Morgunblaðið - 08.05.1993, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. MAÍ1993
Nýsköpun og útflutn-
ingur á tækniþekkingu
eftirÞórhall
Hjartarson
Aukin bjartsýni í
íslensku atvinnulífi
Undanfarin misseri hefur mikil
bölsýni einkennt íslenskt atvinnu-
líf en þar er að verða á breyting.
Farið er að horfa með aukinni
bjartsýni á framtíðina enda unnið
með mun skipulagðari hætti að
uppbyggingu atvinnulífsins en
áður hefur verið gert. Loksins er
kominn skilningur á að ekki er
lengur sjálfgefið að buddan fyllist
á morgun. Ýmsir vaxtarbroddar
eru í íslensku atvinnulífi og er einn
slíkur útflutningur á tækniþekk-
ingu enda íslenskir tæknimenn
bæði margir og vel menntaðir.
Við borðum ekki vegi
Ein af kröfum launþegasam-
taka í undanförnum samningavið-
ræðum hefur verið aðgerðir í at-
vinnumalum. Slíkt er gott og
blessað en það skiptir miklu máli
um hvers konar aðgerðir er verið
að ræða. Hjá launþegasamtökun-
um hefur m.a. verið rætt um auk-
in erlend lán til aukinna opinberra
framkvæmda. Stjórnvöld hafa
réttilega tekið slíkt óstinnt upp,
skuldir þjóðarbúsins leyfi það alls
ekki. Þó virðast þau eitthvað vera
að gefa eftir í þessari afstöðu,
samanber tilboð til samningsaðila
á dögunum sem var þó hafnað.
Þetta ber að varast því augljóst
er að ekki getur þjóðin lifað á
vegagerð eða annars konar opin-
berum framkvæmdum.
Varanleg atvinnusköpun
en ekki skyndilausnir
Eru einhveijar raunhæfar for-
sendur fyrir auknum erlendum
[ánum til atvinnusköpunar í dag?
Þessu er erfitt að svara beint
játandi eða neitndi en þó er ljóst
að meginforsenda fyrir lántökum
er að um varanlega atvinnusköpun
sé að ræða, lausnir sem skila bein-
um arði þegar tími kemur til að
borga lánin til baka. Slíkar lausn-
ir í atvinnumálum felast ekki í
auknum framkmvæmdum í sam-
göngumálum, virkjunum o.s.fiv.
Það var blokkflautulausn Færey-
120 fm íbúðir til sölu
Á góðum stað í Hamrahverfi, Grafarvogi, eru til sölu
íbúðir með 2-3 svefnherb., stórum stofum, sérþvotta-
húsi, stórum svölum á móti suðri og bílskúr.
íbúðirnar henta vel fyrir eldra fólk.
Orn Isebarn, byggingameistari,
sími 31104.
Vesturbær - 4ra herb.
Gullfalleg 4ra herb. íb. á 2. hæð í fjölbhúsi. íbúðin er
mikið endurn. m.a. innréttingar og gólfefni. Húsið er
nýendurnýjað að utan. Sameign í góðu ástandi.
Verð 8,5 millj. Upplýsingar veitir:
Fasteignasalan Austurströnd,
sfmi614455.
Opið ídag kl. 12-15.
21150-21370
LARUS Þ, VALDIMARSS0N framkvæmdastjori
KRISTINN SIGURJÓNSSON, HRL. lóggiltur fasteignasau
Nýkomnar til sölu meðal annarra eigna:
Á úrvalsstað á Nesinu
Neðri sérhæð í tvíbýlishúsi við Skólabraut. 4ra herb. taepir 100 fm ný
endurbyggð. Góður bílskúr upphitaður. Skipti æskileg á stærri íbúð
miðsvæðis í borginni eða nágr. Má þarfn. endurbóta. Tilboð óskast.
í tvíbýlishúsi við Njálsgötu
Neðri hæð lítil vel skipulögð 3ja herb. íbúð í reisulegu steinhúsi. Nýleg
eldhúsinnr. Laus strax. Tilboð óskast.
