Morgunblaðið - 25.11.1992, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. NÓVEMBER 1992
Jólabóka-
fréttir
SETBERG
Þýðingar eftir tvö
Nóbelsskáld
Setberg gefur út 19 þýddar
bama- og unglingabækur og 5
titla fyrir fullorðna. Setrið eftir
Isaac Bashevis Singer er tíunda
bókin sem Setberg gefur út eftir
bandaríska Nóbelsskáldið í
þýðingu Hjartar Pálssonar.
Úlfur Hjörvar þýðir bók eftir
egypska Nóbelsskáldið Nagib
Mahfuz, sem ber heitið Þjófur
og hundar. Af léttara taginu er
skáldsagan Einlæg ást eftir
Danielle Steel í þýðingu Skúla
Jenssonar. Þorsteinn E. Jónsson,
flugmaður skrifar endur-
minningar sínar í bókinni Dans-
að í háloftunum. Og Sigurbjöm
Einarsson tekur saman erlendar
og íslenskar tilvitnanir til íhug-
unar og dægradvalar í bókinni
Vel mælt.
SKJALDBORG
Um áttatíu bókatitlar
Skjaldborg gefur út um 80
bækur á árinu. Yfir 90% af þeim
koma út nú fyrir jól og áramót.
Af þeim em 32 bamabækur, 25
þýddar, 7 íslenskar. Töluvert er
um bækur sem geyma íslenskan
fróðleik og
endurminningabækur.
Bókin, Kóralforspil hafsins
eftir dr. Öm Ólafsson, tekur tit-
il sinn úr Dymbilvöku Hannesar
Sigfússonar til að sýna viðfangs-
efnið, módernisma í íslenskum
bókmenntum á þessari öld. Svip-
myndir úr réttarsögu eftir Pál
Sigurðsson, prófessor, geymir
níu ritgerðir um margvísleg rétt-
arsöguleg efni. Skriðuföll og
snjóflóð I-III kom fyrst út 1957,
en gamla útgáfan hefur verið
endurskoðuð og bætt hefur verið
við frásögnum fram til 1990, svo
að útgáfan er í þremur bindum.
Höfundar eru Ólafur Jónsson og
Jóhannes Sigvaldason.
Bragi Siguijónsson ritar um
forystumenn í síldarútvegi á
Norðurlandi eystra í bókinni,
Þeir létu deigan ekki síga. Öm
Helgason upplýsir feimnismál í
Islandssögunni á þessari öld í
bók sinni, Kóng viljum við hafa.
Dulrænn veruleiki geymir frá-
sagnir af dulrænni reynslu nokk-
urra íslendinga, höfundur er
Einar Ingvi Magnússon. Sjötta
og lokabindi af Vestur-íslensk-
um æviskrám er framlag til ís-
lenskrar ættfræði. Og tvær bæk-
ur um hestamenn: Hestar og
menn ’92 sem greinir meðal
annars frá mótum og hrossarækt
á Vesturlandi, höfundar Guð-
mundur Jónsson og Þorgeir Guð-
laugsson; í fararbroddi birtir við-
töl við 10 þekkta hestamenn sem
Hjalti Jón Sveinsson skráir. ís-
lensk knattspyma ’92 er tólfta
bókin í bókaflokknum íslensk
knattspyma. Höfundur er Víðir
Sigurðsson.
Undir íslenskar ævisögur
falla: Horft til lands, þar sem
Þorsteinn Stefánsson segir frá
bemskuárum sínum á Loðmund-
arfirði eystra. Þorsteinn er bú-
settur í Danmörku og hefur
skrifað mikið á erlendum málum.
Ömólfur Ámason skrifar um
Skúla Halldórsson, tónskáld í
Lífsins dóminó. Guðný Þ. Magn-
úsdóttir skrifar, Þórunn Maggý,
miðilsstörf og vitnisburður, um
þroskasögu miðils. Eyrnatog og
steinbítstak, um Guðbrand Hlíð-
ar í skráningu Ásgeirs Guð-
mundssonar, er fyrsta ævisaga
íslensks dýralæknis. Betri helm-
ingurinn er fjórða bók í flokk
um konur sem giftar eru þekkt-
um einstaklingum. Einnig má
nefna bókina, Fimm landa flakk,
eftir tæplega níræðan mann,
Kjartan Ólafsson, sem flakkað
hefur hvað víðast af núlifandi
íslendingum.
