Morgunblaðið - 02.06.1993, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNÍ 1993
ÞJÖÐMÁL
STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Utflutningur raforku
Stærsta verkefni sinnar tegundar í heiminum
SJÁVARÚTVEGURINN býr við
Hugsanleg lega sæstrengja til flutnings á raforku til Evrópu og
líklegir landtökustaðir.
mmnkandi stofnstærð helztu
nytjafiska og trúlega minnsta
þorskafla á þessari öld næstu
árin. Landbúnaðurinn býr að of-
framleiðslu og iíkum á vaxandi
utanaðkomandi samkeppni á inn-
lendum búvörumarkaði. Á þess-
um tímum atvinnuleysis og
minnkandi þjóðartekna er horft
til orkunnar í vatnsföllun lands-
ins — orkufreks iðnaðar og/eða
útflutnings á raforku um sæ-
streng í leit að auknum þjóðar-
tekjum og nýjum störfum. —
Skýrsla iðnaðarráðherra til AI-
þingis um útflutning á raforku
upplýsir að kostnaður við sæ-
streng til Skotlands, virkjanir,
flutningslínur og umbreytistöðv-
ar sé 252 miHjarðar króna — en
358 milljarðar ef iandtakan er í
Hollandi eða Þýzkalandi.
íslenzkt forræði yfir
auðlindum landsins
Gluggum fyrst í fáeina fróðleiks-
mola um hugsanlegan útflutning á
raforku um sæstreng, sem unnir
eru upp úr skýrslu iðnaðarráðherra
til Alþingis:
* Sæstrengur milli íslands og
Skotlands yrði um 935 km langur
og þyrfti að liggja um hafsvæði þar
sem dýpi er allt að 1.100 m. Vega-
lengdin til Hollands og Þýzkalands
er nálægt tvöfalt lengri, eða um
1.800 km.
* Talið er að kostnaður við virkj-
anir, flutningslínur, tvo sæstrengi
til Skotlands og umbreytistöðvar
verði um 252 milljarðar króna en
358 milljarðar króna til Hollands
eða Þýzkalands. Til samanburðar
má geta þess að verg landsfram-
leiðsla hér á landi var 382 milljarð-
ar króna árið 1992.
* Líklegastur markaður fyrir
raforku um sæstreng er Belgía,
Bretland, Hoiland og Þýzkaland.
Raforka héðan myndi einkum eiga
í samkeppni við raforku frá kjarn-
orku-kola- og jarðgasorkuverum.
* Áætluð arðsemi verkefnisins
miðað við nokkur dæmi um sam-
keppnisverð í Skotlandi, Þýzkalandi
og Hollandi er á bilinu 6,8% til
10,1%. I þessum útreikningum hef-
ur ekki verið tekið tillit til skatt-
greiðslna eða gjaldtöku til nkisins.
* Stetja þarf lagalega umgjörð
um undirbúning virkjana og virkj-
unarframkvæmdir sem tengjast út-
flutningi raforku. Komi til stofnun-
ar félags til að annast rekstur virkj-
ana og/eða sæstrengs þarf að setja
um það sérstök lög. Þá mun talið
brýnt að lögfesta samræmda auð-
lindalöggjöf til að tryggja íslenzkt
forræði yfir auðlindum landsins,
sérstaklega ef til koma fjárfesting-
ar einkaaðila, erlendra og/eða inn-
lendra.
* Hvergi í heiminum hefur verið
ráðist í jafn stórt verkefni, tækni-
lega séð, á sviði raforkuútflutnings
um sæstrengi. Verkefnið er og mjög
Ijárfrekt, jafnvel á alþjóðlegan
mælikvarða. Áhættan vegna fram-
kvæmda er fyrst og fremst tækni-
legs eðlis. Rekstraráhættan er hins
vegar bæði tæknileg og efnahags-
leg.
* Trúlegt er, ef til kemur, að
stofnuð verði aðskilin fyrirtæki um
framkvæmdir og rekstur. Til þess
að tryggja að þjóðarbúið hafí eðli-
legar tekjur af útflutningi raforku
um sæstreng hefur verið bent á
leyfisgjald fyrir virkjunarrétt, auk
venjulegrar skattlagningar.
* Mannaflaþörf við virkjana- og
línuframkvæmdir vegna tveggja
sæstrengja er talin um 11.000 árs-
verk sem dreifast á áratug.
