Morgunblaðið - 14.05.1993, Qupperneq 48

48
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. MAÍ 1993
Nei, fiðrildin eru á hæðinni
fyrir ofan, þetta er sund-
fatadeildin.
Vertu ekki svona æst Dóra, þú
veist að það er ekki pláss fyrir
þijá um borð.
HÖGNI HREKKVÍSI
3MtarguttH*fcU>
BRÉF TÍL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 681811
Frá hverju skýra annálar?
Frá Jóni Á. Gissurarsyni:
ANNÁLAR miðla yfírlitsfréttum á
borð við fjölmiðla nú á dögum, mun-
ur sá að annálar varpa ljósi á við-
burði liðins árs en eru ekki samtímaf-
rásagnir á fárra stunda fresti. Þeir
lýsa ekki daglegu amstri manna -
slíkt er ekki fréttnæmt - heldur
sjaldgæfum atburðum sem stinga í
stúf við það sem ætla mætti. Frá-
leitt væri að álykta að einstakur
annálsviðburður drægi langan slóða,
þ.e. aðrir slíkir kæmu í kjölfarið.
Örfá dæmi lýsa þessu í hnotskum:
Annáll segir frá konu á Eyrarbakka
sem krafðist skilnaðar frá eigin-
manni sínum vegna getuleysis hans.
Var hann þó ungur en hún aldin.
Hæpið væri að álykta að slíkir ágall-
ar hefði almennt valdið hjónaskilnaði
á íslandi um þær mundir. í annan
stað er greint frá tvíhöfða kálfí.
Enginn hefði gert því skóna að kálfsi
sá yrði forfaðir tvíhöfða kyns á ís-
landi. Þótt á einum stað sé skýrt frá
ísbjömum sem verða mönnum að
bana norður á Skaga, dytti engum
til hugar að telja slík fangbrögð al-
menna dauðaorsök á íslandi.
Baldur Hermannsson byggir sögu-
túlkun í sjónvarpsþættinum Þjóð í
hlekkjum að megin hluta á heimild-
um annála, gerir undantekningar að
reglum. Hér er því um grófa sögu-
fölsun að ræða - sennilega vitandi
vits. Illri stjóm Dana hefur löngum
verið kennt um eynd íslendinga fyrr
á öldum - einkum eftir siðaskipti.
Þessari skoðun virðist Baldur ætla
að hnekkja og með aðstoð annála
skella skuldinni á íslenska bændur.
Ætla mætti af frásögn Baldurs að
helsta tón-stundaiðja ísjenskra
bænda hafi verði að nauðga vinnu-
konum sínum og hýða þær. Skyldi
slíkt útreið ekki hafa dregið úr vinnu-
afköstum þeirra? Ekki gleymir Bald-
ur bömum og illri meðferð þeirra.
Að sjálfsögðu finnur Baldur Her-
mannsson þessu öllu stað í annálum
og gerir að almennri reglu.
En við sem munum vinnuhjú í
sveitum þekkjum aðra hlið á þessum
málum - og að því ég ætla algeng-
ari. Hjú lifðu við sama kost og at-
læti og annað heimilisfólk. Vansi
þótti að segja ellimótt hjú til sveitar.
Þáð átti ellivist vísa á heimili því sem
það hafði þénað. Þetta mun ævafom
siður sem finna má merki um í ís-
lendingasögum. Á fyrri hluta þessar-
ar aldar dvaldist meginhluti kaup-
staðarbarna að sumri til í sveitum.
Varla hefði ásókn um slíka vist verið
svo almenn, hefði orðrómur Baldurs
átt við rök að styðjast.
Hins vegar er það rétt hjá Baldri
Hermannssyni - raunar enginn nýr
sannleikur - að vistarbandið hafi
frestað því að újgerðarbæir risu hér
á grunni. Ekki hefði þó Dritvík orðið
glæsiborg á borð við þær erlendu
samtíðarborgir sem glansmyndir
hans sýndu. Þær voru að hluta til
reistar fyrir auð frá nýlendum. ísland
átti sér engan slíkan bakhjarl, enda
hjálenda sjálft sem skorti iðulega
snæri til að draga fisk úr sjó. Áttu
danskir kaupmenn engan þátt í þeim
skorti? (Sett á blað að loknum fyrsta
þætti.)
JÓN Á. GISSURARSON,
Sjafnargötu 9,
Reykjavík.
Röddin frá landi
víkinganna
Frá Jóni Hjaltalín Magnússyni:
UNDIRRITAÐUR var nýlega stadd-
ur í viðskiptaerindum í Soldánsríkinu
Óman og varð ég bæði undrandi,
glaður og stoltur þegar ég las hina
ensku útgáfu af Times of Oman, 29.
apríl sl., og sá þar á menningarsíðú
blaðsins ýtarlega grein um söngferil
Kristjáns Jóhannssonar stórsöngv-
ara, undir fyrirsögninni „A voice
from the land of Vikings“, eftir Ver-
ena Dobnik blaðamann.
í greininni er upphafið að söguleg-
um söngferli Kristjáns Jóhannssonar
rakið og hvemig ítalski söngkennar-
inn Vincenzo Maria Demetz uppgötv-
aði hæfileika þessa unga Akur-
eyrings og hvatti hann til frekara
söngnáms, þar sem Kristján hefur
undanfarin fimmtán ár þróað rödd
sína og hæfileika svo að hann er nú
talinn meðal þeirra tólf stórsöngvara
sem eru leiðandi í hinum alþjóðlega
óperuheimi og talinn verðugur arf-
taki stórtenóranna Pavarottis, Dom-
ingos og Carreras.
