Morgunblaðið - 27.06.1993, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. JUNI 1993
H
eftir Pól Þórhallsson
í ÁRATUGI hefur Frjálslyndi
lýðræðisflokkurinn (LDP) setið
einn að völdum í Japan. Nú í
vikunni klofnaði flokkurinn og
margir spá því að japanskt
stjórnmálalíf verði aldrei samt
aftur. Aðdragandi þessara tíð-
inda er allnokkur. Undanfarin
ár hefur hvert hneykslismálið
rekið annað þar sem spilling
og mútuþægni æðstu manna
flokksins hefur verið afhjúpuð.
Rígur milli helstu fylkinga inn-
an LDP hefur magnast ár frá
ári en tilefni uppgjörsins nú var
að enn einu sinni mistókst
flokknum að sameinast um
breytta kosningalöggjöf og
kjördæmaskipan sem beðið hef-
ur verið eftir árum saman.
Hömlulaus spilling stjórnmála-
manna og tregða þeirra til að
leyfa umbætur hefur leitt til
þess að traust almennings til
stjórnmálamanna hefur farið
ört þverrandi. Það mun þó
koma í ljós í sveitarstjómar-
kosningum í Tókíó á næstunni
og þingkosningum í næsta mán-
uði hvort japanskir kjósendur
vilji skipta um stjóm eða hvort
LDP takist eins og svo oft áður
að halda velli ekki síst með þvi
að höfða til þess að flokkurinn
sé eina tryggingin fyrir efna-
hagslegri velgengni landsins.
Fjallið hreyfir sig,“ sagði leið-
togi japanskra sósíaldemó-
krata eftir að vantraust var
samþykkt á japönsku ríkis-
stjómina 18. júní síðastliðinn.
Annar þingmaður líkti tapi stjórn-
arflokksins við hrun Berlínarmúrs-
ins. Það var einungis forsætisráð-
herrann sjálfur sem ekki reyndi
að sjá þingfundinn í sögulegu ljósi:
„Það var einlægur ásetningur
minn að knýja fram umbætur og
alls ekki ætlun mín að skrökva,"
sagði Kiichi Miyazawa sem hafði
þrem vikum áður lofað frumvarpi
til breyttra kosningalaga. Það lof-
orð gat hann ekki staðið við frek-
ar en margir forvera hans og van-
trauststillaga á ríkisstjómina var
samþykkt með 255 atkvæðum
gegn 220 og studdu 39 þingmenn
LDP vantrauststillöguna. Það er
ekkert nýtt að vantraust sé sam-
þykkt á japanska ríkisstjóm en í
fyrsta skipti gerðist það með fullt-
ingi þingmanna stjómarflokksins.
Um það bil fimmti hver þingmaður
LDP sat hjá eða greiddi atkvæði
með tillögunni. Þeir rökstuddu af-
stöðu sína með því að forsætisráð-
herrann hefði rofið heit sitt auk
þess sem þeir hefðu fengið sig
fullsadda á hrokanum í valdaklík-
unni í flokknum. Kiichi Miyazawa
rauf þing og boðaði til kosninga
sem halda verður í síðasta lagi 18.
júlí næstkomandi.
I kjölfar atkvæðagreiðslunnar á
japanska þinginu hafa verið stofn-
aðir tveir klofningsflokkar út úr
LDP. Báðir ætla að bjóða fram í
þingkosningunum og hafa gert
hosur sínar grænar fyrir stjómar-
Leiðtogar klofningshópsins
TSUTOMU Hata (t.v.) sem vakti heimsathygli fyrir ummæli um
japönsk meltingarfæri og lchiro Ozawa (t.h.) sem lengi vel vildi
verða eftirmaður Kanemarus, flokksleiðtogans sem geymdi guli-
stangirnar í svefnherberginu.
andstöðunni með hugsanlega sam-
steypustjóm að kosningum lokn-
um í huga — í fyrsta sinn í ára-
tugi án LDP!
Þessir óvenjulegu atburðir eiga
sér langan aðdraganda. Eins og
áður segir tókst ekki-að brjóta á
bak aftur andstöðu innan flokksins
við breytingar á því kerfi sem ein-
mitt hafði tryggt völdin í áratugi.
Er þá fyrst og fremst átt við kjör-
dæmaskipanina og kosningalögin
sem margir telja að ýti undir ómál-
efnalega kosningabaráttu, færi
dreifbýlinu of mikil ítök og þjóni
einnig hagsmunum atvinnugreina
eins og byggingariðnaðar, en fyr-
irtæki í honum hafa í stóram stíl
greitt stjórnmálamönnum offjár
fyrir að ákveða opinberar fram-
kvæmdir út um allt land. Rætnar
tungur segja raunar að Miyazawa
hafi sjálfur ekki haft einlægan
áhuga á breytingum. Þegar hann
var fjármálaráðherra var hann
einn af þeim fyrstu sem þurftu
Ekki öfundsverður
KIICHI Miyazawa forsætisráðherra er ekki öfundsverður, í byrj-
un júlí verður hann gestgjafi leiðtogafundar sjö helstu iðnríkja
heims, en öllum má Ijóst vera að pólitískum ferli hans er lokið.
Hér sést hann eftir atkvæðagreiðsluna afdrifaríku 18. júní síðast-
liðinn þegar vantraust á stjórn hans var samþykkt.
FLOKKSVELDI
■ RHUR TIL
Hve langt nær
langlundargeð
japanskra
kjósenda?
FALLS
<
<
i
<