Morgunblaðið - 03.02.1994, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 1994
t Ástkær bróðir minn, FRIÐRIK E. MÖLLER, lést 1. febrúar. Fyrir hönd vandamanna, Hanna S. Möller.

t Konan mín og móðir okkar, INGIBJÖRG JÓNSDÓTTIR frá Laufási, lést í sjúkrahúsinu á Hvammstanga 29 janúar. Útförin verður frá Víðidalstungukirkju 5. febrúar kl. 14.00. Björn Guðmundsson og börn.

t Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir og amma, ARNDI'S JÓNSDÓTTIR, Espigerði 4, lést 30. janúar. Helga Karlsdóttir, Þórhallur Ingason, Aðalheiður Karlsdóttir, Kristinn B. Ragnarsson, Jóhanna Berta og Karl.
t Faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi, EYJÓLFUR J. STEFÁNSSON, fyrrverandi organisti, Reynifelli, Höfn, Hornafirði, lést að Kristnesi 31 janúar. Jarðarförin fer fram í Dalvíkurkirkju laugardaginn 5 febrúar kl. 14.00. Sigmar Eyjólfsson, Mjallhvít Þorláksdóttir, Hreinn Eyjólfsson, Þrúður S Ingvarsdóttir, Kristinn Eyjólfsson, Valgerður Hrólfsdóttir, Elfsabet Eyjólfsdóttir, Bjarni Jónsson, barnabörn og barnabarnabörn,

t Hjartkær eiginkona mín, RAGNHILDUR GUNNARSDÓTTIR, Hæðargarði 35, sem lést 28. janúar sl„ verður jarðsett frá Bústaðakirkju föstudag- inn 4. febrúar kl. 13.30. Sigurgeir Jónsson.

t Móðir mín og tengdamóðir, SIGRÍÐUR EGGERTSDÓTTIR, verður jarðsungin frá Fossvogskapellunni föstudaginn 4. febrúar kl. 15.00. Pétur Eggertsson, Ingiriður Halldórsdóttir.

t Elskulegur sonur okkar, fóstursonur og bróðir, BJÖRN ELLERTSSON, Urðarstekk 2, verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni föstudaginn 4. febrúar kl. 13.30. Blóm og kransar vinsamlegast afþökkuð. Þeim, sem vildu minnast hans, er bent á Málræktarsjóð, sími 28530, eða Heimahlynningu Krabbameinsfélagsins. Gyða Sigvaldadóttir, Kristján Guðmundsson, Hólmfrfður Kristjánsdóttir, Ellert Guðmundsson, Sigríður Marta Sigurðardóttir, Hildur Ellertsdóttir, Stefán Hallur Ellertsson, Margrét Ellertsdóttir, Ægir Pétur Ellertsson.

