Morgunblaðið - 27.06.1993, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR SUNNUDAGUR 27. JÚNÍ 1993
Olafur Tryggvason
læknir — Minning
Fæddur 11. október 1913
Dáinn 20. júní 1993
Ólafur Tryggvason læknir var
af góðu bergi brotinn og bar þess
öll merki. Jafnvel þeir, sem þekktu
hann lítið, gátu ekki verið í vafa
um, að þar fór traustur borgari,
maður í fremstu röð í sinni starfs-
grein. Þeir sem kynntust honum
vel vissu að auki að Ólafur
" “Tryggvason var óvenjulegur mað-
ur i mörgum skilningi. Hann var
afburðalæknir, vandvirkur og ósér-
hlífínn eljumaður. Sjúklingar hans
gátu ekki verið í betri höndum.
Þótt hann fylgdist afar vel með í
sérgrein sinni var þekking hans
ekki bundin henni einni. Ólafur var
fjölfróður maður, enda víðlesinn
og stórminnugur og aflaði sér nýrr-
ar þekkingar og fróðleiks með
einkar kerfísbundnum hætti til síð-
ustu stundar.
Ólafur Tryggvason þótti hag-
mæltur í skóla, hnyttinyrtur og
snjall. Þegar löngum og erilsömum
læknisferli lauk gafst honum tími
til nýrra andlegra átaka. Hann hóf
að læra ný tungumál og fékkst við
ljóðagerð. Ljóð hans og ljóðaþýð-
ingar sýna ótvírætt að þar var
ekki aðeins hagyrðingur á ferð
heldur miklu fremur skáld. Þær
stopulu stundir til textagerðar,
sem eftir voru er dagsverkinu
langa lauk, urðu þó nægjanlega
margar til að sýna með ótvíræðum
hætti að Ólafur Tryggvason hafði
öll efni til að verða í hópi bestu
þýðenda landsins. Eins og fyrr kom
-í'ram kaus hann sér annan starfa
í þágu samborgaranna.
Ólafur Tryggason var gæfumað-
ur. Það féll aldrei skuggi á hálfrar
aldar læknisferil hans og margur
( maður hefur ríka ástæðu að hugsa
til hans með þakklæti. Ólafur taídi
sig aldrei vera að gera annað en
skyldu sína og skyldu sinni setti
hann engin takmörk. En ég býst
við að hann hafí fremur litið á fjöl-
skyldu sína en nokkuð annað sem
vitnisburð um að gæfan hafí verið
honum hliðholl. Hann dáði alla tíð
konu sína, en þau Sissí móðursyst-
ir mín eignuðust þrjú vel gerð börn
og fjögur bamaböm, sem öll vom
elsk að afa og ömmu, sannkallaðir
vinir þeirra og aðdáendur. Það er
ekki ónýtt nesti að eiga minningar
um þau hjón, svo samhent og sam-
stillt sem þau vom til hans hinstu
stundar.
Frá því að ég man eftir mér var
Ólafur Tryggvason kletturinn í
fjölskyldunni, sem aldrei bifaðist.
Eg hélt reyndar sem barn að hann
væri óskeikull. Síðan hefur mér
lærst að enginn er óskeikull, en
ég hef ekki mörgum kynnst sem
vom nær því en Ólafur.
Fjölskyldan öll sótti mikið til
þeirra hjóna. Heimili þeirra var
fagurt, þau bæði gestrisin og
myndarskap húsfreyjunnar við-
- bmgðið. Við teljum okkur öll hafa
i mikið að þakka og mikils að sakna
nú þegar húsbóndinn hefur kvatt
þennan heim. Og við vitum að
söknuður þeirra sem næst stóðu,
( konu, bama og bamabarna er
n argfalt meiri. Þau kveðja yndis-
legan eiginmann og fjölskylduföð-
( ur og við öll góðan mann.
Davíð Oddsson.
Leiðir okkar lágu fyrst saman
þegar hann settist í 4. bekk B
~ —itærðfræði- og náttúmfræðideild-
ar hins almenna Menntaskóla í
Reykjavík haustið 1932, en þá
komu margir nýir nemendur í skól-
ann með gagnfræðapróf frá öðmm
skólum. Sjálfur var ég þá nemandi
í rnáladeild í 4. bekk A. Að vísu
var allmikill samgangur milli A-
og B-bekkjanna og tókust því góð
^*(ynni milli bekkjarsystkinanna.
