Morgunblaðið - 28.11.1992, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDÁGÚR 28. NÓVEMBER 1992
26
Áætlun um samstjóm kynþátta í S-Afríku
ANC vill að stjómar-
skiptum verði flýtt
Jóhanncsarborg. Reuter.
LEIÐTOGAR Afríska þjóðarráðsins (ANC) komu saman til fundar
í gær til þess að ákveða hvernig brugðist skyldi við þeirri ákvörð-
un F.W. de Klerks, forseta Suður-Afríku, að leggja af sljórn hvíta
minnihlutans ekki seinna en á miðju ári 1994.
Fyrir upphaf fundarins sagði
talsmaður ANC, Carl Niehaus, að
bráðabirgðastjóm allra kynþátta
þyrfti helst að taka við völdum ári
fyrr en de Klerk vildi. Stjómar-
skipti væm biýn vegna mikillar
þjóðfélagskreppu og ANC vildi að
þjóðkjörið stjórnlagaþing hæfí
störf ekki síðar en í september
1993.
De Klerk lagði til í fyrradag að
í mars á næsta ári hæfust að nýju
stjómarskrárviðræður stjómmála-
flokka og fylkinga með það fyrir
augum að bráðabirgðastjómarskrá
lægi fyrir í ársbyijun 1994. Í apríl
1994 yrði efnt til þingkosninga
sem allir þegnar landsins óháð
Albert Reynolds
Reynolds
bíður
ósig'ur
ALBERT Reynolds varð fyrir
áfalli í þingkosningunum á ír-
landi á miðvikudag, er flokki
hans, Fianna Fail, mistókst að
tryggja sér hreinan meirihiuta á
þinginu. Flokkurinn fékk 39,1%
atkvæða, Fine Gael 24,5% og
Verkamannaflokkurinn 19,3%.
Fianna Fail fékk 70 þingsæti,
Fine Gael 50 og Verkamanna-
flokkurinn tvöfaldaði þing-
mannatöiu sína, fékk 30 þing-
sæti.
Noregur og
Grænland
semja um fisk
NORÐMENN og Grænlendingar
hafa samið um að Grænlending-
ar geti veitt 2.700 tonn af þorski
við norðurströnd Noregs og
1.000 tonn af ýmsum fiskteg-
undum í Norðursjó, en þó ekki
meira en 200 tonn af þorski. í
staðinn mega Norðmenn veiða
1.800 tonn af grálúðu, 200 tonn
af lúðu og 1.000 tonn af þorski
í landhelgi Grænlands.
Mónakóprins-
essa elur barn
STEFANÍA Mónakóprinsessa ól
dreng í Monte Carlo seint í fyrra-
kvöld. Prinsessan er ógift og
bamsfaðirinn, Daniel Ducruet,
fyrrverandi lífvörður hennar,
fylgdist með fæðingunni.
kynþætti gætu tekið þátt í. Sú
stjóm sem þar yrði kosin hefði
forystu um að ljúka gerð nýrrar
stjómarskrár fyrir Suður-Afríku.
Þetta er í fyrsta sinn sem de
Klerk birtir nákvæma tímaáætlun
um afnám valda minnihlutastjóm-
ar hvítra í Suður-Afríku. Stjóm-
málaskýrendur sögðu að hún væri
metnaðarfull og táknaði hugsan-
lega þáttaskil; yrði til þess að beina
umræðunni um lýðræðisumbætur
í ákveðinn farveg og flýta fyrir
niðurstöðu. Þeir sögðu að tíma-
setningarnar myndu ekki standast
ef blóðugum ofbeldisaðgerðum í
hverfum blökkumanna lyki ekki
hið fyrsta.
Reuter
Slökkviliðsmaður uppi á þaki Redouten-salarins í Hofburg í Vín. Dómkirkja heilags Stefáns sést í baksýn.
Eldsvoði í Hofburg í Austurríki
Ómetanleg’iir hluti þjóðar-
arfsins varð eldinum að bráð
Vín. Reuter.
ELDSVOÐI eyddi að mestu Redouten-salnum í Hofburg, keisara-
höllinni í Vínarborg, í gær og eru skemmdirnar metnar á yfir sex
milljarða ÍSK. Meira en 350 slökkviliðsmenn börðust í fimm stund-
ir við eldana í miklu roki og síðdegis í gær virtust þeir hafa slökkt
þá að mestu. Þjóðarbókhlaða Austurrikismanna er við hliðina á
salnum og tókst með naumindum að koma í veg fyrir að eldurinn
næði þangað, einnig tókst að bjarga rúmlega 60 víðfrægum reið-
hestum af svonefndu Lippiz-kyni. Ekki var vitað um orsök eldsins
en slökkviliðsmenn töldu Iíkur á að þeirra mætti leita í glæðum
sem leynst hefðu undir þakskeggi hallarinnar þar sem viðgerð
var nýlokið.
leika og í bókasafninu er geymt
eitt mesta safn í heimi af gömlum
bókum og handritum. Til öiyggis
voru um 190.000 bækur og hand-
rit borin á brott eftir að beðið
hafði verið um sjálfboðaliða úr
röðum safnvarða í útvarpssend-
ingu en engar verulegar skemmdir
urðu á safninu. Vatn mun þó hafa
valdið einhveiju tjóni á freskum í
lestrarsal, einnig urðu skemmdir
í reiðskólanum af reyk og vatni.
Enginn mun hafa slasast að ráði
í eldsvoðanum.
