Morgunblaðið - 05.05.1993, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. MAÍ 1993
Atkvæðagreiðslur eftir aðra umræðu um fimm EES-frumvörp
Þrír sjálfstæðismenn á móti og
sjö úr sljómarandstöðu sátu hjá
VIÐ atkvæðagreiðslur í gær um nokkur frumvörp varðandi aðild Is-
lands að Evrópsku efnahagssvæði, EES, kom fram óbreytt afstaða þing-
manna frá því í janúar þegar greidd voru atkvæði um sjálft staðfesting-
arfrumvarp EES. Stuðningsmenn ríkissljórnarinnar studdu frumvörpin
að frátöldum sjálfstæðismönnunum Eyjólfi Konráði Jónssyni (S-Rv),
Inga Birni Albertssyni (S-Rv) og Eggert Haukdal (S-Sl). Stjórnarand-
stæðingar lögðust í flestu gegn þessum frumvörpum nema nokkrir í
svonefndu „hjásetuliði".
Á dagskrá 162. þingfundar í gær
voru atkvæðagreiðslur um fimm
frumvörp er tengjast aðild að EES
eftir aðra umræðu: 1) Frumvarp um
gagnkvæma viðurkenningu á mennt-
un, 2) um atvinnu- og búseturétt
launafólks innan EES, 3) um íslenskt
ríkisfang vegna EES, 4) um laga-
ákvæði er varða samgöngumál vegna
EES og að lokum 5) frumvarp um
breytingu á lögum um Evrópska
efnahagssvæðið nr. 2/1993. Síðast-
nefnda frumvarpið inniheldur heim-
ildir til að staðfesta nauðsynlegar
breytingar á EES-samningnum og
fylgisamningum sem gera þurfti
vegna ákvörðunar Svisslendinga að
gerast ekki aðilar að EES.
„Hjásetulið“
Við atkvæðagreiðslu um ákvæði
frumvarpsins um gagnkvæma viður-
kenningu á menntun voru flestar
brejdingatillögur meirihluta mennta-
málanefndar og greinar frumvarps-
ins samþykktar með 40 samhljóða
atkvæðum. Samþykkjendur voru
stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar en
þeim til viðbótar voru flestir úr svo-
nefndu „hjásetuliði" í EES-málinu,
þ.e.a.s. stjórnarandstæðingar sem
ekki eru andvígir EES-aðild. Fram-
sóknarmennirnir Halldór Ásgrímsson
(F-Al), Ingibjörg Pálmadóttir (F-Vl),
Jóhannes Geir Sigurgeirsson (F-Ne),
Jón Kristjánsson (F-Al), Valgerður
Sverrisdóttir (F-Ne); einnig þing-
maður Kvennalista Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir (SK-Rv). Einn þingmaður
sem telst vera í þessum þingmanna-
hópi, Finnur Ingólfsson (F-Rv) fylgdi
í þetta sinn meginhluta stjórnarand-
stöðu að málum. Stjórnarandstæð-
ingar kusu að þessu sinni að sitja
hjá, og það gerði einnig einn stjórn-
arliði, Eggert Haukdal (S-Sl).
Meiri andstaða kom fram við at-
kvæðagreiðslu um atvinnu- og bú-
seturétt launafólks innan EES. En
breytingatillögur og einstakar grein-
ar voru þó samþykktar með 36-38
atkvæðum flestar. Þar greiddu þing-
menn Alþýðubandalags og þingmenn
Samtaka um kvennalista oftast at-
kvæði gegn breytingatillögum stjórn-
armeirihluta og einstökum greinum
frumvarpsins. Stjórnarliðar ásamt
Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur
greiddu atkvæði með samþykkt.
„Hjásetumenn" framsóknar greiddu
atkvæði stundum með samþykkt
ásamt þingmönnun stjórnarliðsins.
Afstaða Finns Ingólfssonar og ann-
arra framsóknarmanna var stöðug
hjáseta. Sjálfstæðismennirnir Eggert
Haukdal (S-Sl) og Ingi Björn Al-
bertsson (S-Rv) greiddu heldur ekki
atkvæði.
Við atkvæðagreiðslur um laga-
breytingar varðandi íslenskt ríkis-
fang sátu stjórnarandstæðingar allir
hjá og það gerðu einnig þrír þing-
menn Sjálfstæðisflokks, Eyjólfur
Konráð Jónsson (S-Rv), Ingi Björn
Albertsson (S-Rv) og Eggert Haukd-
al (S-Sl). Atkvæði féllu með líkum
hætti þegar greidd voru atkvæði um
lagaákvæði er varða samgöngumál
vegna EES. Þess má þó geta að Ingi
Björn Albertsson lagðist gegn frávís-
unartillögu stjórnarandstæðinga en
Eggert Haukdal sat hjá og Eyjólfur
Konráð Jónsson var fjarverandi.
