Morgunblaðið - 25.06.1993, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. JÚNÍ 1993
ftta&giitiMiiMfr
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1200 kr. á mánuði innan-
lands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Niðurskurður afla-
heimilda
Frá því að tillögur Hafrann-
sóknastofnunar um afla-
heimildir á næsta fiskveiðiári
voru kynntar fyrir nokkrum vik-
um, hefur legið ljóst fyrir, að
verulejjir niðurskurður yrði á
afla. A sl. sumri og hausti urðu
töluverðar deilur innan ríkis-
stjórnar og utan um niðurskurð
á yfirstandandi fiskveiðiári en
viðbrögð almennings við tillög-
um fiskifræðinga nú sýna, að
almennur skilningur er í landinu
á nauðsyn þess að grípa til rót-
tækra aðgerða til þess að veija
og byggja upp þorskstofninn.
Það fer hins vegar ekki á
milli mála, að svo mikill niður-
skurður, sem nú er rætt um
hefur mjög alvarleg áhrif á
rekstrarstöðu sjávarútvegsins.
Þess vegna er eðlilegt að ríkis-
stjómin ræði um leiðir til þess
að gera þennan niðurskurð
bærilegri fyrir sjávarútveginn.
Því miður hafa umræður um
málefni sjávarútvegsins verið í
mikilli sjálfheldu um nokkurra
ára skeið. Annars vegar eru
hagsmunasamtök sjávarútvegs-
ins, sem sí og æ leggja fram
meðaltalstölur um afkomu at-
vinnugreinarinnar og gera síðan
beint eða óbeint kröfu um geng-
islækkun á grundvelli slíkra
meðaltala. Af einhverjum
ástæðum hafa hagsmunasam-
tök í sjávarútvegi ekki verið til
viðræðu um aðrar aðgerðir til
þess að bæta rekstrarstöðu
sjávarútvegsins.
Á hinn bóginn eru svo sjónar-
mið þeirra, sem halda því fram,
að hvorki sé hægt að ræða um
rekstrarstöðu sjávarútvegsins á
grundvelli meðaltalsafkomu
fyrirtækja í greininni né sé
nokkurt vit í því að grípa sí og
æ til gengislækkunar til þess
að halda þessum atvinnuvegi
gangandi. Löngu sé tímabært
að framkvæma róttækan upp-
skurð á fyrirtækjum í sjávarút-
vegi. Gengislækkun sé ekkert
annað en uppgjöf og leið til
þess að komast hjá því að taka
á hinum raunverulega vanda.
Nú er að vísu almennt viður-
kennt að nauðsynlegt sé að
fækka skipum í rekstri og
frystihúsum og öðrum físk-
vinnslustöðvum sömuleiðis.
Hins vegar hefur engin sam-
staða náðst um leiðir til þess
að ná því marki. Vonir vöknuðu
í nóvembermánuði sl. um að
þróunarsjóður sjávarútvegsins
gæti orðið tæki til þess að ná
fram róttækri endurskipulagn-
ingu í sjávarútvegi en þótt sam-
komulag hafi orðið um hann í
grundvallaratriðum innan ríkis-
stjórnarinnar hefur samkomu-
lag ekki tekizt um útfærslu
þeirrar stefnumörkunar.
Nú stendur ríkisstjórnin enn
einu sinni frammi fyrir þessum
vanda. Niðurskurður aflaheim-
ilda á næsta ári gefur henni
tækifæri til að grípa til rót-
tækra hliðarráðstafana til þess
að gera sjávarútveginum kleift
að standast þennan niðurskurð.
Það er einmitt við aðstæður,
sem þessar, sem auðveldara er
að skapa skilning á nauðsyn
róttækra ráðstafana en ella.
Þess vegna má ríkisstjórnin ekki
glutra niður þessu tækifæri. í
stað þess að fara hefðbundnar
leiðir með gengisbreytingum og
öðrum gamalkunnum aðgerð-
um, á hún að stíga djarft skref
fram á við og gera þær ráðstaf-
anir sem duga til þess að fækka
verulega fiskiskipum, sem nú
er.u í rekstri og jafnframt fisk-
vinnslustöðvum.
