Morgunblaðið - 20.01.1994, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. JANÚAR 1994
Iþróttamaður ársins
eftir Kára Arnórsson
í vali á íþróttamanni ársins 1993
var kjörinn Sigurbjörn Bárðarson
knapi úr íþróttadeild Hestamannafé-
lagsins Fáks í Reykjavík. Það vakti
að sjálfsögðu mikla athygli að hesta-
íþróttamaður skyldi hljóta þessa við-
urkenningu sem er sú æðsta sem
íslenskur íþróttamaður getur hiotið.
Það var um leið mikil viðurkenning
á íþróttinni sem slíkri. Hestaíþrótta-
sambandið er ungt að árum og tók
við af íþróttaráði Landssambands
hestamannafélaga. Langan tíma tók
að afla íþróttinni viðurkenningar
innan ÍSÍ og í raun að koma mönn-
um í skilning um að reiðmennska
er mikil íþrótt, enda þótt hestaíþrótt-
ir séu viðurkennd keppnisgrein á
Ólympíuleikum. Ýmislegt hefur orð-
ið til að opna augu forystumanna
heildarsamtaka íþróttamanna fyrir
gildi reiðmennskunnar sem íþróttar
og er þar ekki síst að þakka mjög
ötulu og óeigingjörnu starfi Péturs
Jökuls Hákonarsonar fyrrverandi
formanns HIS og Sigurðar Magnús-
sonar framkvæmdastjóra ÍSÍ.
En nú hefur sem sagt þessi lang-
þráði draumur ræst að knapi hefur
verið tilnefndur íþróttamaður ársins.
Engum kom það á óvart að Sigur-
björn Bárðarson skyldi verða fyrir
valinu. Sigurbjörn hefur sýnt það
um árabil að hann stendur öðrum
framar á þessu sviði eins og fjöl-
margir sigrar hans bera með sér.
Arið 1993 var þó hans mesta sigur-
ár þar sem hæst ber heimsmeistara-
titla hans frá keppninni í Hollandi í
sumar er leið. Mér er til efs að menn
almennt geri sér grein fyrir hve þetta
er erfið keppni. Til leiks mæta kepp-
endur frá 15 þjóðum þar sem búið
er að velja úr úrvalsknapana. Þessir
knapar eru margir með langan skóla
að baki og hafa yfir að ráða hestum
með margra ára þjálfun. Þeir eiga
þess kost að koma með keppnishesta
Sigurhjörn Bárðarson íþrótta-
maður ársins.
sína aftur og aftur á þessi mót og
þjálfa þannig upp keppnisreynslu
þeirra en íslendingar verða hins veg-
ar alltaf að koma með nýja og nýja
hesta vegna þess að þeir mega ekki
taka sína hesta með sér heim til
íslands aftur. Þetta skapar mikinn
aðstöðumun. Auk þessa þurfa hest-
arnir íslensku að ferðast um langan
veg og koma í ólíkt umhverfi því sem
þeir eiga að venjast hér heima. Sigr-
ar íslendinga á þessum mótum eru
því oft hart sóttir.
Eins og fyrr segir er keppnisframi
Sigurbjörns mikill. Slík frammistaða
næst ekki nema með mikilli ástund-
un og reglufestu. Allir sem til þekkja
vita um dugnað hans og árvekni.
Sigrar hans mælast ekki eingöngu
í keppni í hestaíþróttagreinum held-
ur einnig í gæðingakeppnum og sýn-
ingum kynbótahrossa. Nú er hann
líka kominn á fulla ferð í ræktun
íslenska hestsins og mun þar gera
miklar kröfur ekki síður en í öðru.
Þannig spannar þekking Sigurbjörns
öll svið hestamennskunnar og sá
grunnur sem hann byggir á er því
mjög traustur. Hann hefur öðlast
feikna mikla reynslu og sem keppn-
ismaður er hann góð fyrirmynd allra
sem við keppnisíþróttir fást, ekki
bara fyrir þá sem keppa í hesta-
íþróttum. Hann er alger reglumaður
bæði á áfengi og tóbak, er drengileg-
ur í framkomu við keppendur sína
og kann að taka ósigri sem. vafa-
laust stælir hann til frekari átaka.
