Morgunblaðið - 13.11.1993, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 1993
h
Innflutningsárátta
utanríkisráðherra
eftir Eggert Haukdal
Þann 25. október sl. var felldur
dómur í svonefndu skinkumáli, þar
sem á reyndi hvort ákvæði búvöru-
laga um rétt til takmörkunar á inn-
flutningi landbúnaðarvara væru
gagnslaus. Sú skoðun var studd af
utanríkisráðherra, sem hvatti ein-
dregið til innflutningsins. Þegar fyr-
ir lágu skýrar ákvarðanir landbúnað-
arráðherra og fjármálaráðherra um
meðferð þessa máls, gekk hann svo
langt að lýsa því yfir í fjölmiðlum
að hann myndi heimila innflutning
landbúnaðarafurða gegnum Kefla-
víkurflugvöll, yrði eftir því leitað.
I framhaldi af því leyfði hann inn-
flutning á kalkúnalærum, sem var í
andstöðu við gildandi lög og reglu-
gerðir og í trássi við ákvörðun for-
sætisráðherra um forræði þessara
mála. Er áðurnefndur dómur féll í
málinu, sem staðfesti innflutnings-
bannið, var þó allt í einu svo komið
hjá ráðherranum að það var sök rík-
islögmanns að utanríkisráðherra
skyldi hafa þessa skoðun á málinu
og innflutningur kalkúnalæranna
því ekki lögbrot af hans hálfu þó
hann leyfði innflutninginn. Að vísu
var þetta ekki ókunnugur tónn þar
á bæ því í frægu smyglmáii á svína-
bóg í sumar vísaði ráðherrann fjöl-
miðlum á sinn betri helming og því
var það að sjálfsögðu maki utanríkis-
ráðherra en ekki hann sjálfur, sem
var brotlegur við lög þegar uppvíst
varð um smyglið.
Rétt er að minna á að það var
staðfest í umræðum á Alþingi að
innflutningur kalkúnalæranna sem
utanríkisráðherra leyfði gegnum
Keflavíkurflugvöll hafi verið lögbrot.
Allt skal galopið
A sl. vori fór fram umræða á
Alþingi um breytingar á innflutn-
ingsákvæðum búvörulaga. Umræð-
an snerist fyrst og fremst um það
hvaða breytingar skyldi gera á Iög-
gjöfinni til þess að láta ákvæði í
EES-samningnum koma til fram-
kvæmda. Þó svo að málið yrði ekki
útrætt, af ástæðum sem ekki verður
farið út í hér, bar enginn þingmaður
fram þau sjónarmið að lagabreyting-
in væri óþörf og ekki forsenda þess
að EES-samningurinn gæti komið
til framkvæmda. í sumar fór þó að
bera á því að utanríkisráðherra teldi
sig hafa gert samning við EB sem
bæri að virða umfram íslensk bú-
vörulög og að hann þar með og með
hjálp viðskiptaráðherra væri búinn
að koma svo málum fyrir ■ að inn-
flutningur landbúnaðai'vara unninna
sem óunninna væri galopinn. Þar
með væri hann búinn að ná þeim
árangri að koma í framkvæmd
stefnu Alþýðuflokksins með hjálp
erlendra aðila, þó svo ljóst sé að það
flokksbrot sem hann veitir for-
mennsku hefði enga möguleika á
að koma henni fram eftir lýðræðis-
legum leiðum heima fyrir.
Fórnarkostnaður
gar ðyrkj unnar
Þann 14. apríl sl. átti að koma
til framkvæmda algjörlega tollfijáls
innflutningur tiltekinna blómateg-
unda. Aðdraganda þess máls má
m.a. rekja í skýrslu utanríkisráðu-
neytisins frá 20. maí 1991. Þar er
sagt að Evrópubandalagið hafi lagt
fram lista um 72 suðrænar garð-
og gróðurhúsaafurðir, sem það
krefjist afnáms tolla á og það verði
bundið í samningum í tengslum við
EES-samninginn. Samkvæmt
skýrslunni má sjá að þessi krafa
fékk misjafnar undirtektir EFTA-
þjóðanná. Sumar þjóðir s.s. Sviss
(sem þá var þátttakandi í samninga-
umleitunum) og Austurríki höfnuðu
þessari kröfu. Af hálfu íslenska ut-
anríkisráðuneytisins var hinsvegar
tekið þannig á málinu, að skýrt var
tekið fram að yrði tilboð EB í sjávar-
útvegsmálum viðunandi yrði unnt
að fallast á að felia niður öll innflutn-
ingsgjöld á garð- og gróðurhúsaaf-
urðum samkvæmt kröfum EB með
árstíðabundnum takmörkunum á
nokkrum tegundum í innflutningi.
