Morgunblaðið - 09.06.1993, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. JÚNÍ 1993
13
Lok kirkjulistahátíðar
Nú er kirkjulistahátíð 1993 lokið
og þar átti Páll ísólfsson tónskáld
og orgelsnillingur síðasta orðið en
Hörður Áskelsson lék orgelverk
meistarans á nýja orgelið í Hall-
grímskirkju á lokatónleikunum sl.
sunnudag. Kirkjulistahátíðin var að
þessu mjög bundin við nýja orgelið,
því fimm orgelleikarar héldu einleiks-
tónleika, auk þess sem frumflutt
voru þrjú verðlaunaverk fyrir orgel.
Auk lokatónleikanna, þar sem
flutt voru öll stærri orgelverk Páls
ísólfssonar, flutti Almut Rössler
lengsta orgelverk tónbókmenntanna,
sem höfundurinn, Olivier Messiaen,
nefnir „Bókin um heilagt sakra-
menti“. Daniel Roth er mikill orgel-
snillingur og flutti hann verk eftir
César Franck og Charles M. Widor.
Hans-Dieter Möller lék spánska org-
eltónlist og Hans Fagius tvö verð-
launaverkanna eftir Kjell Mörk
Karlsen og Anders Nilsson, auk þess
nokkur verk eftir J.S. Bach. Þetta
var því stórkostleg orgelveisla og
Páll Isólfsson því í góðum félagsskap.
Mikið var flutt af góðri kórtónlist
og bar þar hæst flutning Mótettu-
kórs Hallgrímskirkju á fjórum mót-
ettum og Requiem eftir Maurice
Duruflé. Aðrir kórar sem komu fram
á þessari hátíð voru Safnaðarkór
Seltjarnameskirkju, Kór Langholts-
kirkju, kór Akureyrarkirkju, Dóm-
kórinn, bamakórar prófastsdæ-
manna og gestir frá Bærum í Nor-
egi. Af upptalningunni er ljóst, að
hér er um að ræða meiriháttar tón-
listarviðburð, sem mun er tímar líða
hafa mikil og góð áhrif á safnaðar-
starfið, verði þessu framhaldið með
sama stórhug og hingað til.
Eitt af því sem skapar orgeltónlist
nokkra sérstöðu, er hversu fjölbreyti-
lega er hægt að móta tónverkin og
satt best að segja er raddskipan org-
elsins í Hallgrímskirkju slík, að öll
verkin eftir Pál, svo og tokkatan
eftir Jón Nordal, hljómuðu undirrit-
uðum, sem ný væra. Tónléikamir
hófust á Ostinato og fúghettu og þar
næst lék Hörður sálmforleik við
sálminn „Hin mæta morgunstundin“.
Það var svo í Chaconne yfir upphafs-
stef Þorlákstíða, sem möguleikar
orgelsins birtust í dýrðlegri hljóm-
skipan. Eftir þetta stórbrotna orgel-
verk lék Hörður sálmforleikinn „Hver
sem ljúfan Guð lætur ráða“.
Tokkatan eftir Jón Nordal, sem
hann samdi í minningu Páls, hljóm-
aði sem ný væri. Maríuversið var
þama sem undurþýtt millispil, en
tónleikunum lauk með Introduktion
og passacaglia, sem er stærsta orgel-
verk Páls.
Hörður lék öll verkin af glæsibrag,
litlu iögin af næmi og tilfinningu
fyrir því fínlega og þar sem tónvefn-
aður er krefjandi um tækni og hljóm-
styrk, lék hann sér með þramandi
kraft þessa mikilfenglega orgels.
Leikmáti Harðar er skýr og hann
hefur í raun beðið eftir þessu orgeli
til að sýna list sína samofna því
glæsilega tónalitrófi, sem Klais org-
elið býr yfir.
Það sem skilur að lítið og stórt
er vart merkjanlegt. í umkomuleysi
sínu yrkir Hallgrímur Pétursson
Passíusálmana, smá hver og orð
hans verða eign allrar þjóðarinnar.
Ekkert verður of stórt í hugum
manna, þegar minnast skal þessa
sérkennilega þjóns, er ávaxtaði sitt
pund af trúmennsku og því yrkir
kirkjan í stórt hús og stórt orgel og
þar með hefur hið stóra verið samein-
að og ávaxtað af hinu litla. Á Kirkju-
listahátíðinni 1993 sungu litlu börnin
í Bamakór Hallgrímskirkju, sálm
Hallgríms „Vertu Guð faðir, faðir
minn“ og þar var sáð til fegurðar,
sem er grandvöllur alls hins góða
með manninum.
Ljóðasýning
List og hönnun
Bragj Ásgeirsson
Að Kjarvalsstöðum getur að líta
sýnishorn af ljóðum hins komunga
og athyglisverða skálds með sér-
stæða nafnið Sindri Freysson og
fer gjömingurinn fram í vestari
gangi.
Það verður að teljast næsta eðli-
legt að skilgreina þessa ljóðasýn-
ingu sem „gjöming", því að hún
er allóvenjuleg og mun vafalaust
hreyfa við ýmsum, jafnvel
hneyksla einhverja „sanna“ ljóða-
vini.
