Morgunblaðið - 05.11.1993, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1993
31
Minning
Esther Svanlaug
Þorsteinsdóttir
ætíð minnast hennar með þakklæti
og hlýju.
Valgerður Ingimarsdóttir.
Það eru svo ótal mörg atvik sem
koma upp í hugann við fráfall elsku
ömmu minnar, Valgerðar Bogadótt-
ur. Þegar ég var lítil vann móðir
mín úti allan daginn og amma pass-
aði mig þá, eins og hún reyndi að
gera fram í það síðasta.
Ég er svo þakklát fyrir að hafa
átt hana ömmu, góðu og hlýju minn-
ingamar um hana, hún var svo traust
og gaf svo mikið af sér. Hún var líka
svo skemmtileg og fróð að allir höfðu
gaman af að tala við hana, bæði
ungir sem gamlir.
En ég var sko ekki alltaf þæg við
hana ömmu mína og þá gustaði nú
aldeilis af henni. Við Haddý frænka
áttum það til þegar við vorum að
óþægðast, og amma ætlaði að
skamma okkur, að renna okkur á
grindverkinu á stiganum frá þriðju
hæð og alla leið niður, til þess að
hún næði ekki að skamma okkur,
og biðum svo úti þangað til við viss-
um að hún hefði jafnað sig. Þá kom-
um við inn og báðum hana fyrirgefn-
ingar, sem hún auðvitað gerði.
Ég var ekki sú eina sem hún pass-
aði, því að barnabörnin voru 16 og
kom hún víða við sögu og jafnvel
eftir að barnabamabömin fóm að
skjóta upp kollinum.
Inga Lára eldri dóttir mín var svo
lánsöm að fá að vera hjá henni í
pössun í þrjú ár frá fjögurra mánaða
aldri. Það gaf ömmu svo mikið, þá
81 árs gamalli, að finna að henni
var vel treyst til þess að passa litla
krílið, og mynduðust með þeim sterk
tengsl. Þær áttu margar skemmtileg-
ar stundir saman, hvort sem það var
svona bara í rólegheitunum, fótbolta-
leikjunum eða hárgreiðsluleiknum,
þá var sú yngri yfirleitt hár-
greiðsludaman og greiddi sítt, silfur-
grátt hár langömmu sinnar.
Mig langar að enda þessa grein á
bænaversum sem hún amma kenndi
mér þegar hún svæfði mig á kvöldin.
Kristur minn, ég kalla á þig,
komdu að rúmi mínu.
Gjörðu svo vel og geymdu mig,
Guð, í skjóli þínu.
(Höf. ókunnur.)
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni.
Sitji pðs englar saman i hring
sænginni yfir mini.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Alda.
Með þessum orðum vil ég kveðja
frænku mína, Valgerði Bogadóttur,
sem lést í síðustu viku 93 ára að aldri.
Ég mun minnast hennar sem konu
sem var skemmtilegt að vera nálægt
og hafði góða kímnigáfu. Öllum leið
vel í návist hennar og hún ræktaði
frændgarð sinn vel. Hún var minnug
og kunni að segja frá. Hún var tígu-
leg og vakti athygli í peysufötunum
sínum sem hún var í við sérstök
tækifæri. Hún bar höfuðið hátt og
leit fram á við, þótt lífið væri ekki
alltaf dans á rósum hjá henni.
Valgerður fæddist á aldamótaár-
inu og náði að lifa mestalla þessa
öld. Það hefur verið ótrúleg lífs-
reynsla að upplifa alla þá atburði og
breytingar sem hafa orðið í íslensku
þjóðlífi á þessum tíma, allt frá því
hún ólst upp á býli móður sinnar.
Samt náði hún að fylgjast vel með
því sem var að gerast og tækninýj-
ungum nútímans.
En fyrst og fremst lifði hún fyrir
fjölskyldu sína og gladdist við að
segja okkur frá barna- og barnabörn-
unum sínum, sem ég hef ekki tölu
á. Það var líka ótrúlegt hvað hún
náði að fylgjast með og halda sam-
bandi við okkur sem fjarskyldari
erum.
Þegar yngri dóttir mín var skírð
hafði Valgerður ekki heilsu til þess
að koma í veisluna. Þar saknaði
maður hláturs hennar og návistar,
en hún þótti ómissandi gestur í fjöl-
skylduveislum og var alltaf mikil
glaðværð í kringum hana.
