Morgunblaðið - 25.06.1993, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. JÚNÍ 1993
Krýsuvík
Meðferðarheimili fyrir
vímuefnaneytendur
Grindavík.
KRÝSUVÍKURSAMTÖKIN
hafa nú starfrækt meðferðar-
heimili fyrir vímuefnaneytend-
ur síðan árið 1989.
Saga samtakanna nær aftur til
ársins 1986. Snorri Welding,
framkvæmdastjóri samtakanna,
orðar það þannig: „Það hófst eig-
inlega þannig að sonur náins vinar
míns fyrirfór sér en hann hafði
verið í meðferð vegna vímuefna-
neyslu og hættur neyslu. Sú
spurning vaknaði hvort ekki væri
nóg að gert að fylgja meðferðinni
eftir eða hvort sumir hópar þurfi
sértæka eftirmeðferð eftir því
hvar þeir eru staddir í neyslunni.
Ég fékk í lið með mér menn víða
úr þjóðfélagsgeiranum er áttu það
sammerkt að gera sér grein fyrir
að vandinn var mikill og eitthvað
yrði að gera til að spoma við fót-
um. Upp úr því voru samtökin
stofnuð og keyptu skömmu seinna
Krýsuvíkurskólann þar sem í er
dag rekið vist- og meðferðarheim-
ili fyrir vímuefnaneytendur á aldr-
inum 18 ára til fertugs. Það er
hægt að segja að þar séu á ferð-
inni þyngstu og erfiðustu vímu-
efnaneytendur á landinu."
Gott að vinna
frumkvöðlastarf
í Krýsuvík vinna meðal annarra
hjónin Cees Meyles garðyrkju-
fræðingur og Tineke Koers geð-
hjúkrunarkona en þau koma bæði
frá Hollandi. „Ég kom fyrst til
íslands árið 1986 og starfaði á
Kleppjámsreykjum í þjálfum við
nám mitt í garðyrkju. Það var svo
fyrir rúmu ári að ég sá auglýsingu
í Morgunblaðinu þar sem auglýst
var eftir staðarráðsmanni hér í
Krýsuvík og ég sótti um og fékk
Frá Krýsuvík
starfið. Tineke var síðan einnig
ráðin hingað,“ sagði Cees í sam-
. tali við Morgunblaðið.
„Við höfðum bæði áhuga á að
vinna frumkvöðlastarf og taka
þátt í uppbyggingunni hér. Það
er ekki hægt að gera slíkt í Hol-
landi í dag og mér líkar að sjá
árangur starfs míns. Að vinna
traust þeirra sem dvelja hér og
sýna þeim hveiju er hægt að fá
áorkað með vinnu og byggja þann-
ig upp sjálfstraust. Þá erum við í
nánum tengslum við þá sem hafa
verið hjá okkur og hafa fengið
þjálfun sem þeir geta nýtt sér
þegar þeir halda út í þjóðfélagið
aftur. Ég reyni einnig að skrifa
garðyrkjubændum sem ég veit af
og fá þá til að taka á móti fólki
héðan.
Ég hef mjög mikinn áhuga á
þessu starfi hér í Krýsuvík og ég
fæ bæði tækifæri að starfa með
fólki og vinna líkamlega vinnu.
Við hjónin erum mjög þakklát
samtökunum að ráða okkur í þessa
vinnu,“ sagði Cees. Hann hefur
náð mjög góðum tökum á íslensku
og þakkar það því að hann hafi
verið mikið úti á landi Og hann
hvetji fólk að tala íslensku við sig.
Meðferð, nám, vinna
Snorri sagði að meðferðin í
Krýsuvík byggðist á þremur atrið-
um, þ.e. meðferð, námi, vinnu.
Þeir sem koma í meðferð í Krýsu-
vík eru oft mjög illa á vegi stadd-
ir. Þeir hafa á bakvið sig margar
meðferðartilraunir og eru svotil á
götunni eða á geðdeildum og spít-
ölum en það sé hvergi almennilegt
pláss fyrir þá. Þeirra bíður því oft
ekki annað en gatan eða fangelsi.
í Krýsuvík er þessu fólki boðið
upp á meðferð sem stendur frá
þremur upp í átján mánuði.
í Krýsuvík starfa tveir sérkenn-
arar sem koma einu sinni í viku
og byija á því að greina nemendur
og leggja síðan fyrir þá námsefni
sem hentar hveijum og einum.
Námið er svokallað sjálfstýring-
amám sem byggist á því að nem-
endurnir vinna mikið sjálfir. Þá
er hugleiðing í byijun dags og
fyrirlestrar um ákveðið efni. Vinn-
an er síðan hluti af endurhæfing-
unni. Vistmenn sjá sjálfir um
heimilisstörfín og vinna útistörf.
„Við erum með 10-15 nemendur
hér að staðaldri og árangurinn er
mjög góður miðað við hvert við
erum komnir. Við erum að þróa
þetta úrræði okkar og það sem
af er höfum við getað stutt við
illa fama einstaklinga sem ekki
hafa náð árangri annars staðar.
Sérstaða okkar liggur í meðferð-
inni sjálfri, þ.e. við námsgreinum
vistmenn og gemm áhugasviðs-
könnun og menn taka ábyrgð á
vem sinni hér. Þá er meðferðar-
tíminn langur. Við emm á réttri
leið en getum gert ennþá betur í
framtíðinni."
