Morgunblaðið - 17.11.1992, Blaðsíða 23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. NÖVEMBER 1992
23
Áhrif EES-samnings-
ins á öldrunarþjónustu
HEILBRIGÐIS- og tryggingamálaráðuneytið og Öldrunarráð ís-
lands gangast fyrir ráðstefnu um áhrif EES-samningsins á öldrun-
arþjónustu hinn 20. nóvember nk. kl. 13.15 í Borgartúni 6.
sem fyrirtækið sem þeir vinna hjá
fer á hausinn eða ekki. Það gildir
bara að muna það, þegar fyrirtæk-
ið í næsta húsi fer á hausinn.
Fyrir stuttu gengu atvinnulausir
saman í félag. Hér er nóg af
stéttarfélögum. En þegar kemur
að atvinnuleysi má segja að þau
séu dálítið sérhæfð. Þau hafa ein-
beitt sér að tekjutapinu, að því að
skima eftir nýjum atvinnutækifær-
um, yfir höfuð að svokölluðum hag-
rænum þáttum. Þetta hefur dugað
hingað til, þar sem vinna hefur
alltaf verið á næsta eða þarnæsta
leiti. En nú þegar stefnir í verra
munum við því miður fá að kynn-
ast öðrum hrellingum líka. Fólk
missir móðinn — af því að þekking
þess og verklagni gengur úr sér,
af því það verður smám saman of
gamalt í æ fleiri störf, af því það
menntar sig í öðru og lýkur námi
mátulega til að verða atvinnulaust
aftur, þar sem þá er komið að því
að skera niður í þeim bransa, af
því að tengslin rofna við vinnufé-
laga, kunningja og jafnvel vini sem
hafa verið svo heppnir að halda
vinnunni, af því að það molnar af
sjálfstraustinu í hvert sinn sem
manni er hafnað, af því að fólkið
veit ekki lengur hvað það á að
gera við tímann. Það mætti telja
svo upp og niður nokkrar síður.
Til eru heilu fræðin um þessa hlið
málsins. En við íslendingar höfum
haft efni á því að telja okkur trú
um að þetta væri væl í mannskaps-
minni þjóðum: Við höfum sloppið
með það að sitja bölvandi og berja
hnefanum í eldhúsborðið í hálfan
mánuð — þá höfum við verið kom-
in aftur í vinnu.
Nú er fólk farið að drífa í sam-
tök atvinnulausra. En stofnfundur-
inn var fámennur. Það er síst að
undra, þegar atvinnuleysi er í hug-
um margra ekki annað en orð,
að beinast að rannsóknum á mark-
aðssetningu til útflutnings. Þetta
er gömul tillaga úr áðurnefndri
grein höfundar og einnig tillaga
úr OECD-skýrslunni. Útflutningur
er mjög flókin sölumennska og
gjörólík innflutningi þar sem um-
boðsmaður vinnur undir stjórn er-
lends aðila. Við útflutning eru
menn oftast einir á báti, með enga
reynslu til að byija með og litla
fjármuni. Það er að minnsta kosti
eins fundar virði að stefna saman
hagsmunaaðilum og leggja drög
að átaki, hópefli eða herferð til
þess að knýja fram viðbrögð. (Hér
væri ráðlegt að lesa aftur ábend-
ingar OECD.) Þessar aðgerðir
gætu skilað arði tiltölulega fljótt.
Fjármögnun
Þegar fjármagn fæst ekki innan-
lands og fyrirtæki eru ekki stöndug
leita menn annarra leiða. Fyrirtæki
taka í ríkari mæli upp samstarf við
erlend fyrirtæki, og bjóða jafnvel
einhliða eignaraðild. Ymis fyrirtæki
hafa þegar gengið þessa leið og
virðist það vera hvað vænlegasti
kosturinn til markaðssetningar við
núverandi aðstæður.
Samkeppnisaðstaða
Vinnulaun eru mjög há hér á
landi miðað við mörg útlöndin og
framleiðslukostnaður hár. Ýmis
konar tímafrek fjöldaframleiðsla á
að færast til láglaunasvæða, þar
sem þau er að finna, þ.e.a.s. svo
framarlega sem við viljum beina
þeim í burtu héðan. Með þessu
móti má halda framleiðslukostnaði
riiðri á auðveldari hátt en með full-
kominni sjálfvirkni a.m.k. til að
byija með.
