Morgunblaðið - 15.08.1993, Blaðsíða 28

28 B
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 1993
TERRACINABRÉF
Tilfinningaþrungnar fréttír
eða berstrípaður Sannleikurinn
FYRIR ástríðufulla blaðalesendur eru ít-
ölsku dagblöðin sannkallað hnossgæti.
Þau eru stór og þykk, efnismikil og fjöl-
breytt. Auðvitað mikið efni um stjórnmál
og efnahagsmál, en einnig um menning-
armál. I þeim eru yfirleitt ekki litmyndir,
ljósmyndirnar oftast fremur litlar í snið-
um, en teikningar mikið notaðar og gefa
blöðunum firna líflegt yfirbragð, ekki síst
hárbeittar, pólitískar skrýtlumyndir. En
það sem gefur blöðunum meðal annars
sérstakan svip er að fréttaflutningur
þeirra er með öðrum hætti en margir
erlendir lesendur eiga að venjast.
Stór landsblöð eins og Corriere della Sera,
La Repubblica og II Messagero eru að mestu
leyti byggð upp á svipaðan hátt, en eins og
alltaf á hver lesandi sitt uppáhaldsblað og
hvert blað hefur sínar áherslur, mótaðar af
þeim sem standa að því.
Forsíðan gefur strax hugmynd um hvers
er að vænta. Þar eru fréttir af helstu fréttun-
um, með áframhaldi inni í blaðinu. Fyrirsagn-
irnar eru yfirleitt ekki stórar, meira lagt upp
úr að koma sem mestum texta að til að kynna
efni blaðsins, svo forsíðan er stútfull. Og
neðst niðri í horninu er svo kannski hæversk-
leg auglýsing, annaðhvort um tímarit, eða
góða bók, en ekki bara hvað sem er.
Hinn ítalski tónn
Hvað varðap fréttaskrifin kveður við sér-
ítalskan tón. I hinum engilsaxneska blaða-
heimi, á Norðurlöndum, í Þýskalandi og víðar
þykir það gullvæg regla að blaðamenn skrifí
fréttir á sem hlutlægastan hátt, án nokkurra
persónulegra ummæla. Blaðamaðurinn á að
leitast við að ná Sannleikanum og hið hug-
læga yfírborð skapar þá hugmynd hjá lesand-
anum að hann sjái þar með Sannleikann
ómengaðan. Italskir blaðamenn bera sig oft-
ar en ekki allt öðruvísi að. Þegar þeir segja
til dæmis frá atburðum, segja þeir frá því
sem þeir sjá á staðnum, með athugasemdum
frá eigin bijósti, án þess þó að tala um sjálf-
an sig í fyrstu persónu.
Dæmi um þetta eru nýlegar fréttir af upp-
hlaupi og hnútakasti í ítalska þinginu, þar
sem skiptist á frásögn blaðamannsins af því
sem hann sér og heyrir og því sem þessir
atburðir vekja upp í huga hans. Ákærur á
hendur fyrrverandi ráðherra komu til um-
ræðu og einn þingmanna sagði hann hættu-
legri en stórmafíósann Totó Riina, sem hand-
tekinn var í vor. Þá sagði Vittorio Sgarbi,
þingmaður Frjálslynda flokksins að ráðherr-
ann ætti ekki aðeins skilið að vera settur í
fangelsi, heldur einnig að vera pyntaður.
Fyrir þetta fékk Sgarbi ákúrur, en hann svar-
aði fyrir sig ... og grípum nú niður í frétt
Corriere della Sera af atburðinum: „Hin
sanna pynting, segir Sgarbi við Formenti
(þingmann Lega Nord), er að þurfa að horfa
upp á þitt heimskulega fés hér í þessum sal.“
Þingið hallast nú að hinu óheilbrigða og allt
fuðrar upp á einni mínútu. í klukkustund er
allt látið vaða. Umræðurnar fara frá „kokk-
ál“ yfir í „bastarð“ og frá „farðu í rass og
rófu“ yfir í „farðu að skíta“. En móðganirn-
ar og háðið um lýðræðið og umburðarlyndið
eru aðeins froðan ofan af ólæknandi tauga-
óstyrk, sem herjar á alla, líka þá sem ávíta
samþingmenn sína fyrir að æsa sig.“
I lok fréttarinnar segir: „Núna gengur
Roehetta (þingmaður Lega Nord) um með
einn skó í hendinni, svo það sést í rifu á
Yves Saint-Laurent jakkanum hans og segir
innblásinn: „Sjáið, þetta er lýðræðið". Sgarbi
heldur því fram að vandamálið sé „ekki Roch-
etta, heldur kjósendur hans, sem þekkja ekki
mann frá hundi“. Og sjáið til, það hefur ein-
mitt ekkert breyst." — Síðustu orðin koma
frá blaðamanninum um að þrátt fyrir þessi
orðaskipti og læti þá breyti slíkar umræður
engu.
Það segir sig sjálft að blaðamennska af
þessu tagi snertir tilfínningar lesenda mun
meir en stranglega hlutlæg frásögn. Við jarð-
arfarir og dauðsföll fara blaðamennimir á
kostum. Þá fá lesendur að heyra um tár og
grát og önnur viðbrögð. Þegar einhver deyr
tíðkast að hinn látni sé jarðsettur einum eða
tveimur sólarhringum eftir látið. Aðstandend-
ur og vinir koma í heimsókn til fjölskyldunn-
ar strax eftir að látið spyrst út. Þegar um
þekkta menn er að ræða, eins og stjómmála-
menn eða listamenn, fara blaðamenn einnig
í heimsókn og skrifa svo um það sem þeir
sjá og heyra þar.
