Morgunblaðið - 13.11.1993, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 1993
A^RSAURhf"
Fasteignasala
Borgartúni 33 -105 Reykjavík
£ 62 43 33
Björgvin Björgvinsson,
lögg. fasteigna- og skipasali
Félag Fasteignasala
Opið í dag laugardag
kl. 14-16
Safamýri. Falleg 4ra herb. íb. á
2. hæð m. bílsk. Laus strax. Verð
8,4 millj.
Við væntanlegan golfvöll í
Kópavogi??? Glæsil. 4ra herb.
íb. Parket á gólfum. Flísal. bað,
ný eldhinnr. Verð 7,5 millj.
Flúðasel. 4ra herb. vönd-
uð íb. ásamt stæði í bílskýli.
Verð 7,9 millj.
Fossvogur. 4ra herb. 107 fm
nýleg íbúð á 1. hæð m. bílskúr.
Flfurimi. Ný 103 fm efri sérhæð
ásamt bílsk. Verð 8,6 millj.
Vesturbær - Kóp. 190 fm par-
hús ásamt innb. bílsk. Skipti á
minni eign k'oma til greina.
Fiskakvísl. Vandað 214 fm enda-
raðh. með 38 fm bílsk.
Brattatunga. 214 fm keðjuhús
með bflskúr. - Vandaðar innr.
Mögul. á séríb. á jarðhæð.
Tjarnarmýri. Nýtt mjög vandað
267 fm raðhús m. bílskúr.
Grænamýri. Giæsii. nýtt 256 fm
einbhús m. bílskúr. Til afh. strax.
MiðhÚS. Mjög vandað nýtt ein-
býli/tvíbýli, alls 254 fm ásamt
innb. bílskúr.
Vantar allar stærðir
fasteigna á skrá.
Skoðum og verðmetum
samdægurs.
Höfum til sölu eða leigu
atvinnuhúsnæði af
ýmsum stærðum og gerðum.
Verslunarhúsnæði við
Grensásveg
Til sölu eða leigu ca 450 fm
glæsilegt verslunarhúsn.
ásamt 127 fm lager á jarð-
hæð. Góð greiðslukjör og
hagst. verð.
624333
Tekjutenging í heilbrigðiskerfi —
ekkert nýtt fyrir sjálfstæðismenn
Höfóar til
.fólksíöllum
starfsgreinum!
eftir Láru Margréti
Ragnarsdóttur
í leiðara Morgunblaðsins 9. nóv-
ember sl. var flallað um tekjuteng-
ingu í heilbrigðiskerfinu og þá flóknu
stöðu sem heilbrigðisþjónustan og
íjármögnun hennar hefði. Leiðara-
höfundur hefur svo sannarlega á
réttu að standa þegar hann segir
embætti heilbrigðis- og trygginga-
ráðherra að verða eitt erfíðasta ráð-
herraembætti í ríkisstjórninni.
Það liggur í eðli heilbrigðisþjón-
ustunnar að umfang hennar hefur á
undanfömum árum vaxið hratt og
mun enn fara vaxandi. Vöxturinn
skýrist m.a. af því að þjóðinni fjölg-
ar, öldruðum fjölgar og tækninni
fleygir fram. Sífellt koma fram nýj-
ungar sem geta lengt lífíð, hjá ung-
um sem öldruðum, og erfitt er að
hafna þessum nýjungum af fjárhags-
legum ástæðum eða vegna tíam-
bundinna efnahagslegra erfiðleika í
þjóðfélaginu. Það samræmist ein-
faldlega ekki grundvallarsiðfræði
þjóðfélags okkar tíma. Þó hafa menn
orðið að staldra við á síðustu árum
og spyija hversu langt eigi að ganga
í nútíma lækningum og hvort þjóðfé-
lagið hafí efni á slíku.
Fyrir um tveimur áratugum var
flármögnun heilbrigðisþjónustu
gegnum gömlu sjúkrasamlögin lögð
niður og hefur heilbrigðisþjónustan
síðan verið ijármögnuð beint úr ríkis-
sjóði. Það hefur á undanförnum árum
verið á valdi ráðherra málaflokksins
og ríkisstjómar að ákveða hversu
mikið eigi að veita tii þessa verkefn-
is og hvernig flármunum skuli skipt.
Þessar ákvarðanir hafa þó ekki nauð-
synlega endurspeglað vilja almenn-
ings í þessu efni, en kannanir hafa
sýnt að meiri hluti þjóðarinnar vill
fremur auka hlut sinn til heilbrigðis-
mála en annarrar ríkisútgjalda.
