ekki að allir geti komið
hingað og sest að vegna þess eins
að þeim finnst lífskjörin góð. Þetta
þótti hneykslanlegt. Fyrir skömmu
var Birgit Friggebo, ráðherra inn-
flytjendamála, að leggja fram til-
lögu sem var nákvæmlega eins.
Hún vill ná samstöðu með hinum
flokkunum með einni undantekn-
ingu, auðvitað er alls ekki hægt að
Úr sænskri skólastofu. Nýtt lýðræði vill að börn innflytjenda séu
strax látin læra sænsku og ríkið hætti að styðja kennslu á móður-
máli þeirra.
eiga samvinnu við Nýtt lýðræði um
málið! Ég held að svona skollaleik-
ur gagnist þeim ekki, á endanum
sjá kjósendur í gegnum þetta.
Afbrotamenn sendir burt
Við viljum að afbrotamönnum
sem koma hingað verði vísað burt
og þetta sýna skoðanakannanir að
Tjöldi Svía tekur undir. Við trúum
ekki á gildi þess að kenna skóla-
börnum innflytjenda á eigin tungu
þeirra, á forsendum upprunalands-
ins. Þegar maður flyst til annars
lands hlýtur að skipta meira máli
að læra tungu landsmanna en að
læra gamla málið eins og eytt hef-
ur verið milljörðum króna í hér.
Þetta fé mætti nota til að aðstoða
fólk á átakasvæðunum í gömlu
Júgóslavíu. Við viljum að lögð sé
áhersla á að flóttafólki sé hjálpað
í heimabyggðum eða eins nálægt
þeim og hægt er.
Afstaða okkar á ekkert skylt við
kynþáttafordóma, það er hálfvita-
legur uppspuni fjölmiðlanna. Sjálfur
er ég óskaplega andvígur öllu kyn-
þáttahatri, ég hef búið í Afríkulönd-
um og Indlandi, á íjölmarga vini í
þessum löndum. Mér yrði bókstaf-
lega óglatt ef ég fengi gran um að
ég væri fulltrúi flokks sem væri
undirlagður kynþáttafordómum".
- Hafið þið náð árangri á
þingi, er búið að slátra einhveijum
heilögum kúm gömlu flokkanna?
„Kerfið er nú afar þungt í vöfum
og það er mikið af þessum kúm
en við reynum. Við höfum gagn-
rýnt íjárstuðning ríkisins við flokk-
ana, viljum helminga fjárhæðina
sem er notuð til þess arnar Sama
er að segja um ijárstuðning við
blöðin, okkur finnst rangt að skatt-
þeningum sé varið í stuðning við
fjölmiðla sem brengla veraleikann,
sumir hveijir. Við viljum draga úr
þessum stuðningi“.
Ulvengren segir flokkinn vilja
að Svíar styðji áfram starf Samein-
uðu þjóðanna en ekki á sömu for-
sendum og tíðkast hefur. Þeir eigi
að einbeita sér að ákveðnum svið-
um þar sem þeir geti veitt betri
aðstoð en aðrir. SÞ þurfl að gera
endurbætur á starfinu, stofnunin
hafi blásið út og starfíð sé ekki
nógu markvisst. Nýtt lýðræði styðji
eindregið inngöngu Svíþjóðar í
Evrópubandalagið; sé horft til
framtíðar hljóti þjóðin að taka þátt
í Evrópusamrunanum. Hlutleysi
Iandsins í varnarmálum hafi alltaf
verið meira í orði en á borði og
hann segist trúa á Evrópubanda-
lagið sem friðarbandalag í framtíð-
inni. Ulvengren er spurður um
tengsl flokksins við erlenda stjórn-
málaflokka. „Engin. Auðvitað get-
ur komið til greina að við verðum
að endurskoða þá stefnu ef við
verðum einhvem tíma með fulltrúa
á þingi EB en við leysum ekki
vandamál annarra þjóða. Kjaminn
í stefnu okkar er sá að við erarn á
móti kenningasmíð og kreddum,
viljum að stjórnmálamenn fjalli um
fólk“.