Þetta tilboð var gert án nokkurs
samráðs við landbúnaðinn.
Hafði ekkert upp úr fórnar-
kostnaðinum nema tjónið
Þessi var staða mála í lok júlí
1991 þegar stóð til að undirrita
EES-samninginn. Þá var hinsvegar
ekkert samkomulag í sjónmáli um
sjávarútvegsmálin þannig að þessi
fórn á kostnað garðyrkjubænda var
tilgangslaus sjávarútveginum en til
tjóns garðyrkjunni í landinu.
Til að greiða fyrir undirritun
EES-samningsins þegar hún fór loks
fram í maí 1992 ákvað utanríkisráð-
herra svo enn á ný að færðar skyldu
fórnir á kostnað garðyrkjunnar með
því að ákveða að samningurinn um
tollfijálsan innflutning blóma- og
garðyrkjuafurða frá EB, sem búið
var að fallast á af íslands hálfu,
skyldi koma til framkvæmda 14.
apríl sl. þó svo að EES-samningurinn
tæki ekki gildi fyrr en síðar. Toll-
fijáls innflutningur blóma frá EB
skyldi hefjast þann dag og standa
fram til 30. apríl og síðan opnast
fyrir tollfijálsan innflutning tiltek-
inna garðyrkjuafurða 1. nóv. í ár
fram til 15. mars á næsta ári og
fyrir blómin 1. des. nk. fram til 30.
apríl. Af opnun fyrir innflutning
blóma 14. apríl varð þó ekki þar sem
ekki náðist samkomuiag um breyt-
ingu á búvörulögum.
Enn er fórnað
Um fleira en garð- og gróðurhúsa-
afurðir hefur verið samið um í EES-
samningunum. Þar sem að ekki var
ráð fyrir því gert í upphafi að land-
búnaðarafurðir féllu undir samning-
ana almennt var ákveðið að EFTA-
ríkin gerðu hvert um sig tvíhliða
samning við EB. Þetta breyttist þeg-
ar leið á samningstímann og á seinni
hluta árs 1990 kom fram krafa um
sameiginlegan samning EB við
EFTA. Hagsmunir íslensks landbún-
aðar voru settir gjörsamlega til hlið-
ar við þessar samningaumræður. A
fyrri hluta árs 1991 tóku samninga-
menn utanríkisráðherra ekki þátt í
samningaviðræðum um afléttingu
tolla á unnum landbúnaðarafurðum
í mótmælaskyni við að EB hafði
ekki lagt fram tillögur sínar um
lækkanir eða niðurfellingu tolla á
sjávarafurðum. Island stóð því ut-
anvið samningaumleitanir sem það
síðar varð að samþykkja.
Enn á ný var því hagsmunum
landbúnaðarins fórnað í þessum
samningaumleitunum og sennilega
án nokkurs jákvæðs árangurs fyrir
aðra en EB.
„Hagsmunir íslensks
landbúnaðar voru settir
gjörsamlega til hliðar
við þessar samning-
aumræður.“
Enn er vegið í sama knérunn
Því var það að þegar undirskrift
EES-samningsins kom í lok júlímán-
aðar 1991 lá fyrir samningur um
stórfelldan innflutning á unnun land-
búnaðarafurðum. Samningurinn
hljóðaði uppá að við skyldum hefja
fríverslun með mjólkurafurðir s.s.
létt og laggott, smjörva og mjólkur-
ís. Einnig voru tvímælalaus ákvæði
í samningunum sem hindruðu okkur
í að taka upp verðjöfnunargjöld á
meginhluta þeirra unnu landbúnað-
arvara sem samið var um fríverslun
á, þar sem við höfðum ekki nýtt
okkur rétt til verðjöfnunar á viðmið-
unartímunum eins og aðrir samn-
ingsaðilar.
Aðeins bjargað frá afgiöpum
Jóns
Landbúnaðarráðuneytið fékk
þessu síðan breytt með undanþágu
fyrir ísland eins og kunnugt er. Sér-
stök undanþága fékkst fyrir ísland
frá því að flytja inn ijómaís, létt og
laggott og smjörva og einnig var
dregið úr takmörkunum íslands á
notkun verðjöfnunargjalda. Þó var
það svo að EB kom fram með þá
kröfu í mars sl. að ákvæði giltu sem
útilokuðu ísland frá því að beita
verðjöfnunargjöldum við innflutning
á unnun landbúnaðarafurðum sem
innihalda kjöt og fítu að undan-
skildri smjörfítu. Það veldur þó
áhyggjum að um undanþáguákvæð-
in er tekið fram að „þetta bráða-
birgðafyrirkomulag beri samnings-
aðilum að taka til endurskoðunar
fyrir árslok 1998“. Það er hinsvegar
í samræmi við þau sjónarmið EB sem
utanríkisráðuneytið hefur lýst, að
EB hafi sett sér það lokatakmark
að aflétt verði öllum hindrunum á
innflutningi unninna landbúnaðar-
vara til EFTA-ríkjanna.
