Morgunblaðið - 12.05.1993, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. MAÍ 1993
15
Er þjóðin á gjald-
þrotabarmi?
eftirPál V.
Daníelsson
Ég er lengi búinn að óttast hina
miklu erlendu skuldasöfnun. Ég get
þó ekki tekið undir með þeim sem
telja að við séum komin á barm
gjaldþrots. Þó er þar veikur hlekk-
ur. Það erum við sjálf. Eða erum
við tilbúin til að takast á við þann
vanda að stöðva skuldasöfnunina
og fara að lækka skuldirnar?
Að fara vel með fé
gosdrykkja- og sætindaneyslu svo
eitthvað sé nefnt. Það veldur heldur
ekki heilsutjóni að stýra neyslunni
meira inn á innlendar gæðavörur í
stað þess að kaupa e.t.v. lakari
vörur erlendis frá.
Þá mundi það bæta mjög heil-
brigði meðal þjóðarinnar, draga úr
heilbrigðiskostnaði og auka fram-
leiðni ef verðlag á áfengi og tóbaki
væri hækkað verulegu svo úr neyslu
dragi. Þau eiturefni verka á manns-
líkamann eins og sandi væri stráð
á verkið í vélum eins og Edison
sagði um áfengið. Tekjur af þessum
eiturefnum standa ekki undir þeim
kostnaði sem þau valda.
Hægt er að bæta um
Enginn vafi er á að margt er
hægt að gera til að bæta úr efna-
hagsmálum þjóðarinnar. En til þess
þarf þor. Fólk þarf að fá svigrúm
til athafna í landinu sjálfu. Króka-
veiðar eyða ekki fiskimiðunum en
þeir mundu fjölga mjög störfum ef
þær væru gefnar frjálsar. Fjölmörg
önnur störf myndu koma í ljós ef
„í sambandi við kjara-
samninga er því miður
enn fyrir hendi sú hugs-
un að hægt sé að bæta
kjör og búa til störf
með því að stöðva fram-
leiðslutækin. Þetta er
e.t.v. einn af verstu
f ortíðardraugunum. “
við hættum að taka þátt í því að
kaupa vörur af þeim þjóðum sem
halda fólki í þrældómi og launum
undir sultarmörkum. Því fólki þarf
að hjálpa á annan hátt og af meiri
reisn.
Höfundur er viðskiptafræðingur.
Páll V. Daníelsson
Allir verða að fara vel með það
fé sem þeim er trúað fyrir, bæði
sem einstaklingar og stjórnendur
ýmissa mála í þjóðfélaginu.
í sambandi við kjarasamninga
er því miður enn fyrir hendi sú
hugsun að hægt sé að bæta kjör
og búa til störf með því að stöðva
framleiðslutækin. Þetta er e.t.v.
einn af verstu fortíðardraugunum.
Það hefur sýnt sig að það eru helst
fámennir sérhópar og oft betur
launaðir en almennt gerist sem ná
árangri á þann hátt. Láglaunafólkið
situr jafnan eftir þegar á reynir.
Ekki raunverulegt að allir geti
verið jafnir
Það er falleg hugsjón að allir
eigi að vera jafnir. En er það hægt?
Og þótt hægt væri að gera alla
jafna á einhveijum tímapunkti riðl-
ast slíkt kerfí fljótt.
Við viljum t.d. gera alla jafna í
því að fá niðurgreidd húsnæðislán
og námslán. En það verða ekki all-
ir jafnir þegar að skuldadögunum
kemur. Það gæti því verið hyggi-
legra að reyna að jafna aðstöðuna
til að greiða skuldirnar en að jafna
hana til að taka lánin. Styðja t.d.
láglaunafólk til að greiða vexti af
húsnæðis- og námslánum. Trúlega
yrði minni spilling i slíku kerfi en
hinu fyrra.
Þjónustugjöld í stað skatta
Skattarnir eru erfíðir viðfangs
og fólk telur að svo og svo miklar
tekjur sleppi undan skatti. E.t.v.
er eitthvað til í því. En hvers vegna
ekki í meiri mæli í stað skatta að
greiða fyrir þá þjónustu sem fólk
fær og þarf á að halda? Þeir sem
hafa aðstöðu til að draga undan
skatti eða eru efnaðir og tekjuháir
þurfa á þjónustu að halda og verða
þá eins og aðrir að greiða hana.
Síðan er hægt að hafa kerfi sem
aðstoðar þá sem þarf til að greiða
þjónustugjöldin svo að efnahagur
þurfí ekki að skerða þjónustuna.
Þá er vitað um stöðu mála og hægt
að beina hjálpinni til þeirra sem
þurfa hennar með.
Margt hægt að gera
í erfiðu árferði sem slæm stjórn-
un á fjölmörgum sviðum þjóðlífsins
hefur orsakað er margt hægt að
gera til að veija og hjálpa þeim sem
minnst hafa handa á milli. Það er
hægt að stýra verðlagi þannig að
nauðsynlegasta varan beri miklu
minni álögur til samneyslunnar
þannig að hægt sé að lifa heilbrigðu
lífi af minna fé. Það veldur ekki
heilsutjóni þótt eitthvað dragi úr
3M
Ljósmyndafilmur
Veröurhann
65XX)0.000kr.?