Heilsumiðstöð
framtiðarinnar
Snorri segist sjá fyrir sér að í
Krýsuvík geti þróast staður sem
er sjálfum sér nógur og þar verði
hægt að reka heilsumiðstöð fyrir
íslendinga jafnt sem útlendinga
sem eiga í vímuefnavanda. Auk
þess geti aðstandendur vímuefna-
neytenda sótt sér hvíld í Krýsuvík
og þama geti verið fræðsla fyrir
ráðgjafa og starfsfólk heilbrigðis-
þjónustu sem sinna fólki með
vímuefnasjúkdóma. Á staðnum er
rafstöð sem sér honum fyrir raf-
magni og nýlögð hitaveita sér
honum fyrir heitu vatni sem gæti
nýst til ylræktar í framtíðinni.
„Hér erum við í nánu sambandi
við náttúruöflin og að mínu mati
er þetta mjög góður staður til
þess að reka þessa starfsemi,"
sagði Snorri að lokum.
Það er því langur vegiir frá
þvíað Krýsuvíkurskóli var notaður
sem svínastía eins og hann var
notaður um tíma um 1980. Þetta
minnismerki íslensks arkitektúrs,
sem beið ekki annað en að grotna
niður fjarri mannabyggðum, þjón-
ar nú því hlutverki að byggja upp
einstaklinga sem misst hafa stjórn
á lífí sínu vegna vímuefnaneyslu
og gerir þeim kleift að lifa í sátt
við þjóðfélagið og leggja sinn skerf
til lífsins eins og venjulegir borg-
arar í stað þess að vera í andstöðu
við það og rífa niður.
FÓ
Sumarmáltíð
Auðvitað átti að grilla, þótt veðrið væri ekki upp á það allra besta -
það vantaði sólina, en nokkuð var lygnt og 11 stiga hiti. Laxaflakið
beið tilbúið, kartöflusneiðarnar líka með olíu og kúmeni, en kúturinn
á gasgrillinu var tómur. Hægt hefði verið að nota kolagriliið, en það
tók lengri tíma, og barnabömin voru svo svöng. Laxinn var settur á
pönnuna, kartöflumar í ofninn og sumarsalatið útbúið á meðan. Yfír
það var stráð bleikum lambagrasblómum, sem smáfólkið tíndi með
mestu ánægju á holtinu fyrir utan. Eftir matinn var borið fram sum-
arkrap úr rabarbarasafa og ávöxtum en ofan á honum flutu nokkur
ung hundasúmblöð, sem börnin höfðu tínt í um leið og lambagrasið.
Hvað viljiði hafa það betra?
Lax á pönnu
'/2 laxaflak með roði
safí úr Vi lítilli sítrónu
1 tsk. salt
nýmalaður pipar
1 msk. matarolía
1 msk. smjör
1 msk. hreinn ijómaostur
3 ananassneiðar
ferskur graslaukur
1. Skafið roðið á flakinu vei, sker-
ið úr því bein, ef einhver eru.
2. Kreistið safa úr sítrónu og hell-
ið yfír flakið, stráið á það salti
og pipar og látið bíða í 10 mínútur.
3. Hítið pönnu, hafíð meðalhita,
setjið matarolíuna og smjörið á
pönnuna, leggið flakið þar á, roð-
ið snúi upp, snúið við eftir 5 mín-
útur.
4. Smyijið ijómaostinn á hold
flaksins, leggið ananassneiðarnar
ofan á. Minnkið hitann á pönn-
unni, leggið hlemminn á hana og
látið þetta standa á henni í 8-10
mínútur.
5. Klippið graslaukinn og stráið
yfír um leið og borið er fram.
Kartöflur með kúmeni
3 stórar kartöflur í þunnum sneið-
um
matarolía til að pensla kartöflurn-
ar með
1 msk. kúmen ofan á kartöflumar.
Á grillinu þurfa kartöflurnar
ekki nema um 7 mínútur, en leng-
ur í bakarofni. Stingið í þær til
að aðgæta hvort þær eru meyrar.
Sumarsalat
Nokkur fersk salatblöð, sú tegund
sem hentar
nokkur hundasúrublöð
nokkur ung og lítil fíflablöð
Umsjón: KRISTÍN GESTSDÓTTIR
Teikningar: SIGURÐUR ÞORKELSSON
1 epli
safí úr Vi sítrónu
Vi dl matarolía
2 skvettur út tabaskósósuflösku,
1 tsk. hunang
nokkur lambagrasblóm
1. þvoið salat-, hundasúru- og
fíflablöð. Klippið og setjið í skál.
2. Afhýðið eplið, skerið í örþunnar
sneiðar, setjið saman við.
3. Setjið í hristiglas safa úr Vi
sítrónu, matarolíu, tabaskósósu
og lint hunang (það má hita örlít-
ið, t.d. í örbylgjuofni). Hristið
saman og hellið yfir salatið.
4. Stráið lambagrasblómunum
ofan á.
Sumarkrap
2 stórir rabarbaraleggir
2 epli
2 kíví
4 msk. hunang
8 dl vatn
nokkur falleg hundasúrublöð
1. Afhýðið rabarbaralegginn,
eplið og kívíið, stingið úr eplinu
kjamann. Setjið allt í kvöm
(mixara) ásamt hunangi og
vatni. Hrærið mjög vel í sundur.
Hellið síðan á sigti.
2. Setjið safann í kæliskáp en
setjið maukið sem eftir er í
frysti í 2 klst.
3. Hellið þá safanum í 4 glös,
skafið krapið út í.
4. Klippið hundasúrublöðin og
leggið ofan á. Setjið síðan rör
eða skeið í glösin.