Það hlýtur öllum að vera ljóst,
bæði útgerðarmönnum, sjó-
mönnum og öllum almenningi
að það er ekkert vit í að halda
úti öllum þessum flota til þess
að sækja 160-170 þúsund tonn
af þorski. Og það er heldur ekk-
ert vit í því að halda gangandi
frystihúsum um land allt til
þess að vinna margfalt minni
afla en þau voru byggð til þess
að vinna. Þjóðfélagið rís ekki
lengur undir svona vitleysu.
Gengisbreytingar hafa alltof
oft verið aðferð til þess að kom-
ast hjá því að horfast í augu
við þennan vanda. Núverandi
ríkisstjóm hefur talið það sér
til framdráttar að hún vilji
ganga hreint til verks og
hreinsa út alls kyns óráðsíu, sem
viðgengist hefur í þessu þjóðfé-
iagi. Ekki eru margar vikur liðn-
ar frá því, að forsætisráðherra
tilkynnti á Alþingi, að gengis-
lækkun væri ekki á dagskrá.
Af þessum sökum hljóta
menn að vænta þess, að funda-
höld ráðherra og sérfræðinga
þeirra næstu daga verði til þess,
að nú verði í fyrsta sinn brotið
blað í málefnum sjávarútvegsins
og þjóðarinnar allrar og ráðstaf-
anir gerðar til þess að skapa
sjávarútveginum rekstrar-
grundvöll, sem ekki einkennast
af uppgjöf heldur djarfri tilraun
til þess að koma íslenzkum sjáv-
arútvegi á nýjan grundvöll til
frambúðar. Eða dettur einhverj-
um í hug, að hefðbundin gengis-
lækkun og i!!a séð fiskveiði-
stjórnun séu þær nýjungar, sem
sjávarútvegurinn og þjóðfélagið
þurfa á að halda?! Það, sem sjáv-
arútvegurinn þarf á að halda
eru hugmyndarík athafnaskáld,
sem ryðja nýjar brautir og
breyta takmarkaðri auðlind í
ótakmörkuð gæði.
Opnunarathöfn
MARKUS Orn Antonsson borgarstjóri opnaði nýjan og endurgerðan hafnarbakka, Miðbakka, en hann
er sérstaklega hannaður með tilliti til komu stórra skipa, svo sem skemmtiferðaskipa.
Nýr og endurgerður Miðbakki opnaður við hátíðlega athöfn
Stórbætt hafnaraðstaða
í hjarta borgarinnar
Morgunblaðið/Kristinn
Þakkarkoss
SUNNA Jóhannsdóttir fær koss að launum eftir að hafa afhent
skipstjóranum Júrí Jelínov blómvönd.
Kazakhstan
MS. Kazakhstan við festar í Reykjavíkurhöfn í gær.
NÝR OG endurgerður Miðbakki
gömlu hafnarinnar var opnaður
við hátíðlega athöfn í gær. Við
það tækifæri bauð Markús Örn
Antonsson borgarstjóri farþega
fyrsta skemmtiferðaskipsins sem
leggst við við nýja Miðbakkann,
ms. Kazakhstan sem er um 15
þúsund tonn, velkomna. í ræðu
hans sagði hann það sérstakt
ánægjuefni að ný og glæsileg
hafnaraðstaða væri komin í gagn-
ið sem gerði stórum skipum, svo
sem skemmtiferðaskipum, kleift
að leggjast við bryggju og það svo
að segja í hjarta borgarinnar.
Alls munu 40 skemmtiferðaskip
heimsækja Reykjavík í sumar en
18 þeirra leggjast við Miðbakkann
nýja.
