Morgunblaðið - 17.11.1992, Blaðsíða 53

ss
5T~
SGGl HDiaMflVÖM ,TJ HUOACFJIGIH'Í aiöAJaMUOHOM,
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 1992
Um fullnýtingu sjávarafla
Frá Karli Ormssyni:
UNDANFARIN ár hefi ég skrifað
nokkrar greinar í Morgunblaðið, þar
| sem ég hef skorað á alla sem tengd-
ir eru sjávarútvegi á einhvem hátt
að huga betur að því hveiju sé
| fleygt af sjávarafla og hvemig
mætti nýta þann úrgang sem hing-
að til hefur verið hent í sjóinn. Einn-
| ig hefi ég verið að vekja athygli á
vannýttum fiskistofnum sem lítið
eða ekkert hefur verið hugað að.
Því var það mér mikið gleðiefni sú
framkvæmdasemi ríkisstjómarinn-
ar að koma fram lögum sem banna
skipum að fullvinna fískafurðir út
á sjó, án þess að koma að landi
með hveija örðu sem upp úr sjónum
kemur. Þetta hefur verið mér og
mörgum öðrum mjög mikið kapps-
mál að umgangast fisk sem aðra
matvöm og fiskimiðin með virðingu
og nýta á skynsamlegastan máta
allt er hafíð hefur upp á að bjóða.
Síðan farið var að skrifa um þessi
mál hefur svo sannarlega verið tek-
ið við sér af sjómönnum og vísinda-
t mönnum að leita og afla vannýtta
fiskistofna. í Fiskifréttum, 36
tölubl., er þó grein, þar sem útgerð-
I armaður kvartar undan þessum lög-
um, segir þau ekki henta þeim er
veiða fisk í salt. Nú skal það alveg
( viðurkennast að það er erfiðara að
fínna pláss fyrir úrkastið eftir því
sem skipin eru smærri, en það sann-
ast þá bara hve miklu er hent ef
2-4 hundmð tonna skip hafa ekki
pláss til að koma með allan afla
að landi. Og það þarf alls ekki að
vera dýrara að kosta eftirlitsmann
um borð í smærri skipum, eins og
segir í greininni, þar sem sú útgerð
þarf alls ekki að vera rekin með
verri útkomu. Einhvers staðar þarf
að setja mörkin, við 20 tonn er al-
veg lágmark. Það er ekkert sem
réttlætir það að 2-4 hundmð tonna
skip noti hafíð sem ruslakistu frek-
ar en frystitogarar. Er það umhugs-
( unarefni hinu nýja umhverfísráðu-
neyti og beini ég því sérstaklega
til umhverfisráðherra sem hefur
j sýnt mikinn skilning á umhverfis-
málum. Það er erfítt að beijast við
vindmyllur og það þarf maður svo
( sannarlega oft að gera. Það em
nokkur ár síðan ég fór að viða að
mér efni í þær greinar sem ég skrif-
aði og telst mér að ég hafi skrifað
um þetta tiltekna efni fjórtán grein-
ar á fáum ámm. Það hefur ekki
alltaf verið hlustað með athygli
þegar maður var að viða að sér
efni til þess að maður gæti sýnt
að maður færi ekki með fleipur eitt.
Einn af frammámönnum fýrir sjó-
mannastétt var fljótur að afgreiða
mig með því að segja að lifrin og
þessi úrgangur væri nú ekki of
góður fyrir múkkann. Það er ekki
furða þótt vargfugli fjölgi þegar
hann er mataður af svona lostæti.
í blaðinu Fiskifréttir, 30. tbl., 21.
ágúst, er sagt frá togara sem hafði
veitt 2.750 tonn af karfa á árinu,
en aðeihs komið með að landi 13-14
hundmð tonn, það hefur verið góð
veisla fyrir múkkann og varginn.
„En neyðin kennir naktri konu að
spinna" segir gamalt máltæki; það
er ekki fyrr en fiskimiðin em að
verða uppurin af hinum hefðbundnu
fískitegundum sem menn fara að
huga í alvöru að það eru fleiri físki-
tegundir til en þorskur, ýsa, síld
og loðna.