Úthald hans er með ólíkindum enda
heldur hann sér vel við líkamlega
sem andlega, hann er elsti íþrótta-
maðurinn sem hlotið hefur þennan
heiður. Það er líka forsenda fyrir
góðum árangri að knapinn sé í góðu
formi því annars næst ekki það besta
út úr samspili knapa og hests. Það
verður því varla nægilega undirstrik-
að að Sigurbjörn Bárðarson var
vissulega vel að þessum heiðri kom-
inn.
Einn er sá þáttur sem vert er að
minnast hér á, en það er hve Sigur-
björn hefur kynnt ísland, íslenska
hestinn og íslenska hestamennsku
vel erlendis. Keppendur á íslenskum
hestum erlendis eru í senn að mark-
aðssetja hestinn um leið og þeir
markaðssetja ísland sem ferða-
mannaland þar sem ferðalög á hest-
um skipa veglegan sess.
Aðbúnaður að hestaíþróttum
Þess var hér að framan getið hve
hestaíþróttin hefur átt erfítt upp-
dráttar og hve langan tíma það hef-
ur tekið að fá hana viðurkennda.
Varla er hægt að minnast svo á
þennan þátt að ekki sé nefnt hve
hestaíþróttir eru sjaldan á íþrótta-
dagskrám sjónvarpsstöðvanna. Þar
er hlutur hestamennskunnar nánast
fyrir borð borinn miðað við þann
tíma sem á degi hveijum er varið
til umfjöllunar um íþróttir. Nýlegar
íþróttagreinar eins og mótorsport
margs konar eru teknar langt fram
Kári Arnórsson
„Einn er sá þáttur sem-
vert er að minnast hér
á, en það er hve Sigur-
björn hefur kynnt Is-
land, íslenska hestinn og
íslenska hestamennsku
vel erlendis. Keppendur
á íslenskum hestum er-
lendis eru í senn að
markaðssetja hestinn
um leið og þeir mark-
aðsselja Island sem
ferðamannaland þar
sem ferðalög á hestum
skipa veglegan sess.“
yfír hestaíþróttir og hestamennsku.
Hestaíþróttasambandið er þó að
verða með fjölmennustu íþróttasam-
böndunum innan ÍSÍ. Þetta er
íþróttadeildunum til vansa og von-
andi verður úr þessu bætt. Fyrir
utan hestaíþróttirnar er hesta-
mennska að verða einn gildasti þátt-
urinn í tómstundaiðju landsmanna
Tekjulágir og matarskattur
eftir Guðmund Þ.
Jónsson
íjármagnstekjuskattur var fyrir-
hugaður um síðustu áramót. Hann
átti að vega upp tekjutap ríkissjóðs
vegna lægri virðisaukaskatts af mat-
vörum. Úr því varð ekki. Ráðgjafarn-
ir sem töldu að fjármagnstekjuskatt-
ur yrði aðeins settur á við áramót
töldu hinsvegar nýliðin áramót ekki
þau réttu. Þetta minnir fremdur á
duttlunga stjörnuspámanna fyrri
alda en vinnu metnaðarfullra vísinda-
manna nú á dögum.
Seðlabankinn mælir gegn fjár-
magnstekjuskattinum með þeim rök-
um að vextir séu að lækka og fjár-
magnstekjuskattur stefni þeim
vaxtalækkunum í voða. Er líklegt
að Seðlabankinn leggi til að fjár-
magnstekjuskattur verði lagður á
þegar vextir hafa verið stöðugir og
lágir um tíma? Má frekar reikna með
því að Seðlabankinn leggi til að fjár-
magnstekjuskattur verði lagður á ef
vextir fara að hækka á ný? Rök
Seðlabankans fyrir andstöðu við fjár-
magnstekjuskatt eru ekki af fræði-
legum heldur pólitískum toga. Sú
pólitík er alltaf á móti skattlagningu
fjármagnstekna - ekki aðeins nú
heldur alltaf.