Islenskur landbúnaður settur
til hliðar
Af því sem að framan er rakið
kemur berlega fram að hagsmunir
íslensks landbúnaðar voru settir til
hliðar af utanríkisráðherra við samn-
ingana um EES. Einnig er ljóst að
hefðu innflutningsáformin náð fram
að ganga hefði það verið freklegt
brot á búvörusamningi þeim sem
stjórnvöld hafa gert við bændur.
Nokkru hefur tekist að bjarga e.t.v.
vegna tilviljana sbr. það sem áður
er sagt. Þó verður skaði garð- og
gróðurhúsabænda aldrei bættur þar
sem þeim verður fyrirmunað að veij-
ast niðurgreiddum afurðum frá
garðyrkjubændum EB tiltekinn tíma
á ári. Hin mikla fjárfesting garð-
yrkjubænda í lýsingu og aukin fram-
leiðsla henni tengdri skilar sér ekki
svo sem eðlilegt hefði verið en verð-
ur byrði á þeim bændum sem í hana
hafa ráðist. Rafmagnsverð er hins-
vegar alltof hátt, það mætti lækka
og þannig koma til móts við garð-
yrkjubændur.
Það er ekki að undra þegar ferill
landbúnaðarhluta EES-samning-
anna er skoðaður hver viðbrögð ut-
anríkisráðherra urðu í ríkisljölmiðl-
unum þegar hann var spurður álits
um dóminn í skinkumálinu. Hann
taldi öruggt að GATT-samningarnir
myndu bijóta niður möguleika til að
veijast innflutningi og ýta til hliðar
núgildandi búvörulögum. Af orðum
hans má því ráða að það lögbrot sem
innflutningur kalkúnaleggjanna var,
væri ekki annað en forleikur að aðal-
verkinu. Vegna þessara orða er
nauðsynlegra en oft áður að gæta
þess að hagsmunum landbúnaðarins
og dreifbýlisins þar með talið, verði
ekki kastað á glæ meira en orðið
er, vegna innflutningsáráttu utan-
ríkisráðherra.
Að þessu öllu röktu er ekki ljóst
orðið að mál sé að hvíla þennan
hæstvirta ráðherra?
Höfundur er þingmaöur fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í
Suðuriandskjördæmi.
►

i
í
»

t
l
I
ÞOGN OG MEIRIÞOGN
eftir Svein Björnsson
Það má ekki gera bákn lögregl-
unnar í Reykjavík að bákni lögreglu-
stjómunar. Það er ekki voða langt
síðan dómsmálaráðuneytið eða lög-
reglan í Reykjavík sölsaði undir sig
Mosfellsbæ, Kjalarnes og Kjós, já
og Seltjamarnes, sem var algörlega
ónauðsynlegt. Bæjarfógetinn í Hafn-
arfirði gat alveg séð um löggæsluna
í þessum bæjum eins og hann hafði
gert í tugi ára. Þetta var linka hjá
bæjarfógetaembættinu í Hafnarfírði
að láta þetta viðgangast og nú á að
þvinga lögregluna í Hafnarfirði og
Kópavogi undir lögregluna í Reykja-
vík Iíka, þó svo að lögreglukostnaður
sé þar helmingi minni en í Reykjavík.
Lögreglan í Hafnarfirði gat vel
sinnt þessum störfum í Mosfellsbæ,
Kjalarnesi og Kjós eins og hún hafði
gert og enn frekar eftir að nýja
Reykjanesbrautin kom í gagnið.
Þetta lögreglustarf var unnið vel og
með sóma og aldrei kvartað um að
ekki væri vel unnið. Fólkið í þessum
stöðum treysti lögreglunni í Hafnar-
fírði, en þá heyrist að lögreglan í
Reykjavík sinni þessum störfum ekki
eins vel og Hafnarfjarðarlögreglan
enda hafði hún nóg á sinni könnu
fyrir. Meira en nóg að gera í borg-
inni og hefur reyndar ekki ráðið við
neitt, samanber óeirðimar þar um
helgar lengi. Hún hefði getað fengið
hjálp frá lögreglunni í Hafnarfirði
og Kópavogi, en það var kannski
fyrir neðan hennar virðingu.