Sumarið 1933 kom allstór hópur
unglinga hingað í kynnisför frá
menntaskóla í Kaupmannahöfn og
bjuggu þeir á heimilum nemenda
hér. Segja má að þá. hafi byijað
mikill kunningsskapur með okkur
Ólafí. Við vorum allir saman Dan-
ir og íslendingar á III. farrými í
lest skipsins, sem flutti okkur utan.
Varð stundum all róstusamt hjá
strákunum. Kom þá fljótt í ljós hve
Ólafur var ágætlega til forustu
fallinn, því að hann var bæði eldri
og þroskaðri en allir okkar hinna
og stjórnaði sínu liði af mikilli
röggsemi svo að við yrðum ekki
ofurliði bornir af Dönum.
Dvöl með Ólafí í Færeyjum verð-
ur mér alveg ógleymanleg, en þar
vorum við saman heilan dag á út-
leiðinni. Kaupmannahafnarveran
var ætíð síðan minnisverð, enda
þetta fyrsta utanferðin okkar.
Á skólaárunum er hugurinn
næmur og opinn og bindast þá
trúnaðar- og vináttubönd, sem
endast lengi, oft til æviloka.
Árið 1935 urðum við stúdentar
og settum upp hvítu kollana í júní
það ár. í lífí okkar allra var þetta
stór stund, sem aldrei gleymist.
Námsmaður var Ólafur með
besta móti og var hann ætíð með
mjög góðar einkunnir í öllum
greinum og hóf eftir menntaskól-
ann nám í læknisfræði við Háskóla
íslands og lauk því á skömmum
tíma með ágætum vitnisburði. Síð-
an var brátt haldið út í framhalds-
nám við ýmsar kunnar sjúkrastofn-
anir í Svíþjóð og víðar. Hann hlaut
að loknu þessu námi sérfræðiviður-
kenningu í húðsjúkdómum 23. des-
ember 1947.
Hann var ráðinn aðstoðarlæknir
héraðsskólans í Eyrarbakkahéraði
1942 og síðan gerðist hann héraðs-
læknir í Síðuhéraði til 3. júní 1934.
Ólafur stundaði lækningar hér í
Reykjavík eftir að hafa lokið sínu
sémámi og vann bæði sem heim-
ilislæknir og sérfræðingur í húð-
sjúkdómum. Er óhætt að fullyrða
að hann var mjög farsæll í starfí
sínu sökum fágætra hæfíleika og
kunnáttu og góðrar framkomu við
sjúklingana. Hann hélt mjög vel
við þekkingu sinni með því að
sækja allar þær ráðstefnur og
námskeið í sérgreininni sem kostur
var á.
Ólafur kvæntist Önnu dóttur
Lúðvíks læknis Norðdals 16. októ-
ber 1943. Milli mín og konu minnar
Ragnhildar heitinnar og þeirra
hefur ávallt ríkt hin innilegasta
vinátta frá fyrstu tíð og ávallt síð-
an.
Ólafur var mjög félagslyndur og
tók ásamt konu sinni þátt í öllum
stúdentsafmælum með okkur hin-
um.
Hann flutti eftirminnilega ræðu
í hófi stúdentafélagsins á 50 ára
afmælinu. Hann var einnig mjög
virkur í starfí að félagsmálum
lækna og tók þátt í öllum afmælis-
hófum læknafélaganna. Sérstak-
lega er minnisstætt frumsamið
kvæði eftir hann sem sungið var
á 50 ára afmælishátíð Læknafé-
lags Reykjavíkur, en hann var
skáld gott og birtust nokkur kvæða
hans í blöðum bæði fyrr og síðar.
Það var hans lokaverkefni að
safna saman og gefa út kvæðabók,
sem hann náði að ljúka við síðustu
ævidagana.
Bæði hjónin Ólafur og Anna
gengu í Oddfellowregluna og hafa
unnið að góðum málefnum, sem
sú regla beitir sér fyrir.
Börn þeirra eru Lúðvík læknir,
Sigríður héraðsdómari og Tryggvi
bókasafnsfræðingur.
Að íokum vil ég þakka alla þá
vináttu og ástúð sem mér og minni
fjölskyldu hefur ávallt verið sýnd
af þeim hjónum og fjölskyldunni
allri bæði fyrr og síðar. Þeirra
missir er mikill við fráfall Ólafs.
Ég kveð góðan vin og bekkjarbróð-
ur og kollega hinstu kveðju, en
minningin um hann lifír.