Verkalýðshreyfíngin hefur verið
andvíg virðisaukaskatti á matvæli
og barist gegn honum allt frá því
hann var tekinn upp. Markmið hreyf-
ingarinnar er að fá hann afnuminn
með öllu eða draga úr þýðingu hans
eins og frekast er unnt. Þess vegna
var samið um lækkun hans í síðustu
kjarasamningum. Með því er áfanga
náð.
Fjasið yfir lækkun virðisauka-
skatts á matvöru er óbein afleiðing
þess að fjármagnstekjuskattur var
ekki lagður á. Málflutningur gegn
lækkun hans byggir hins vegar á
öðrum forsendum:
í fyrsta lagi láta menn eins og
virðisaukaskattur sé alls staðar sá
sami. Það er hins vegar ekki rétt.
Bækur og ritföng eru dæmi um varn-
ing sem fæst í sömu verslun en bera
annars vegar 14% og hins vegar
24,5% virðisaukaskatt.
Matvörukaupmenn eru þjófkennd-
ir áður en breytingin á virðisauka-
skattinum á sér stað. Vera má að
matvörukaupmenn séu sérlega við-
sjárverðir þegar skil á skatti er ann-
ars vegar - kannski. Um það getur
undirritaður að sjálfsögðu ekki
dæmt. Eða er þessi grunur byggður
á reynslu af því sem á sér stað í
þeim verslunum sem selja varning
með misháum virðisaukaskatti? Hitt
er undarlegra að það sé hægt að
benda á þjófínn og reikna það út upp
á krónu hversu miklu hann stelur
en segja jafnframt að það sé ekki
hægt að ná í þýfíð.
I öðru lagi segja menn að aðrar
leiðir komi þeim tekjulægstu frekar
til góða. í því sambandi er nefnt að
hækka skattleysismörk, hækka
barnabætur eða leggja virðisauka-
skatt undantekingalaust á allar vörur
og lækka prósentuna samtímis. Ef
gripið hefði verið til þess ráðs að
„Verkalýðshreyfingin
hefur verið andvíg virð-
isaukaskatti á matvæli
og barist gegn honum
allt frá því hann var
tekinn upp. Markmið
hreyfingarinnar er að
fá hann afnuminn með
öllu eða draga úr þýð-
ingu hans eins og frek-
ast er unnt. Þess vegna
var samið um lækkun
hans í síðustu kjara-
samningum. Með því er
áfanga náð.“
lækka prósentuna hefðu þeir tekju-
hæstu haft mestan hag af því í krón-
um talið, eins og þeir hafa mestan
hag af lækkun virðisaukaskatts á
matvæli í krónum talið. Ef það er
syndsamlegt að lækka virðisauka-
skatt á matvæli hvað er þá hægt að
kalla það ef hann lækkar á matvæl-
um samtímis því að han lækkar á
öllum öðrum vörum? Nú má spyija;
hveijir eru tekjulægstir?
Undir skattleysismörkunum eru
10.000 ellilífeyrisþegar, 6.000 ör-
orkulífeyrisþegar, 6.000 atvinnu-
lausir og u.þ.b. 15.000 námsmenn.
Um 33.000 launamenn og sjálfstæð-
ir atvinnurekendur eru með tekjur
undir skattleysimörkum. Samtals eru
því 70.000 skattframteljendur (sem
einhveijar tekjur hafa) undir skatt-
leysismörkum. Af 186.000 framtelj-
endum eru 38% með tekjur undir
þessum margumtöluðu mörkum.
Þetta jafngildir því að 26% þeirra sem
eru á vinnumarkaði séu með tekju
undir skattleysismörkum.