Framhald annarrar umræðu um frjálsan atvinnu- og búseturétt
Getur þurft að breyta EES-frum-
varpi vegna breytinga hjá EB
EVRÓPUBANDALAGIÐ, EB, hefur breytt reglugerð 1612/68/EBE.
Vegna þessarar breytingar þarf e.t.v. að breyta frumvarpi til laga sem
nú er til meðferðar á Alþingi og varðar frjálsan atvinnu- og búsetu-
rétt launafólks innan Evrópska efnahagssvæðisins. Rannveig Guð-
mundsdóttir, formaður félagsmálanefndar, sagðist ætla að kanna það
mál.
í gær var vísað til þriðju umræðu
frumvarpi til laga um fijálsan at-
vinnu- og búseturétt launafólks inn-
an Evrópska efnahagssvæðisins með
55 samhljóða atkvæðum. Þegar mál-
ið var í annarri umræðu fyrir helgi
minnti Kristinn H. Gunnarsson
*\'Ab-Vf) á að þetta frumvarp væri
eitt af grundvallarfrumvörpum sem
flutt væru í tengslum við EES. En
frumvarpið gerir ráð fyrir að ákvæði
tiltekinna EB-reglugerða skuli hafa
lagagildi hér á landi. í meðförum
félagsmálanefndar var frumvarpinu
breytt nokkuð, m.a. voru felld á brott
þau ákvæði reglugerðarinnar sem
ekki voru talin hafa gildi á hinu
Evrópska efnahagssvæði og orðalagi
breytt þannig að vísað væri tii EFTA-
ríkja og EES-ríkja. Kristinn sagði
allnokkuð um liðið frá því að þetta
mál var síðast til umræðu. Málið var
til fyrstu umræðu í september, var
tekið til annarrar umræðu 3. desem-
ber, en þeirri umræðu var frestað
og þráðurinn tekinn upp að nýju síð-
asta fimmtudag.
Forgangur félagsmanna?
Við fyrri umræður lét Kristinn í
ljós mikíar efasemdir um að ákvæði
í kjarasamningum um forgangsrétt
félaga í verkalýðsfélagi stæðust
gagnvart ESS-samningnum og þess-
ari lagasetningu. Nú hefðu þessar
efasemdir enn vaxið til mikiila muna.
Hann benti á að frumvarpinu væri
ætlað að lögfesta EB- reglugerð nr.
1612. Utanríkisráðuneytið hefði gef-
ið út bók með samanburði á EB-lögg-
jöf og íslenskri löggjöf. Þar kæmi
fram að EB hefði gert breytingar á
þessari reglugerð 27. júlí 1992. Á
bls. 141 mætti m.a. lesa um reglu-
gerð 1612: „Ennfremur eru ýmsar
óbeinar takmarkanir fyrir aðgangi
launafólks á vinnumarkaði annarra
aðildarríkja felldar brott, sbr. breyt-
' ingar á 16. grein og niðurfelling 20.
greinar og viðauka vegna 16. grein-
ar.“
Kristinn vitnaði til þess að í frum-
varpi því sem nú um ræddi hljóðaði
16. grein svo: „Tilkynna skal um
sérhvert laust starf, sem skráð hefur
verið hjá vinnumiðlunum EFTA-ríkis
og ekki hefur reynst unnt að ráða
vinnuafl af innlendum vinnumark-
aði.“ EB hefði fellt niður orðin: „og
ekki hefur reynst unnt að ráða vihnu-
afl af innlendum vinnumarkaði“.
Einnig hefði EB fellt niður 20. grein-
ina. Sú grein fjallaði um möguleika
á tímabundinni stöðvun vinnumiðlun-
ar á tilteknu svæði eða í tiltekinni
atvinnugrein.
Óvissar málalyktir
fyrir þingfrestun
STAÐA þingmála var næsta óljós fram eftir kvöldi í gærkvöldi.
Ríkisstjórn óskaði eftir að fjöldi mála fengi afgreiðslu en það var
einnig bersýnilegt að þau fengju ekki öll framgang. Eitt_ þeirra
mála sem fer ekki í gegn er frumvarp til laga um Seðlabanka íslands.
Starfsáætlun Alþingis gerir ráð greidd; atvinnumál og sjávarútvegs-
fyrir að þingið ljúki störfum næst-
komandi fimmtudag og að þing-
haldi verði frestað á föstudaginn.
Eftir að ríkisstjómin hafði tekið
ákvörðun um að leggja ekki fram
frumvörp um sjávarútvegsmál og
endurskoðun laga um stjórn fisk-
veiða var fallið frá öllum áformum
um lengra þinghald.
Fjöldi þingmála er óafgreiddur.