Saga um Rebba
fjallaref komin út
REBBI fjallarefur
heitir barnabók eftir
Helga Kristjánsson
með myndskreyting-
um Róberts Schmidts.
Refaskytta gefur
dreng tvo yrðlinga.
Annar drepst í slysi en
hinn fer til fjalls. í sög-
unni er honum fýlgt
eftir í huganum fyrsta
árið.
Helgi Kristjánsson er
fiskverkandi í Ólafsvík
og fréttaritari Morgun-
blaðsins á staðnum og
Róbert er fréttaritari
blaðsins á Bíldudal.
Rebbi Qallarefur er
fyrsta bók Helga. „Oft
hafa verið gerðar til-
raunir með að spekja
yrðlinga, meðal annars
hér í nágrenninu. Það
hefur gengið misjafn
hef stundum hugsað
um það hvemig dýrun-
um gangi að hasla sér
völl úti í náttúrunni. Þau hafa aðeins
eðlisávísun sína til að fylgja en enga
reynslu úr náttúrunni," sagði Helgi
um tildrög þess að hann skrifaði
söguna. „Það ýtti á eft-
ir að í starfí mínu sem
fréttaritari hef ég orðið
var við að margir þrá
nánari samskipti við
náttúruna en þeir eiga
kost á og eru þakklátir
fyrir fréttir þar sem
sagt er frá því sem fyr-
ir augu ber úti á víða-
vangi," sagði Helgi.
Hann sagðist hafa
haft mikla þörf fyrir að
segja söguna. Efnið
hafí verið að brjótast í
sér í 2-3 ár. Sagði Helgi
að þegar hann réðist í
að skrifa bókina hafi
hann reynt að viða að
sér sem bestu efni um
lifnaðarhætti refsins og
farið þá meðal annars
í smiðju til Páls Her-
steinssonar veiðistjóra.
Útgefandi er Skjald-
borg. Bókin er 180
blaðsíður og skiptist í
29 kafla og er heilsíðuteikning með
hverjum. Bókin er prentuð hjá G.
Ben., prentstofu hf. og kostar 1.790
krónur.
Morgunblaðið/Kristinn
Helgi Kristjánsson
Róbert Schmidt
Röskva með menningarkvöld í Rósenbergkjallara
Andlegar efnahagsráð-
stafanir gegn sálarkreppu
Menningarhópur Röskvu í Háskóla íslands heldur menningarkvöld
í Rósenbergkjallara við Austurstræti miðvikudagskvöldið 25. nóvem-
ber. Þar koma fram nokkur skáld og rithöfundar og Iesa upp úr
nýjum verkum sínum.
Gestir kvöldsins eru: Vigdís
Grímsdóttir, Einar Kárason, Guð-
bergur - Bergsson, Kristín Ómars-
dóttir og Sindri Freysson. Og Frið-
rik Rafnsson les úr þýðingu sinni á
nýjustu skáldsögu Milans Kundera.
Húsið verður opnað kl. 21. Dag-
skrá hefst kl. 21.30. Milli atriða
verður leikin tónlist. Aðgangur er
öllum heimill meðan húsrúm leyfir.
(Fréttatilkynning:)
Steinþór Jóhannsson og Daði Guðbjörnsson.
Mynd og ljóð
List og hönnun
Bragi Ásgeirsson
í listasalnum Nýhöfn er boðið
upp á dálítið nýstárlega kynningu
þessa dagana, sem er samvinnu-
verkefni þeirra Daða Guðbjöms-
sonar og Steinþórs Jóhannsson-
ar. Er hér um að ræða bók með
26 ljóðum Steinþórs og 8 mál-
mætingum Daða og ber heitið
„Eigum við“. Fer kynningin fram
í litla salnum inn af aðalsalnum
og auk þess er þar fjöldi annarra
málmætinga Daða á veggjunum,
sem hann iðulega handmálar með
vatnslitum, en í nokkmm tilvik-
um hefur hann stuðst við tvær
plötur í þrykkingu myndanna.
