Morgunblaðið - 08.05.1993, Blaðsíða 20
20
M0RGUNBLAÐIÐ LAUGARÐAGUR 8. MAI1993
Fyrirhugaður niðurskurður hjá Varnarliðinu
Eiríkur A. Sigurðsson trúnaðarmaður verslunarmanna
Algjör óvissa ríkir
um niðurskurðinn
í MÁLI Eiríks Á. Sigurðssonar, trúnaðarmanns starfsmanna í Versl-
unarmannafélagi Suðurnesja hjá varnarliðinu, sem jafnframt á sæti
í stjórn Starfsmannafélags varnarliðsins, kom fram að algjör óvissa
væri með framvinduna í niðurskurði á starfsemi varnarliðsins, og
fréttir í fjölmiðlum væru ýktar af þessum málum, miðað við þá vitn-
eskju sem starfsmönnum hefur verið látin í té.
Eiríkur sagði að aðmíráll vamar-
liðsins í Keflavík hefði sent íslensk-
um starfsmönnum varnarliðsins í
gærmorgun skilaboð um eina af
fjölmörgum sjónvarpsrásum varn-
arliðsins þess efnis að þó svo að
fækkað yrði í varnarliðinu væri
ekkert útkljáð í þeim efnum. Hann
sagði að um leið og ákvarðanir
lægju fyrir yrði starfsmönnum
vamarliðsins fyrstum allra kynntar
þær.
„Ég vinn í birgðastofnun vamar-
liðsins og þar hefur ekki orðið neinn
samdráttur og jafnvel verið að létta
til. Síðustu ár hefur verið ráðning-
arfrysting en nú er verið að ráða
yfir 100 manns til sumarafleysinga,
sem er sami fjöldi og í fyrra. Vegna
ráðningarfrystingarinnar hafa þeir
sem hafa verið í vinnu hjá varnarlið-
inu verið lausráðnir til nokkurra
mánaða eða út fjárhagsárið. Núna
hefur verið gefið leyfi til að fast-
ráða 54 starfsmenn af þeim laus-
ráðnu. Það gæti bent til þess að
varnarliðið hafi komið sér niður á
þann fjölda starfsmanna sem það
vill hafa í sinni þjónustu miðað við
núverandi aðstæður,“ sagði Eiríkur.
Upplýsingastreymi
Hann sagði að ef samdrátturinn
yrði jafnmikill og svartsýnustu spár
ganga út á yrði ekki að neinu að
hverfa fyrir flesta starfsmenn varn-
arliðsins. „Það er atvinnuleysi á
Suðumesjum og barist um sumar-
störfín hjá varnarliðinu. En ég hef
sjálfur ekki mikla trú á því að sam-
drátturinn verði mikill næsta fjár-
hagsár hvað sem síðar verður."
Eiríkur sagði að upplýsinga-
streymið frá yfírstjóm vamarliðsins
til íslenskra starfsmanna hafi ekki
verið mikið í gegnum tíðina, einfald-
lega vegna þess að það hefði ekk-
ert verið að gerast. „Eftir stofnun
starfsmannafélagsins hefur aðmír-
állinn tvisvar sinnum séð ástæðu
til að funda með íslensku starfs-
mönnunum til að upplýsa þá um
hvað stæði fyrir dyrum. Hins vegar
hafa stærri hreyfingar eins og al-
mennur niðurskurður til hermála
ekki verið ræddar við okkur. Það
fylgir því óöryggi að vita ekki hvað
stendur fyrir dyrum í þessum mál-
um. Bæjarstjómirnar í Keflavík og
Njarðvík hafa fundað með yfirstjórn
varnarliðsins og gert henni grein
fyrir þeim afleiðingum sem fjöld-
auppsagnir hefðu, og farið fram á
að ef hjá samdrætti yrði ekki vikist
yrði hann látinn ganga yfir á nokkr-
um árum.“
Ekkert fararsnið
Eiríkur kveðst ekki sjá neitt far-
arsnið á vamarliðinu. „Allar áætl-
anagerðir í sambandi við bygginga-
mál em til margra ára. Varnarliðið
hefur byggt upp þijú stór íbúða-
hverfl innan vallarsvæðisins á síð-
ustu ámm og luku við síðasta hverf-
Fjölg'un á vellinum
EIRÍKUR Á. Sigurðsson, trúnað-
armaður í Verslunarmannafélagi
Suðurnesja.
ið, fyrir um eitt hundrað íbúa, sl.
vetur. Þar á undan byggðu þeir 224
íbúðir og í fyrsta hverfinu hugsa
ég að hafi verið 300-400 íbúðir.
Einstaklingum í herþjónustunni
hefur fækkað og fjölskyldum hefur
fjölgað. Fari einstaklingur af staðn-
um kemur fjölskylda í staðinn.“
Eiríkur sagði að erfítt væri að
álykta annað en að vamarliðið
hygðist vera hér áfram miðað við
fjárfestingar og uppbyggingu á
svæðinu.