Viðtal: Krislján Jónsson.
(
i
i
<
i
i
i
í
Hefur framtíðin efni á nið-
urskurði til áfengismála?
eftirHarald
Guðjónsson
Til að gera lesendum betur
kleift að svara spumingunni í fyr-
irsögninni, langar mig að segja
sögu mína í stuttu máli.
Ég er alkóhólisti. Ég byijaði að
drekka þegar ég var 14 ára gam-
all. Ég var fljótur að hella mér á
fullu út í neysluna. Fimmtán ára
gamall fór ég á þriggja vikna „túr“
og áttaði mig á því að ég réði
ekkert við Bakkus. En ég hélt
samt áfram að drekka og sökk
dýpra og dýpra. Ég var haldinn
stjómlausri vínlöngun, var tauga-
veiklaður og fékk „black-out“, sem
þýðir að ég mundi ekki það sem
gerðist í drykkjunni. Ég drakk oft
„Nú er liðið eitt ár frá
því ég fór í meðferð,
eitt yndislegt ár án
vímu og vandræða. Eg
er í fullri vinnu, á góða
vini og skemmti mér
með öðru ungu fólki í
SÁÁ.“
einn í sálarkvöl og prófaði alls
konar vímuefni önnur en áfengi.
Tilfmningalega var ég staðnað-
ur og frosinn, mér hélst ekki á
vinum eða kærustum og ég hætti
í skóla. Bakkus hafði tekið völdin
og lífslöngunin var horfín.
í þessu ástandi var ég þegar
ég tók mig á og fór í meðferð hjá
SÁÁ, 18 ára gamall.
Nú er liðið eitt ár frá því ég fór
í meðferð, eitt yndislegt ár án vímu
og vandræða. Ég er í fullri vinnu,
á góða vini og skemmti mér með
öðru ungu fólki í SÁÁ.
Ég veit ekki nákvæmlega hvað
meðferð mín kostaði. Einhvers
staðar heyrði ég að 10 daga með-
ferð á Vogi kostaði um 70 þúsund
krónur og full meðferð á Vík eða
Staðarfelli annað eins.
Ég var heppinn. Mér tókst að
taka mig á eftir fyrstu meðferð.
Ég hef verið edrú í eitt ár og vona
að Guð gefi að mér takist að vera
edrú í dag.
Nú heyrist í fréttum að það eigi
að skera áfengismeðferðina niður
um 30%. Ég óttast afleiðingar
Haraldur Guðjónsson
þess. Ef meðferðarþjónusta
minnkar er hætta á að það komi
niður á meðferð unga fólksins. Þá
verður farið- að velja alka í með-
ferð eftir því hver er sjúkastur.
Og þar sem ungir alkar eru oft
vel á sig komnir líkamlega, en f
þurfa sumir að fara oftar en einu
sinni í meðferð, vegna félagslegra
aðstæðna, þá er hætta á að þeir
verði bara látnir bíða og bíða þang-
að til þeir eru orðnir nógu illa farn-
ir.
Hefur þjóðfélagið efni á því?
Ég hef verið edrú í ár, unnið
mína vinnu og borgað mína skatta.
Vonandi tekst mér að leggja enn
meira af mörkum í framtíðinni.
Ég er viss um að mín meðferð er
þegar búin að borga sig. Ég er
viss um áð meðferð allra borgar
sig, fyrir þá sjálfa, vini þeirra og
fjölskyldur og fyrir þjóðarbúið. Ég
trúi ekki að einhver haldi að það |j
sparist peningur á því að skera
áfengismeðferð niður um 30%._ .
Að lokum vil ég þakka SÁÁ %
fyrir að gefa mér tækifæri til að
taka þátt í lífinu. -
Höfundur er bifreiðastíóri og er
félagi í Ungu fólki í SAÁ.