Ríkisstjórnin hafði komið á fram-
færi óskum sínum við formenn
þingflokka um hvaða mál fengju
helst framgang. Stjórnarandstæð-
ingum þótti óskalistinn helst til
langur, u.þ.b. 50 mál. Alþýðubanda-
lagsmenn gagnrýndu stjórnarliðið
fyrir að ætla að fresta þingi á með-
an mörg mikilsverð mál væru óaf-
Kristinn sagðist skiija hugmynda-
fræði EES þannig að sem mest sam-
ræmi ætti að vera vera milli aðildar-
landa á öllum sviðum fjórfrelsisins.
Hann fór þess eindregið á leit að
félagsmálanefnd athugaði frumvarp-
ið milli annarrar og þriðju umræðu
í ljósi þessara upplýsinga. Hann vitn-
aði, máli sínu til stuðnings, til álits
utanríkisráðuneytis: „Engin þörf er
á að breyta núgiidandi lögum um-
fram þá breytingu sem lögð er til á
4. grein laga nr. 18/1985 í frum-
varpi til laga um breytingar á lögum
um vinnumarkaðsmál vegna aðildar
að samningi um evrópskt efnahags-
svæði. Hins vegar fela breytingamar
á reglugerð 1612/68 í sér breytingar
á frumvarpi til laga um fijálsan at-
vinnu- og búseturétt launafólks inn-
an Evrópska efnahagssvæðisins.
Breytingar þarf að gera á fylgiskjali
þess frumvarps ef að lögum verður.“
Verður kannað
Rannveig Guðmundsdóttir
(A-Rn), formaður félagsmálanefnd-
ar, sagði það rétt vera að nefndin
hefði aðlagað EB-reglugerð 1612 svo
ákvæði sem ekki ættu við hér yrðu
ekki lögfest. Hún kvaðst nú myndu
kanna hvort breyta yrði greinum 16
og 20. Ef svo reyndist myndi félags-
málanefnd að sjálfsögðu taka málið
fyrir milli annarrar og þriðju um-
ræðu. En Rannveig vildi einnig koma
því á framfæri að aðilar vinnumark-
aðarins hefðu verið kallaðir á fund
nefndarinnar og það hefði verið
þeirra mat að ákvæði kjarasamninga
um forgangsrétt félagsmanna héldi
gagnvart þessum lögum.
Við atkvæðagreiðslu í gær voru
breytingartillögur og einstakar
greinar frumvarpsins samþykktar
með öruggum meirihluta, oftast
36-39 atkvæðum, en atkvæði féllu
ekki alltaf stranglega eftir flokks-
pólitískum línum. Kristinn H. Gunn-
arsson sat hjá eða greiddi atkvæði í
mót. í samtali við þingfréttaritara
Morgunblaðsins kvaðst Kristinn ekki
vera ánægður með þessa afgreiðslu
frumvarpsins og myndi hann við
þriðju umræðu ganga eftir svörum
um sínar efasemdir.
Sjálft EES
Loks voru greidd atkvæði um
frumvarpið um breytingu á lögum
um Evrópska efnahagssvæðið, EES.
Fyrst var tekin til afgreiðslu frávís-
unartillaga stjórnarandstöðu. Tillag-
an var felld með 31 atkvæði gegn
29. Allir viðstaddir stjórnarandstæð-
ingar studdu tillöguna og það gerðu
einnig þremenningarnir úr Sjálfstæð-
isflokki, Eyjólfur Konráð Jónsson,
Ingi Björn Albertsson og Eggert
Haukdal.
Að frávísunartillögunni felldri
voru greidd átkvæði með nafnakalli
um 1. grein frumvarpsins. Sú grein
var samþykkt með 30 atkvæðum
gegn 22, 3 þingmenn voru íjarver-
andi en 7 þingmenn sátu hjá. Títt-
nefndir þremenningar úr liði sjálf-
stæðismanna, Ingi Björn Albertsson,
Eggert Haukal og Eyjólfur Konráð
Jónsson, lögðust gegn samþykkt
greinarinnar. Svonefnt „hjásetulið"
greiddi ekki atkvjpði. Það vakti þó
nokkra eftirtekt£að Jóhannes Geir
Sigurgeirsson sagði fyrst ,já“ við
nafnakallið. Samþykki þingmannsins
mun hafa verið fyrir mistök eða mis-
skilning því nokkru síðar dró hann
jáyrðið til baka og kaus að greiða
ekki atkvæði. Þingmanninum var
þessi leiðrétting möguleg því at-
kvæðagreiðslu var ekki lokið.