t Ástkær faðir minn, tengdafaðir, afi og langafi, JÓHANN HELGI STEFÁNSSON húsgagnabólstrari, Lækjargötu 9, Siglufirði, verður jarðsunginn frá Siglufjarðarkirkju laugardaginn 5. febrúar kl.14.00. Gréta Jóhannsdóttir, Lúðvík Ásmundsson, Ásta Björg Tómasdóttir, barnabörn og barnabarnabörn.
Minning
Dr. Franz Mixa
Fæddur í Vín 3. júní 1902
Dáinn í Miinchen 16. janúar 1994
Þess var virðulega minnst í Morg-
unblaðinu 20. janúar sl. að látist
hafði í Miinchen nokkrum dögum
fyrr dr. Franz Mixa, sem um árabil
gegndi mikilvægum störfum í ís-
lensku tónlistarlífi, svo mikilvægum,
að skylt er að gera nokkuð ítarlegri
grein fyrir þeim en þar var gert, um
leið og bornar eru fram þakkir og
kveðjur nú að leiðarlokum.
Franz Mixa kom fyrst hingað til
lands síðla hausts 1929, hafði fyrr á
því ári lokið doktorsprófi, og var
ráðinn hingað til að vinna að undir-
búningi tónlistarfluthings á Alþing-
ishátíðinni 1930. Meðal verkefna
hans var að æfa Hljómsveit Reykja-
víkur, sem átti að aðstoða við flutn-
ing hátíðarkantötu Páls ísólfssonar
á Þingvöllum. Hljómsveitin hafði
starfað óreglulega nokkur undanfar-
in ár við mjög óhagstæð skilyrði, var
að miklu leyti skipuð sjálfmenntuð-
um áhugamönnum, og nokkur nauð-
synleg hljóðfæri vantaði alveg. Úr
því var bætt á Alþingishátíðinni með
lánsmönnum úr Konunglegu hljóm-
sveitinni í Kaupmannahöfn. Dr. Mixa
vann hið ágætasta verk með hljóm-
sveitinni veturinn 1929-30, og áður
en hann fór utan aftur að lokinni
hátíðinni var það fastmælum bundið
að hann kæmi til starfa við tónlistar-
skóla sem ákveðið var að stofna og
tók til starfa um haustið. Var hann
síðan einn aðalkennari Tónlistarskól-
ans í Reykjavík allt til vors 1938,
að einum vetri undanskildum. Kenndi
hann þar píanóleik, en þó fyrst og
fremst tónfræðigreinar og tónsmíð-
ar, og verður aftur vikið að því.
Hann var því einn — og raunar
hinn fyrsti — þeirra mörgu erlendu
manna sem hafa unnið íslensku tón-
listarlífí ómetanlegt gagn allt frá
tímamótaárinu 1930. Auk kennsl-
unnar varð hann forystumaður í tón-
listarlífí Reykjavíkur, bæði um flutn-
ing kammertónlistar ásamt öðrum
kennurum Tónlistarskólans og sem
stjórnandi Hljómsveitar Reykjavíkur.
Skráin um þau verk sem hann átti
þátt í að frumflytja hér á þessum
frumbýiingsárum hljóðfæratónlistar
á íslandi er löng og merkileg. En
almennasta athygli og hylli hlutu
söngleikirnir sem hann stjómaði og
fluttir voru í Iðnó á vegum Tónlistar-
félagsins, oft í samvinnu við Leikfé-
lag Reykjavíkur. Hinn fyrsti var
Meyjarskemman með tónlist Schu-
berts, sem flutt var 1934 og naut
eindæma vinsælda.
Dr. Mixa varð aðalkennari heillar
kynslóðar íslenskra tónskálda. Sá
sem þetta ritar átti því láni að fagna
að njóta tilsagnar hans í tónfræðum
og tónsmíði um skeið síðasta vetur-
inn sem hann var hér. Ég kom þar
inn í hóp nemenda sem allir voru
eldri og miklu reyndari en ég. Þar
voru meðal annarra Karl O. Runólfs-
son, Árni Bjömsson, Helgi Pálsson
og Siguringi E. Hjörleifsson, sem
allir voru eða urðu kunn tónskáld.
Af þessum mönnum eru nú ekki
aðrir á lífi en við Ámi Bjömsson.
Kennslan fór fram á heimili þeirra
hjóna, dr. Mixa og frú Katrínar Ól-
afsdóttur (síðar Hjaltested), á Hverf-
isgötu 35. Kennslustundimar eru
ógleymanlegar, og þótt ég nyti til-
sagnar dr. Mixa aðeins skamman
tíma varð hún mér notadijúgt vega-
nesti, ásamt þeirri kennslu sem ég
naut síðar hjá eftirmanni hans, dr.
Urbancic, þegar ég fór utan til náms
við æðri menntastofnanir í tónlistar-
fræðum.
Dr. Mixa tókst á hendur stjóm
óperudeildar tónlistarháskólans í
Graz í Austurríki 1938 og fluttust
þau Katrín þá þangað. En þá þegar
voru ófriðarblikur á lofti, og á næsta
ári hófst hinn ægilegi harmleikur
heimsstyrjaldarinnar síðari. í umróti
hennar lauk í bili störfum dr. Mixa
í Graz, og upp úr því skildi leiðir
þeirra Katrínar. Dr. Mixa var kvadd-
ur til herþjónustu vorið 1943, og
t KATRfN EINARSDÓTTIR frá Háamúla, Fljótshlíð, verður jarðsungin frá Hlíðarendakirkju, Fljótshlíð, laugardaginn 5. febrúar kl. 14.00. Einar Þór Sigurþórsson, Bryndís Jóhannesdóttir, Atli Einarsson, Harpa Kristjánsdóttir, Katrfn Einarsdóttir.
t Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför eiginmanns míns, SVEINS H. SIGURJÓNSSONAR, Óðinsvöllum 19, Keflavík. Guð blessi ykkur öll. ... _. Johanna Einarsdottir.
+ Elsku sonur minn, bróðir okkar og mágur, ÓMAR AÐALSTEINSSON, Laugavegi 70b, verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju föstudaginn 4. febrúar, kl. 13.30. Aðalsteinn Michelsen, Atli Michelsen, Carina Anderberg, Guðrún Michelsen, Ævar Lúðvfksson.
+ Ástkær faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi, TÓMAS ELÍAS SIGURÐSSON, bifvélavirki, Brekastfg 7c, Vestmannaeyjum, er lést í Landspítalanum þann 26. janúar sl„ verður jarðsunginn frá Landakirkju í Vestmannaeyjum laugardaginn 5. febrúar kl. 14.00. Erna Tómasdóttir, Guðjón Stefánsson, Hrefna Guðbjörg Tómasdóttir, Kristinn Viðar Pálsson, Sigurjón Arnar Tómasson, Marfa R. Ragnarsdóttir, barnabörn og barnabarnabörn.
snemma vors 1945, þegar Rauði
herinn nálgaðist Vínarborg, flúði
Katrín þaðan eins og margir fleiri
með tvo unga syni þeirra hjóna. Á
næstu mánuðum fengu þau að kynn-
ast örbirgð og öryggisleysi flótta-
fólks, og í þessum hrakningum and-
aðist annar drengurinn. Hinn er
starfandi læknir í Reykjavík, Ólafur
Mixa, og komust þau mæðgin loks
hingað heim til Islands seint um
haustið. Frú Katrín hefur sagt fal-
lega frá sambýlisárum þeirra dr.
Mixa og hrakningum sínum á heim-
leiðinni í bókinni „Liðnir dagar“
(Rvík 1947).
Síðar fór dr. Mixa aftur til starfa
í Graz og var forstjóri Tónlistarhá-
skólans þar (Steiermárkisches Kon-
servatorium) 1952-58. Hann kvænt-
ist aftur, fluttist tíl Múnchen og bjó
þar síðan. Síðari kona hans var
heimsfræg söngkona, Hertha Töpp-
er, og störfuðu þau mikið saman,
meðal annars við menntun ungra
söngvara frá mörgum löndum.
Dr. Mixa starfaði að tónsmíðum
alla ævi og var mikilvirkur höfund-
ur. Meðal margra stórra verka hans
er óperan „Fjalla-Eyvindur“, byggð
á leikriti Jóhanns Siguijónssonar og
tileinkuð íslensku þjóðinni. Fleiri
verk hans beri vitni um tengslin við
ísland, og víst er að hann bar hlýjan
hug til þessa lands og þeirrar þjóðar
sem hér býr. Honum hlotnaðist
margvíslegur heiður fyrir tónverk sín
og önnur störf, alþjóðleg tónskálda-
verðlaun og aðrar viðurkenningar,
meðal annars riddarakross fálkaorð-
unnar íslensku.
Árif dr. Mixa á þróun tónlistarlífs
á íslandi verða seint rakin eða metin
til fulls. Hér hefur verið minnst á
kennslustörf hans og brautryðjanda-
starf í hljómsveitarmálum og öðrum
tónlistarflutningi. Hitt er ef til vill
ekki minna um vert að hann tendr-
aði og glæddi áhuga manna sem síð-
ar urðu miklir örlagavaldar í íslensku
tónlistarlífi og menningarlífi yfirleitt.
Einn af þeim var Ragnar Jónsson,
kenndur við smjörlíkisgerðina
Smára. Hann átti frumkvæði að
stofnun Tónlistarfélagsins í Reykja-
vík 1932 og var formaður þess og
driffjöður ævilangt. Hann hafði sval-
að tónlistarþorsta sínum með því að
hlusta á hljómplötur og átti mikið
plötusafn. Eg hef undir höndum ljós-
rit af einkabréfi Ragnars til dr. Mixa.
Það er skrifað 4. júní 1931, og ég
leyfi mér að vitna í það hér: „Aldrei
spila ég svo plötu og aldrei heyri ég
neitt fallegt án þess að mér verði
hugsað til þín. Hvers vegná? Vegna
þess að tónlistin varð mér fyrst lif-
andi, þegar ég hlýddi á hana með
þér. ... Eg verð þér þakklátur ævi-
langt.“
Það er erfitt að hugsa sér hver
hefði orðið framvinda tónlistar (og
raunar fleiri listgreina) á Islandi á
áratugunum eftir 1930 ef ekki hefði
notið við lifandi ástríðu Ragnars í
Smára til að verða þar að liði. Fyrir
það eitt að blása lífsanda í tónlistina
á plötunum hans Ragnars mættu
íslendingar vera dr. Mixa eilíflega
þakklátir, þótt ekki kæmi annað til.
Þessar línur eru skrifaðar til þess
að minna á þakkarskuld okkar við
dr. Franz Mixa sem nú er allur.
Blessuð sé minning hans.
Jón Þórarinsson.
ERFIDR YKK JU R
*.Verð frá kr. 850-
11 ^
pTmTTKTn sími 620200