Ég verð að viðurkenna að mér
finnst ávallt ánægjulegt að sjá, heyra
og lesa um íslendinga, sem hafa með
mikilli vinnu, vilja og dugnaði þróað
hæfileika sína á sviði Iista, vísinda,
viðskipta eða íþrótta og hlotið alþjóð-
lega viðurkenningu fyrir störf sín.
Þessir afreksmenn eru okkur öllum
svo sannarlega hvatning til frekari
□ VERENA
DOBNIK
A voice
from the
land of
the Vikings
K
ristjan Johansson
out as a dicscl

,<rS
- dcbut
xcelandcr to
IV1 - at thc venerablc o|
o
tn a
But once hi
rccognised
forming
cngin*- ^ (
* w nor, the 40-
made his mct-
February 20.
sing lcading
opcra housc.
Ifs a long way from Akurcyri
in start'*'1 \
dáða til að nýta betur hæfileika okk-
ar, hver á sínu starfssviði.
JÓN HJALTALÍN MAGNÚSSON,
Muscat, Soldánríkinu Óman.
Víkverji skrifar
Innflutningur landbúnaðarafurða
hefur verið í fréttum að undan-
fömu. Þótt Víkveiji hafi ekki mynd-
að sér skoðun á deilum innan ríkis-
stjórnarinnar um lagaleg atriði, er
hann þess fullviss að afnám inn-
flutningshafta á búvomm myndi
-verða til mikilla hagsbóta fyrir ne'/t-
endur. Eitt lítið dæmi skal hér nefnt
þeirri skoðun til stuðnings. í vik-
unni fór Víkverji í Hagkaup að
verzla í matinn. í grænmetisborðinu
skoðaði hann paprikuúrvalið og rak
i rogastanz þegar hann sá að nærri
helmingsverðmunur var á kílóinu
af rauðum paprikum og grænum —
og rauðu paprikumar voru ódýrari!
Eins og flestir vita er rauð paprika
yfirleitt dýrari en græn, vegna þess
að lengri tíma tekur að rækta hana.
Skýringin varð hins vegar augljós
þegar Víkveiji skoðaði vörumerk-
ingarnar betur. Rauða paprikan var
flutt inn frá Hollandi en sú græna
var „ný íslenzk".
xxx
Víkveiji hefur áður gert þýðing-
ar bíómynda að umtalsefni
hér í dálki sínum. Þýðendumir, sem
fengnir eru til að setja texta inn á
myndirnar, virðast stundum í bezta
falli utan við sig, í versta falli með-
vitundarlausir, við vinnu sína. Þeg-
ar áhorfendurnir skilja það mál,
sem er talað í kvikmyndinni, kemur
þetta auðvitað ekki að sök. En Vík-
veiji veltir því stundum fyrir sér
þegar hann horfír t.d. á franskar
myndir, þar sem hann skilur ekki
mál leikaranna, hversu mikið af
söguþræðinum fari framhjá honum
vegna þýðingarglapa.
xxx
Ivikunni fór Víkveiji að sjá brezku
myndina Vini Péturs í Háskóla-
bíói. Myndin féll honum vel í geð,
en þýðingin spillti nokkuð fyrir —
eins og stundum áður. Handritið
var reyndar fullt af fimmaurabrönd-
urum, sem eflaust er ekki auðvelt
að þýða á íslenzku, en Víkveiji er
þó þeirrar skoðunar að með meiri
yfirlegu hefði mátt koma þeim bet-
ur til skila. Um þverbak keyrði er
kom að þýðingu á samtali Kenneths
Branajgh, sem leikur drykkfelldan
handritshöfund, við mótleikkonu
sína. Þar sannaðist enn sú kenning
Víkveija að þýðendurnir horfi
stundum ekki á myndirnar, sem
þeir eru að þýða, því að á löngum
kafla í samtalinu kvenkenndi Bran-
agh sjálfan sig (í þýðingunni), kall-
aði sig meðal annars „vergjama
gálu“ og þar fram eftir götunum.
Þýðandinn virðist hafa farið línu-
villt í handritinu án þess að hafa
augu á myndinni. Svona vinnubrögð
eru ekki til fyrirmyndar.
xxx
Víkverja féllu vel í geð lýsingar
Heimis Karlssonar íþrótta-
fréttamanns og Guðmundar Guð-
mundssonar, fyrrum landsliðs-
manns og þjálfara Aftureldingar, á
beinum útsendingum frá baráttu
Valsmanna og FH-inga um íslands-
meistaratitilinn í handknattleik
karla. Annars vegar nýttu þeir fé-
lagar óvenju vel og skilmerkilega
möguleika miðilsins til að auðvelda
mönnum að komast að niðurstöðu
um vafaatriði sem upp komu í leikj-
unum. Hins vegar tókst Heimi og
Guðmundi prýðilega að vinna sam-
an að því koma sérþekkingu sinni
á íþróttinni á framfæri við áhorf-
endur með upplýsingum sem bættu
einhveiju við það sem sjá mátti á
skjánum og augljóst var öllum, sem
kunna leikreglurnar í aðalatriðum
og hafa óskerta sjón. Fagmennska
af þessu tagi gleður þá sem fýlgj-
ast með íþróttaviðburðum hér á
landi og eru ýmsu vanir í beinum
sjónvarpsútsendingum.