Varasjóður óbeizlaðrar orku
í orkuspá frá í fyrra segir að
eftir rúma tvo áratugi, árið 2015,
verði aðeins búið að nýta 10% þeirr-
ar raforku, sem innlendar orkulind-
ir standi undir með hagkvæmum
hætti (5,2 af 50 TWh/ári), ef ekki
kemur til nýr orkufrekur iðnaður
eða útflutningur á raforku.
Þar sem svo lítill hluti orkulinda
hefur verið nýttur og markaðsöflun
erfíð er alls ekki rétt að líta á upp-
byggingu orkufreks iðnaðar og út-
flutning raforku um sæstreng sem
kosti er útiloki hvor annan.
Orkufrekur iðnaður hefur þann
kost, umfram útflutning á orkunni,
að skapa störf til frambúðar í iand-
inu, bæði í viðkomandi orkuiðnaði
og í þjónustugreinum við hann.
Orkuiðnaður nýtist og vel sem
skattstofn fyrir ríki og sveitarfélög.
Ekki er á hinn bóginn út í hött að
líta á útflutning á raforku um sæ-
streng sem „útflutning á óunnu
hráefni“. En ef markaðsverð í Evr-
ópu rís undir framleiðslu- og flutn-
ingskostnaði, sem erfitt er að meta
í dag, er útflutningur raforku samt
sem áður athyglisverður kostur.
En að mörgu er að hyggja áður en
hægt er að taka ákvarðanir. í
skýrslu iðnaðarráðherra segir:
„Útflutningur á raforku frá ís-
landi til Bretlands eða meginlands
Evrópu er stórt verkefni, ekki ein-
ungis á íslenzkan mælikvarða held-
ur einnig á alþjóðlegan. Reynsla
af hliðstæðum verkefnum er tak-
mörkuð og vegalengd og sjávardýpi
eru meiri en fordæmi eru fyrir.
Áður en unnt er að taka endanlega
ákvörðun um raforkuútflutning
þarf að fara fram umfangsmikið
og kostnaðarsamt undirbúnings-
starf. Þess er ekki að vænta að
útflutningur geti hafízt fyrr en í
fyrsta lagi um miðjan fyrsta áratug
næstu aldar. Allt veldur þetta því
að vanda þarf allan undirbúning
sérstaklega vel.“
I skýrslu ráðherrans segir og:
„Móta þarf stefnu um þátttöku
erlendra aðila og hveijir eigi að
verða eigendur virkjana og sæ-
strengs. Bæði þýzk og hollensk
raforkufyrirtæki hafa sýnt áhuga á
að taka þátt í slíku verkefni reynist
tæknilegur og fjárhagslegur grund-
völlur fyrir því. Hollensku fyrirtæk-
in hafa þegar hafið forathugun á
útflutningi raforku frá íslandi um
sæstreng til Hollands í samvinnu
við Reykjavíkurborg. Margt bendir
til þess að heppilegt væri fyrir ís-
lenzka hagsmuni að sæstrengsfyr-
irtækið — eignarhaldsfélagið —
hefði heimilisfang utan íslands.
Með öllu er ljóst að íslendingar
hafa ekki bolmagn til að ráðast í
slíkt verkefni án erlends hlutafjár.
Ekki sízt af þessum sökum þarf að
ákveða gjald fyrir virkjunarleyfi
þannig að útflutningur raforku
verði fýsilegur kostur fyrir íslenzkt
þjóðarbú. Gjaldið hlýtur m.a að ráð-
ast af markaðsaðstæðum á raforku-
markaði erlendis, flutningskostnaði
orkunnar og tækifærum til nýtingar
hennar innanlands."
_____________Brids_________________
Umsjón Arnór Ragnarsson
Sumarbrids
Miðvikudaginn mættu 26 pör. Spil-
aðar voru 10 umferðir, 3 spil á milli
para, með Mitchell-fyrirkomulagi.
Meðalskor var 270. Efstu pör voru:
NS
Kristín Þórarinsdóttir - Jacqui McGreal 348
ÞórðurSigfússon-KjartanJóhannsson 339
Guðjón Jónsson - Óli Kristinsson 330
Jón Þór Daníelsson - Jón V. Jónmundsson 301
AV
Hjálmar S. Pálsson - Páll Þór Bergsson 335
ValdimarElíasson-SævarJónsson 314
Marfa Haraldsdóttir - Sævin Bjamason 311
Bjöm Theodórsson - Gísli Hafliðason 311
Fimmtudaginn 27. maí mættu 29
pör og voru spilaðar 15 umferðir, 2
spil á milli para, með Mitchell-fyrir-
komulagi. Meðalskor var 420. Efstu
pör voru:
NS
Guðlaugur Sveinsson - Magnús Halldórsson527
Albert Þorsteinsson - Jörandur Þórðarson 496
SævarHelgason-ÓskarGuðjónsson 494
Elín Jónsdóttir - Lilja Guðnadóttir 477
AV
Hap|>drættis-
vmmngar
Þessi númer hlutu vinninga í happdrætti sýningarinnar
VOR '93 í Hafnarfirði, dagana 19.-23. maí sl.:
Aðgöngumiðahappdrætti.