Þegar ég heimsótti Valgerði fyrir
nokkrum vikum var ljóst að heilsu
hennar hafði hrakað mikið. Hún var
samt jafnminnug á allt og alla og
þurfti mikið að segja frá börnunum
í fjölskyldunni.
Ég kveð Valgerði með þakklæti
fyrir að hafa fengið að kynnast henni
og votta niðjum hennar samúð mína.
'mu,lljrl, ,, . ,, Svana Boga. ,
Ég var harmi sleginn þegar bróðir
minn hringdi til mín á þriðjudaginn
26. október og sagði mér að systir
okkar væri að deyja. Við fórum strax
á spítalann, en þá var hún dáin. Það
var friður yfir henni og hún var svo
falleg. Ekki bjóst ég við því að þurffi
að kveðja hana svona fljótt.
Mig langar að minnast elsku syst-
ur minnar með nokkrum orðum. Mig
langar að þakka henni fyrir allt sem
hún gerði fyrir mig. Það er svo
margt, alveg frá því ég var lítill
drengur, en það eru 17 ár á milli
okkar. Hún var alltaf mín stóra syst-
ir, sem leiðbeindi mér og Gísla syni
sínum, en við erum jafnaldrar og
ólumst upp saman fyrstu árin, sem
hún bjó heima í föðurhúsum. Hún
bar alla tíð mikla umhyggju fyrir
Gísla syni sínum. Hann á nú um
sárt að binda. Móðir hans var honum
mikil stoð og stytta í lífínu. Missir
hans er mikill. Ég bið Guð að styrkja
hann og hugga og ég veit að móðir
hans verður ætíð hjá honum.
Esther eignaðist þijú böm. Gísli
er elstur, þá Þórunn er lést í júlí á
sl. ári, eftir löng og erfið veikindi.
Lát hennar var mikið áfall fyrir Esth-
er. Yngst er svo María, sem er í fram-
haldsnámi í hjúkrunarfræðum í
Kanada.
Þótt líf minnar elskulegu systur
væri ekki dans á rósum, þá vildi hún
minnst um það tala, heldur ávallt
hlúa að þeim sem minna máttu sín
og sem minna áttu milli handanna,
því að hún hafði rúm í hjarta sínu
fyrir alla. Minningarnar hrannast
upp. Það er svo margt sem hægt er
að tala um. Það er svo margt að
minnast. Enda þótt oft hafi brotið á
og hún hafi marga hildi háð í lífinu,
þá hvarflaði aldrei að henni að gef-
ast upp. Hún átti svo margt eftir að
gera.
Núna undanfarið ár var hún full
af orku og eljusemi og beið dóttur
sinnar Maríu sem ætlaði að koma
heim um jólin, en þær mæðgur voru
svo samrýndar og miklir vinir að ein-
stakt var. María var sérstaklega til-
litssöm og hjartahlý í garð móður
sinnar.
Esther fór að heimsækja dóttur
sína til Kanada í fyrrasumar. Oft
talaði hún um þessa ferð að hún
hefði verið það dásamlegasta sem
hún hefði farið og átt yndislegar
stundir með dóttur sinni og David
unnusta hennar og fjölskyldu hans.
Þetta var dásamleg ferð.
Ég er mjög hamingjusamur að
hafa átt svo góða systur. Það var
sama hvað bjátaði á, alltaf gat ég
leitað til hennar. Hvað sem amaði
að mér, alltaf fór ég ánægður heim
frá henni. Alltaf var hægt að biðja
hana um að lagfæra buxur fyrir sig,
pijóna peysu eða hvað sem var, en
systir mín var sú sem allt lék í hönd-
unum á. Ég held að ég megi segja
það að hálærðar saumakonur eða
pijónakonur hefðu ekki skákað
henni.
Það er svo erfitt að sætta sig við
það, elsku systir, að þú sért dáin.
Við hjónin vorum nýbúin að vera hjá
þér, eiga með þér dásamlegan eftir-
miðdag. Það var eins og endranær,
það kom svo mikil hlýja og ró yfir
mig að vera hjá þér. Það var líka svo
gaman að rifja upp gamla tíma, þú
varst svo minnug og mundir eftir
öllu. Ég veit að skarð þitt verður
aldrei fyllt. Ég verð að viðurkenna
að framtíðin verður allt öðruvísi án
þín, elsku systir.
