Morgunblaðið - 05.05.1993, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. MAI 1993
31
Minning
Jóhanna Gróa Ingi
mundardóttir
Hinn 23. apríl sl. var jarðsungin
frá Langholtskirkju Jóhanna Gróa
Ingimundardóttir, Sólheimum 23,
Reykjavík, að viðstöddu fjölmenni.
Jóhanna var fædd að Svarthamri
við Álftafjörð í ísafjarðardjúpi hinn
21. september 1911. Foreldrar
hennar voru þau hjónin Sigríður
Þórðardóttir ættuð úr Aðalvík í
Norður-ísafjarðarsýslu og Ingi-
mundur Þórðarson frá Kletti í Kola-
firði í Barðastrandarsýslu. Hún var
ein af sjö bömum þeirra hjóna, það
áttunda dó í bernsku. Þriggja ára
að aldri fluttist hún með systkinum
sínum og foreldrum að Kletti í
Kollafirði. Það hefur verið löng ferð
og erfið með allan barnahópinn um
ísafjarðardjúp og suður yfir Kolla-
fjarðarheiði. Á Kletti höfðu þá búið
foreldrar Ingimundar, þau Þorbjörg
Jóhannesdóttir og Þórður Arason,
hún var þá nýfallin frá. Þau voru
þá búin að búa þar í hálfa öld við
rausn og myndarskap. í þetta ætt-
aróðal fluttust þau þá Sigríður og
Irígimundur með allan barnahópinn.
Það vildi til að það voru rúmgóð
húsakynni á Kletti, stór bær og
reisulegur svo allt komst vel fyrir
ásamt því fólki sem fyrir var.
Á Kletti eyddi Jóhanna sínum
fyrstu æskuárum eða til ársins 1922
er þau fluttust aftur norður og þá
í Hnífsdal. Var þá Ingimundur far-
inn að bilast á heilsu. Svo held ég
að Sigríður, móðir þeirra systkina,
hafi aldrei kunnað vel við sig sunn-
an heiðar og get ég vel skilið það.
Það voru miklu betri afkomumögu-
leikar fýrir norðan ísafjarðardjúp.
Þar átti Sigríður líka sínar megin-
rætur og ættfólk. Nokkrum árum
eftir að fjölskyldan fluttist norður,
veiktist Ingimundur og féll frá. Það
var mikið áfall fýrir fjölskylduna.
Það var því miklum erfíðleikum
bundið fyrir Sigríði og börn hennar
að komast vel af. Það jók líka á
erfiðleikana að hún skuldaði mikið
í íbúðarhúsinu sem þau keyptu í
Hnífsdal. Ég minnist þess að sum-
arið eftir fráfall Ingimundar kom
hún ásamt ungri dóttur sinni suður
yfir heiði að líta eftir jörðinni sinni,
Kletti. Þá var Klettur kominn í eyði.
Hún var búin að fregna það að
ábúandinn sem var farinn þá hefði
gengið illa um garðana á Kletti.
Hann hefði leyft sér að gera miklar
breytingar á frambænum til hins
verra og margt fleira sem var í
óreiðu og ég held að sumt hafi ver-
ið furðulegt. Hún ætlaði því að
reyna að fá leiðréttingu sinna mála
hjá hreppstjóra sveitarinnar, en ég
held að hann hafi lítið getað hjálpað
henni í því efni. Hún varð því að
fara heim aftur við svo búið. Síðar
gat hún svo byggt jörðina dugnað-
arfólki. Síðar meir varð hún svo að
láta jörðina Klett af hendi til að
losa sig við allar skuldir. Það var
nú ekki gefið eftir við innheimtu
skulda í þá daga, allra síst hjá þeim
sem minna máttu sín, en það tók
ákaflega mikið á taugamar hjá allri
fjölskyldunni að missa þessa ágætu
jörð, Klett í Kollafirði, ættaróðalið.
Síðar fluttist Sigríður og þau öll til
ísafjarðar og nokkrum árum síðar
til Reykjavíkur.
Það var langt frá því að gott
væri að komast áfram í Reykjavík
á þeim árum. Heimskreppan í al-
gleymingi og mikið atvinnuleysi, en
hún lét sig hafa það. Fluttist suð-
ur. Ég held að hún hafi aldrei fund-
ið sig aftur á sínum heimaslóðum
eftir að hún aftur norður, enda var
henni ekki hlíft, mátti greiða sína
reikninga þó að hún ætti í miklum
erfiðleikum. Þegar hér var komið
sögu Sigríðar höfðu tvær elstu
dætur hennar flust til Kaupmanna-
hafnar og komust þar vel af. Til
þeirra, eða elstu systur sinnar, Þor-
bjargar, fluttist svo Jóhanna við
nám og vinnu og farnaðist vel. Síð-
ar fóru svo yngri systur hennar
sömu leið til Kaupmannahafnar til
náms og dvalar. Þetta hjálpaði þeim
mikið til að komast yfir erfiðan
hjalla, ef svo má segja.
