Morgunblaðið - 23.04.1994, Síða 39
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. APRIL 1994
39
Guðmann Högna
son — Minning
Hann var sannur alþýðumaður
með fasi lávarðar, trúr vinur, lífs-
könnuður en stundum óþolinmóður
við umhverfi sitt. Hann var af Guði
gerður skáld og hann vildi vera
metinn sem slíkur, en það stóð
stundum í menntaklíkunni að gera
það.
Heimur skáldsins getur verið nap-
ur, en Kristján frá Djúpalæk veitti
yl á báðar hendur. Honum stóð rétt
á sama þó að menntasnobbin á
meðal skálda fussuðu út af skáldi
sem orti texta við dægurlög, þjóðin
þakkaði honum með því að læra
textana og syngja þá við raust í
hvert sinn sem dansinn dunaði.
Kristján frá Djúpalæk var vinur
minn. Það var dýrt orð en fallegt
núna þegar ég hugsa um gamlar
stundir. Hann sagði eitt sinn við
mig í viðtali, að við hefðum hangið
saman á löppunum í Persíu fyrir
margt löngu, „þú ert nú ósköp
arabalegur, elskan mín, og svo er
nú ýmislegt í fari þínu allan þinn
feril sem bendir til þess að þú hafir
einhvem tíma verið hengdur upp á
fótunum."
Kristján var algerlega sannfærð-
ur um að eilífðin næði bæði aftur á
bak og áfram. Þetta væri hringur
eins og annað.
Hann var hlustari, mannleg
þrenging kom honum við og oft
sátum við á tali tveir og töluðum
djúpt. Þegar illa áraði hjá mér orti
hann mér ljóðabréf. Þar segir meðal
annars:
Sjá, öll við höfum augu tvö,
með öðru sést
það eitt, sem jörðin elur verst,
en aftur Tiinu - bezt.
Þá lízt mér ráð að loka snart
því ljósopi, sem skynjar svart,
en opna hitt, sem eygir bjart.
- Og af þeim lit mun flest.
Og ég hef lært það, Jónas minn,
að jafna þannig reikninginn
við guð og menn, og gafst það vel.
- Því gleðst ég eins við líf og hel.
Að sjá allt glæst, í sælli trú.
Hið sama skyldir þú.
Fölskast æsku-eldur,
árin fara geist.
Að höfði manns, að hjarta manns,
þau hnýta bieikra laufa krans,
sem engin ósk fær leyst.
En, bróðir, vit - Þú veginn leggur sjálfur.
Nú stakk hann mig af og ég stend
einn á veginum og byrjaður að
sakna hans.
Það verður skemmtilegra í
himnaríki þegar þeir eru þar allir,
skáldmennirnir sem settu lit á guf-
una í Hveragerði og hver veit nema
við Kristján frá Djúpalæk eigum
eftir að hanga saman á löppunum,
einhversstaðar, einhverntíma, í
framtíðarlífunum. Þá verður vinur
minn laus við óttann sem fylgdi
honum alla tíð og hann orti um í
ljóðinu, Hönd óttans:;
Hún fylgir mér hvert sem ég flý um höf
eða álfur
og flytur mér dapra sögu
og fram í draumsins sólvermda söngvaijóður
seiðir hún skuggans möp.
Ég veit að hún skilur ei við mig fyrr en i
dauðans
voldugu grafarþögn.
Ég vildi að hann gæti ljóðað til
okkar úr þögninni.
Jónas Jónasson.
Vinur minn, Kristján frá Djúpa-
læk, er horfinn frá okkur eftir lang-
varandi veikindi og byrjaður nýtt
lífshlaup. Það er ekki ætlun mín að
skrifa langt mál um Kristján enda
ekki fær um það, aðeins þakka hon-
um þau löngu og góðu kynni, sem
við áttum. Eg kynntist ekki Krist-
jáni fyrr en ég kom til Akureyrar
og hann nýlega fluttur frá Hvera-
gerði. Aðeins einu sinni minnir mig
að ég hafi séð hann meðan ég átti
heima í Vopnafirði, þó að ekki væri
langt á milli æskustöðva okkar en
Kristján flutti ungur frá Djúpalæk.
Ég man fyrst þegar ég sá Krist-
ján hér á Akureyri. Hann starfaði
þá við blaðið Verkamanninn og kom
í fyrirtækið þar sem ég starfaði til
að fá auglýsingar í blaðið, þá hóf-
ust kynni okkar og héldust óslitið
eftir það. Það vildi svo til að við
bjuggum í sama húsinu í fimmtán
ár og nú sit ég í borðkróknum hans
og hripa þessar línur. Það var alltaf
gaman að tala við Kristján bæði frá
gömlum tíma og um nútímann.