Væntanlega verða þessi EES-mál
til þriðju og síðustu umræðu á þing-
fundi í dag.
mál. Þeir fóru þess á leit að þessi
mál yrðu að a.m.k. rædd utandag-
skrár fyrir þingfrestun. Kvennalist-
inn lagði áherslu á að frumvörp um
fullorðinsfræðslu og um ákvörðun
bamabóta fengju framgang. Helsta
ósk Framsóknarflokksins var sú að
afgreitt yrði frumvarp um heimild
til sjávarútvegsráðherra um að ráð-
stafa heimildum Hagræðingarsjóðs
án endurgjalds á þessu fiskveiðiári.
Meðal þeirra mála sem ríkisstjórn-
in lagði hvað mesta áherslu á, má
nefna frumvarp um breytingu á lög-
um um EES, frumvarp til lyfjalaga,
frumvarp um Seðlabanka íslands,
fmmvarp til sveitarstjórnarlaga og
fmmvarp um reynslusveitarfélög.
Eyjólfur Konráð Jónsson (S-Rvk):
Vinna þarf mun betur að
landgninnsréttíndiim okkar
„Það er stunduð rányrkja á Reykjaneshryggnum“
í UMRÆÐU um skýrslu utanríkisráðherra á Alþingi fyrir skemmstu
vakti Eyjólfur Konráð Jónsson (S-Rvk) athygli á ákvæðum 74. grein-
ar hafréttarsáttmálans, 6. tölulið, sem fjallar um hafsbotninn. „Þar
segir að þrátt fyrir önnur ákvæði skuli ytri mörk landgrunnsins á
neðansjávarhryggjum ekki vera lengra en 350 mílur frá grunnl-
ínu. En þar sem ekki er um neðansjávarhryggi að ræða heldur
framlengingu af öðrum sökum (framburði fljóta eða landris) geta
mörkin náð lengra."
Eyjólfur Kon-
ráð Jónsson (S-
Rvk) sagði
skýrslu utanríkis-
ráðherra (skýrsla
til Alþingis um
utanríkismái)
fjálla um ýmis
lífshagsmunamál
íslenzku þjóðar-
innar, þar á með-
al fullveldis- og
sjálfstæðismál. Eyjólfur Konráð
Hann saknaðiJónsson
þess á hinn bóginn „að þar vant-
aði algerlega að ræða um okkar
mestu og mikilvægustu mál, þ.e.
landhelgismálið, landgrunnsmálið,
því þar eigum við gífurleg auðæfi
óheimt ...“. Eyjólfur vitnaði til dr.
Maniks Talvanis, sem „var okkar
aðaltrúnaðarmaður og sérfræðing-
ur á hafréttarráðstefnunni árum
saman, varðandi það „hvernig við
gætum heimt þau réttindi, sem við
eigum á Reykjaneshrygg út í 350
mílur, á Hatton-banka út í 600
mílur og allt norður að pól, á norð-
urpólinn ef farið er þá leiðina, og
svo aftur á hafsbotnssvæðið sem
er autt enn þá, 200 mílur á milli
Noregs og íslands".
Eyjólfur vitnaði í þessu sambandi
til sóknar erlendra veiðiskipa á
Reykjanesshrygg. „Það er stunduð
rányrkja á Reykjanesshryggnum",
sagði hann, „og við erum minnt á
það núna á hverjum degi að þar
er verið að gjöreyða stofnum sem
þar eru og það er ekkert aðhafst
eða lítið, varla að Landhelgisgæsl-
unni sé beitt, en hún er peningalaus
og verður að skera niður ...“.
Eyjólfur vék einnig að Evrópu-
málum í ræðu sinni og fagnaði
svohljóðandi yfirlýsingu í skýrslu
utanríkisráðherra:
„Ríkisstjórnin hefur ákveðið að
ísland muni ekki slást í hóp þeirra
EFTA-ríkja sem sótt hafa um aðild
að Evrópubandalaginu.“
Hann vitnaði í þessu sambandi
einnig til bókar Evrópustefnu-
nefndar:
„Enginn íslenzku stjórnmála-
flokkanna hefur á stefnuskrá sinni
aðild að Evrópubandalaginu. Sum-
ir flokkanna orða það svo í stefnu-
yfirlýsingum sínum og samþykkt-
um að umsókn um aðild sé ekki á
dagskrá. Aðrir kveða svo að orði
að aðild komi ekki til greina.“
Eyjólfur vitnaði og til skýrslu
utanríkisráðherra þar sem fjallað
er um Vestur-Evrópusambandið:
„Á sviði öryggis- og varnarmála
hefur ríkisstjórnin ákveðið að ís-
land gerist aukaaðili að Vestur-
Evrópusambandinu til að tryggja
íslendingum hlutdeild í samráði
Evrópufíkja Atlantshafsbanda-
lagsins.“
„Þessi setning gleður mig svo
sem ekki á sama hátt og hin fyrri,“
sagði hann, „en engu að síður er
við það allt saman unandi og þarf
ekki frekar um það að ræða“.