Árið 1939 fluttist svo Jóhanna
heim aftur og setti upp snyrtistofu
í Reykjavík í félagi við aðra stúlku.
Síðan lá leiðin til Vestmannaeyja.
Þar kynntist hún eftirlifandi manni
sínum, Bimi Sigurðssyni, kornung-
um afbragðsstrák sem þá var að
verða húsameistari.
En nú ætla ég aðeins að líta til
baka á liðna tíð þegar við vorum
ung að árum vestur í Kollafirði og
hópur af krökkum á hveijum bæ
og sveitin var sveit. Sannleikurinn
var sá að ég kynntist þeim systkin-
um á Kletti frekar lítið á þeim árum.
Þó að ég væri alinn upp frammi í
dalnum norðanvert við ána og við
náskyld bræðrabörn átti ég sjaldan
leið til þeirra. Það voru miklu meira
eldri systkini mín sem voru í vin-
skaparslagtogi með þeim. Þá er
mér það minnisstætt þegar allur
hópurinn fluttist norður. Það kom
allt við áður en það fór á heiðina
og kvaddi. Allt var flutt á hestum.
Það var mikil lest. Við horfðum á
eftir þeim uns lestin hvarf fram við
heiðarbrún. Einhvern veginn var
tómlegt á eftir þegar þessi myndar-
legi krakkahópur var farinn úr
sveitinni, en það voru nýir ábúendur
komnir að Kletti, fínt fólk og fram-
Minning
Ólafur Eiríksson
Fæddur 10. október 1910
Dáinn 26. apríl 1993
Hann Óli afi í Reykjavík er dáinn
eftir erfið veikindi. Langafi okkar
var góður maður. Hann var hjarta-
hlýr og okkur þótti afar vænt um
hann. Þegar móðir okkar sagði okk-
ur að hann væri látinn, var eins og
ör væri skotið í hjartastað. Hann
var mjög góður langafi. Við viljum
kveðja hann með þessum ljóði.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlauztu friðinn,,
og ailt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja,
og gott er allt, sem Guði er frá.
(V. Briem.)
Jens, Erna Hrönn og Brynjar.
andi sem við þekktum ekkert.
Leiðir okkar, mín og þeirra systk-
ina, lágu ekki saman fyrr en í kring-
um 1943 og þá í Reykjavík. Þá var
fullt að gera þar syðra og þangað
streymdi fólk úr öllum áttum til
vinnu. Heimsóttir voru gamlir
kunningjar og ættingjar að vestan,
löngu fluttir suður. Þá fyrst kynnt-
ist ég þeim systkinum, 'aðallega
þeim systrum og ég dáðist að
tryggð þeira til æskustöðvanna,
þessa ættaróðals sem þau voru búin
að missa og ef til vill ekki síður
aðdáun þeirra systra á gömlu hjón-
unum, afa sínum og ömmu. Þær
kynntust henni að vísu aldrei neitt
en heyrðu talað um hana. Sjálfsagt
hefur afí þeirra og fólkið sem var
á heimilinu tekið vel á móti þeim
þegar hópurinn kom að norðan á
sínum tíma. Það mátti líka meta
þessi gömlu hjón. Þau voru í raun
og veru búin að gera þennan garð
frægan. Höfðu gert þar miklar
umbætur, ekki síst í ræktun, stórt
tún og slétt. Bar langt af á sínum
tíma svo að til þess var tekið.
Bærinn stór í hefðbundnum stíl
með fimm burstum fram á hlaðið
en þau gömlu hjón sigldu ekki allt-
af lygnan sjó í sambúðinni, eitthvað
annað en það, en saman stóðu þau
á leiðarenda. Þau áttu sex börn og
ólu upp önnur sex að nokkru leyti.
Þau voru að sumu leyti umdeild á
sínum tíma, en stóðu langt upp úr
sinni samtíð. Sjálfsagt hefur Jó-
hanna og þær systur trítlað með
afa sínum um bæi og tún og kannski
á kvíabólið fyrsta sumarið. Það var
sagt að þau hefðu haft 80 ær í
kvíum á sínum búskaparárum. Mik-
il vinna hefur verið í sambandi við
alla þá mjólkurvinnslu. Það er fal-
legt á Kletti, ekki síst þegar logn
er og landið speglast í fírðinum,
útsýni fallegt yfir og útyfír fjörð-
inn, skógivaxnar hlíðar í fjarska.
En baksviðið er nú ekki eins fal-
legt, þar er hrikaleg hamrahlíð og
hvassbrýndir tindar og hamraflug.
Þaðan berst mikill dynur í stórviðr-
um. Það eru hörpur vindanna. Sjálf-
sagt hefur þetta stórbrotna land
mótað Jóhönnu og þau systkini í
æsku. Eftir að vegur kom um
Barðastrandarsýslu kom fyrir að
þau komu öll vestur. í einni slíkri
ferð komu þær systur með veglegan
minnisvarða á leiði gömlu hjónanna,
afa þeirra og ömmu. Þær gátu ekki
þolað að leiði þeirra væri ómerkt
og virtum við það mikið við þær.
