Morgunblaðið - 23.06.1993, Blaðsíða 16
16
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. JÚNÍ 1993
Færri sækja um lán
vegna náms erlendis
TÖLUR frá Lánasjóði íslenskra námsmanna, LÍN, um
fjölda lánþega erlendis gefa vísbendingu um 'að náms-
mönnum erlendis hafi fækkað. Gísli Fannberg deildar-
stjóri lánadeildar LIN segir að á þessu stigi sé allur
samanburður erfiður og fjöldi námsmanna eigi eftir að
skila inn námsárangri. Tölur um fjölda umsækjenda séu
ekki heldur sambærilegar.
Samkvæmt gögnum sem
Morgunblaðið óskaði eftir frá
Lánasjóði íslenskra námsmanna,
LÍN, var 1.791 lánþegi í námi
erlendis á námsárinu 1992-93,
miðað við dagsetninguna 11. júní
sl., en þess má geta að á námsár-
inu 1991-92 voru þeir 2.462.
Gísli Fannberg deildarstjóri
lánadeildar LÍN vildi að það
kæmi fram fram að endanlegar
tölur um fjölda lánþega lægju
ekki fyrir. Árið 1991-92 gátu
námsmenn fengið lán áður en
námsárangri var skilað. En regl-
ur kvæðu nú á um að nemendur
yrðu að skila námsárangri áður
en lán væri veitt, svonefndar
„eftirágreiðslur". Fjöldi náms-
manna ætti ennþá eftir að skila
námsárangri eða öðrum gögnum
og fá afgreiðslu.
Gísli Fannberg sagði að tölur
bentu til að nokkur fækkun hefði
orðið sem í sjálfu sér kæmi ekki
á óvart. Hann benti á að síðasta
haust hefði Lánasjóðurinn gert
ráð fyrir einhverri fækkun. Það
hefði komið fram að lánþegum
hefði fjölgað mjög á árabilinu
1988-1991 og ekki óeðlilegt að
ætla að sú fjölgun skilaði sér út
aftur. Hann benti og á að ekki
væri lengur lánað fyrir skóla-
gjöldum í grunnháskólanámi
(undergraduate).
Þess má geta að samkvæmt
upplýsingum Lánasjóðsins höfðu
693 nemendur fengið lán vegna
náms í Bandaríkjunum 1992-93
en á árinu 1991-92 voru þeir
911. 143 höfðu fengið lán fyrir
síðasta námsár vegna náms í
Englandi en árið 1991-92 voru
þeir 189. Vegna náms í Hollandi
höfðu 33 fengið lán en árið þar
áður var fjöldinn 40. 96 höfðu
fengið lán vegna náms í Svíþjóð
síðasta vetur en þar áður voru
lánþegar 153.
Gísli sagði ekki raunhæft að
meta áhrif hertra lánareglna.
Hann benti á að endanlegar tölur
fyrir ísland myndu ekki liggja
fyrir fyrr en í haust eftir upptöku-
próf og endanlegar tölur erlendis
frá myndu ekki heldur liggja fyr-
ir, fyrr en á svipuðum tíma.
Umsóknir
Samkvæmt talnagögnum LÍN
er fjöldi lánsumsókna vegna
Námsmenn í útlöndum
2-3* o> £0 o>
Austurríki Sviss 17 16 11 8
Finnland 15 13
Ástralía 8 5
Belgia Spánn 5 5 6 5
Japan S^Afríka 3 1
3 0
Wales 3 0
Grlkkland 1 1
Kína 1 0
Kýpur 1 1
!»and Tékkóslóvakia 1 1 1 0 0 0
Unðverjaland N-lriand 1 0 2 1
írtand 0 1
OBIIliD
náms erlendis á síðasta námsári
2.310 en fyrir námsárið 1991-92
var hann 2.548. Þess má geta
að vegna náms í Bandaríkjunum
1992-93 sóttu 825 um lán en
1991-92 voru umsækjendur 946.
Umsækjendur vegna náms í Eng-
landi voru 164 en voru 190 árinu
fyrr. Umsækjendur vegna náms
í Hollandi voru á síðasta námsári
43 en árið 1991-92 voru þeir 41.
Umsækjendur vegna náms í Sví-
þjóð 1992-93 voru 140 en náms-
árið 1991-92 voru þeir 159.
Gísli Fanndal taldi ekki raun-
hæft að bera saman fjölda um-
sækjenda milli þessara tveggja
námsára sökum þess að reglum
um svokallaðar „sjálfvirkar um-
sóknir" hefði verið breytt. Skóla-
árið 1991-92 var gengið útfrá
því að allir sem fengið hefðu lán
1990-91 og ekki höfðu sannan-
lega lokið námi óskuðu sjálfkrafa
eftir láni fyrir næsta skólaár,
þ.e. 1991-92.