Tryggingahugtakið og
tekjutenging
Það er því ekki að ástæðulausu
að sjálfstæðismenn hafa í áraraðir
rætt þá hugmynd að „aftengja"
framlög til heilbrigðismála frá öðrum
ríkisútgjöldum og endurvekja trygg-
ingahugtakið. Þannig megi fjár-
magna heilbrigðisþjónustuna með
mörkuðum tekjustofni sem óháður
væri ríkisíjármálum hveiju sinni. I
ályktunum landsfundar flokksins í
mars 1991 segir svo: Sjálfstæðis-
flokkurinn vill endurvekja sjúkra-
tryggingar fyrir almenning sem verði
starfræktar í stærri rekstrareining-
um en var á tímum sjúkrasamlag-
21150-21370
LARUS Þ. VALDIMARSS0N framkvæmdastjori
KRISTINN SIGURJONSSON. HRL. lóggiltur fasteignasali
Til sýnis og sölu - eignir sem vekja athygli:
Nýtt einbýlishús - mikið útsýni
Glæsilegt timburhús á tveimur hæðum samtals 164,3 fm. Snyrting á
báðum hæðum. 4 svefnherb. Bflskúr 35,2 fm auk geymslurisi. Lóð
frág. að mestu. Gamla góða húsnæðislánið um kr. 3 millj. Tilboð óskast.
Selvogsgrunn - glæsilegt einbýlishús
Steinhús ein hæð 171,2 fm. Vel byggt og vel með farið. Töluvert
endurn. Góður bílskúr. Glæsilegur trjágarður.
Endurnýjuð sérhæð á Lækjunum
Stór og góð efri hæð, 5 herb., í fjórbhúsi. Nýtt parket, gler o.fl. Gott
forstofuherb. með sérsnyrtingu. Góður bflskúr. Langtímalán kr. 6,2 millj.
Skammt frá Háskólanum
Einstaklingsíbúð 2ja herb. 56,1 fm á 1. hæð, jarðhæð. Sérinng. Innr.
og tæki altt nýtt.
Hveragerði - frábær greiðsiukjör
Einbýlishús ein hæð tæpir 120 fm. 4 svefnherb., tvöf. stofa. Bflskúr
með geymslu um 30 fm. Eignaskipti mögul. Tilboð óskast.
í gamla góða Vesturbænum
5-6 herb. efri hæð. Allt sér. Góður bílskúr. Trjágarður. Þríbýlishús
byggt 1967. Tilboð óskast.
Eignir óskast á skrá:
Þurfum að útvega traustum kaupendum: Sérhæð í Hlíðunum, húseign
með tveimur íbúöum, góðar hæðir í Þingholtunum, húseign í gamla
bænum, má þarfnast endurbóta. Eignaskipti möguleg.
• • •
Opið á morgun f rá kl. 10-14.
Teikn. á skrifst.
Almenna fasteignasalan sf.
var stofnuð 12. júlí 1944.
AIMENNA
FASTEIGNASAIAN
lÁugÁvÉgmTsÍMAR 21150-21370
anna. Iðgjald, sem verði tekjutengt,
innheimtist sem hluti af sköttum og
skatthlutfall lækkar sem nemur hlut-
falli iðgjalds. Réttindi til þjónustu
verði óháð tekjum.“ Þessi stefna var
síðan ítrekuð á landsfundi Sjálfstæð-
isflokksins í sl. mánuði, örlítið breytt.
í tillögum til verkefnahóps Sjálf-
stæðisflokksins við kosningaundir-
búning 1991 lagði málanefnd flokks-
ins um heilbrigðis- og tryggingamál
ennfremur til að hin svokölluðu þjón-
ustugjöld yrðu hlutfallsgreiðslur, en
með ákveðnu þaki. Sérstök ákvæði
ættu að gilda um þá sem minna
mættu sín efnahagslega, s.s. aldraða,
börn, öryrkja og þá einstaklinga sem'
þurfi stöðugt eða um tíma á reglu-
bundinni, tíðri þjónustu að halda.