í aðalsalnum er sem kunnugt
er sýning á verkum Guðmundu
Andrésdóttur í tilefni sjötugsaf-
mæli hennar, sem nú er að ljúka.
Að mínu viti er það snjöll hug-
mynd, að vekja á þennan hátt
athygli á listrænni myndlýsingu
bókar, en slík smvinna er alltof
fátíð hér á landi, en möguleikam-
ir em hér miklir og verkefna-
lausu listamennirnir margir. Ytra
er þetta mjög algengt, og til er
mikið af eftirminnilegum fram-
kvæmdum á þessu sviði, sem
hafa jafnvel ratað inn á listasöfn,
eins og ég hef margoft vísað til
áður.
Bók þeirra félaga er ekki stór
í broti, en þægileg í hendi og
myndir Daða njóta sín vel á síð-
unum. Væri bókin mun fátækari
nyti hinna léttu og lífrænu mynda
ekki við og vona ég að það opni
augu útgefanda.
Loks vil ég vísa til þess, að
það er ekki óalgengt að slík sam-
vinnuverkefni séu kynnt í listhús-
um erlendis og í sumum þeirra
eru raunar jafnan til sölu bækur
sem hafa verið myndlýstar af
þekktum listamönnum. En kynn-
ingamar þyrftu að vera svo til
samtímis sýningunum og standa
a.m.k. jafn lengi.
Setning, umbrot, fílmuvinna
og prentun hefur ísafoldarprent-
smiðja annast og hún stendur
einnig fyrir útgáfunni. Á baksíðu
er ljósmynd af þeim félögum og
er það verk Brynjólfs Jónssonar.
Þótti mér ástæða til að vekja
athygli áframkvæmdinni, sem
stendur einungis til miðvikudags
25. þ.m.
Hátíðartónleikar í Háskólabíói
Tónlistarverðlaun Ríkisút-
varpsins veitt í fyrsta sinn
Bryndís Halla Gylfadóttir Jón Nordal, tónskáld og
sellóleikari. fyrrverandi skólastjóri.
Á hátíðartónleikum Sinfó-
níuhljómsveitar Islands í
Háskólabíói fimmtudag-
inn 26. nóvember verða
veitt Tónlistarverðlaun
Ríkisútvarpsins ’92, Tón-
vakaverðlaunin, sem eru
nú veitt í fyrsta sinn. Þau
eru veitt í tvennu lagi.
Bryndís Halla Gylfadóttir,
sellóleikari og fyrsti selló-
leikari _ Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands, vann
keppnina um Tónvakann
og dómnefnd valdi Jón
Nordal, tónskáld og fyrr-
verandi skólastjóra, heið-
ursfjárhafa Tónvakans. Heimir
Steinsson útvarpssljóri afhendir
verðlaunin, sem eru hvor um sig
250 þúsund krónur, auk hljóðrit-
unarsamnings við Ríkisútvarpið.
Tónleikunum verður ekki útvarp-
að heldur verða þeir hljóðritaðir
og sendir út í hátíðardagskrá Út-
varpsins á jólum.
A efnisskrá eru þessi verk: Jón
Nordal, Leiðsla (1972); Antonín
Dvorák, Konsert í h-moll op. 104
fyrir selló og hljómsveit. Einleikari:
Bryndís Halla Gylfadóttir. Eftir hlé:
Jón Nordal, Choralis (1983). Stjóm-
andi á tónleikunum verður þýski
hljómsveitarstjórinn Thomas Baldn-
er. Kynnir er Tómas Tómasson, sem
hefur annast framkvæmd keppninn-
ar.
Bryndís Halla Gylfadóttir var sig-
urvegari í keppni meðal flytjenda
sem fram fór í sumar.
- Hvað vill hún segja um verð-
launaveitinguna?