Kvennalið íslands í 5. sæti Evrópumótsins í brids
Karlamir í þriðja sæti
þegar 8 leikir voru eftir
Menton, Frakklandi. Frá Guðmundi Sv. Hermannssyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
ÍSLENSKA karlaliðið er í 3. sæti á Evrópumótinu í brids
þegar 8 umferðum af 31 er ólokið á mótinu. Islenska
kvennaliðið hefur gefið aðeins eftir og er í 5. sæti þegar
6 umferðum er ólokið af 21 í kvennamótinu. Lítið virðist
geta komið í veg fyrir sigur Pólverja í opna flokknum en
baráttan um Evrópumeistaratitilinn í kvennaflokki er enn
hörð.
Karlaliðið vann Austurríki í 21.
umferð á mánudagskvöld og í 22.
umferð í gærdag tapaði það naum-
lega fyrir Hollandi, 14—16. í 23.
umferð í gærkvöldi unnu íslending-
Ingólfstorg
16,8 millj.
í frágang og
snjóbræðslu
BORGARRÁÐ samþykkti í gær
að taka tilboði lægstbjóðenda,
Björns og Guðna sf., í yfirborðs-
frágang og snjóbræðslu á Ingólfs-
torgi. Tilboðið hljóðar upp á 16,8
milljónir króna.
Fimm tilboð bárust í lokuðu út-
boði vegna frágangs yfirborðs og
snjóbræðslu á Ingólfstorgi og var
tilboð Bjöms og Guðna sf. 88,4% af
kostnaðaráætlun. Næst lægsta til-
boðið var frá íslensku umhverfisþjón-
ustunni, 18,7 milljónir, en hæsta til-
boðið var frá Garðavali hf., 26,8
milljónir, sem er 40,8% yfir kostnað-
aráætlun.
----»-»■■»..
Leita vitna
að banaslysi
Slysarannsóknadeild lögregiunnar
í Reykjavík óskar eftir að ná tali af
þeim sem kunna að hafa orðið vitni
að aðdraganda árekstrarins sem varð
á mótum Lönguhlíðar og Miklubraut-
ar um hádegisbil á mánudag en þar
hlaut maður á sjötugsaldri áverka
sem drógu hann til dauða. Ekki er
að svo stöddu unnt að greina frá
nafni hins látna, þar sem ekki hafði
í gærkvöldi náðst tal af öllum nán-
ustu aðstandendum hans.
amir síðan Lettland 25-4. í síðari
hálfleiknum gáfu íslendingamir
ekki eitt einasta keppnisstig út en
skoruðu 46 sjálfir.
Pólveijar eru nú langefstir með
455 stig, Danir koma næstir með
432 stig, íslendingar hafa 426 stig,
Norðmenn 413 stig, Frakkar 410,
Hollendingar 409, Bretar 399 og
Svíar 395. Það eru miklar svipting-
ar í toppbaráttunni. Sem dæmi má
nefna að Hollendingar unnu Pól-
veija 25-5 á mánudag en töpuðu
í gær 4-25 fyrir Frökkum.
Nú eru eftir 8 umferðir í opna
flokknum. íslendingar eiga eftir að
spila við Frakka, Pólveija, Tékka,
Belga, Norðmenn og Dani og eiga
síðan tvær yfirsetur sem gefa 18
vinningsstig hvor. Það er því ljóst
að þeir mega ekki við neinum áföll-
um í þessum leikjum, eigi þeir að
halda sér í verðlaunasæti, en fjögur
efstu sætin gefa rétt til að keppa
á Heimsmeistaramótinu í Chile í
ágúst.
Þreyta
Kvennaliðinu gekk ekki vel í gær
og það var augljóst að erfiðir leikir
mánudagsins sátu í spilurunum.
Þær töpuðu naumlega, 13-17 fyrir
Hollendingum á mánudagskvöldið,
en hollenska kvennaliðið hefur lengi
verið í hópi þeirra bestu í heimi. í
gærmorgun spilaði ísland við
Þýskaland sem hefur verið talið í
hópi þeirra sigurstranglegustu hér.
Leikurinn var á sýningartöflunni
og er skemmst frá því að segja að
Þjóðveijar unnu örugglega, 23-7.
í síðari leiknum spilaði Island við
Portúgal og vann 16-14 eftir að
hafa verið 20 stigum undir í hálf-
ieik. ítalir leiða kvennaflokkinn með
287 stig, Svíar eru í 2. sæti með
280 stig, Finnar hafa 273 stig, Þjóð-
verjar 270 stig, íslendingar 260
stig, Frakkar 258 stig og Bretar
251 stig. í dag spila íslensku kon-
umar við Búlgari og Finna.
Þvingaður vinningur
Sævar Þorbjömssori vann 3
grönd á skemmtilegan hátt í þessu
spili gegn Austurríki í 21. umferð.
Norður
♦ GIO
V2
♦ G964
♦ ÁDG1097
Austur
♦ 76
♦ G105
♦ KD73
♦ K653
Suður
♦ Á983
♦ ÁK743
♦ Á8
♦ 84
Vestur Norður Austur Suður
Sævar spilaði 3 grönd í suður
og fékk út lítinn spaða sem blindur
átti á gosann. Sævar spilaði laufa-
sjöunni á áttuna í 2. slag og síðan
hjartaþristinum á tvistinn í borði.