Ég sendi Önnu, bömum þeirra,
öðrum ástvinum og venslafólki
innilegustu samúðarkveðjur.
Blessuð veri minning hans.
Bjarni Konráðsson.
Frá unglingsárum mínum eru
mér minnisstæðir margir þeir ungu
læknar, sem voru kandídatar hjá
föður mínum Þórði Sveinssyni,
yfirlækni á Gamla-Kleppi. Það var
ómetanlegt fyrir mig sem ungling
og skólastrák að kynnast þessum
sérstöku persónuleikum. Meðal
þeira voru Oddur Ólafsson, síðar
alþm., Viðar Pétursson, síðar tann-
læknir, sem báðir eru látnir, Jón
Eiríksson, síðar aðstoðarlæknir
yfirberklalæknis, sem er einn á lífí
þessara ágætu manna, þegar nú
er kvaddur Ólafur Tryggvason
húðsjúkdómalæknir.
Ólafur Tryggvason var síðasti
kandídatinn hjá föður mínum og
eftirminnilegur sakir ljúfmennsku
og umhyggju, sem var honum í
blóð borin og er aðal allra góðra
lækna.
Eftir að kandídatstíma Ólafs
Tryggvasonar á Gamla-Kleppi lauk
bar fundum okkar sjaldan saman,
en alltaf hlýnaði mér um hjarta-
rætur, er við hittumst á fömum
vegi. Hann reyndist frábær læknir
í þau fáu skipti, sem ég þurfti á
hjálp hans að halda.
Ég vil ekki láta hjá líða að lýsa
þakklæti mínu fyrir alla þá holl-
ustu og vinsemd, sem Ólafur
Tryggvason sýndi föður mínum
alla tíð, og votta eftirlifandi konu
hans og vandamönnum virðingu
mína og samúð.
Gunnlaugur Þórðarson.
Á morgun verður gerð bálför
Ólafs Tryggvasonar læknis. Hann
var fæddur að Víðivöllum fremri í
Fljótsdal 11. október 1913. Ólafur
lauk stúdentsprófí frá Menntaskól-
anum í Reykjavík 1935 og embætt-
isprófi í læknisfræði frá Háskóla
íslands 1942. Hann stundaði sér-
fræðinám í húðlækningum í Sví-
þjóð og hlaut viðurkenningu í þeirri
sérgrein af Læknafélagi íslands
1947. Áður höfðu aðeins tveir
læknar hlotið þá viðurkenningu hér
á landi, en það voru þeir Maggi
Júlíus Magnússon 1923 og Hannes
Guðmundsson 1928.
Ólafur lést á Borgarspítalanum
aðfaranótt 20. júní sL eftir langa
og stranga baráttu. í veikindum
sínum bar hann sig alltaf vel og
hélt sínu góða skapi til hinstu
stundar.
Ólafur var svo sannarlega gæfu-
maður í lífinu. Hann kvæntist eftir-
lifandi konu sinni, Önnu Sigríði
Lúðvíksdóttur, sem stóð alla tíð
við hlið manns síns og bjó honum
myndarlegt og höfðinglegt heimili.
Þau eignuðust þrjú mannvænleg
börn og fjögur yndisleg barnabörn.
Ólafur starfaði alla tíð á eigin
læknastofu í Reykjavík, fyrst bæði
sem heimilis- og húðsjúkdóma-
Iæknir, en seinna meir stundaði
hann eingöngu sérgrein sína.
Ég kynntist Ólafi í fyrsta sinn
1967, þá var ég við sérfræðinám
í húðlækningum í Svíþjóð og var
hér í heimsókn. Mér þótti maðurinn
tilkomumikill, þéttur á velli og
sviphreinn. Síðan þá hefur okkur
verið vel til vina, bæði í einkalífi
og gegnum störf í fagfélagi okkar,
þ.e. Félagi íslenskra húðlækna.
Ólafur var alltaf virkur í félaginu
og stýrði jafnan samningum við
það opinbera fyrir okkar hönd,
enda maðurinn bráðskarpur, íhug-
ull og gætinn til orðs og æðis.
Hann flíkaði ekki gáfum sínum eða
hæfíleikum og því ekki margir sem
vissu, að hann var mikill hagyrð-
ingur og þýddi kvæði af erlendum
tungum. Hann lauk við eitt slíkt
verk eftir að hann veiktist fyrir
u.þ.b. 4 mánuðum og er nú verið
að gefa út ljóðabók með verkum
hans. Ólafur var víðlesinn maður
og fylgdist vel með öllum nýjung-
um í sérgrein sinni og var farsæll
í starfí. Hann lét af læknisstörfum
fyrir tveimur árum — sagðist vilja
hætta á meðan hann væri með
„fullu viti“.