Það er umh'ugsunarefni þeim er
svartsýnir em á að vemlegur ágóði
geti orðið af veiðum á vannýttum
fískistofnum að það em rétt tveir
áratugir síðan farið var að nýta
loðnu eitthvað að ráði. Og svipaður
tími er síðan karfí var nýttur í ann-
að en mjöl, grálúða var aldrei hirt
áður fyrr.
Ef ofíjárfesting í sjávarútvegi
væri ekki svo gífurleg, þá væri
öðmvísi umhorfs þar núna.
Mér hlotnaðist sá heiður í sumar
að vera boðinn til að skoða eitt af
nýju frystiskipunum. Ég vissi að
tæknibúnaður var gífurlegur í þeim,
en að hann væri svona óraði mig
ekki fyrir og hefði aldrei trúað að
óreyndu. Brúin var eins og geim-
skip á að líta. Stóllinn sem skipstjór-
inn hafði til setu var á rennibraut
og gat skipstjóri rennt sér um alla
brúna og stjórnað vélum af fímm
stöðum, en það hrikalegasta var
kannski að með 18 manna áhöfn í
20 daga vom þeir aðeins búnir að
frysta afla fyrir 20 milljónir (eða
ekki nema verðmæti meðal einbýlis-
húss). Hvemig geta menn ætiast
til að útgerð beri sig með svona
flottræfilshætti? Fjárfesting í svona
skipi er upp á hundrað miHjóna.
Vísindamenn okkar sem vinna
stanslaust að öflun gagna um físki-
stofnana og nýtingu þeirra eiga svo
sannarlega skilið þakklæti, þeir
beijast oft við ótrúlegustu öfl sem
vita að sjálfsögðu miklu betur um
allt er lýtur að stærð fískistofna
og lifnaðarháttum þeirra. Það er
ekki fyrr en núna að bregðast þarf
við með valdboði ráðherra sem
menn verða að hætta að henda
ómengaðri náttúmafurð í sjóinn
(oft það bezta af fiskinum), sem sé
hún rasl og sjórinn mslakista. Það
er löngu kominn tími til fyrir okkur
að gera okkur grein fyrir því að
íslandsmið em að verða eina
ómengaða hafsvæðið í heimi og við
getum, kannski innan fárra ára, ein
allra þjóða boðið upp á ómenguð-
ustu sjávarafurðir sem völ er á. En
veldur hver á heldur; því aðeins
getum við þetta að við fömm í einu
og öllu eftir settum reglum svika-
laust og nýtum á skynsamlegastan
máta og af vísindalegri þekkingu
alla þá fiskafurðir er hafíð hefur
upp á að bjóða. Ég skora á viðkom-
andi ráðuneyti að gefa aldrei neina
undanþágu frá þessum lögum, þar
sem slakað er á því ákvæði að hirða
allar þær afurðir sem um borð
koma. Ef einn fær undanþágu koma
fleiri á eftir, og eins að stjómvöld
sjái sér fært að veita því fé til físki-
rannsókna sem þörf er á hveiju
sinni, því fé er vel varið og er fljótt
að koma til baka.
KARL ORMSSON
Huldúlandi 5, Reykjavík.
Pennavinir
Fimmtán ára belgískur frí-
merkjasafnari vill eignast penna-
vini:
Kris Deckers,
Vossenstraat 5,
9120 Melsele,
Belgium.
Þrítug tékknesk tveggja barna
húsmóðir með margvísleg áhuga-
mál:
Tatiana Bestova,
Norberta Fryda 7,
370 05 Ceske,
Bredejovice,
Czechoslovakia.
Þýsk húsmóðir, líklega um fer-
tugt, með áhuga á ferðalögum og
útivist:
Gisela Bublat,
Von-Kniprode-Weg 32,
D-W 4018 Langenfeld,
Germany.
LEIÐRÉTTING
Rangt eftimafn
I viðtali við Magnús Hallgríms-
son í sunnudagsblaði varð höfundi
rækilega á í messunni, rangfeðraði
konu hans. Hlíf er Ólafsdóttir. Þá
bætti prentvillupúkinn um betur.
