Morgunblaðið - 21.11.1993, Qupperneq 13

MORGUNB11ADID SUNNUDÁGUR 21. NÓVEMBER 1993

Gorbatsjov í Sovétríkjunum fyrr-
verandi virtist hann missa tökin á
þróuninni og ekki gera sér grein
fyrir því hvers konar stjórnskipu-
lag hann vildi. Hann sigldi oft
milli skers á báru, vildi sefa bæði
harðlínumennina og frjálslyndu
öflin innan Þjóðarflokksins.
De Klerk reyndi hvað eftir ann-
að á árunum 1990-92 að knýja
fram stjórnarskrá sem tryggði
hvíta minnihlutanum sem mest
völd til frambúðar. Það var ekki
fyrr en í lok ársins 1992 sem
hann gerði sér fulla grein fyrir
Algjört lýðræði, eins
og við þekkjum það,
verður ekki að veru-
leika í Suður-Afríku
fyrr en eftir fimm ár,
árið 1999. Allir þeir
flokkar sem fá meira
en 5% atkvæða fá full-
trúa í þjóðstjórninni.
að ógjörningur var að koma í veg
fyrir algjört lýðræði og hóf samn-
ingaviðræður við Afríska þjóðar-
ráðið af fullri alvöru. Hringlanda-
háttur stjórnarinnar veikti samn-
ingsstöðu hennar og forystumenn
Afríska þjóðarráðsins voru oft og
tíðum furðu lostnir á tilslökunum
hennar undir lok viðræðnanna.
Samkvæmt skoðanakönnunum
hefur fylgi Þjóðarflokksins minnk-
að verulega að undanförnu og er
nú komið niður í tæp 15%. Fylgi-
stapið veikti samningsstöðu
stjórnarinnar enn frekar. Horf-
urnar eru ekki bjartar fyrir Þjóð-
arflokkinn því standi harðlínu-
mennirnir við hótanir sínar um
að segja skilið við flokkinn gæti
fylgi hans orðið enn minna en 15%
í kosningunum í apríl.
Þótt forystumenn Þjóðarflokks-
ins segist hafa samið um að kyn-
þættirnir skipti með sér völdunum
getur næsti forseti, líklega Nelson
Mandela, í reynd ómerkt ákvarð-
anir ráðherra í stjórninni. Fijáls-
lyndir menn innan Þjóðarflokksins
hafa viðurkennt að það eina sem
geti „haldið Afríska þjóðarráðinu
í skefjum“ sé sterk staða stjórnar-
flokksins núverandi í ríkiskerfínu,
einkum lögreglunni og hernum.
Ekki aftur snúið
Þótt flestir séu sammála um
mikilvægi samkomulagsins eru
enn mörg ljón í veginum. Frelsis-
bandalagið, flokkabandalag hvítra
hægriöfgamanna og íhaldssamra
hreyfinga blökkumanna, neitaði
að taka þátt í samningaviðræðun-
um um stjórnarskrána. Forystu-
menn Þjóðarflokksins og Afríska
þjóðarráðsins segjast hins vegar
fullvissir um að flestir flokkanna,
sem eiga aðild að bandalaginu,
bjóði fram í komandi kosningum.
Þótt hægriöfgamennirnir séu
vel vopnum búnir telja fréttaský-
rendur þá ekki svo öfluga að
hætta sé á allsheijar borgarastyij-
öld. Ennfremur er talið líklegt að
Frelsisbandalagið sætti sig að lok-
um við nýju stjórnarskrána vegna
ákvæðis, sem bætt var við hana
á síðustu stundu, um að héraðs-
stjórnirnar geti sett sínar eigin
stjórnarskrár.
Flestir telja því að ekki verði
aftur snúið í Suður-Afríku. Þegar
hefur náðst samkomulag sem
flestir töldu óhugsandi fyrir
nokkrum árum. Þótt mörg Ijón séu
erin í veginum telja þeir sem bar-
ist hafa fyrir algjöru lýðræði í
Suður-Afríku að ekkert sé ómögu-
legt lengur.
