Morgunblaðið - 13.11.1993, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B/LESBOK
STOFNAÐ 1913
259. tbl. 81.árg.
LAUGARDAGUR13. NOVEMBER1993
Prentsmiðja Morgnnblaðsins
Ráðstefna aðildarríkja Lundúnasáttmálans
Bann við losun
geislavirks úr-
gangsí sjóinn
Lundúnum. Reuter.
ÞRJÁTÍU og sjö aðildarríki Lundúnasáttmálans samþykktu í gær
algjört bann við losun geislavirks úrgangs í hafið. Fimm ríki -
Belgía, Bretland, Frakkland, Kína og Rússland - sátu hjá við at-
kvæðagreiðsluna. Rússar hafa verið langmestu syndaselirnir og árum
eða áratugum saman hafa þeir losað sig við geislavirkan úrgang
með því að kasta honum í sjó, ýmist í Norðurhöfum eða í Kyrrahafi.
Þá hafa þeir einnig kastað honum í ár í Rússlandi og þaðan hefur
hann borist til sjávar. Þeir hafa þó góð orð um að hætta þessu fái
þeir aðstoð við að koma upp geymslum í landi.
Bannið tekur gildi eftir 100
. daga en ríki se'm ekki samþykktu
bannið verða ekki bundin sam-
þykktinni beri þau fram formleg
mótmæli áður en bannið öðlast
gildi.
„Þetta er sögulegt skref hjá að-
ildarríkjum Lundúnasáttmálans í
þá átt að hreinsa heimshöfin í eitt
skipti fyrir öll,“ sagði Clifton Curt-
is, talsmaður umhverfisverndar-
samtakanna Grænfriðunga, og
bætti því við, að á ríki, sem brytu
gegn samþykktinni, yrði litið sem
varga í véum.
Áfram bundin upprunalega
sáttmálanum
71 ríki undirritaði Lundúnasátt-
málann árið 1972 en hann kvað á
um bann við losun efna með mikla
og meðal geislavirkni. Ríkin sem
ekki samþykktu algjört bann verða
áfram bundin upprunalega sáttmál-
anum. Bretar og Frakkar voru
andvígir algjöru banni og hélt
breski fulltrúinn því fram, að rann-
sóknir sýndu, að takmörkuð losun
geislavirkra úrgangsefna hefði eng-
in skaðleg áhrif á lífríkið í sjónum.
Umhverfisráðherra Rússlands sagði
á ráðstefnunni, að ríkisstjóm sín
hygðist hætta að kasta geislavirk-
um efnum í sjó eftir tvö ár og jafn-
vel á næsta ári en það færi þó eft-
ir þeim styrk, sem Rússar fengju
til að koma upp geymslum í landi.
Heimsslit
ekki um
helgina
Kiev. Reuter.
TALSMAÐUR innanríkis-
ráðuneytísins í Ukraínu
sagði í gær að sértrúarsöfn-
uðurinn Hið stóra hvíta
bræðralag myndi að líkind-
um leysast upp og fjara út
þar sem Ijóst væri, að ekkert
yrði úr heimsendi um helg-
ina. Spádómar þar að lútandi
voru sá grunnur sem söfnuð-
urinn stóð á.
Um 800 safnaðarmenn hafa
verið hnepptir í varðhald síð-
ustu daga en sjálfur leiðtoginn,
Marina Tsvygun, og maður
hennar, Yuri Krivonogov, voru
fangelsuð á miðvikudag. í gær
var Tsvygova ákærð fyrir að
stofna til óláta á almannafæri.
Allt var með kyrram kjörum
í Kiev í gær en Tsvygun Iætur
þó ekki deigan síga og hélt því
enn fram úr fangaklefa sínum
í gær að ekkert gæti hindrað
ragnarök á sunnudag.
« %
■ - U'. ■
œmim
-
É§É I* | !