Vinningar, Kaupmannahafnarferðir fyrir tvo með Flugleiðum:
IÐNSKÓLINN í
HAFNARFIRÐI
REYKJAVÍKURVEGI 74 OG FLATAHRAUNI
SÍMAR 51490 OG 53190
Innritun á haustdnn 1993
Innritað er á allar námsbrautir í skrifstofu
skólans virka daga frá kl. 9.00 til 15.00.
Síðasti innritunardagur er 4. júní.
Miðvikudagurinn 19. maí
Fimmtudagurinn 20. maí
Föstudagurinn 21. maí
Laugardagurinn 22. maí
Sunnudagurinn 23. maí
NR. 246
2024 (barnamiði)
1806
4769 (barnamiði)
5711
NBA happdrætti. Dregið úr barnamiðum. Ósóttir vinningar:
NBA taska NR. 4678
NBA bolir 3992 og 3901
Körfuboltamyndir 2415 og 2454
Vinningshafar vinsamlegast hringi í síma 65 44 11
Með kveðju frá Hafnarfirði
HAFNARFIRÐI
Iðnnám og verknám
- Iðnnámsbrautir fyrir samningsbundna
iðnnema.
- Verknámsdeildir í háriðnum, málmiðnum,
rafiðnum og tréiðnum.
Fornám
- Námið er ætlað unglingum er þurfa á upprifjun
að halda. Nemendur fá fjölbreytta starfskynn-
ingu og geta um áramót hafið reglulegt nám.
Hönnun og tækniteiknun
- Hönnunarnám, er byggir á verkstæðinu sem
grunni. Kennd er teikning og meðferð tækja
og efnis á sviðum trés, málma, plasts og
steinaslípunar.
- Tækniteiknun.
Meistaraskóli
- Fyrir byggingariðnir og aðrar iðngreinar.
Hrafnhildur Skúlad. - Jörundur Þórðarson 516
Vilhjálmur Sigurðsson - Þráinn Sigurðsson 515
Sigrún Pétursdóttir - Alda Hansen 471
Bjöm Amarson - Erlendur Jónsson 454
Sumarbrids er spilaður alla daga
nema laugardaga og byijar alltaf kl.
19.00. Miðvikudaginn 2. júní verður
spilaður eins kvölds einmenningur.
Spilað verður sámkvæmt áætlun yfir
hvítasunnuna.
Félag eldri borgara
23. maí 14 pör.
Samúel Samúelsson - Ásta Erlingsdóttir 200
Ólafia Jónsdóttir - Jón Hermannsson 183
Eysteinn Einarsson - Bergsveinn Breiðfj. 171
Meðalskor 156.
23. maí 6 pör,-
Ásta Erlingsdóttir - Helga Helgadóttir 49
Samúel Samúelsson - Eysteinn Einarsson 48
ÞórarinnÁmason-BergurÞorvaldsson 45
Meðalskor 40.
Epson-alheimstvímenningur-
inn spilaður 4. júní
Áttundi Epson-alheimstvímenning-
urinn verður spilaður föstudagskvöldið
4. júní nk. Spilað verður í Sigtúni 9,
húsi Bridssambands íslands. Allir eru
velkomnir meðan húsrúm leyfir og
skráning er á staðnum. Spilamennska
hefst kl. 19. Keppnisgjald er 1.500
kr. á par og að iokinni keppni fær
hvert par bækling með spilunum og
umsögnum um þau eftir frönsku
Ólympíumeistarana og Omar Sharif.
Síðasta ár spiluðu rúmlega 102.000
manns víðs vegar um heim. Epson-tví-
menningin og Heimssambandið vonast
eftir enn fleiri þátttakendum á þessu
ári.

ÓPFERÐU
HÖFUM GÆÐA HÓPBIFREIÐAB
FRA 12 TIL 65 FARÞF.GA
■P-' . «
LEITIÐ UPPLYSINGA
-
HOPFERÐAMIÐSTOÐIN

Bíldshöfða 2a,
sími 685055, Fax 674969