Hann var vel greindur og víðlesinn,
glaðsinna, glettinn og spaugsamur.
Oft fór ég niður til Kristjáns er mér
leið eitthvað illa og ekki brást það
að hann hressti mig við. Það var
gott að búa við Kristján og hans
fjölskyldu í Skarðshlíð 19. Aidrei
bar þar skugga á enda Unnur kona
hans einhver sú elskulegasta kona
sem ég hefi kynnst, svo og sonur
þeirra, alltaf ljúfur og góður dreng-
ur.
Kristján var þjóðkunnur maður
og margir stinga sjálfsagt niður
penna og skrifa um hann. Eg sagði
í upphafi að ég ætlaði ekki að rita
æviferil hans eða að ræða um skáld-
ið Kristján. Ég og fjölskylda mín
þökkum honum fyrir allt sem hann
gerði fyrir okkur. Guð blessi minn-
ingu hans. Við sendum eftirlifandi
eiginkonu, syni, tengdadóttur og
öðrum ættingjum hans samúðar-
kveðjur.
Stefán G. Sveinsson
og fjölskylda.
Okkur systkinin langar að
minnast afa okkar, Guðmanns
Högnasonar, sem jarðsettur var í
dag, föstudag, í nokkrum orðum.
Svo lengi sem við munum eftir
okkur hefur það verið fastur þátt-
ur í tilveru okkar að fara upp í
sumarbústað ömmu og afa á Þing-
völlum og að fara með allri fjöl-
skyldunni í Hlíðarvatn.
Sumarbústaður þeirra á Þing-
■völlum hefur verið þeirra annað
heimili fjöldamörg sumur, enda
þau bæði miklir náttúruunnendur.
Við hlökkuðum alltaf mikið til
þegar ákveðið var að nú skyldum
við vera nokkra daga með þeim í
sumarbústaðnum. Afi var mikið
fyrir tijárækt og veiðiskap og
stunduðum við hvort tveggja af
kappi þegar við gistum hjá þeim.
Við áttum bæði okkar eigin blett
í lóðinni og var það á okkar ábyrgð
hvernig umhirðan á honum var.
í dag laugardaginn 23. apríl er
kvaddur frá Lágafellskirkju Sig-
urður Eiríksson fyrrverandi bóndi
að Lundi í Mosfellsdal. Hann lést
á Reykjalundi 17. þ.m. rúmlega
91 árs að aldri, en þar hefur hann
dvalið síðustu árin við mjög góða
aðhlynningu eins og allir sem þar
dvelja.
Sigurður var fæddur að Jötu í
Hrunamannahreppi 3. apríl 1903
og ólst upp í Skipholti hjá móður
sinni Helgu Þórðardóttur, en faðir
hans Eiríkur Jónsson var bóndi í
Efra-Langholti og fjallkóngur á
Hrunamannaafrétti í 45 ár. Sig-
urður eignaðist nokkur hálfsystk-
ini, samfeðra, en sum þeirra dóu
í bernsku. Hann fluttist svo með
móður sinni til Reykjavíkur árið
1920 og ráku þau heimili saman
um árabil og vann hann þá ýmsa
almenna verkamannavinnu.
Árið 1938 kvæntist Sigurður
Þau hafa grætt lóðina mikið upp.
Sést þar alúðin sem lögð hefur
verið í verkin í hveiju tré. Það
besta var þó veiðin í Þingvalla-
vatninu. Á hveijum degi var farið
niður að vatni. Þar átti afi sína
uppáhaldsstaði og kenndi okkur
hnúta og margt annað sem tengd-
ist veiðiskapnum. Hann benti okk-
ur á bestu staðina og dró fyrir
okkur fiskinn þegar við ætluðum
ekki að hafa það sjálf.