Austur drap með 10 og spilaði
spaða á drottningu vesturs sem
skilaði hjarta á gosa og ás en blind-
ur henti Iaufi.
Nú tók Sævar hjartakóng og
spilaði meira hjarta á drottningu
vesturs og henti laufi og tígli í blind-
um. Vestur spilaði tígli á drottningu
og ás og Sævar tók nú hjartafríslag-
inn.
Norður
♦ -
V-
♦ G9
♦ ÁD
Vestur
♦ K5
¥-
♦ 105
♦ -
Suður
♦ Á9
♦ -
♦ 8
♦ 4
Vestur Norður Austur Suður
Nú tók Sævar spaðaásinn og
henti tígli í blindum og austur mátti
ekkert spil missa. Henti hann tígli
var honum næst spilað inn á tígul-
kóng og henti hann laufí gat Sævar
spilað laufi á ásinn og tekið drottn-
inguna til að fá 9 slagi.
Vestur
♦ KD542
¥D986
♦ 1052
♦ 2
Austur
♦ -
*-
♦ K7
♦ K6
Morgunblaðið/Sverrir
Rannsaka tíðni sjálfsvíga
SJÁLFSVÍG hafa aukist mikið meðal ungra karlmanna og miðaldra
kvenmanna, skv. niðurstöðum rannsókna, sem Þóroddur Bjarnason
félagsfræðingur og Þórólfur Þórlindsson prófessor við Háskóla íslands
hafa framkvæmt. Þeir kynntu niðurstöðu sína á alþjóðlegri ráðstefnu
um heilsuvernd á norðurslóðum, sem haldin er á Hótel Sögu.
Alþjóðlegt þing um heilsufar á norðurslóð
Um 50 sjálfsvíg
á Islandi í fyrra
FJÖLDI sjálfsvíga hefur tvöfaldast hjá karlmönnum 15 til
24 ára og kvenmönnum 55 til 64 ára. Helstu ástæður sjálfs-
víga eru taldir þunglyndis- og kvíðasjúkdómar. Bæjarstjórnir
í tveimur bæjarfélögum á Austurlandi óskuðu eftir sálfræðiað-
stoð eftir að nokkrir unglingar i bæjunum höfðu framið sjálfs-
víg. Jón G. Stefánsson sálfræðingur áætlar að á síðasta ári
hafi allt að 50 íslendingar framið sjálfsvíg.
A alþjóðlegu þingi um heilsufar á
norðurslóð, sem nú stendur yfír á
Hótel Sögu, var m.a. fjallað um
sjálfsvíg. Jón G. Stefánsson sálfræð-
ingur hefur kannað þróun á tíðni
þeirra á íslandi undanfarin ár og
sagði í samtali við Morgunblaðið að
þótt gögnin væru óáreiðanleg væri
sjáanleg aukning á sjálfsvígum hjá
karlmönnum en lítil sem engin hjá
kvenmönnum miðað við fólksfjölda.
Hann áætlaði að á síðasta ári hefðu
allt að 50 íslendingar framið sjálfs-
víg. Jón telur að helstu skýringanna
á sjálfsvígum sé að leita í þunglynd-
is- og kvíðasjúkdómum.
Aukning hjá ungum mönnum
og miðaldra konum
Þórólfur Þórlindsson prófessor við
Háskóla íslands og Þóroddur Bjama-
son félagsfræðingur hafa einnig gert
rannsóknir á sjálfsvígum hérlendis.
Þórólfur benti strax á í samtali við
Morgunblaðið að gögnin væru óá-
reiðanleg sökum fólksfæðar. Þórólf-
ur og Þóroddur hafa skoðað sjálfs-
vígstíðni eftir mismunandi aldurs-
hópum og kyni og hafa komist að
því að á meðan tíðnin hefur smá-
minnkað hjá flestum aldurshópum
hefur hún aukist mikið, u.þ.b. tvö-
faldast, hjá 15 til 24 ára karlmönnum
og 55 til 64 ára kvenmönnum.
Miklar sveiflur
Karlmenn fremja oftar sjálfsvíg
en kvenmenn og kemur það skýrt
fram í niðurstöðum Jóns, Þórólfs og
Þórodds. Þóroddur sagði að u.þ.b.
þrisvar sinnum fleiri karlmenn
fremdu sjálfsvíg en konur. Jón sagði
að þetta væri í samræmi við niður-
stöður í öðrum löndum.
Tölur frá árinu 1951 til 1990 sýna
að miklar sveiflur eru í þessum mál-
um. Þórólfur og Þóroddur skýra þær
að hluta til með fólksfæð og að hluta
til með því að eitt sjálfsvíg hafi mik-
il áhrif á aðra og smiti því út frá
sér. Almenna aukningu á sjálfsmorð-
um vilja þeir skýra með mikilli fólks-
fjölgun frá 1950, en Jón segist hafa
tekið hana inn í áður en hann dró
ályktun um aukningu sjálfsvíga.