Þór Benediktsson var með Magnúsi
í Surinam. Þá er rétt að geta þess
í leiðinni að í öðm viðtali við Ver-
menn íslands, var í litgreininu tekið
af vitlausum enda á mynd í viðtali
við Hlyn Ingimarsson, með þeim
afleiðingum að texti vísaði ekki rétt.
Landi okkar Þórarinn Eyjólfsson
var lengst til hægri, ekki í miðið.
Em allir viðkomandi beðnir velvirð-
ingar á þessu.
VELVAKANDI
MALALENGING-
AR OG VAFSTUR
Björn Helgason:
Sá sem þetta ritar gerir tals-
vert af því þegar færi gefst að
fylgjast með beinum útsending-
um sjónvarpsstöðvarinnar Sýnar
frá þingfundum á Alþingi. Með
því tel ég mig víkka sjóndeildar-
hring minn og geta betur vegið
menn og málefni. Fimmtudaginn
5. nóvember fór fram umræða
um EES-málið þar sem tekin var
ákvörðun um að ekki yrði þjóðar-
atkvæðagreiðsla um inngöngu
okkar þar. Almennt vom þing-
menn málefnalegir og færðu rök
að skoðunum sínum, þótt sitt
sýndist hveijum.
Þar kom, að í pontuna sté
Ólafur Þ. Þórðarson og fór mik-
inn milli þess sem hann dró seim-
inn, en Olafur þessi hefur vakið
athygli skrifara, ekki síst fyrir
landsföðurlegt yfirbragð og
áherzluþunga í orðum og æði
þegar sviðsljós er annars vegar
— líkt og „hér kem ég, hlustið —
ég einn veit hvað rétt er“. Ekki
ætla ég að hafa eftir það sem
alþingismaðurinn lét sér um
munn fara í umræðunni og beindi
að háttvirtum utanríkisráðherra,
en slíkar aðdróttanir sæma ekki
hinu háa Alþingi.
Ég skora á fólk, hafí það tíma
og tækifæri til, að fylgjast með
hvemig títtnefndur Ólafur sóar
oft og tíðum dýrmætum tíma
með óþarfa málalengingum og
vafstri, enda mætti ætla að kenn-
arinn og alþingismaðurinn hefði
ekki áttað sig á stund og stað,
og ætla að á stundum þætti hon-
um hann vera staddur í kennslu-
stofu þar sem hann væri að setja
ofaní við baldinn 10 ára bekk,
en hvorki í Gaggó vest né á Al-
þingi.
KETTLINGUR
Óskað er eftir svörtum kettl-
ingi. Upplýsingar í síma 42384.
ULLARFRAKKI
Svartur ullarfrakki með skil-
ríkjum tapaðist í Kvennaskólan-
um sl. fimmtudag. Vinsamlegast
hringið í Pétur í síma 685771
ef frakkinn hefur fundist.
SILFU RS KEMMAN
Silfurskartgripir og listmunir frá Mexíkó
Opið daglega frá kl. 16-19
eða eftir samkomulagi.
Sími 91-628112
Miðbraut31, 170 Seltjarnarnesi,
ÞINGBORG
Hraungeröishreppi
801 Selfossi - sími 98-21027.
Opið hús í ullarvinnslunni Þingburg
Opið er alla fimmtudaga og eftirfarandi
laugardaga; 21. og 28. nóvember-
5. og 12. desember frá kl. 14-18.
Veitingar á boðstólum og konur við vinnu.
BOSCH
VERKSTÆÐI
Lágmúla 9 sími 3 88 20
• Vélastillingar
• Smurþjónusta
• Rafviðgerðir
• Ljósastillingar
nRM^nKTHF • Diselverkstæði
laey-búy
hreyfanlegi hægindastóllinn
sem " AMERÍKA" situr í fyrir framan
sjónvarpið er kominn í Húsgagnahöllina.
Tegund: Arlington Kr. 28.620,-
Það er hægt að rugga honum eða þá draga
skemilinn út og nota hann sem hvfldarstól.
AMERÍSKIR hægindastólar í mörgum gerðum,
verðflokkum og áklæðalitum. Ef þú vilt hafa það
notalegt skaltu velja stól frá LAZY-BOY.
Húsgagnahöllin
BÍLDSHÓFDA 20 - 112 REYKJAVÍK - SÍMI 91-681199