Fjölskylda okkar hefur farið á
hveiju sumri í veiðiferð í Hlíðar-
vatni á afmælisdegi ömmu. Þar
komum við saman, Kristján föður-
bróðir okkar og fjölskylda hans,
við og afi og amma. Þar var mik-
il spjallað og mikið veitt. Þegar
við vorum yngri og ekki eins dug-
leg og pabbi og nenntum ekki að
fylgja honum eftir vorum við oft
með afa og ömmu nálægt kofan-
um. Það var alltaf hægt að leita
svo Guðrúnu Herselíu Jónsdóttur
ættaðri úr Dalasýslu og sama ár
tóku þau við rekstri þvottahússins
Grýtu pg ráku það um 12 ára
skeið. Árið 1950 festa þau kaup
á jörðinni Lundi í Mosfellsdal og
hefja þar búskap. Þau hjónin höfðu
bæði mikið yndi af hestum og riðu
mikið út meðan aldur og heilsa
leyfði. Þeim hjónum varð ekki
barna auðið, en þau ættleiddu tvö
börn, Helgu Sigrúnu, hún eignað-
ist þijú björn og er búsett í Reykja-
vík, og Þórð Gunnar sem nú er
búsettur á Lundi í sambúð með
Úrsulu Kristjánsdóttur og eiga
þau tvo drengi, en áður var Þórð-
ur kvæntur Ragnheiði Ólafsdóttur
og eignuðust þau þijú börn.
Sigurður varð fyrir því mikla
áfalli að missa konu sína langt
fyrir aldur fram árið 1957. En
hann hélt áfram búskap með börn-
um sínum og aldraðri móður, en
hún dvaldi hjá honum til dauða-
dags árið 1966. Sigurður var orð-
lagður fyrir snyrtimennsku og
til hans um hjálp þegar girnið
hafði flækst, flugan slitnað af eða
allt sat fast í botni.
Hans verður saknað um ókomin
ár en við getum huggað okkur við
það að það sem við söknum eru
gleðistundirnar sem við áttum
saman, þær lifa í minningunni.
Guðmann Bragi, Árný Björk.
dugnað við öll heimilisstörf, enda
þurfti hann á því að halda eftir lát
konu sinnar, því í viðbót við það
sem fyrir var, tók hann í fóstur
son Helgu dóttur sinnar, Sigurð
Gylfason, þá ungbarn að aldri, og
ól hann upp að mestu einn og mun
það teljast mikið afrek við þær
aðstæður. Sigurður Gylfason er
nú búsettur í Svíþjóð í sambúð
með Aðalheiði Ingadóttur og eiga
þau einn dreng.
Ég undirrituð kynntist Sigurði
ekki fyrr en hann var orðinn aldr-
aður og nokkuð farinn að heilsu,
en hann átti við heilsuleysi að
stríða um langt árabil og var með-
al annars alveg blindur síðustu
tuttugu árin. Eg undraðist oft
hvað hann fylgdist vel með öllu
og virtist stundum betur heima í
hlutunum en við sem frískari vor-
um. Síðustu árin sem hann var í
Lundi var hann oft mikið einn og
orðinn mjög lasburða því hann
vildi ekki fara þaðan fyrr en í fulla
hnefana. Hann sagði mér eitt sinn
að sér leiddist aldrei því það væri
svo margt gott í útvarpinu, slík
sálarró er mikil guðsgjöf þegar
heilsan fer.
Ég votta fjölskyldu Sigurðar
samúð mína.
Ásgerður Gísladóttir.
Sigurður Eiríks
son — Minning
Fæddur 3. apríl 1903
Dáinn 17. apríl 1994
Ólafía Ingibjörg Þor-
gilsdóttir — Minning
Fædd 23. september 1913
Dáin 2. október 1993
Mig langar með örfáum orðum
að kveðja elskulega vinkonu mína
hana Lóu sem lést 2. október 1993.
Ólafía I. Þorgilsdóttir eða Lóa
eins og hún var alltaf kölluð var
fædd á Nesjum á Miðnesi 23. sept-
ember 1913. Fjölskylda hennar
fluttist síðan að Þórshamri í Sand-
gerði og þar ólst Lóa upp í stórum
systkinahóp.
Lóa giftist árið 1936 Jónasi
Þorbergi Guðmundssyni frá Vest-
mannaeyjum. Hann lést 1. október
1979. Þau bjuggu mest allan sinn
búskap í Eskihlíð 12b í Reykjavík.
Þeim varð tveggja barna auðið,
Oddný fædd 1940, búsett í Svíþjóð
og Þorgils fæddur 1948, búsettur
í Reykjavík. Lóa eignaðist 6 barna-
börn og tvö langömmubörn. Ásamt
því að vera húsmóðir var Lóa
lengst af útivinnandi. Fyrstu árin
vann hún við fiskvinnslustöð en
síðan við kjötvinnslu hjá Sláturfé-
lagi Suðurlands í meira en tvo
áratugi.