Starfshóp-
urinnóskar
eftir fundi í
næstu viku
EKKI hafa borist svör
frá bandarískum stjórn-
völdum við ósk starfs-
hóps fulltrúa utanríkis-
ráðuneytis og forsætis-
ráðuneytis um viðræður
í Washington vegna fyr-
irhugaðs niðurskurðar
og breytinga hjá varnar-
liðinu.
Gunnar Pálsson, sendiherra
í utanríkisráðuneytinu, segir
að óskað hafí verið eftir að
fundirnir gætu farið fram sem
fyrst og vilji þeir helst að við-
ræðurnar geti farið fram í síð-
ari hluta næstu viku. Gunnar
sagði að áhersla yrði lögð á
að ná tali af sem hæst settu
fulltrúum í bandaríska
vamarmálaráðuneytinu. Það
gæti þó verið erfiðleikum háð
vegna þess hve fyrirvarinn sé
stuttur auk þess sem Clinton-
stjómin sé ekki búin- að skipa
í fjölmargar stöður innan
stjómkerfísins.
Yfirlýsing bandaríska vamarmálaráðuneytisins
Staðið í hvívetna
við tvíhliða varnar-
samning við Island
OPINBER yfirlýsing Bandaríkjastjórnar gefin út af fjölmiðlaskrif-
stofu varnarmálaráðuneytisins (Pentagon) síðdegis á föstudag:
Guðmundur Þónr Einarsson trúnaðarmaður
Vamarliðið
hefur skyldur
GUÐMUNDUR Þórir Einarsson er trúnaðarmaður um 50 rafiðnaðar-
manna í Rafiðnafélagi Suðurnesja sem vinna hjá vamarliðinu. Hann
telur að þetta sé áreiðanlega stærsti vinnustaður rafiðnaðarmanna
á landinu. Orðið hafi vart við aukinn þrýsting af hálfu varnarliðsins
að ráða bandariska hermenn í störf sem áður hefðu verið skipuð
íslendingum. Guðmundur telur að varnarliðið hafi skyldum að gegna
gagnvart íslenskum starfsmönnum sínum og Suðurnesjum í heild sem
atvinnusvæði.
„Það mætti hugsa sér að varnar-
liðið hefði einhveijar skyldur gagn-
vart Suðumesjum því í gegnum
árin hefur það sogað til sín vinnuafl-
ið og heft oft og tíðum eðlilega
atvinnuþróun á Suðurnesjum. Fólk
hefur leitað í það sem hefur gefíð
best. Afleiðingarnar eru þær að
vamarliðið getur dregið sig út úr
þessu með allt sitt hafurtask þegar
því sýnist og svæðið er skilið eftir
í rúst.“
Hann sagði að þrátt fyrir allt
hefði varnarliðið þó verið afar
tryggur og góður vinnuveitandi í
gegnum tíðina, og dæmi væru um
að menn hefðu unnið hjá því í yfir
40 ár. Sjálfur hefur Guðmundur
unnið hjá varnarliðinu í 15 ár. Hins
vegar væri farið að örla á óöryggi
og menn væru famir að gera sér
grein fyrir því að vera varnarliðs á
Islandi í þeirri mynd sem íslending-
ar þekktu myndi ekki vara að eilífu.
Sérhæfing
Hann sagði að störf rafiðnaðar-
manna hjá varnarliðinu lytu m.a.
að flugbrautarlýsingu, heimilis-
tækjaviðgerðum, viðvömnarkerf-
um, sjónvarpskapalkerfum, loft-
ræstikerfum og fleiru. Unnið væri
með önnur efni og að öðrum verk-
efnum en tíðkist á íslenskum vinnu-
markaði og af þeim sökum yrðu
rafiðnaðarmenn í vinnu hjá varnar-
liðinu afar sérhæfðir starfskraftar,
sem væru jafnvel ekki gjaldgengir
inn á íslenskan vinnumarkað. Af
þeim sökum fyndist honum að varn-
arliðið ætti einnig vissum skyldum
að gegna við íslenska starfsmenn
sína og bæri jafnvel skyldi til að
endurmennta þá inn á íslenskan
vinnumarkað.
íslenskum störfum fækkað
Guðmundur sagði að ráðningar-
frysting hefði verið í gildi í nokkum
tíma. „Við höfum orðið varir við
aukinn þrýsting í þá veru að banda-
rískir hermenn taki störf íslendinga
inni á verkstæðunum. Það var heil-
mikið mál í gangi í fyrra vegna
þessa og það er talað um að þetta
fari að gerast í auknum mæli núna.
Þetta hafa verið alíslenskir vinnu-
staðir til fjölda ára. Við fengum
lögfræðing til að skoða þessi mál
og hvort varnarsamningurinn tæki
eitthvað til þeirra. Okkur finnst
þessi tvíhliða varnarsamningur að
þessu leyti mjög haldlítill," sagði
Guðmundur.