Eins og ég hef áður sagt kynnt-
ist ég þeim fyrst að ráði í Reykja-
vík, mörgum árum eftir að þau fóru
að vestan. Ég lenti þá stundum í
gleðskap hjá þeim. Þar var oft glatt
á hjalla. Sérstaklega er mér minnis-
stæður gleðskapur hjá þeim Jó-
hönnu og Birni, manni hennar.
Bjöm var áður í hljómsveit. Hann
kunni vel að fara með hljóðfæri,
þau hafa víst ekki rykfallið hljóð-
færin hjá honum. Bjöm spilaði á
sinn fallega gítar og svo sungu þau
bæði af hjartans lyst. Ég held að
Björn hafí verið hrókur alls fagnað-
ar hvar sem hann var í gleðskap.
Ég dáðist mikið að þessum þætti í
heimilislífi þeirra hjóna. í fyrsta
skipti er Björn kom vestur á æsku-
stöðvar Jóhönnu, held ég að henni
hafí sárnað það við mann sinn hvað
hann gat lítið dáðst að þessari ætt-
arbyggð hennar. Ég get líka tekið
undir það með henni, ég held að
honum hafí sést þar yfir margt.
Ég ætla síðar að leiða hann í þann
sannleika ef tækifæri gest.
Undanfarin ár átti Jóhanna við
vanheilsu að stríða og dvaldist á
sjúkrahúsi og nú er lífsbraut henn-
ar á enda. Hún er horfin yfir hina
miklu móðu. Eins og áður segir er
hún fædd að morgni þessarar aldar
og uppalin að miklu leyti vestur á
fjörðum og svo erlendis, fram til
fullorðinsára, en hlýtur nú hinsta
hvíldarstað hér syðra í öðrum lands-
fjórðungi. Það eiga því vel við þess-
ar ljóðlínur Davíðs Stefánssonar:
Svo langt verð ég að fara
til að leita mér að gröf
í landi minna hvítu jökulrósa.
Þau Jóhanna og Bjöm eiga einn
son, Bjöm Jóhann, og fjögur barna-
böm wm Uqfa verið ljósgeislar
þeirra og hafa nú orðið þáttaskil í
lífí þeirra feðga. Sterkur hlekkur
hefur brostið. Það er alltaf svo og
þá verður að orna sér við elda minn-
inganna. Ég vil svo votta þeim mína
dýpstu samúð. Að lokum kveð ég
þessa ágætu og fallegu frænku
mína með tveimur erindum úr
kvæði Davíðs Stefánssonar, Við
dánarbeð:
Svo djúp er þögnin við þína sæng
að þar heyrast englar tala
og einn þeirra blakar bleikum væng
svo bijóstið þitt fái svala.
Nú strýkur hann barm þinn blítt og hljótt
svo blakti síðasti loginn,
svo kemur dagur og sumamótt
og svanur á bláan voginn.
Jóhannes Arason.
t
WALTER B. WHEELER,
Houston, Texas,
U.S.A.,
andaðist föstudaginn 30. apríl.
Jenfrid H. Wheeler,
John K. Wheeler,
Lawrence B. Wheeler.
t
Móðir okkar,
SIGURBJÖRG GUÐMUNDSDÓTTIR,
Hólmgarði 58,
Reykjavík,
er látin.
Svanhildur Guðmundsdóttir,
Árni Guðmundsson,
Sigurður Guðmundsson,
Þórarinn Guðmundsson.
t
Sambýlismaður minn,
HAUKURJAKOBSSON,
Helgugötu 3,
Borgarnesi,
verður jarðsunginn frá Borgarneskirkju fimmtudaginn 6. maí
kl. 14.00.
Guðlaug Bachmann.
t
Ástkær maðurinn minn og faðir,
GUÐBRANDUR JAKOBSSON,
Þórufelli 4,
lést 28. apríl.
Jarðarförin fer fram í kyrrþey að ósk hins látna.
Kristín Jónasdóttir,
Sigríður Anna Guðbrandsdóttir.
t
Þökkum innilega auösýnda samúð og hlýhug við andlát og útför
GÚSTAFS ADOLFS GESTSSONAR.
Ásgerður Þóra Gústafsdóttir,
Fríða Gestrún Gústafsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem vottuðu okkur samúð og
hlýhug við andlát og útför
HREINS SIGURÐSSONAR,
Engihlið 14,
Reykjavík.
Unnur Sumariiðadóttir,
Sigurgeir Ernst, Birna Baldursdóttir,
Viktoría Sigurgeirsdóttir, Unnur Kristfn Sigurgeirsdóttir.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug vegna andláts og
útfarar föftur okkar,
GUÐMUNDAR PJETURSSONAR
trésmíðameistara,
Barmahlíð 36.
Synir og aðrir aðstandendur.