Ég bið góðan Guð að geyma þig
og varðveita. Þín er sárt saknað, en
minningin um þig lifir, hana getur
enginn tekið frá okkur.
Elsku María, Gísli og David. Ég
bið góðan Guð að gefa ykkur styrk
á þessum erfiða tíma.
Nú hnígur sól að sævarbarmi,
sígur hún á þreytta jörð.
Nú blikar dögg á blóma hvarmi
blundar þöpl fugla hjörð.
í hljóðrar nætur ástar örmum
allir fá hvíld frá dagsins hörmum.
(Axel Guðmundsson)
Baldvin bróðir.
Elsku Esther mín. Mig langar að
minnast þín með fáeinum orðum. Það
var okkur mikið áfail að missa þig.
En við fengum engu ráðið. Ég vildi
að ég hefði fengið að kynnast þér
miklu fyrr. En ég er þakklát fyrir
allar okkar góðu samverustundir.
Þakka þér fyrir þær, ég gleymi þeim
aldrei. Ég á þær minningar í hjarta
mínu. En ég viidi að við hefðum feng-
ið að hafa þig hjá okkur miklu leng-
ur. Það var gott að vera í návist þinni.
Þú varst alltaf svo glöð og góð, svo
einlæg og hreinskilin. Og þó að þú
værir oft veik sjálf, þá spurðir þú
alltaf hvernig okkur liði. Svo hugul-
söm og góð varstu.
Mér finnst allt svo tómlegt án þín,
elsku mágkona. Ég vil þakka þér
fyrir allt sem þú gerðir fyrir okkur.
Mig, Baldvin bróður þinn og Ingu
okkar. Við erum svo rík að hafa átt
þig að. Þú varst gull af manni. Það
er svo stutt síðan við komum í heim-
sókn til þín. Það var svo gott að
koma heim til þín, fá kaffi, tala sam-
an og hlæja. Við áttum eftir að gera
svo margt saman. Þú hlakkaðir svo
til að fá dóttur þína Maríu heim frá
Kanada um jólin og varst bytjuð að
telja dagana þar til hún kæmi.
Það lék allt í höndunum á þér, svo
vandað og vel unnið allt sem þú gerð-
ir. Lopapeysumar þínar voru svo
fallegar. Þú varst nýbúin að pijóna
eina peysu handa Ingu og gafst henni
í afmælisgjöf. Hún er svo ánægð og
þakklát fyrir hana. Ég kveð þig með
sárum söknuði, elsku Esther mín.
Guð geymi þig. Elsku María, Gísli
og David, ég votta ykkur mína
dýpstu samúð. Guð styrki ykkur í
sorg ykkar.
Ég krýp og faðma fótskör þína,
frelsari minn, á bænarstund.
Ég legg sem barnið bresti mína,
bróðir, í þína líknarmund.
Ég hafna auðs og hefðarvöldum,
hyl mig í þínum kærleiksöldum.
(Guðm. Geirdal)
Elna.
Elsku Esther mín. Mig langar að
kveðja þig með nokkrum orðum.
Aldrei datt mér í hug að þú færir
svona fljótt. Þú hafðir góð áhrif á
mig og ég gat talað við þig sem jafn-
aldra minn.
Þú varst alveg einstök kona, alltaf
glöð og kát og mig langar að þakka
Guði fyrir þann tíma sem við fengum
að vera saman þó að hann hafi verið
stuttur. Þakka þér, elsku frænka
mín, fyrir allt sem þú gerðir fyrir
mig og þakka þér fyrir peysuna sem
þú pijónaðir handa mér. En ég á
minningarnar um þig og þær getur
enginn tekið frá mér. Ég kveð þig
með sárum söknuði. Hvíl þú í friði.
Blessuð sé minning þín.
Elsku María og Gísli, ég votta
ykkur mína dýpstu samúð og bið
þess að Guð gefi ykkur styrk á þess-
um erfiðu tímum.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Inga Elínborg.
Það var sem ský drægi fyrir sólu
er hjúkrunarfræðingur á hjartadeild
Landspítalans hringdi í mig skömmu
eftir hádegi 26. október sl. og sagði
mér að systir mífi væri að deyja. Hún
hafði veikst um nóttina og var flutt
á spítalann snemma morguns. Virtist
hún vera á batavegi er ég hafði sam-
band við deildina um morguninn, en
kallið var komið og brotför úr þessu
lífi ákveðin og ekki aftur snúið.