Sem sagt alþjóðahyggja og jafn-
vel samevrópska. ísland verður þé
sem hver annar. skiki í Evrópu og
Reykjavík eitt þorpanna þar eins
og stærðin segir til um. Sjálfstæðii
verða íslendingar alltaf í anda eins
og Asterix og kumpánar í Norm-
andí. Þeir voru varla Gallar, þeii
hljóta að hafa verið afkomendui
víkingsins Göngu-Hrólfs, sem ílent-
ist þarna á meginlandinu.
Höfundur er prófessor í
rnfmngnsverkfræði við Ifnskóln
íslands með rannsóknaraðstöðu
hjó RThf. Rafmngnstækni.
óþarflega langt, og illu heilli næst-
um búið að útrýma réttnefninu,
sem er leti. Margir hafa hreinlega
ekki þorað. Sumir af ótta við ná-
ungann, aðrir af ótta við sjálfa sig.
Mönnum hrýs hugur við því að
verða „atvinnuleysingjar". Þegar
þeir líta í spegilinn vilja þeir sjá
gamla vinnuþjarkinn og engan ann-
an — sama þótt þeir séu búnir að
missa vinnuna. Sem sagt ekki
skrýtið að menn voru smeykir við
að sýna sig. Skrýtnara var, að laun-
þegasamtökin þorðu ekki heldur.
Nema þau hafi komið undir dul-
nefni. Því Bandalag háskólamanna
eitt gaf sig fram. Vonandi er þetta
bara nesjamennska en ekki yfirlýs-
ing um að þau vilji eiga atvinnu-
leysið ein. Af sögulegum orsökum
sérhæfði launþegaforystan sig á
sínum tíma í krónutölu og pró-
sentu, og lífsgæði sem mæld voru
í öðru fengu bara að fljóta með til
uppfyllingar í stefnuskrám og
samningum. Sá tími er vonandi lið-
inn. Annars verður að jarða hann
lifandi. Nú liggur á að styðja at-
vinnulausa og þeyta lúðra fyrir
manneskjulegri viðhorfum í þeirra
garð.
Það kemur betri tíð — og með
því meina ég, að ekki þýðir að
hugsa neitt annað. En þangað til
gildir að halda uppi dampinum.
Launþegasamtökin ráða yfir stórri
maskínu. Gaman væri nú að sjá
hana fara í gang.
Höfundur hefur verið búsettur í
Svíþjóð um árabil og er nýfluttur
til Islands.
Ráðstefnan hefst með ávarpi
heilbrigðis- og tryggingamálaráð-
herra, Sighvats Björgvinssonar.
Frummælendur verða Jörgen G.
Thygesen frá Danmörku, sem um
17 ára skeið var starfsmaður EB
en er nú túlkur danska forsætis-
ráðherrans, P. Schluters og Dögg
Pálsdóttir, skrifstofustjóri í Heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neytinu.
í lok ráðstefnunnar verða panel-
umræður og munu þar sitja fyrir
svörum, auk Jörgens G. Thyges-
ens, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
alþingismaður og Vilborg Hauks-
dóttir lögfræðingur í Trygginga-
stofnun ríkisins. Ráðstefnan er
öllum opin.
KODDAHJAL
HÖFUÐ & HERÐAR í FULLKOMINNIHVILD
DUNL0PILL0 hágæða LATEX koddarair eru sérlega þægilegir,
formsteyptir úr náttúrugúmmíi sem ekki tapa lögun sinni við langvarandi notkun ,
LATEX koddarnir þola þvott, eru ekki ofnæmisvaldandi, safna ekki í ryki
og í þeim þrífast ekki sýklar eða bakteríur.
NATURELLE
Lúxus heilsukoddi,
framleiddur úr 100%
náttúrugúmmíi,
LATEX.Formsteyptur þannig
að hann gefur réttan stuð -
ning við höfuð og herðar.
SERENITY
Þunnur og mjúkur LATEX
koddi fyrir þá sem vilja hafa
lítið undir höfðinu.
SUPER COMFORT
Þykkur meðalstífur LATEX
koddi. Notalegur og sívinsæll
fyrir þá sem vilja
hafa hærra undir höfðinu.
B R J ÓSTG J AFAPÚÐI -
TVÍBURAPÚÐI
Hvílir móður og barn, veitir
stuðning og
hjálpvið brjóstagjöf.
LYSTADÚN-SNÆLAND lif
Skútuvogi 11 12 4 Reykjavík S í m i 8 1 4 6 5 5 I 6 8 5 5 8 8
Sendum í póstkröfu um land allt.