Við upphaf stjórnarsamstarfs
1991 var heilbrigðisráðherra og að-
stoðarmanni hans kynnt ítarleg
framangreind stefna sjálfstæðis-
manna í fjármögnun heilbrigðisþjón-
ustunnar og geymir ráðuneytið vafa-
lítið enn gögn frá þeim tíma. Það
kemur því spánskt fyrir sjónir þegar
heilbrigðisráðherra svarar ályktun-
um landsfundar Sjálfstæðisflokksins
á þann veg að skilja megi að sjálf-
stæðismenn byggi fremur á kenning-
um ráðherrans en öfugt. Eftir alla
þá kynningu sem sjálfstæðismenn
hafa gefið heilbrigðisráðuneytinu á
áralangri stefnu flokksins hlýtur ráð-
herrann að hafa haft möguleika á
Lára Margrét Ragnarsdóttir
„Það er því ekki að
ástæðulausu að sjálf-
stæðismenn hafa í ára-
raðir rætt þá hugmynd
að „aftengja“ framlög
til heilbrigðismála frá
öðrum ríkisútgjöldum
og endurvekja trygg-
ingahugtakið.“
að kynna sér hana a.m.k. jafnskjótt
og hann tók við embætti.
Skammtíma-/langtíma
sjónarmið
Hins vegar hefur það verið ósk
sjálfstæðismanna að tryggingakerfið
verði skoðað í heild sinni með það í
huga að endurvekja tryggingakerfið
og 'koma á tekjutengdum iðgjöldum.
Það er framtíðarsýnin, og taldi lands-
fundur Sjálfstæðisfiokksins nefskatt
ekki samrýmast framtíðarstefnu
flokksins. Menn skulu ekki rugla
saman skammtíma- og langtímasjón-
armiðum.
Þegar íslenskt efnahagskerfí
stendur á tímamótum er nauðsynlegt
að taka til gagngerrar endurskoðun-
ar alla þætti ríkisfjármála og leita
frumlegra jafnt sem hefðbundinna
lausna sem leiða til framþróunar en
jafnframt kostnaðarlegs aðhalds.
Einkum á þetta við í svo viðkvæmum
og veigamikium málaflokki og heil-
brigðisþjónustan er.
Eg vænti þess að eiga gott sam-
starf við heilbrigðisráðherra um end-
urskoðun á fjármögnun heilbrigðis-
þjónustunnar. Sjálfstæðisflokkurinn
er ávallt reiðubúinn í samvinnu tii
að hrinda í framkvæmd áralangri
stefnu sinni.
Höfundur er einn afalþingis-
mönnum Sjálfstæðisflokksins
fyrir Reykjavíkurkjördæmi.
HfengGsft dddID
Umsjónarmaöur Gísli Jónsson
Sögnin að þvarga merkir
m.a. að þrefa og kýta, líklega
rótskyld lýsingarorðinu þvari
(= sleif) og þvara. Þá er lýsing-
arorðið þvargur til í merking-
unni stamur, beiskur, og gefur
Ásgeir Blöndal dæmið „kyngja
þvörgu munnvatninu“. Hann
hafði og séð dæmi þess að
þvargur væri = þrár, þyrrk-
ingslegur. Nafnorðið þvörgull
(sem ekki er í Blöndal né Árna-
postillu = OM) hefur Ásgeir
Blöndal í merkingunni „þurr-
pumpulegur maður“.
Víkur nú sögunni til Péturs
Jósefssonar á Akureyri. Hann
spurði mig fyrir nokkru hvort
ég þekkti orðið þvörgulslegur,
þvörgulslegt, þvörgulslega.
Eg var ekki viss, hélt kannski
að saman slægi við það hjá mér
orðinu svörgulslegur sem kon-
urnar heima höfðu um grófan
og lítt klæðilegan pijónafatnað.
í Ijós kom að ekki var aðeins
að finna orðið svörgulslegur,
heldur nafnorðið svörgull
= „eitthvað svert, klunnalegt;
óliðlegur en duglegur maður“.
Þetta var talið víxlmynd við
svirgull og vitnað í orðin sverg-
ulslegur og svurgull. Allt væri
þetta líklega skylt sver, og sam-
eiginleg merking var „gróft,
klunnalegt, óþjált“.
Víkur nú sögunni aftur til
Péturs Jósefssonar. Þau á Orða-
bók Háskólans vildu gjama vita
hvaðan hann hefði orðið þvörg-
ulslegur.
Um það var ekki dæmi hjá
þeim úr ritmáli, en í talmálssafn-
inu var eitt dæmi um atviksorð-
ið þvörgulslega frá Lúther
Gunnlaugssyni í Veisuseli í
Fnjóskadal: „Ég sagði að skyrt-
an færi svo þvörgulslega að
þyrfti að laga hana.“ Pétur Jós-
efsson hafði einmitt heyrt um
atviksorðmyndina eða þá hvor-
ugkynsmyndina þvörgulslegt.