- ■ x.
Z
sj’ jyteivíit- -
| i
pa
■

Morgunblaðið/Már Hólm og Siguijón Kristjánsson
1 fangbrögðum viðísinn
HÓLMANESIÐ SU kom úr Smugunni fyrir þremur dögum
með heldur lítinn afla enda lentu þeir í hinu versta veðri,
um 10 vindstigum og 18 stiga frosti. Að sögn Más Hólms,
skipstjóra á Hólmanesinu, hefði það verið eina ráðið til
að forðast ágjöf og ísingu að sigla upp að ísbrúninni en
þar er jafnan lítill sjór. Myndin er af Hólmanesinu umluktu
ís en á innfelldu myndinni má sjá hvítabirni, birnu með
hún. Skipveijar sáu eina tíu hvítabirni er'mest var og
þegar þeim var boðinn hákarl, sem til var um borð, runnu
þeir að skipinu eins og þegar fénu er gefið á garða.
Sjá „Leituðu vars ..." á bls. 4.
Króatar viija ekki að múslimar nái sprengiefnaverksmiðju
Hóta að tortíma dal
með „helsprengju“
Vitez. Reuter.
KRÓATAR í Bosníu hafa breytt sprengiefnaverksmiðju í bænum
Vitez í miðhluta Iandsins í nokkurs konar „helsprengju", sem þeir
segjast munu sprengja áður en hún falli í hendur múslimum. Segja
þeir, að þá muni allur bærinn og næsta nágrenni þurrkast út. Fulltrú-
ar sljórnvalda í Króatíu og Bosníu ræddu í gær um leiðir til að binda
enda á stríðið milli Króata og múslima í Bosníu en það hefur harðn-
að mjög síðustu daga.
Austur-Evrópuríkin
Fái aukaað-
ild að VES
Varsjá. Reuter.
FRAKKAR og Þjóðverjar hétu í
viðræðum við Pólveija í gær að
vinna að því að Austur-Evrópu-
ríkin fengju aukaaðild að Vestur-
Evrópusambandinu, (VES/WEU),
varnarbandalagi Evrópubanda-
lagsrílga.
I sameiginlegri yfirlýsingu Klaus
Kinkels, utanríkisráðherra Þýska-
lands, Alains Juppe, utanríkisráð-
herra Frakklands, og Andrzej Olec-
howskis, utanríkisráðherra Pól-
lands, segja þeir, að þau ríki, sem
hafa gert aukaaðildarsamninga við
EB, eigi einnig að geta orðið auka-
aðilar að VES. Er litið svo á, að
með þessu sé verið að koma til
móts við Austur-Evrópuríkin eftir
að vonir þeirra um aðild að Atlants-
hafsbandalaginu, NATO, dofnuðu.

Reuter
Heimsins stærsti snjókarl
ÞAÐ þurfti fjallgöngumenn til að ljúka við smíði stærsta snjókarls
í heimi en hann stendur í bænum Saas Fee í Sviss og er 27,5 metra
hár. Hefur hann verið í smíðum í þijár vikur og hefur verið reiknað
út, að hann vegi um 800 tonn.
í verksmiðjunni eru þúsundir
tonna af sprengiefni og sýru og er
þegar búið að gera ráðstafanir til
að sprengja hana upp. „Við erum
með sprengiefni af öllum gerðum,
sem getur tortímt öllu og öllum í
Lasva-dalnum. Það eru síðustu for-
vöð að koma í veg fyrir stórslys,"
sagði Nikola Krizanovic, yfirmaður
verksmiðjunnar. „Konan mín, fjöl-
skyldan, bærinn minn og ég sjálfur
munum farast í hamförunum."
Gífurleg sýrusprenging
Að sögn sérfræðinga Sameinuðu
þjóðanna mun myndast gífurlegt
sýruský við fyrstu sprenginu í verk-
smiðjunni og síðan mun það springa
með enn meiri afleiðingum. Her-
menn múslima sitja um Lasva-dal
þar sem 65.000 Króatar búa og það
er eitt af helstu hernaðarmarkmið-
um múslima að ná verksmiðjunni á
sitt vald. Þrátt fyrir vopnasölubann
fá Serbar og Króatar í Bosníu vopn
frá Serbíu og Króatíu en múslimar
hafa ekki átt í nein hús að venda.
Mate Granic, utanríkisráðherra
Króatíu, kom í gær til Sarajevo til
viðræðna við fulltrúa Bosníustjórn-
ar um einhvers konar vopnahlé eða
frið milli Króata og múslima. Bar-
dagar milli þeirra í miðhluta lands-
ins hafa verið harðir síðustu daga
og í gær réðust múslimar á króat-
íska bæinn Kiseljak, sem er 30 km
fyrir vestan Sarajevo.
----......
Þýskaiand
Járnbrautir
einkavæddar
Bonn. Reuter.
ÞÝSKA sljórnin tilkynnti í gær,
að áætlanir um að einkavæða ríki-
sjárnbrautirnar væru í höfn og
kæmu til framkvæmda á næsta
ári. Gífurlegt tap hefur verið á
rekstri þeirra.
Um er að ræða málaniiðlun milli
ríkisins og forsætisráðherra þýsku
fylkjanna og Matthias Wissman,
samgönguráðherra Þýskalands,
sagði í gær, að nú sæi fyrir endann
á þeirri gífurlegu hít, sem járnbraut-
irnar hefðu verið. Það verður þó dálít-
il bið á því vegna þess, að ríkið verð-
ur að greiða skuldirnar á árunum
1995-2000 en þær eru um 3.900
milljarðar ísl. kr.