Heimild: The Daily Te-
legraph.
Konur kynnast rómantík
rússneska hersins
GRANNIR fingur ýta á rofa
til að senda morsmerki djúpt
niðri í jörðinni í byrgi vestur
af Moskvu. A bak við sljórn-
borð með móttökutækjum er
hilla og á henni spegill, hár-
bursti og andlitsfarði. Hér fer
það ekki framhjá neinum að
konur hafa haslað sér völl í
helsta vígi karla í Rússlandi -
hernum.
essi öflugi her var áður ein-
göngu fyrir karla. Frá því
í maí hafa konur þó verið
hvattar til að ganga í varn-
arsveitirnar og kynnast „rómantík
herþjónustunnar" eins og lesa má
á veggspjöldum þar sem auglýst
er eftir nýliðum.
Karlarnir í hernum virðast taka
þessari innrás kvenna með jafnað-
argeði, að minnsta kosti á yfír-
borðinu. „Þetta er í lagi,“ sagði
einn ungu hermannanna. „Ég er
yfírmaðurinn."
541 kona í varnarsveitum
Þótt Rússar séu að minnka út-
gjöldin til hersins og fækka her-
mönnum verulega er hafin mikil
herferð til að fá unga menn, karla
og konur, til gegna herþjónustu
og skapa her atvinnumanna eins
og gert hefur verið í mörgum ríkj-
um á Vesturlöndum.
Herferðin hefur borið nokkum
árangur. Af 2.880 mönnum sem
hafa skráð sig í varnarsveitirnar
frá því i maí eru 541 kona.
Vígi karla fallið
Konur hafa nú haslað sér völl
í öflugasta vígi karla í Rúss-
landi - hernum.
Varnarsveitirnar heyrðu undir
varnarmálaráðuneytið þar til fyrir
þremur ámm þegar þær voru sett-
ar undir stjórn svokallaðs Neyða-
rástandsráðs Rússlands. „Her-
mennirnir í varnarsveitunum
þurfa ekki að beijast á vígvelli,"
sagði Júrí Antonov undirhershöfð-
ingi, yfirmaður í höfuðstöðvum
varnarsveitanna í Moskvu. „Þeir
taka þátt í björgunarstarfi á frið-
artímum jafnt sem stríðstímum
en ekki í orrustum. Konurnar
starfa sem læknar, við fjarskipti
og fleiri störf sem krefjast ekki
mikils líkamlegs erfíðis."
Þótt rússneskar konur hafi ekki
talið það eftir sér að beijast við
hlið karla gegn innrásarher þý-
skra nasista í síðari heimsstyijöld-
inni þykir ólíklegt að þær fái að
ganga í orrustusveitirnar. Yfir-
menn hersins eru lítt hrifnir af
hugmyndinni um vopnaðar konur.
Betra en fóstrustarfið
Nýliðarnir í vamarsveitunum
klæðast ekki búningi forvera
þeirra í Sovéthemum fyrrverandi.
Hamars- og sigðarmerkið og
stjörnuhnapparnir sem prýddu
búninga allra hermanna Rauða
hersins hafa vikið fyrir látlausari
grænum búningi með áletruninni
„Rússland - herinn" á hvorri
ermi.
í neðanjarðarbyrgi hersins í
Rúza, 90 km vestur af Moskvu,
eru ungu konumar ánægðar með
starfið. Áður fyrr máttu konur
ekki sjást í myrkum göngum
byrgisins, hvað þá heyra hernað-
arleyndarmálin. Nú em þær önn-
um kafnar við að stinga tengjum
í grátt stjómborð með hundruðum
ljósa, ýta á takka og hlusta með
heyrnartólum á aðrar konur í svip-
uðum byrgjum víðs vegar um
Rússland.
Olga, sem var fóstra þar til hún
undirritaði samning um að gegna
herþjónustu í tvö ár, sagði að
launin væru betri hjá hernum og
starfið áhugaverðara. Hún fær
nú 70-80.000 rúblur á mánuði,
jafnvirði 4.900-5.600 króna.