Þau hjónin Ólafur og Anna voru
miklir höfðingjar heim að sækja
og eigum við margar góðar og
skemmtilegar minningar þaðan.
Gæfa þeirra hjóna var mikil í líf-
inu, en mest mátu þau börnin sín
þijú og barnabörnin fjögur.
Með þessum fátæklegu orðum
viljum við kollegar Ólafs í Félagi
íslenskra húðlækna þakka honum
fyrir trausta vináttu og óeigin-
gjamt starf í félagi okkar.
Við vottum Önnu og öðrum að-
standendum fyllstu samúð okkar.
Minninguna um tryggan og góð-
an félaga munum við geyma.
Fyrir hönd Félags íslenskra
húð lækna,
Jón Guðgeirsson.
Ólafur Tryggvason læknir Iést
í Borgarspítalanum aðfaranótt
sunnudagsins 20. júní sl. Með hon-
um er genginn traustur einstakl-
ingur og mætur maður. Hann var
sonur hjónanna Tryggva verzl-
unarmanns í Reykjavík Ólafssonar
og konu hans Sigríðar Þorsteins-
dóttur verzlunarstjóra á Akranesi
Guðmundssonar. Ölafur var stúd-
ent úr stærðfræðideild Mennta-
skólans í Reykjavík 1935 og vorum
við bekkjarbræður frá því í fjórða
bekk. Að loknu stúdentsprófi inn-
ritaðist Ólafur í læknadeild Há-
skóla íslands ásamt nokkrum sam-
stúdentum og var sá sem þetta
skrifar þar í hópi. Við Ólafur áttum
samleið í læknadeildinni og síðar
vorum við samtímis við framhalds-
nám í Stokkhólmi. Traust vináttu-
bönd, sem ekki slitnuðu, sköpuðust
á þessum árum og héldu þau unz
yfir lauk. Ólafur Tryggvason var
ágætur námsmaður, sem hafði fjöl-
hæfar gáfur. Hann var sterkur
persónuleiki og hafði sérstæða
kímnigáfu, sem vakti ósjaldan
kátínu í góðra vina hópi. Ég átti
þess kost að vera með nafna mín-
um við laxveiðar í nokkur skipti
og fór hann þá oft á kostum í frá-
sögum sínum af spaugilegum at-
vikum.
í Stokkhólmi var Ólafur við nám
í húðsjúkdómum og varð sérfræð-
ingur í þeirri grein. Eftir heimkom-
una setti hann á stofn lækninga-
stofu í sérgrein sinni og stundaði
húðlækningar upp frá því. Hann
fylgdist vel með í sérgrein sinni
og fór lengst af árlega utan til
styttri námsdvalar eða til að sækja
þing húðsjúkdómalækna.
Olafur Tryggvason var ágæt-
lega hagmæltur, þótt hann héldi
því lítt á loft. í bekkjarsamkvæm-
um og við önnur hátíðleg tækifæri
flutti hann þó gjama drápur í létt-
um dúr, sem vöktu óskipta ánægju.
Síðar á árum færðist meiri alvara
í skáldskap hans.
Ólafur var kvæntur Önnur Sig-
ríði Lúðvíksdóttur, læknis Norð-
dals Davíðssonar og konu hans
Ástu Jónsdóttur. Böm þeirra hjóna
em: Lúðvík, læknir, kvæntur Hildi
Viðarsdóttur, lækni, Sigríður,
borgardómari, gift Páli Sigurðs-
syni, prófessor og Tryggvi, bóka-
vörður.
Heimili þeirra Önnu og Ólafs er
glæsilegt menningarheimili, sem
vitnar um smekkvísi þeirra hjóna.
Þessum fáu kveðjuorðum fylgja
þakkir frá okkur Margréti fyrir
meira en hálfrar aldar vináttu og
margar ánægjulegar samveru-
stundir.
Önnu og fjölskyldu sendum við
innilegar samúðarkveðjur. Blessuð
sé minning Ólafs Tryggvasonar.
Ólafur Bjarnason.
Mánudaginn 28. júní verður
gerð útför tengdaföður míns, Ólafs
Tryggvasonar, jæknis í Reykjavík,
sem andaðist á Borgarspítalanum
eftir alllöng veikindi aðfaranótt 20.