Lögreglan í Hafnarfirði fékk góða
hjálp frá lögreglunni í Reykjavík og
einnig frá lögreglunni í Kópavogi til
að bæla ólæti unglinga hér í bæ á
þrettándanum, sem nú er búið að
uppræta. Það tók reyndar sinn tíma
og náðist ekki fyrr en foreldrar komu
til hjálpar svo Hjálparsveit skáta,
Fiskaklettur, bæjarstarfsmenn og
útideild Félagsmálaráðs Hafnar-
fjarðar.
Þessar ákvarðanir dómsmálaráðu-
neytisins að ætla að koma lögregl-
unni í Hafnarfírði og Kópavogi und-
ir lögregluna í Reykjavík og víst rík-
islögreglustjóra er óskiljanleg. Þessi
lögregluumdæmi hafa ekki farið
fram úr þeim fjárhæðum sem þeim
voru ætlaðar. Þess vegna skilur
maður ekki hvað sparast við að lög-
reglan í Hafnarfirði og lögreglan í
Kópavogi fari í hina stóru hít í Rvík,
nema það að þá sést ekki saman-
burður á rekstrarkostnaði þessara
embætta.
Ætla þeir í dómsmálaráðuneytinu
að spara yfírlögregluþjóna, sem er
algjör misskilningur? Þeir ætla sér
að láta yfirlögregluþjóna í Reykjavík
stjórna Hafnarfirði og Kópavogi,
sem þeir geta aldrei, þó góðir séu,
þó svo að einhver toppfígúra verði
ráðin ríkislögreglustjóri. Það er bara
verið að vanmeta yfirlögregluþjóna
Hafnarfjarðar og Kópavogs.
Það væri nauðsyn að alþingis-
menn okkar kynntu sér áætlun
dómsmálaráðuneytisins í þessu al-
varlega máli og þá niður í botn og
felli þessa fáránlegu tillögu á Al-
þingi.
Að láta sér detta í hug að leggja
niður sýslumannsembættið í Hafnar-
firði, Garðabæ og Bessastaðahreppi.
Láta allt þetta fólk sem býr þar, 30
Sveinn Björnsson.
„Maður hefði ekki trú-
að að svona væri hægt
að fara með fólk.“
þúsund manns, hendast í Reykjavík
út af öllum þeim málum sem sýslu-
maðurinn hér hefur haft með að
gera og verið unnið af ítrustu spar-
semi eins og skýrslur sýna.
KOPAVOGSBUAR
ArtwrL Pálsm
í ANNAÐ SÆTIÐ í prófkjöri sjálfstæðismanna
í Kópavogi laugardaginn 13. nóv. frá kl 10-22
STUÐNINGSMENN
Maður hefði ekki trúað að svona
væri hægt að fara með fólk. Þetta
er algjörlega vanhugsað og fyrir
neðan allar hellur. Þetta er ekkert
annað en miðstýring sem búið er að
leggja niður í Rússlandi og víðar.
Ekki get ég trúað því, að dóms- •
málaráðherra, Þorsteinn Pálsson,
standi fyrir þessu. Það eru einhveij-
ir pótintátar í ráðuneytinu sem hafa |
undirbúið þessa vitleysu, sem þeir
halda að sé sparnaður. Kannski hafa
þeir fengið þetta úr hinni frægu ^
norsku skýrslu. Endilega þarf að
nota eitthvað útlent, frá milljóna-
þjóðum, til að stjóma lögreglunni
með á íslandi. Það virðist eiga að
nota Iögregluna í Hafnarfirði og
Kópavogi til að ná niður eyðslunni
hjá lögreglunni í Reykjavík. Þvílík
endileysa.
Það á að láta lögregluna í Hafnar-
fírði og Kópavogi í friði. Þar er lög-
reglunni stjórnað vel. Ekki að henda
lögreglumönnum þar hingað og
þangað eftir geðþótta einhverra yfir-
manna í Reykjavík.
Eg vona að ráðamenn í Hafnar-
firði, Garðabæ og Bessastaðahreppi
taki nú við sér, þó skammur tími k
sé til stefnu, en það er búin að vera
leynd og mikil þögn yfir þessum
ráðstöfunum og fólk ekkert vitað |
hvað um er að vera.
Vonandi er hægt að treysta al-
þingismönnum til að koma í veg ^
fyrir þessa vitleysu.
Krísuvík, 30. október 1993.
Höfundur er yfirlögreglumaður.