Morgunblaðið - 27.06.1993, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIR/INNLEIMT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. JÚNÍ 1993
Jón Baldvin um afsögn Jóhönnu Sigurðardóttur
Starfar áfram í þingflokki,
ráðherraliði og ríkissljórn
- og þar með í forystusveit flokksins á óbreyttum forsendum
JÓN Baldvin Hannibalsson, formaður Alþýðuflokksins,
sagði í samtali við Morgunblaðið í gær, að með mikilli
virðingu fyrir Jóhönnu Sigurðardóttur gæti hann ekki
fallizt á, að hann hafí sýnt ofríki í sambandi við val á
nýjum ráðherrum Alþýðuflokksins eða borið hana ráð-
um. Þvert á móti hefði hann vegna hótana hennar um
að una ekki niðurstöðunni ákveðið að láta fara fram
atkvæðagreiðslu í þingflokknum um val ráðherra.
Hvernig hægt væri að túlka slík vinnubrögð, sem ofríki
væri sér óskiljanlegt.
Vegna þeirrar ákvörðunar Jó-
hönnu Sigurðardóttur að segja af
sér varaformennsku í Alþýðu-
flokknum kvaðst Jón Baldvin vilja
taka fram eftirfarandi: Jóhanna
Sigurðardóttir leggur sjálf á það
áherzlu, að hér sé ekki um pólitískt
ágreiningsefni að ræða innan Al-
þýðuflokksins. Hún gerir engan
ágreining við stefnu flokksins né
ríkisstjómarsamstarf og heldur
áfram störfum í þingflokki, ráð-
herraliði flokksins og í ríkisstjórn.
Hún heldur því áfram á óbreyttum
forsendum í forystusveit flokksins.
Það sem breytist er, að flokks-
stjómin stendur frammi fyrir því
að velja annan varaformann. Starf
varaformanns er illa skilgreint í
flokkslögum en yfirleitt hefur verið
til þess ætlazt, að varaformaður
beri meiri ábyrgð á innra starfi
flokksins.
Þrautrætt í flokksstjórn
Annað: Jóhanna segir, að þetta
sé því persónulegt málefni en ekki
pólitískt. Hún geti ekki lengur búið
við ráðríki mitt og nefnir ráðherra-
skipti flokksins á dögunum, sem
komið, sem fyllti mælinn. Það mál
er reyndar útkljáð og þrautrætt í
flokksstjóm fyrir löngu. Hefðin er
sú, að formaður Alþýðuflokksins
gerir tillögur um einstaklinga til
ráðherrastarfa á vegum þing-
flokksins. í 77 ára sögu flokksins
hafa þær tillögur hingað tii verið
samþykktar. Formaður leggur
slíka tillögu að sjálfsögðu aldrei
fram nema að höfðu rækilegu sam-
ráði, ekki bara við varaformann
heldur við alla meðlimi þingflokks-
ins og reyndar ýmsa forystumenn
flokksins fyrir utan raðir þing-
flokks. Formaður verður að vera
viss um, að tillaga hans njóti meiri-
hlutastuðnings og að minnihlutinn
uni niðurstöðu, ef uppi er ágrein-
ingur. Ég hugðist leysa þetta mál
skv. hefð og venjum og hef reynd-
ar þegar skýrt frá því, hvemig
málið var afgreitt. Ég gerði tillögu
um, að Sighvatur Björgvinsson
tæki við ráðherraembætti af Jóni
Sigurðssyni. Ég gerði tillögu um,
að Guðmundur Árni Stefánsson
tæki við embætti heilbrigðis- og
tryggingaráðherra af Sighvati
Björgvinssyni. Um þessar tillögur
var allsheijarsamkomulag í þing-
flokknum, Jóhanna Sigurðardóttir
ekki undanskilin. Það var aðeins
ágreiningur um eitt, val á umhverf-
isráðherra. Með samtölum mínum
við alla þingmenn hafði ég komizt
að því, að það var mjótt á munum
milli Rannveigar Guðmundsdóttur
og Össurar Skarphéðinssonar.