Eftir sprenginguna í Mílanó um daginn fór
Oscar Luigi Sealfaro forseti til borgarinnar
á fund borgarstjórans. Fréttin í Corriere della
Sera um hann byijaði svona: „Ég færi þér
samúð alls staðar að úr landinu... Þetta er
skelfílegur dagur, skelfilegur dagur.“ Oscar
Luigi Scalfaro er við það að tárfella, meðan
hann faðmar Marco Formentini á ganginum,
sem liggur að salnum með líkbörunum í
Marino-höllinni. Yfírmaður landsins og borg-
arstjóri borgarinnar, sem er miðstöð Lega
Nord, horfast í augu í eina, langa mínútu,
báðir í tilfínningaflæði, svo þeir fá kökk í
hálsinn og mega ekki mæla. Þeir klappa
hvor öðrum á öxlina í hughreystingarskyni
eins og menn gera þegar þeir eru saman um
sorg, taka þátt í sama harmleiknum." — Og
þannig heldur lýsingin áfram á fleiri stjórn-
málamönnum, sem koma að líkbörunum og
á mannijöldanum fyrir utan höllina.
Þegar fjármálaráðherrann Raul Gardini
framdi sjálfsmorð um daginn fór blaðamaður
heim til hans í Ravenna. Þar hitti hann fyrir
ýmsa vini og félaga hins látna, sem allir
höfðu eitthvað gott að segja um hann. Einn
þeirra var hljómsveitarstjórinn Riccardo Muti,
sem einnig býr í Ravenna, þar sem hann og
kona hans hafa um árabil rekið myndarlega
tónlistarhátíð, meðal annars með góðum
stuðningi Gardinis og annarra betri borgara
í Ravenna. Og blaðamaðurinn gleymdi heldur
ekki að lýsa andrúmsloftinu og hvernig fólk
leit út. Og vel á minnst útlit. Lýsingar á
klæðnaði eru ómissandi hluti af fréttum ítal-
skra blaða, enda ítalir afar áhugasamir um
þann hluta mannlífsins.
Tilfinningakvörn
Óneitanlega er forvitnilegt að hugleiða
áhrif þessarar sérítölsku fréttamennsku á
lesendur í samanburði við hina „hlutlægu"
fréttamennsku, sem tíðkast víðast annars
staðar. Hlutlægt yfírbragð gefur lesandanum
þá tilfínningu að hann lesi sanna frásögn,
svona séu hlutirnir og ekki öðruvísi. En um
leið felur hún að fréttin er þegar allt kemur
til alls, huglægt val blaðamannsins og spegl-
ar það sem honum eða ritstjórunum finnst
skipta máli. Það er ekki hægt að skrifa frétt
án þess að efnið sé á einhvem hátt valið og
matreitt ofan í lesandann. Hið strang-hlut-
læga form gefur fréttunum yfírbragð hins
einasta eina Sannleika og það er spurning
hvort lesendum er einhver greiði gerður með
því.
Hvemig sem á því stendur þá virðast ítal-
ir almennt mjög tortryggnir á til dæmis allar
pólitískar hræringar. Þeir trúa einfaldlega
ekki því sem stjómmálamenn segja, heldur
spyija sjálfan sig hvað hé sé nú á ferðinni
og eru ekki haldnir neinni yfirvaldstrú. Og
hvað er hollara en smá skammtur af tor-
tryggni til að halda lífi í lýðræðinu og betra
en að fólk trúi bara bláeygt á allt sem þeim
er sagt ... og allt sem lítur út fyrir að vera
Sannleikurinn. Óneitanlega er mun skemmti-
legra að lesa ítalskar fréttir, sem em fullar
af tilfínningum, bæði þeirra sem skapa frétt-
irnar og þeirra sem miðla þeim. Lesandinn
velur svo sjálfur hveiju hann vill trúa og
hveiju ekki, fremur en að honum sé skammt-
aður Sannleikurinn. Fyrir óharðnaðar sálir
er reyndar svolítið yfirþyrmandi að vera í
þessari sífelldu tilfinningakvörn, sem fréttirn-
ar era, þar sem alltaf er verið að kippa í
lesandann á einhvern hátt ... en það er önn-
ur saga.
Sigrún
Davíðsdóttir
SKÓÚTSALA
0OOO Skéverslun Þórðar
Laugavegi 41, Kirkjustræti 8,
sími 13570 sími 14181
HUSNÆÐISNEFND KOPAVOGS
FANNBORG 4 — 200 KÓPAVOGl
SÍMI 91 - 45140
TILBOÐ OSKAST
Húsnæðisnefnd Kópavogs óskar eftir 3ja, 4ra og 5 herbergja íbúðum
eða heilum stigahúsum til kaups.
íbúðirnar séu í samræmi við hönnunarreglur Húsnæðisstofnunar ríkis-
ins um félagslegar íbúðir. Tilboðum verði skilað fyrir 21. ágúst 1993
til Húsnæðisnefndar Kópavogs, Fannborg 4, Kópavogi.
Húsnæðisnefnd Kópavogs.
Olíumálverk eftir Kjarval
ca. 100 x 50 til sölu
Áhugasamir sendi upplýsingar til
auglýsingadeildar Mbl.
fyrir 21. ágúst '93, merktar: „1940“.
ÚTSALA
30 - 70%
AFSLÁTTUR
Dærni: Verðáður: Verðnú:
Skyrtur 5.400,- 1.620,-
Peysur 2.550,- 1.530,-
Bolir 2.973,- 891,-
Buxur 4.876,- 2.928,-
FATALINAN
MAX-HÚSIIMU,
SKEIFUNNI 15 - SÍMI 685222
INOVELL
=§§ Tæknival
Skeifan 17, sími 681665
NOVELL umboöiö á íslandi