Það er svo sárt að kveðja elsku-
lega systur, móður og ömmu sem
alltaf hafði verið gleðigjafí og hjálp-
arhella allra sem hún umgekkst þótt
hún sjálf gengi ekki alltaf heil til
skógar. Mér vefst tunga um tönn að
tjá í rituðu máli þann söknuð og trega
sem berst í bijósti mínu við ótímabær
brottför hennar.
Esther var fædd við Laugaveginn
í Reykjavík 15. apríl 1926 og þar
dvaldist hún mestalla ævi sína. For-
eldrar hennar voru Þorsteinn Guð-
jónsson, f. 15. ágúst 1900 að Efra-
Seli í Stokkseyrarhreppi, verslunar-
maður og um 30 ára skeið starfsmað-
ur Reykjavíkurborgar, d. 17. desem-
ber 1963, og María Hrómundsdóttir,
f. 14. nóvember 1902 að Breiðabóls-
stað á Alftanesi, d. 11. desember
1974. Alsystkini hennar eru Stein-
unn, sem andaðist 1979, og undirrit-
aður, en hálfsystkin eru Laufey,
Baldvin og Elísabet sem býr í Banda-
ríkjunum.
Hún eignaðist þijú börn, elstur er
Gísli, þá Þórunn er lést á sl. ári og
María sem er við framhaldsnám í
hjúkrunarfræðum í Kanada.
Hún átti alla tíð við vanheilsu að
stríða. Hún fékk berkla á unga aldri
og dvalist um tíma á Vífilsstöðum,
heyrnin angraði hana og var hún oft
minnt á það er hún hlustaði á góða
tónlist eða fór í leikhús, en hvoru
tveggja hafði hún mikið yndi af. Hún
var stundum leið er hún hafði fylgt
einhveijum skyldum eða tengdum til
grafar yfir því að hafa heyrt illa í
prestinum.
Hún var mjög glaðlynd og yfirleitt
létt í skapi, þótt lífíð hafi ekki alltaf
brosað við henni, en alltaf tók hún
öllu með jafnaðargeði. Barnabörn
hennar eru orðin ellefu og sjö barna-
barnabörn. Lét hún sér mjög annt
um þau og fylgdist ávallt með þeim
hvar sem þau voru stödd á landinu.
Það voru margir sem komu við á
Laugaveginum hjá Esther og þáðu
kaffisopa þegar þeir voru á ferð í
borginni. Alltaf var viðmótið það
sama og elskulegheitin og oftast átti
hún eitthvað nýbakað með kaffinu.
Það var gott að koma til hennar
þegar eitthvað amaði að í lífínu og
á ég henni mikið að þakka fyrir þann
styrk sem hún gaf mér þegar ég
átti erfítt.
Á barnsaldri og fram á unglingsár
dvaldist hún sumarlangt á Bíldudal
hjá afa Hrómundi ásamt systur sinni
Steinunni, en þær þær voru alla tíð
mjög samrýndar allt þar til Steinunn
dó 5 ágúst 1979.
Á Bíldudal kynntist hún Pétri
Jónssyni og var í sambýli með honum
nokkurn tíma eða þar til hann andað-
ist. Þau eignuðust eina dóttur, Þór-
unni, sem lést á sl. ári eftir langvar-
andi sjúkdóm og var móður sinni
mikill harmdauði. Vegna fátæktar
og annarra erfiðleika varð Esther
að láta Þórunni fara frá sér í fóstur
á unga aldri, þar sem hún sá ekki
fram á að hún gæti alið hana upp
sómasamlega við þær erfiðu aðstæð-
ur sem þá voru hér á landi og engir
styrkir til einstæðra mæðra tíðkuð-
ust þá. Þær mæðgur náðu saman
seinna á ævinni og tókst með þeim
gagnkvæm ást og umhyggja er hélst
alla tíð síðan og koma berlega fram
er hún heimsótti dóttur sína næstum
daglega á spítalann eftir að hún
veiktist alvarlega. Mjög kært var
með þeim mæðgum Maríu og henni
og voru þær ávallt mjög samrýndar
sem kom meðal annars fram í því
að þegar María fór í próf á sinni
skólagöngu þá tók móðir hennar svo
mikinn þátt í prófunum að hún varð
oft lasinn og taugastrekkt á meðan
á þeim stóð, og var jafnframt mjög
glöð þegar vel gekk hjá henni, sem
var nú oftast, sem. betur fer fýrir
systur mína. Eftir að María fór í
framhaldsnám til Kanada höfðu þær
símasamband á ákveðnum dögum
og tíma, hlakkaði hún ávallt mikið
til að heyra frá henni og segja henni
fréttir að heiman. Á sl. ári bauð
María henni að heimsækja sig til
Kanada. Hún ferðaðist alla leiðina
einsömul með bréf upp á vasann
hvaðan hún kæmi og hvert hún væri
að fara ef hún villtist af leið. Til-
hlökkunin var mikil og taugatitring-
urinn, en allt gekk þetta slysalaust
þrátt fyrir að hún talaði ekki annað
tungumál en íslenskuna. í Kanada
dvaldi hún um nokkurra vikna skeið
við ást og umhyggju dóttur sinnar
og unnusta hennar. Hafði hún frá
mörgu að segja þegar heim var kom-
ið. Áður hafði María boðið henni í
ferðalag til Englands og var það
fyrsta utanför hennar sem hún
minntist ávallt með gleði.