Samtöl mín við þingmenn eru að
sjálfsögðu trúnaðarmál en ég taldi
mig hafa upplýsingar um, hvemig
meirihlutinn lægi og hann væri eins
og síðar kom á daginn. Þá gerðist
það, að varaformaðurinn hótaði
mér því, ef tillaga mín til þing-
flokks yrði henni ekki að skapi, að
segja af sér varaformennsku á
flokksstjórnarfundi. Til þess að
fírra vandræðum ákvað ég af þessu
tilefni að víkja frá hefðbundnum
reglum. Ég lét því þingflokkinn
ganga til atkvæðagreiðslu milli
Rannveigar og Össurar, þannig að
meirihlutavilji kæmi í ljós. Nið-
urstaðan var: 7 atkvæði á móti 5.
Jón Baldvin Hannibalsson
Niðurstaða atkvæðagreiðslu
verður ekki rengd.
Ég gekk út frá því sem vísu, að
eftir það rengdi enginn niðurstöðu
sem fengin var með leynilegri at-
kvæðagreiðslu í þingflokki og allir
mundu una þessum úrslitum.
Rannveig Guðmundsdóttir tók sér
umhugsunarfrest en hefur síðan
tilkynnt, að hún uni niðurstöðunni.
Varaformaðurinn hins vegar ekki.
Með mikilli virðingu fyrir Jóhönnu
Sigurðardóttur get ég ekki fallizt
á, að ég hafi sýnt ofríki í þessu
máli eða borið hana ráðum. Þvert
á móti: Vegna hótana hennar um
að una ekki minni tillögu lét ég
þingflokkinn ganga til atkvæða.
Hvemig þau vinnubrögð verða
túlkuð sem ofríki formanns er mér
óskiljanlegt.
Jóhanna Sigurðardóttir hefur
sagt, að ég hafi tekið þessar
ákvarðanir án samráðs við sig. í
fyrsta lagi tók ég enga ákvörðun
í þessu deilumáli heldur þingflokk-
urinn. í annan stað réði ég ekki
tímasetningu. Hún réðst af því
þegar Jón Sigurðsson tilkynnti
mér, að hann mundi sækja um
auglýst starf Seðlabankastjóra. í
þriðja lagi átti ég maraþonsamtöl
við varaformann minn til Majorka,
þar sem ég sagði henni hreinskiln-
islega allt um mína afstöðu, eins
og ég er reyndar vanur. Sú stað-
reynd, að varaformaður felldi sig
ekki við, að formaður gerði tillögur
skv. 77 ára hefð segir ekkert um
mín vinnubrögð. Viðbrögð mín voru
hins vegar þau, að ég lét meiri-
hlutaviljann koma í ljós í leynilegri
atkvæðagreiðslu. Hún verður ekki
rengd. Það stoðar ekki að kalla það
leikfléttu. Við hljótum öll að bera
þá virðingu fyrir samþingsmönnum
okkar, að þeir láti samvizku sína
ráða í leynilegri atkvæðagreiðslu
við val á trúnaðarmönnum.
Ber Jóhönnu vel söguna
Almennt um samstarf okkar vil
ég bera Jóhönnu miklu betri sögu
en hún ber mér. Það er að vísu
rétt, að þegar ég hef þurft að leita
til samráðherra til að gegna fyrir
mig vegna fjarvista sem utanríkis-
ráðherra hef ég leitað meira til
Jóns Sigurðssonar, Sighvats eða
Eiðs. Það var ekki af meinbægni
við varaformanninn. Ég hef ein-
faldlega ekki orðið þess var, að hún
láti sig varða utanríkismál eða ut-
anríkisviðskiptamál eða mótun
efnahags- og atvinnustefnu. Eink-
um framan af okkar samstarfi.
Hún einbeitti sér að sínum málum,
einkum húsnæðis- og sveitar-
stjómamálum og „sínu ráðuneyti".