Skref aftur á bak
Hann sagði að vamarliðið legði
áherslu á að bandarískir hermenn
öðluðust ákveðna starfsþjálfun
meðan þeir gegndu hér herþjón-
ustu. „Þeir bera því við að ástæðan
sé sú að með þessu móti öðlist her-
mennirnir þekkingu og læri af hin-
um reyndu íslensku iðnaðarmönn-
um, eins og sagt er. En auðvitað
finnst okkur þetta vera skref aftur
á bak. Það er að sjálfsögðu von
okkar að ríkið og bæjaryfírvöld á
svæðinu láti málið til sín taka en
láti það ekki koðna niður í nefndum
eins og verið hefur,“ sagði Guð-
mundur.
Skyldur og réttindi
GUÐMUNDUR Þórir Einarsson,
trúnaðarmaður í Rafiðnaðarfé-
lagi Suðurnesja, telur að varnar-
liðið hafi vissum skyldum að
gegna gagnvart íslenskum
starfsmönnum sínum og atvinnu-
svæðinu í heild.
Hvað varðar niðurskurð í Kefla-
vík mun Bandaríkjastjórn standa
í hvívetna við tvíhliða varnarsamn-
ing sinn við ísland frá árinu 1951.
Til að fara náið eftir öryggissátt-
mála Bandaríkjanna og íslands eru
ríkisstjórnir landanna að hefja við-
ræður um málefni sem tengjast
því bandaríska herliði sem hefur
veru á íslandi.
Samstaða ríkir um mikilvægi
þess að viðhalda öflugum viðbún-
aði af hálfu Bandaríkjamanna og
NATO í Keflavík. Bandaríkjamenn
hafa á undanförnum árum verið
að draga úr herstyrk sínum jafnt
heima fyrir sem erlendis. Þessar
breytingar má rekja til bættrar
stöðu heimsmála í kjölfar endaloka
kalda stríðsins og stöðu ríkisfjár-
mála. Engin ákvörðun hefur verið
tekin varðandi Keflavíkurstöðina.
Allar breytingar á samsetningu
varnarliðsins þar munu verða
teknar í samráði við íslensk stjórn-
völd.
Bjami Finnsson endurkjörinn formaður Kaupmannasamtaka
Samtök í verslun huga
nú að nánari samvinnu
HUGMYNDIR eru nú uppi innan þeirra þriggja samtaka sem standa
að Islenskri verslun að auka samvinnu sín í milli og koma jafnvel
á sameiginlegri skrifstofu. Þau samtök sem hér um ræðir eru Kaup-
mannasamtökin, Félag íslenskra stórkaupmanna og Bilgreinasam-
bandið. Á aðalfundi Kaupmannasamtakanna á fimmtudag lýsti
Bjarni Finnsson, sem var endurkjörinn formaður til tveggja ára,
yfir stuðningi við þessar hugmyndir.
Bjarni sagði í ávarpi sínu á aðal-
fundinum að með nánari samvinnu
samtakanna mætti ná fram veru-
legri hagræðingu í rekstri þeirra
sem um leið gæfi aukið svigrúm
til faglegri vinnubragða. Hann ít-
rekaði hins vegar að allar hug-
myndir í þessa átt gengju út frá
því að samtökin sem slík störfuðu
áfram og héldu sjálfstæði sínu.
Sameiginlega yrði unnið að hinum
stærri hagsmunamálum, en sér-
tækara starf færðist út í smærri
sérgreinahópa og félög.
Þá nefndi Bjami hugmyndir um
sameiningu allra þeirra fjárfesting-
arsjóða sem starfræktir eru innan
samtaka íslenskrar verslunar. „Frá
því Verslunarlánasjóðurinn rann
inn í starfsemi íslandsbanka þykir
mörgum sem verslunina skorti
þann öfluga fjárhagslega bakhjarl
sem sjóðurinn var á sinni tíð. í
framhaldinu hefur m.a. verið rætt
að æskilegt væri að stofna öflugan
fjárfestingarsjóð með aðild fyrr-
nefndra sjóða og hugsanlega fleiri
lánastofnana," sagði Bjami.
Birgir Rafn Jónsson, formaður
Islenskrar verslunar, benti á í ræðu
sinni að samtök iðnaðarins væru
að sameina samtök sín. Ef af því
yrði mynduðust sterk samtök með
sterka samningsstöðu og nauðsyn-
legt væri fyrir verslunina að geta
mætt þessu með einum eða öðrum
hætti. „Við vorum fýrst í verslun-
inni að fara inn á þessa braut með
stofnun íslenskrar verslunar í jan-
úar í fyrra en ég tel að það sé
mjög nauðsynlegt að við höldum
áfram að vinna þetta betur. Það
er mikil nauðsyn á því að við förum
til þess að taka næsta skref.“
Á aðalfundinum var Sigrún
Magnúsdóttir endurkjörin varafor-
maður Kaupmannasamtakanna.