þessa mánaðar á áttugasta aldurs-
ári sínu. Við fráfall Ólafs vil ég
minnast hans orðum þótt margt
af því, sem helst býr í huga, þegar
litið er til góðra og náinna kynna
af þeim mæta og merka manni í
meir en aldarfjórðung, verði hins
vegar ekki tjáð í rituðu máli.
Olafur fæddist á Víðivöllum
fremri í Fljótsdpl 11. október 1913.
Foreldrar hans voru hjónin Tryggvi
Ólafsson og Sigríður Þorsteins-
dóttir, sem þar bjuggu þá. Var
Ólafur heima á búi foreldra sinna
fram á unglingsár og vann að sjálf-
sögðu öll almenn sveitastörf með
þeim hætti, sem þá tíðkaðist, fyrir
daga tæknibyltjngar í landbúnaði.
Gekk hann síðan í Eiðaskóla, þeg-
ar hann hafði aldur til, og komu
þá þegar fram óvenjugóðir náms-
hæfileikar hans. Kreppuárin komu
hart við heiipilið á Víðivöllum
fremri, eins og flest önnur bænda-
heimili á landinu, og m.a. af þeim
sökum sáu foreldrar Ólafs þann
kost vænstan að flytja til Reykja-
víkur og setjast þar að til frambúð-
ar, en jafnfrarpt komu til aðrar
ástæður, er fjölskylduna vörðuðu.
Eftir þessa búferlaflutninga settist
Ólafur í Menntaskólann í Reykja-
vík, lauk þar stúdentsprófi með
góðum vitnisburði árið 1935 en hóf
að því loknu nám í læknadeild
Háskóla íslands. Embættisprófi í
læknisfræði lauk hann sumarið
1942, enn sem fyrr með góðum
árangri. Á þessum árum stundaði
Ólafur margvísleg störf á sumrum,
eins og títt hefur verið um íslenska
námsmenn fyrr og síðar, en eink-
um minntist hann oft og með gleði
vinnu sinnar við byggingu Há-
skólahússins, sem vígt var sumarið
1940.
Þegar sumarið 1942 gerðist
Ólafur aðstoðarlæknir Lúðvíks
Norðdals Davíðssonar, héraðs-
læknis á Eyrarbakka. Skipti dvölin
þar sannarlega sköpum í lífi Ólafs
því að þá stofnuðust kynni hans
við unga og glæsilega dóttur lækn-
ishjónanna, Önnu Sigríði, en þau
gengu að eigast ári síðar, 1943,
og lifír hún mann sinn.
Að lokinni pámsvist á Land-
spítalanum í Reykjavík og að
fengnu almennu lækningaleyfí
haustið 1943, gerðist Ólafur hér-
aðslæknir í Síðuhéraði með aðsetri
á Breiðabólstað þar í sveit. Bjuggu
þau hjónin þap fram á mitt ár
1945 og þar fæddist þeim fyrsta
bamið, Lúðvík, sem nú er heilsu-
gæslulæknir í Reykjavík. Á Breiða-
bólstað búnaðist þeim bærilega,
þótt sumt myndi þykja óhægt nú
á tímum, en hagur þeirra var með
þeim hætti, sem þá var títt um
embættismenn, er í sveit bjuggu.
Næst var haldjð til Svíþjóðar og
var Ólafur við sérfræðinám í húð-
sjúkdómum, ásamt ofnæmis- og
kynsjúkdómum, í Stokkhólmi um
tveggja ára sjceið, undir hand-
leiðslu hinna bestu og kunnustu
sérfræðinga í þeim fræðum. í
Stokkhólmi fæddust þeim hjónum
síðan tvö yngri börn þeirra, Sigríð-
ur, nú héraðsdómari í Reykjavík
(eiginkona þess, er þetta ritar), og
Tryggvi, nú bókavörður við Borg-
arbókasafn Reykjavíkur. Haustið
1947 fluttu Ólafur og Anna heim
til íslands og frá þeim tíma var
Ólafur starfandi læknir á eigin
lækningastofu í Reykjavík, sér-
fræðingur í sínum greinum, fram
til ársloka 1990, er hann lét af
störfum eftir lapga og afarfarsæla
læknisævi. Við starfslok var hart
nær hálf öld liðin frá því að hann
lauk embættisprófi í læknisfræði.
Auk sérfræðistarfanna stundaði
Ólafur lengi vel almennar heimilis-