Ég fullyrði, að til skamms tíma
hefur hún verið fegin að þurfa
ekki að dreifa kröftunum. Enda
sannleikurinn sá, að það hefur ekki
komið að sök eins og vinnubrögðum
er háttað í þingflokki Alþýðu-
flokksins. Þar eru öll mál rædd
mjög opinskátt og ítarlega og gild-
ir einu hvort um er að ræða ríkisfj-
ármál, sjávarútvegsmál, landbún-
aðarmál eða utanríkismál. Mál-
efnalégt samráð er skv. hefð mjög
mikið innnan þingflokks Alþýðu-
flokksins, meira en mér virðist það
vera í öðrum þingflokkum, þar sem
ég þekki til.
Þrotabú Miklagarðs selur ógreiddar vörubirgðir á útsölunni
Frumvarp um eignarrétt
vöruseljanda undirbúið
BREYTA þarf lögum til að tryggja heildsölum eignarrétt yfir vörum
sem fyrirtæki sem verða gjaldþrota hafa fengið út í reikning. Frum-
varp til slíkra laga verður líklega lagt fyrvr á næsta þingi, en að
sögn Birgis Rafns Jónssonar, formanns Islenskrar verslunar, hafa
samtökin beitt sér fyrir breytingum á þessu sviði.
I grein í Morgunblaðinu í gær
eftir Jenný Stefaníu Jensdóttur
framkvæmdastjóra er gagnrýnd sú
ákvörðun bússtjóra Miklagarðs um
að efna til útsölu á vörubirgðum
verslunarinnar sem hafi að stærst-
um hluta verið keyptur út á reikn-
ing hjá heildsölum. Jenný segir í
grein sinni að „„stórútsala aldarinn-
ar hjá Miklagarði" endurspeglar í
hnotskurn hið sjúka og siðlausa
viðskiptaumhverfi sem verið hefur
að festa rætur hér á íslandi undan-
farin misseri og ár.“
Hagur lánastofnana
Birgir Rafn Jónsson segir að
þetta sé framkvæmdin eins og hún
hafi verið hérlendis. „Við höfum
gert athugasemdir við tilfærslu á
eignarrétti á ógreiddum vörum. Við
höfum verið óhressir með það
hvernig eignarrétturinn gengur yfir
til þrotabúsins. Aðrir aðilar, eins
og lánastofnanir, hafa haft hag af
því að þetta sé með þessu fyrir-
komulagi. Bankar eru framar með
tryggingar og fá fyrst eitthvað út
úr þrotabúum með þessuin hætti,“
sagði Birgir Rafn.
Hann sagði að samtökin hefðu
bent á í umsögn til viðskiptaráðu-
neytisins að í Þýskalandi geti selj-
endur vöru tryggt sig með ýmsum
hætti gegn því að missa eignarrétt
yfir vörunni eins og hafi orðið í
Miklagarði.
„Við höfum viljað hafa þetta
þannig að við gætum fengið vörurn-
ar aftur ef til gjaldþrots kemur.
En það þarf lagabreytingu til. Lána-
stofnanirnar vilja að allt sem komi
inn í verslanirnar verði þeirra eign.
Þó bera þær nánast alla ábyrgð á
því hvernig komið er. Fyrir þær eru
Háskólinn hefur átt viðræður um
þetta við fulltrúa Samskiptamið-
stöðvar heyrnarlausra og heyrnar-
skertra og menntamálaráðuneyti en
rætt er um að heimspekideild ann-
ist þátt málvísinda í náminu, en
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra
allt er lýtur að heyrnarleysi, tákn-
máli og túlkun.
öll gögn og rekstrarforsendur lagð-
ar til að þær láni inn í reksturinn.
í þessu tilviki hafa þær veitt fyrir-
greiðslu alltof lengi,“ sagði Birgir
Rafn.
„Heyrnarlausir hafa verið mjög
einangraðir í íslensku samfélagi.
Táknmál er þeirra tungumál, en
vegna skorts á túlkum hafa þeir
ekki getað aflað sér nauðsynlegrar
starfsmenntunar né nýtt sér aðra
þjónustu samfélagsins. Vegna
tengsla við íslenskt mál og samfélag
er augljóst að þetta nám er betur
Ekki átök
andstæðra
fylkinga >
- segir Rannveig \
Guðmundsdóttir
RANNVEIG Guðmundsdóttir, I
formaður þingflokks Alþýðu-
flokksins, kveðst ekki líta svo á
að með afsögn Jóhönnu Sigurð-
ardóttur úr embætti varafor-
manns flokksins hafi andstæðar
fylkingar innan flokksins tekist
á, heldur hafi þetta að öllu leyti
verið einhliða ákvörðun Jóhönnu
einnar.