Einbýlishús - ný endurbyggt
Á útsýnisstað við Háabarð í Hafnarfirði. Ein hæð 130 fm, bílskúr 36
fm. Ræktuð lóð 630 fm. Lokuð gata. Hreint íbúðarhverfi. Ýmiskonar
eignaskipti möguleg. Tilboð óskast.
Akureyri - Hjarðarhagi - eignaskipti
Á Akureyri óskast gott húsnæði með 4ra-5 herb. íbúð í skiptum fyrir
góða 4ra herb. íbúð við Hjarðarhaga í Reykjavík.
Á vinsælum stað - frábær kjör
Góð 4ra herb. endaíbúð á vinsælum stað, miðsv. í borginni. Mikil og
góð áhvílandi lán. Frábært verð ef samið er fljótlega. Nánari upplýs-
ingar aðeins á skrifstofunni.
Glæsileg eign á frábærum stað
Einbýlishús - steinhús, ein hæð 171,2 fm nettó við Selvogsgrunn.
Töluvert endurn. Bílskúr tæpir 30 fm. Glæsilegur trjagarður.
Skammt frá Menntaskólanum við Sund
Steinhús, ein hæð, 165 fm. Vel byggt og vel með farið. 5 svefnherb.
m.m. Bilskúr fylgir. Glæsileg lóð. Eignaskipti mögul. Tilboö óskast.
• • •
Opið í dag kl. 10-16.
Tvær 4ra herb. úrvalsíb.
miðsv. íborginni.
Fjöldi góðra kaupenda.
ALMENNA
FASTEIGNASALAH
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150-21370
„ Auka þarf útflutning-s-
tekjur þjóðarinnar og
ef slíkt tekst þá fylgja
nýju vegirnir og nýju
byggingarnar á eftir og
þá án erlendra lána.“
inga og það var vond lausn. Nei,
slík lausn ’felst í nýsköpun atvinnu-
veganna. Nýsköpun í iðnaði, sjáv-
arútvegi og þjónustu. Nýsköpun
sem leiðir af sér auknar útflutn-
ingstekjur og þar af leiðandi aukn-
ar þjóðartekjur. Einungis með
auknum þjóðartekjum getur al-
menningur vænst betri kjara og
bættrar lífsafkomu. En nýsköpun
gerist ekki af sjálfu sér, hún þarf
öflugan stuðning og sá stuðningur
er fyrst og fremst fjárhagslegur
og eins og staðan er í dag, fyrst
og fremst frá stjórnvöldum. Efla
þarf rannsóknar- og þróunarstarf-
semi og síðan mikilvægast af öllu;
markaðssetningu. Þetta er engin
ný uppgötvun og dæmi eru til um
hér á landi að örfáir tugir milljóna
sem lagt var í einstök þróunar-
verkefni hafi á stuttum tíma skilað
hundruðum milljóna til baka. Síð-
Þórhallur Hjartarson
asta haust kom út skýrsla frá
OECD þar sem bent var réttilega
á, að nauðsyn væri á aukinni
þróunai’vinnu hjá Islendingum ef
auka ætti velmegun í landinu. Hér
þarf því átak og byrjunarátakið
þarf að koma að ofan, þ.e. frá
stjórnvöldum.
Útflutningur á tækniþekkingu
Ein athyglisverðasta leiðin til
aukinnar nýsköpunar í atvinnu-
málum þjóðarinnar er útflutningur
á tækniþekkingu en gnótt er af
henni í landinu. Löngu er kominn
tími til að virkja íslenskt hugvit í
þágu fleiri en íslendinga sjálfra
og skapa með því auknar þjóðar-
tekjur. Stéttarfélag verkfræðinga
og Félag ráðgjafarverkfræðinga
hafa til að mynda Iagt mikla
áherslu á þessi mál og munu
standa fyrir opinni ráðstefnu um
útflutning á tækniþekkingu 14.
maí nk. á Hótel Sögu.