Fjölmennustu hópar tekjulágra

• VERflHRUN
DQi jarion Síðustu dagar
R leykjavíkurvegi 64 — Hafnarfirði — Sími 651147 útsölunnar
Peysur verð 1900 - 2500 Pils verð 1000-2500
Buxur verð 1000-2900 Kjólar verð 2900 - 5900
Blússur verð 1000 - 2900 Rifflaðar leggingsbuxur kr. 1500
Opið á laugardögum frá 10 - 14
og vitað er að milli 20 og 30 þúsund
manns stunda hestamennsku af ein-
hveiju tagi. Áhorfendahópurinn er
því ærið stór sem sniðgenginn er
að þessu leyti í íþróttafréttamennsk-
unni. Því miður verður að segja það
sama um mörg sveitarfélög að þau
sinna þessum þætti mjög takmarkað
þó að þau geri vel við ýmsar aðrar
íþróttir. Þannig er það með Reykja-
víkurborg, þar sem hestaíþróttadeild
Fáks er starfandi. Borgin hefur ekk-
ert gert til að bæta aðstöðu hesta-
íþróttamanna. Önnur sveitarfélög í
nágrenni borgarinnar hafa tekið við
sér í þessum efnum og má þar nefna
að Hafnarfjarðarbær hefur reist
reiðskemmu sem Hestamannafélag-
ið Sörli rekur og Kópavogsbær er
nú að láta reisa reiðskemmu fyrir
Hestamannafélagið Gust.
í Reykjavík er reiðhöll sem reist
var fyrir nokkrum árum. Þeir ein-
staklingar sem stóðu fyrir þeirri
framkvæmd sáu þörfina á því að
koma upp aðstöðu til þess að stunda
þessa íþrótt og halda sýningar og
kynna íslenska hestinn. Ef til vill
hefur bjartsýni þessara frumheija
verið of mikil og ekki kominn tími ~
á þessa framkvæmd. Þó held ég
flestum sé nú ljóst að óhjákvæmilegt
er að slíkt hús sé hér í borginni.
Eins og kunnugt er varð Reiðhöllin
hf. gjaldþrota m.a. vegna þess að
menn voru ekki búnir að átta sig á
gildi hennar. Nú er það sýnt að þetta
hús hljóti að þjóna því hlutverki að
verða miðstöð hestaíþrótta og kynn-
ingarstaður fyrir íslenska hestinn.
Þess verður að vænta að þessi mikla
viðurkenning sem hestaíþróttinni
hefur nú hlotnast verði til þess að
Reykjavíkurborg taki á sig rögg og
kaupi þetta hús og leggi þannig fram
sinn skerf til þess að hestaíþrótta-
menn búi við svipaða aðstöðu og
aðrir íþróttamenn í borginni.
Blómlegur rekstur þessa húss
mun líka verða mikið aðdráttarafl
og fjölga þeim gestum sem sækja
Reykjavík heim, bæði innlendum og
erlendum.
Höfundur er fyrrv. formuður
Landssambands hestamanna-
félaga.
Guðmundur Þ. Jónsson
eru lífeyris- og örorkubótaþegar, at-
vinnulausir og námsmenn. Þessir
hópar hafa minni hag af hækkun
persónuafsláttar - oftast engan - en
af lækkun virðisaukaskatts af mat-
vælum. Enda þótt matarreikningur
hópsins sé ekki hár í krónum talið
er hann umtalsverður hluti tekna.
Þess vegna munar þá tekjulágu
miklu meira um lækkun matarskatts-
ins en þá efnameiri sem hafa vissu-
lega hærri matarreikninga í krónum
talið en lægri í hlutfalli við tekjur.
Ýmsir þeir sem harðast hafa bar-
ist á móti lækkun á matarskatti hafa
ekki verið sparir á tölur um sparnað
heimilanna af vaxtalækkuninni.
Engum hefur dottið í hug að draga
úr þýðingu hennar með því að benda
á að hún kemur tekjuháum fyrjt og
fremst til góða. En þannig er í pott-
inn búið að fiau sem borða dýrasta
matinn skulda líka mest. Hveijum
dettur í hug að beijast gegn vaxta-
lækkun á lánum vegna þess að efna-
mestu fjölskyldurnar spara mest á
henni í krónutölu?
Höfundur er formaður Iðju, félags
verksmiðjufólks og
Landssambands iðn verkafólks.