„Jóhanna hefur sjálf tjáð sig á
þá leið að hún segi af sér sem vara-
formaður af þeim ástæðum að hún
vilji losa sig úr því embætti. Ég
kannast ekki við að það séu nein
átök einhverra fylkinga innan
flokksins. Þetta er hennar val,“ sagði i
Rannveig.
Að.spurð um hvort ákvörðun Jó-
hönnu hefði komið sér á óvart sagði
Rannveig að hún hefði helst kosið »
að flokkurinn nyti áfram krafta
hennar sem varaformanns. „Ég veit i
að hún hefur hugsað þetta mál og I
gefið sér tíma, rétt eins og ég hef
hugsað mitt mál. Ég virði hennar
niðurstöðu í þessu rnáli."
Rannveig sagði að engin leið væri
að segja fyrir um hvort afsögn Jó-
hönnu hefði miklar breytingar í för
með sér fyrir flokkinn. „Ég held að
flestu flokksfólki hafi fundist að Jón
Baldvin og Jóhanna væru tveir ein-
staklingar sem mynduðu gott eyki
fyrir okkur á toppnum. Nú breytist
það og það er ekkert hægt að segja
fyrir um það núna hver kemur í stað
Jóhönnu."
Engin samtöl um eftirmann
Aðspurð um hvort til greina kæmi k
að hún byði sig fram sem varafor-
mann flokksins sagði hún að sér
virtist það óhugsandi núna. „Ég hef i
ekki átt þátt í neinum samtölum um *
hver komi í stað Jóhönnu."
Hún vildi engu spá um hvort af- 1
sögn Jóhönnu væri undanfari þess *
að hún byði sig fram gegn Jóni
Baldvin í embætti formanns Alþýðu-
flokksins. „Ég held sjálf að Jóhanna
hafi verið að taka þá einu ákvörðun
að segja af sér sem varaformaður
og tíminn verður að leiða í ljós hvað
framtíðin ber í skauti sér. Það virð-
ist sem umræðan um allan þennan
pakka sé skaðleg flokknum í augna-
blikinu,“ sagði Rannveig.
• •
Olvun á sjó
ÖLVAÐIR menn á bátum voru
handteknir í Reykjavfk og Hnífs- i
dal í fyrrinótt og færðir í fanga-
geymslur.
Hafnsögubáturinn í Reykjavík var |
sendur út að litlum báti þar sem á
voru menn á gáleysislegri siglingu
um höfnina, að sögn lögreglu. Þeir |
hopuðu til sjávar undan hafnsögu-
mönnum en voru handteknir þegar
þeir lögðust að síðar um nóttina.
Björgunarbáturinn Daníel Sig-
mundsson á ísafirði var sendur að
höfninni í Hnífsdal vegna bás á sigl-
ingu þar. Lögregla fór með, handtók
sjómanninn og geymdi í fanga-
geymslum.
komið hér heima en erlendis,“ sagði i
Sveinbjörn Björnsson háskólarektor j
í ræðu sinni.
Þá greindi háskólarektor frá því
að í haust hæfíst nám fyrir djákna '
í guðfræðideild háskólans og einnig
að heimspekideild hefði áhuga á að
koma á námi fyrir þýðendur.
Þá hefur verið rætt um náms-
braut í iðjuþjálfun innan háskólans
og um hvernig skólinn gæti stuðlað
að háskólanámi í kvikmyndafræði.
BA-próf í táknmáli?
MEÐAL nýmæla sem í undirbúningi eru í starfi Háskóla íslands er
að taka upp kennslu í táknmálstúlkun til BA-prófs innan heimspeki-
deildar, að því er fram kom í ræðu Sveinbjörns Björnssonar háskóla-
rektors við Háskólahátíð í gær.