Ekki má gleyma Gísla syni hennar
sem hún bar ávallt mikla umhyggju
fyrir og vildi fyrir hann gera. Mikill
og sár er missir hans, en góður Guð
mun vera með honum og hjálpa hon-
um á lífsins vegi og andi móður hans
mun vaka yfir honum og veita honum
huggun og styrk.
Esther var mjög myndarleg í hönd-
unum, eins og sagt er, og saumaði
mörg fögur klæði bæði á sig og aðra.
Um tuttugu ára skeið starfaði hún
í Regnhlífabúðinni hér í Reykjavík
við saum og viðgerðir á regnhlífum,
en á þeim dögum voru hlutimir vel
nýttir og gert við þá ef aflaga fóru.
Fjölmargar lopapeysur pijónaði
hún til þess að drýgja tekjurnar sem
ekki voru miklar, auk þess sem hún
pijónaði sokka á barnabörnin og
aðra.
Ég minntist á hér að framan að
hún dvaldist oft á sumrin á Bíldudal
á yngri árum og hefur hún ávallt
haldið tryggð við þennan fagra stað
og farið þangað á hveiju sumri ef
mögulegt hefur verið og fjárhagur
leyfði. Hún fór í síðasta sinn þangað
í september sl. og dvaldist í nokkra
daga hjá Valda frænda og konu hans
Lilju sem alltaf tóku mjög vel á
móti henni. Fyrir það eru þeim og
öðrum vinum hennar og skyldfólki á
Bíldudal færðar kærar þakkir. Hún
sagði oft að hún hefði átt þá ósk
heitasta að geta keypt lítið hús á
þessum fagra stað „á milli hárra
fjalla“ og dvalist þar á sumrin.
Ég kveð elsku systur, móður,
ömmu og langömmu með sárum
söknuði og þakklæti fyrir allt sem
hún var okkur öllum, sem fengum
að njóta glaðlyndis hennar og ást-
úðar, með eftirfarandi ljóðlínum eftir
Valdimar V. Snævar:
Nú lýkur degi, sól er sest,
nú svefnfrið þráir jörðin mest.
Nú blóm og fuglar blunda rótt
en blærinn hvíslar: góða nótt.
Guðs friður signi foldarann,
guðs friður blessi sérhvem mann.
Kom, engill svefnsins undur hljótt
og öllum bjóð þú góða nótt.
Hvil hjarta rótt. Hvíl höndin þreytt,
þér himins styrk fær svefninn veitt.
-Hann gefur lúnum þrek og þrótt.
Ó, þreytti maður - sof nú rótt.
Hjartans þakklæti fyrir samfylgd-
ina hér á jörðu, minningarnar geym-
um við í hjörtum okkar.
Jörundur Þorsteinsson.
t
Ástkær móðir okkar, tengamóðir, amma og langamma,
ODDNÝ NIKÓDEMUSDÓTTIR,
andaðist á elli- og hjúkrunarheimilinu Grund þann 3. nóvember.
Björgvin S. Jónsson, Steinunn Guðmundsdóttir,
S. Valgerður Jónsdóttir, Jón Guðmundsson,
Þóra S. Jónsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.