Það er margs að minnast gegn-
um 45 ára vinskap. Það var árið
1948 er ég hóf mín fyrstu búskap-
arár í Eskihlíðinni í sama stiga-
húsi og Lóa og fjölskylda að við
kynntumst. Þau urðu strax okkar
bestu vinir og eru enn þann dag
í dag. Ég gat alltaf leitað til Lóu
ef ég þurfti aðstoð hvort það var
að sauma eða pijóna því allt lék
í höndunum á henni. Þegar barna-
börnin og langömmubarn voru
komin hjá mér sendi hún þeim
gjafir sem hún pijónaði sjálf. Það
var alltaf gaman að hitta Lóu og
rabba við hana. Hún las mikið og
fylgdist vel með öllu sem var að
gerast fram á síðasta dag. Hún
var mikil félagshyggjukona. Lóa
var glæsileg kona sem hafði mjög
gaman af fallegum fötum og gætti
þess alla tíð að líta vel út. Hún var
mjög hlý og trygglynd. Hún hafði
í mörg hom að líta því hún átti
stóran ættingjahóp sem hún unni
mikið. Á síðari árum held ég þó
að hugur hennar hafí oftast verið
hjá barnabörnunum í Svíþjóð. Vin-
skapur okkar Lóu hélst óslitinn öll
þessi ár og tókum við þátt í gleði
og sorgum hvor annarrar.
Jón V. Hjaltalín,
Brokey — Minning
Elsku Lóa, ég og fjölskylda mín
söknum þín mikið. Við vorum
heppin að fá að kynnast þér og
þökkum þér og fjölskyldu þinni
ómetanlega vináttu í gegnum árin.
„Þú skalt ekki hryggjast, þegar
þú skilur við vin þinn, því að það,
sem þér þykir vænst um í fari
hans, getur orðið þér ljósara í fjar-
veru hans, eins og íjallgöngumað-
urinn sér fjallið best af sléttunni."
(Kahlil Gibran).
Kristín Sveinsdóttir.
Rúm hálf öld er síðan leið okkar
Jóns lá saman. Hann var þá í
kaupstaðarferð og kom við á sýslu-
skrifstofunni, þar sem ég var
starfandi þá. Ekki man ég erindið,
en handtakið var einlægt og það
nægði mér. Það var upphaf þeirra
kynna sem hafa borið okkur báð-
um mikinn ávöxt gegnum árin.
Ég man líka foreldra hans, virðu-
leg hjón sem tekið var eftir.
Umræðuefnið síðar var um
landsins gagn og nauðsynjar,
eyðslu og skaðsemi tóbaks og
áfengis. Við vildum báðir fara vel
með það sem Drottinn léði okkur
til ávöxtunar og ekki spilla líkam-
anum með eituráhrifum sem við
gátum ekki séð annað en væri eins
og segir í helgum fræðum, aðeins
til spillingar.
Ég fann að Jón velti mjög fyrir
sér ýmsu sem betur mætti fara
og hugaði vandlega að hveiju
máli sem honum veittist til með-
ferðar.
Á götunni mættumst við og tók-
um tal saman og eftir að þau hjón-
in fluttust hingað í bæinn hitt-
umst við oftar og sérstaklega í
hópi aldraðra og umræðuefnin
væru næg. Allt sem hann bar fyr-
ir bijósti var einmitt hvernig hægt
væri að gera okkar kæra ísland
að betra landi og þá ekki síst hug-
arfarslega. Oft benti hann mér á
ýmsilegt sem betur mátti fara og
varð til skrifa minna um það í
Morgunblaðinu.
Þau hjón, Ingibjörg og hann,
voru samhent. Það fann ég og
með syni þeirra hefi ég starfað á
félagslegum vettvangi og hann er
með góðar einkunnir úr foreldra-
húsum.
Jón hélt andlegri reisn tii sein-
ustu stundar. Við hittumst nokkr-
um dögum áður en hann kvaddi.
Virtist mér þá lítið fararsnið á
honum, en þrátt fyrir það var hann
tilbúinn til ferðar. Hann dró ekk-
ert úr því, þakklátur fyrir góðan
byr í okkar valta og veraldlega
heimi. Þakklátur fyrir störfín að
baki og leiðsögn gegnum lífið. Við
vissum að svo sem sáð er svo mun
uppskorið. Það var aðal atriðið.
Þökk fyrir allt, góði vinur. Já,
þökk fyrir einlæga samleið.
Árni Helgason.