Ms. Kazakhstan, sem er frá
Odessu í Úkraínu, lagðist að bryggju
tæplega sjö í gærmorgun og þá fékk
skipstjóri skipsins, Júrí Jelínov,
mynd af Reykjavík að gjöf frá
Reykjavíkurborg. Markús Óm Ant-
onsson ávarpaði því næst 450 far-
þega og 250 manna áhöfn skipsins
og bauð þau velkomin til Reykjavík-
ur en einkunnarorð borgarinnar
væru heilbrigði og hollusta, hreint
vatn og hreint loft, gróðursæld og
vinsemd.
Framkvæmdir við endurgerð Mið-
bakka hófust vorið 1992 en fjórum
árum áður höfðu Reykjavíkurborg
og hafnaryfirvöld gert með sér
samning um uppbyggingu þessa
hluta gömlu hafnarinnar. Að sögn
Jóns Þorvaldssonar forstöðumanns
tæknideildar Reykjavíkurhafnar var
kostnaður við framkvæmdirnar í
fyrra áætlaður um 300 milljónir
króna og endanlegar tölur um kostn-
að eru í samræmi við það.
Jón segir að allar framkvæmdir
hafi gengið mjög þratt og vel fyrir
sig en í vetur var ákveðið að hraða
þeim til að unnt væri að taka á
móti öllum þeim fjölda skemmti-
ferðaskipa sem nú leggja leið sína til
íslands.
Sérhönnuð höfn fyrir
skemmtiferðaskip
Miðbakkinn er sérhannaður fyrir
skemmtiferðaskip en einnig er ætl-
unin að nota hann við hátíðleg tæki-
færi. Bakkinn er 205 metra langur
og dýpið við hann er 8 metrar. Af
þeim sökum geta skip sem eru allt
að 170 metrar að lengd lagst að
bryggju. Bakkinn er steinlagður og
tenging gatna við bæinn er sérstak-
lega hönnuð. Lokafrágangi hafnar-
skipulagsins á þessu svæði lýkur í
september næstkomandi með opnun
Geirsgötu.
Guðmundur Hallvarðsson formað-
ur hafnarstjómar sagðist í samtali
við Morgunblaðið fagna að Miðbakki
hinn nýi væri kominn í gagnið.
„Hafnarstjóm Reykjavíkur hefur
lagt sitt af mörkum til að auka
straum ferðamanna í miðbæ Reykja-
víkur og vekja athygli erlendra
ferðaskrifstofa, með þátttöku ann-
arra þjóða, á siglingum skemmti-
ferðaskipa til landa við N-Atlants-
haf. Nú hefur ný og stórbætt að-
staða verið tekin í gagnið þannig
að öll skip, stór og smá, geta lagst
að bryggju í gömlu höfninni eins og
í Sundahöfn. Þessi viðleitni virðist
þó ekki ætla að hafa tilætluð áhrif
á verslun og viðskipti," sagði Guð-
mundur.
Hann sagði að að sínu mati væri
ferðamannaiðnaðurinn steinrunninn
og ekki bætti úr skák að tollfrjáls
verslun í höfnum væri engin hérlend-
is. Ferðamannaiðnaðurinn hefði vit-
að um þær breytingar sem verið
væri að gera á höfninni en hefði
ekkert gert til að koma til móts við
nútíma hætti í ferðamannaiðnaði.
Dvöl gesta væri til dæmis skipulögð
þannig að þeir fengju nær engan
tíma til að eiga hér viðskipti.
„Við verðum að mæta þessu með
því að breyta lögum og leyfa toll-
frjálsa sölu íslenskra vara í höfnum
eins og tíðkast í nágrannalöndum
okkar. Þá er hugmyndaauðgi í kynn-
ingu íslenskra afurða engan veginn
næg. Nú gætu kaupmenn, samtök
búvöruframleiðenda og aðrir sett
upp markaðstorg á hafnarbakkan-
um; kynnt þeim land og þjóð, selt
vörur á hafnarbakkanum og boðið
gestum okkar að smakka grillað,
gómsætt lambakjöt," sagði Guð-
mundur að lokum.