„Eldurinn eyðilagði ómetanleg-
an hluta af menningararfleifð
Austurríkis," sagði í yfirlýsingu
Wolfgangs Schússels fjármálaráð-
herra er hét því að endurbygging
yrði þegar hafín. Redouten-salur-
inn er hluti Hofburg, keisarahallar
Vínar, og var byggður á 18. öld
í tíð Maríu Theresu keisaraynju.
Elstu hlutar Hofburg eru frá 13.
öld og þar var öldum saman aðset-
ur keisara af ætt Habsborgara.
Skrifstofur Thomas Klestils for-
seta og Franz Vranitskys kanslara
eru í höllinni en í álmum sem eru
fjarri brunastaðnum.
Eldvamaflautur gullu við
skömmu eftir miðnætti að austur-
rískum tíma í Redouten-salnum
þar sem haldnir hafa verið margir
frægar alþjóðasamkundur kalda
stríðsins. Meðal annars voru þar
fundir á vegum Ráðstefnunnar um
öryggi og samvinnu í Evrópu,
einnig var þar innsiglaður SALT
II-afvopnunarsamningurinn árið
1979 er þeir kysstust Jimmy Cart-
er Bandaríkjaforseti og Leoníd
Brezhnev Sovétleiðtogi. Reyk-
skynjarar í nærliggjandi sal tóku
einnig við sér en þar eru varðveitt
krúnudjásn keisaradæmisins
Austurríkis-Ungveijalands. íbúar
um 60 íbúða í höllinni og húsum
við þröngar götur er liggja að
höllinni voru fluttir á brott af ótta
við að eldurinn breiddist hratt út
og yrði óviðráðanlegur.
Málverk og aðrir lausir listmun-
ir í höllinni sluppu nær allir
óskaddaðir. Lippiz-hestar hins
svonefnda Spænska reiðskóla eru
frægir um allan heim fyrir glæsi-
Atlantic Airways
í fjárhagskreppu
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jorgen Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
FÆREYSKA flugfélagið Atlantic Airways á í alvarlegum fjár-
hagserfiðleikum, að sögn fréttaritara R/tzau-fréttastofunnar í
Þórshöfn. Lánardrottnar félagsins hafa krafist þess, að það greiði
strax 70 af 150 mil(jónum danskra króna, sem það skuldar alls.
Færeyska landstjórnin ábyrgð-
ist 70 millj. d. kr. lán, sem félag-
ið varði til kaupa á fiugvélum til
nota á leiðinni milla Færeyja og
Kastrup. Atlantic Airways á í
harðri samkeppni við Mærsk Air
á þessari leið.
Landstjómin verður nú að hafa
hraðar hendur við að afgreiða til-
lögu um 70 millj. d. kr. framlag
til flugfélagsins — 70 millj. tii
afborgana af láninu og 5 millj. í
rekstrarfé.
Á sama tíma hefur landstjómin
skorið niður íjárlög næsta árs um
100 millj. d. kr. og tilkynnt verka-
lýðsfélögunum, að vegna slæmrar
stöðu lækki laun félagsmanna
þeirra um 10%.
Á fundi í Kaupmannahöfn tókst
samkomulag milli Else Winther
Andersen, félagsmálaráðherra
Dana, og Johannes Eidegaardf
sem fer með félagsmál í færeysku
landstjóminni, um að Færeyingar
hafí framvegis strangt eftirlit með
útgjöldum til félagsmála.
Bretadrottning reiðu-
búin að greiða skatta
London; Reuter, The Daily Telegraph.
YFIRLÝSINGU Elísabetar Bretadrottningar á fimmtudag, þess efn-
is að hún væri reiðubúin að greiða skatt af eignum sínum og taka
aukinn þátt í rekstri hirðarinnar, var almennt fagnað í Bretlandi í
gær, en kröfur um minni ríkisframlög til konungsfjölskyldunnar
hafa orðið æ háværari þar að undanförnu.
Eignir konungsfjölskyidunnar
em gífurlegar og veit enginn með
vissu hve miklar þær em. Kemur
þar jafnt til að margar eignir em
hreinlega ómetanlegar í beinhörð-
um peningum auk þess sem mikil
leynd hvflir yfír öllum fjármálum
drottningarinnar. Er því ógemingur
að meta hversu miklar skattgreiðsl-
ur drottningar kunna að verða en
ýmsir spá því að þær verði ekki
ýkja miklar, í samanburði við eign-
imar, meðal annars vegna þess að
margar eignir tilheyra ekki valdhaf-
anum á hveijum tíma heldur kon-
ungdæminu sjálfu eða bresku þjóð-
inni. Talið er líklegt að skattgreiðsl-
ur drottningar verði því ekki reikn-
aðar út með hefðbundnum hætti
heldur verði þær „sjálfviljugar“
greiðslur og hugsanlega ekki gerðar
opinberar.
Flest bresk blöð vom mjög já-
kvæð í garð yfírlýsingar drottning-
ar, sem kom ölium að óvömm, og
sagði þannig Daily Mail að „nýtt
konungsdæmi" væri að fæðast.
„Með því að taka þetta virðingar-
verða skref hefur drottninginn ör-
ugglega tryggt konungdæmið í
sessi sem mikilvægan og aðdáunar-
verðan hluta breskrar stjómskipun-
ar og breskra lifnaðarhátta," sagði
Daily Mail ennfremur. Blaðið The
Times sagði aftur á móti að þetta
væm smávægilegar breýtingar.
Elísabet drottning