„Verðlaunin gefa mér aukin tæki-
færi til að spila einleik, sem er mjög
gott. Og maður vinnur svo mikið
sjálfstætt, æfír sig úti í homi, - góð
tilfinning að vita að einhver tekur
eftir því.“
Bryndís Halla hefur verið fyrsti
sellóleikari í Sinfóníuhljómsveit ís-
lands í tvo ár. Tók við stöðunni ’89,
þá nýkomin úr framhaldsnámi, sem
hún stundaði aðallega við „New
England Conservatory of Music“ í
Boston. Hún segir það hafa verið
mjög gott fyrir sig, að hún hafí ver-
ið tilbúin til að takast á við krefj-
andi vinnu.
Um keppnina í sumar segir Bryn-
dís Halla:
„Þetta var mest einleikur með
píanói. Keppnin var í þremur umferð-
um, dreift yfír maí, júlí, ágiist. Stutt-
ur tími sem hver og einn fékk, sem
var nokkuð erfítt, þar sem það tekur
mann ákveðinn tíma að komast í
gang.“
- Komu úrslitin á óvart?
„Að vissu leyti, að vissu leyti ekki.
Fáir vom í úrslitum og mað-
ur hlýtur að verða að trúa
eitthvað á sjálfan sig.
Verðlaunin gera mér
kleift að gefa út geisladisk,
sem ég er að undirbúa núna
og kemur trúlega út í vor.
Á honum verða aðallega ís-
lensk tónverk og að mestu
einleikur," segir Bryndís
Halla.
Jón Nordal var valinn af
dómnefnd vegna áralangra
og merkra starfa í þágu ís-
lenskrar tónlistar, sem tón-
listarmaður sem þykir eiga
sérstakan heiður skilinn.
Um verðlaunaveitinguna segir Jón,
að hún komi á góðum tíma fyrir sig,
þar sem hann sé nýbúinn að segja
lausu starfi sínu, en Jón hefur verið
skólastjóri við Tónlistarskólann í
Reykjavík síðan 1959.
„Svona hlutir koma alltaf á óvart,“
segir Jón. „En mér þykir vænt um
verðlaunin. Þau em örvandi fyrir
mig núna, þegar ég er að skipta um
svið. Ég á eftir að ná áttum eftir
að vera svona fijáls. Allt önnur til-
fínning að hafa ekki heila stofnun á
herðunum."
Jón segist hafa ýmislegt í huga
til að vinna að, en vill ekki tjá sig
nánar. Núna er hann að byrja á
kirkjulegu verki, sem frumflutt verð-
ur á Skálholtstónleikum í sumar.
Tónlistardeild Ríkisútvarpsins og
Sinfóníuhljómsveit íslands hvetja
alla tónlistamnnendur til að sækja
hátíðartónleikana sem og fylgjast
með þegar Tónvakaverðlaun Ríkisút-
varpsins verða veitt fyrsta sinni.
Gísli Pálsson mannfræðingur.
Félag íslenskra fræða
Mannfræði
og fomsögur
Félag íslenskra fræða boðar til
fundar í kvöld, miðvikudagskvöld-
ið 25. nóvember, kl. 20.30. Þar
mun Gísli Pálsson mannfræðingur
flytja erindi sem hann nefnir „Af
fornmönnum og villimönnum:
Mannfræði og framandleiki í ís-
lendingasögum".
Þar verður meðal annars spurt að
hve miklu leyti íslenskar fomsögur
og þjóðveldið Iýsi framandi veröld
og hvað megi læra af því að bera
saman íslenska þjóðveldið og önnur
„fmmstæð" samfélög, eins og segir
í fréttatilkynningu. Gísli mun einnig
kynna nýja bók, „From Sagas to
Society; Comparative Approaches til
Early Iceland", sem er nýkomin út
undir hans ritstjóm hjá Hisarlik
Press á Englandi. í bókinni em sautj-
án greinar um íslenskar fornsögur
eftir ýmsa þekkta mannfræðinga,
bókmenntafræðinga og sagnfræð-
inga.
Að lokinni dagskrá gefst mönnum
kostur á léttum veitingum. Fundur-
inn er öllum opinn.