Auknar útflutningstekjur
til að bæta kjörin
Stéttarfélag verkfræðinga
starfar með þá hugsjón að verka-
maðurinn, í okkar tilfelli verkfræð-
ingurinn, sé verðugur launa sinna.
Ef launin eru of lág þá er um
tvennt að ræða: Að kreista launa-
greiðandann eða að auka framleið-
ini sjálfs verkfræðingsins. í dag
er ekkert að kreista og því ljóst
að leiðin að auknum kjarabótum
liggur í aukinni framleiðni sem
þýðir auknar heildartekjur launa-
greiðanda sem einnig þýðir auknar
þjóðartekjur. Með öðrum orðum,
það verður auka þjóðartekjurnar
og þá sérstaklega útflutningstekj-
urnar ef bæta á kjörin og það er
einmitt mergur málsins. Auknar
opinberar framkvæmdir skila ekki
bættum kjörum en öflugir útflutn-
ingsatvinnuvegir gera það hins-
vegar.
Erlendar lántökur má ekki nota
í skammtímaaðgerðir sem skila
engu nema meiri skuldum heldur
þarf að huga til lengri tíma. Auka
þarf útflutningstekjur þjóðarinnar
og ef slíkt tekst þá fylgja nýju
vegirnir og nýju byggingarnar á
eftir og þá án erlendra lána.
Höfundur er formaður
Stéttarfélags verkfræðinga.
IfaDgfM nÆ
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
Beygingafræðin hefur ekki
verið gleymd, heldur geymd. Nú
er ætlunin að nefna nokkur
kvenkynsorð óreglulegrar beyg-
ingar (V. flokkur), en mörg slík
orð hafa svo sem komið við sögu
hér í pistlunum með óskipuleg-
um hætti. Nokkur hluti þeirra
kvenkynsorða, sem hér er óget-
ið, endar á ur í fleirtölu, en það
er annars harla fágætt meðal
orða þess kyns. Þessi orð skipt-
ast svo í tvo undirflokka eftir
því, hvort eignarfall eintölu
endar á ur eða ar. Það er þó
ekki alveg skýlaust, því að sum
orðin hér hafa báðar þessar end-
ingar í ef.et.
Tökum nú fyrst nokkur sem
fremur hafa, og sum ævinlega,
ur-endingu í ef.et. Dæmi: mörk,
flík, mjólk, nótt, vík, sæng og
tökuorðið pólitík. Nefna má
þessu til stuðnings samsetningar
eins og mjólkurmatur, nætur-
greiði, víkursamfélag, sæng-
urfiða, merkurmál og flík-
urdrusla. En orðið mörk getur
haft tvenns konar eignarfall:
merkur og markar. Við erum
vís til að fara til Danmerkur, en
í fornu lesmáli stendur eitthvað
á þessa leið:
Gefjun dró frá Gylfa
glöð djúpröðul óðia,
svo að af rennirauknum
rauk, Danmarkar auka.
Þá er að nefna hin, sem oftar
en hitt (og sum alltaf) enda á ar
í ef.et. Dæmi: bók, brík, brók,
kind, rót, töng, tönn, brú, fló
og tá. Orðin töng og einkum
tönn eru breytileg í fleirtölu, og
þrjú hin síðast töldu mynda fleir-
tölu með hljóðvarpi: brýr, flær
og tær. Hér í hópi er einnig
orðið röng = bandrengla í skipi,
„boglaga tréband", sbr.
Syngur klóin, kveður röng,
kynngisjóar heyja þing,
o.s.frv. hjá Erni Arnarsyni. En
um samsetningar af nokkrum
öðrum orðum þarna má taka
dæmi, svo sem bókarverð,
bríkarbrún, brókarsótt, kind-
arskinn, rótarskemmd, tang-
arhald, tannarbrot, brúar-
stólpi, flóarbit.
Hér er fjarri því allt upp tal-
ið, en höfum beygingafræðina í
smáskömmtum um sinn.