Heimildarmaður hans var
tengdamóðir hans Marzelína
Kjartansdóttir frá Botni í
Hrafnagilshreppi í Eyjafjarðar-
sýslu. Hún hafði notað þess kon-
ar orð um fatnað, t.d. peysu sem
var „gróf og fyrirferðarmikil og
fór líklega ilia“. Hún hafði
gjarna sagt: Þetta er þykkt og
þvörgulslegt. Pétur hafði heyrt
aðra konu, jafnöldru Marzelínu,
nota þetta orð í verslun á Akur-
eyri.
Pétri Jósefssyni er kærlega
þakkað fyrir að koma þessari
fræðslu á framfæri, enda hefur
Orðabók Háskólans þá fengið
þessi dæmi.
En hvaða samband er á milli
orðanna svörgulslegur og
þvörgulslegur? í fyrsta lagi
ríma þau saman, í öðru lagi
gæti myndin með þ-inu hafa
orðið til fyrst í munni einhvers
sem smámæltur var, en langlík-
legast þykir umsjónarmanni að
þau séu mynduð sitt í hvoru lagi:
þvörgull af þvarg og svörgull
af *svarg, skylt sver, en Iíking
orðanna svo mikil og merkingar-
tengsl, að ekki sé að undra þótt
þeim hafi slegið saman í vitund
fólks. ★
Um magn og gæði. í Skálda-
tíma Halldórs Laxness er einn
alfyndnasti kaflinn Fjölskyldu-
líf í Barcelona. Verður hér tek-
inn úr honum smástúfur, þótt
hann njóti sín ekki sem skyldi
slitinn úr samhengi:
„Ég minnist ekki að hafa
nokkru sinni heyrt um þann
svargikk sem með jafn ómót-
mælanlegum yfírburðum og af-
dráttarleysi afgreiddi spursfífl
sín einsog þessi prófessor. Ég
skal rifja upp eitt eða tvö tilsvör
hans.
Spyrillinn (mjög andaktug
þýsk kennslukona): Herra pró-
fessor, hvað teljið þér aðalmun-
inn á siðuðum mönnum og villi-
mönnum?
Svar prófessorsins: Það er
einginn munur. Meðal villi-
manna einsog siðaðra manna er
aðeins tvent til: magn 0g gæði.
En því miður, kona góð, magn
og gæði standast ekki á. Það
eru aðeins til mjög fáir almenni-
legir menn. Afgángurinn er
ræflar.
718.þáttur
Önnur spurning (ráðvönd 0g
siðferðilega þroskuð persóna):
Herra prófessor, ær það satt að
papúar éti móður sína í staðinn
fyrir að grafa hana; og ef svo
er, hvaða álit hafið þér á þess-
ari voðalegu þjóð?
Svar prófessorsins: I þeim
hópi manna sem éta móður sína
í staðinn fyrir að grafa hana er
bæði til magn og gæði. Aðeins
lítill hluti þeirra sem hafa þessa
venju eru almennilegir menn,
afgángurinn er fífl. Nákvæm-
lega sama hlutfall ræður hjá
þeim sem hafa þann sið að grafa
móður sína í staðinn fyrir að éta
hana: aðeins lítill hluti af þeim
sem hafa þá venju eru almenni-
legir menn, afgángurinn er fífi.“
En hér fer á eftir annað og
verra lesmál um magn og gæði,
gripið nýlega af fjölmiðlavett-
vangi:
„Ég spilaði mikið á harmón-
ikku, allavega að magni til...
Sú magnþjónusta, sem menn fá,
er umtalsverð... í svari
fræðslustjóra umdæmisins við
fyrirspurn ráðuneytisins kemur
fram, að við nánari athugun
hafí komið í Ijós, að niðurskurð-
ur kennslumagns á milli skóla-
ára sé mun minni en tilefni hafi
verið til, þrátt fyrir minnkun
heildarkennslumagns til
fræðsluumdæmisins . . . meiri
áhersla hafí verið lögð á að halda
utan um heildartímamagn enda
sé það mat fræðslustjóra, að
meira máli skipti gæði kennslu
einstakra námsgreina en magn.“
★
Vilfríður vestan kvað:
Ég held Ennu ekkert ferlega liði,
þó plmarga óþverrasiði
sér Eiríkur temdi,
bæði lepti og lem(b)di, -
eða lét hann ekki æmar í friði?
Úr auglýsingu hér í Mbl. 12.
okt. sl.: „Húsin skilast fullfrág.
að utan en fokheld að innan.“