En mál hafa nú skipast svo, að
eftir frekar íhaldssamar og eintóna
uppsetningar ljóða á staðnum eru
menn famir að auka við sjónrænar
umbúðir þeirra, sem er að mínu
mati rétt stefna, þótt alls ekki
skuli hitt útilokað.
Þetta er önnur sýningin í röð
þar sem allt fyrra skipulag ljóða-
sýninga er stokkað upp, og þó að
sjálfsögðu megi deila um árangur-
inn gerir þetta ljóðin forvitnilegri
og setur þau um leið í myndrænna
samhengi, sem að sjálfsögðu er
við hæfi á staðnum.
Hér eru möguleikamir ótæm-
andi, eins og ég hef ítrekað visað
til, og ég er enginn áróðursmaður
fyrir einstefnur heldur öllu frekar
fjölbreytni. Að auki er andlaus til-
raunastarfsemi mér ekki að skapi,
því að allar nýjungar þurfa að
spretta fram af innri þörf og vera
afkvæmi svipmikilla átaka við við-
fangsefnið.
Hönnuðir sýningarinnar, sem
eru höfundurinn og Þorri Hrings-
son, hafa valið að nota einfalt
austurlenskt dúkkuform sem form-
ræna meginuppistöðu hennar. Það
byggist eins og kunnugt er á því,
að inni i dúkkunni er minni dúkka
og inni í þeirri enn minni dúkka
o.s.frv. Þetta gefur auðvitað mögu-
leika til margra duldra merkinga
og vísana, en formið hafa þeir
málað hvítt en Ijóðstafimir eru
svartir. En með einni undantekn-
ingu þó, og þá er dúkkuformið
svart með gægjugati að ofan en á
botninum renna ýmsar ljóðahend-
ingar eftir skjá. Framleg hugmynd
og næsta óvenjuleg hér á landi og
getur gefið tilefni til margra
vangaveltna um tilganginn. En það
sém máli skiptir er að þetta hreyf-
ir við skoðandanum, ögrar jafnvel,
og það mun einmitt vera tilgangur-
inn.
Reynt er að tengja bil huglægs
ljóðs og áþreifanlegs forms, draga
fram einhvem skyldleika og
áherslur. Og hví ekki að þrykkja
snjallar íslenskar ljóðahendingar á
boli, eins og gert er á sýningunni,
í stað þess að vera að apa eftir
útjöskuðum útlendum fimmaurab-
rönduram, sem gerir viðkomandi
að gangandi auglýsingu fyrir ein-
hvern anga afþreyingariðnaðarins?
Áður fyrr hafði margur atvinnu
af því að valsa um götur stórborga
með auglýsingaspjöld í bak og fyr-
ir á böndum yfir axlirnar, en nú
hafa menn tekið hinn almenna
borgara í þjónustu sína til að aug-
lýsa vörumar eða einhveija nýja
siðfræði með öllu útgjaldalaust.
Menn sprengja jafnvel upp verð á
buxum með ákveðnum vöramerkj-
um ofariega á óæðri endanum svo
segja má að kaupandinn borgi
stórfé fyrir að auglýsa vöruna og
er staðsetningin því við hæfi.
Dregið saman í hnotskurn þarf
ljóðið að síast inn í viðkomandi á
einhvem hátt, helst eðlilega og
áreynslulaust, vera alltaf í næsta
nágrenni og renna saman við
mannlífsvettvanginn.
Það er vafalítið lqaminn í boð-
skap ljóðasýningar Sindra Freys-
sonar.
þann 15.6.,
22.6.,
29.6., ' |
og5.7.
Lent í Orlando kl. 16.15.
Beint flug til Orlando á besta tíma:
klukkan 12.30 .... vgjj %
Flugoggistmg
í 14 daga
á The Gateway Inn
í Oitando!
59.985 kr.
m.v. 4 í herbergi. (2 fullorðna og 2 börn, 2ja-l 1 ára).
(Verð frá 56.980 kr. m. sköttum m.v. 2 fullorðna).
Fyrirtaks gisting: m.a. 2 sundlaugar (bamalaug)
og veitingastaður. Örstutt í Walt Disney World.
Ódýrasta sumarleyflð
vestan hafs: bandarísk
gæði í aðbúnaði og þjónustu.
Beint flug til Orlando alla mánudaga og þriðjudaga frá 8.6. til 31.8.
Frábœrir gististaðir í Orlando ogSt. Petersburg Beach
og um allan Floridaskaga, Gististaðir þar sem þúfœrð
meirafyrir peningana: stór, hrein og björt herbergi
og íbúðirmeð loftkœlingu og öllum bandarískum
nútímaþœgindum.
FLUGLEIDIR
Traustur tslenskur ferðafélagi
E
m
O
Fyrir 8.000 kr.
viðbótargjald:
Þœgindi og
miinaðarlíf
á Saga Business Class
aðra leiðina
(16.000 kr. báðar leiðir).
tŒ CD QATLAS/«
Enginn bókunarfyrirvari -
en það borgar sig að ganga strax frá pöntun.
Hafðu samband við söluskrifstofur okkar,
umboðsmenn um allt land, ferðaskrif-
stofurnar eða t síma 690300 *
(svarað alla 7 daga vikunnar frá kl. 8 -18.)
1-