Við skulum láta Aðalstein
Geirsson komast að aftur. Hann
segir meðal annars: „Núna er í
tísku að hvetja fólk til að gera
verðsamanburð, og verðkannan-
ir eru gerðar. Er ekki íslensku-
legra að bera saman verð og
kanna verð? Er það kannski
ekki nógu ábúðarmikið og
traustvekjandi? Það væri leitt. “
Umsjónarmaður svarar fyrri
spurningunni hiklaust játandi.
Dæmin, sem Aðalsteinn tekur,
eru af alkunnum sagnflótta fyrir
ensk áhrif.
Þá eru hér enn glepsur úr
bréfi Aðalsteins:
„Hvernig lýst þér á eftirtalin
orð?
Vélman (hvk.) fyrir róbót?
Mig minnir að hafa séð í dag-
blaði að robot væri tékkneska
svipaðrar merkingar. Annars
kallast einn slíkur í Borgarnesi
járnkarl. Annast hann fláningu.
Þjóðlöð í stað hins ógeðfellda
„ferðamannaiðnaðar". Ferða-
þjónusta er kannski skást því
það er náttúrlega ætlast til að
fólk borgi fyrir sig.
Flúður (hvk.) um frumefnið
„fluor“. Orðin flúór og flúr eru
hálfgerð klúður í íslensku. Er
þetta kannski gömul tillaga?
Til gamans — eða ekki: Sum
börnin á barnaheimili nokkru
segja: „Það verður sótt mig.“ í
rútu heyrði ég fyrir ári 10—12
ára strák segja: „Það var kastað
honum á hurð. Hann meiddi sig
samt ekkert." Barnaheimilamál
verður íslenska framtíðarinnar.
Þakka þér frækilega fram-
göngu og með stórum köflum
skemmtiiega þætti.“
Um leið og umsjónarmaður
þakkar hið mikla bréf Aðalsteins
og vinsamleg orð, gerir hann
691.þáttur
þessar athugasemdir til loka:
1) Mér finnst uppástungan
um vélman svolítið sniðug, af
því að man var haft um fólk í
þrældómi. Annars var ég orðinn
leiður á umræðunni um nafn á
þetta fyrirbæri. Mér þykir enn
góð uppástunga Páls Bergþórs-
sonar, robbi, margrökstudd hér
í pistlunum áður, en man vel
eftir sjónarmiði hinna sem vilja
kalla þetta róbóta, af því að
þeir eru svo hrifnir af orðinu
ábóti. Ég ætla ekki að gera
þetta að kapps- eða tilfinninga-
máli. Væri ekki upplagt að hafa
fleiri en eitt orð um þetta
„kykvendi"?
2) Ég held við sættum okkur
við orðið ferðaþjónusta. Eins
og Aðalsteinn segir, á að græða
á þessu, en hið ágæta orð þjóð-
löð (úr Hávamálum) merkir,
eins og skynja mátti af orðum
Aðalsteins, góð gestrisni.
3) Flúður fyrir flúor? Ég veit
það ekki. Flúður (hvk.) hefur
verið notað í merkingunni léttúð,
fálm, fum, óðagot.
4) Ég hef margsinnis talað
um gelda þolmynd eins og heyra
má í tali barna og því miður
einnig í „ljósvakafjölmiðlum11,
eða öllu heldur vörpum. Við
skulum vona að málfar barn-
anna lagist þrátt fyrir allt. Verra
ef íslenska verður orðabókar-
þýðingar úr ensku, eins og ein-
hver svartsýnn maður lét sér
detta í hug, og því miður ekki
að ástæðulausu. Nóg eru dæmin,
og hananú.
Hlymrekur handan kvað:
I Glám breyttist greyið hann seppi,
þegar Grettir át berserkjasveppi,
á flippi sig fal
inní Korsæludal,
en fengi nú ársvist á Kleppi.
P.s. í síðasta þætti misfór
umsjónarmaður á einum stað
með nafn Aðalsteins Geirssonar
á Hvanneyri. Hann og aðrir eru
beðnir afsökunar á þessu.