Morgunblaðið - 23.04.1994, Page 40

40
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. APRÍL 1994
Guðrún Magnúsína Krist-
jánsdóttir frá Hvanneyri,
Vestmannaeyjum
Fædd 2. janúar 1919
Dáin 15. apríl 1994
í dag fer fram frá Landakirkju
útför ástkærrar móðursystur
minnar Guðrúnar M. Kristjáns-
; dóttur frá Hvanneyri í Vestmanna-
eyjum. Magga frænka eins og við
kölluðum hana var yngsta barn
hjónanna Kristjáns Einarssonar
Eyfellings og Guðbjargar Guð-
mundsdóttur frá Batavíu hér í
Eyjum. Hin voru Ingibjörg, f.
1911, d. 1930, Guðmundur, f.
1915, d. 1986, og Sigurborg móð-
ir mín, f. 1916, d. 1981.
Það var vor í lofti föstudags-
morguninn 15. apríl sl. Af ein-
hveijum ástæðum var ég vaknaður
fyrir kl. 6 þann morgun og sofn-
aði ekki aftur. Konan hafði á orði
af hveiju ég væri farinn 'á ról og
klæddur þetta snemma. Ég svar-
aði því til að þetta hlyti að vera
birtan úti. Um leið og ég hafði
hellt upp á kaffíkönnuna og sestur
inn í eldhús leitaði Magga frænka
mjög sterkt á huga minn. Ég vissi
að hún var búin að vera slæm síð-
ustu daga en samt hvarflaði það
- ekki að mér að hún væri öll. Það
var svo skömmu eftir að ég mætti
til vinnu í Kertaverksmiðjunni að
Kiddi frændi hringdi og sagði mér
tíðindin. Magga frænka hafði sagt
skilið við þennan heim um sexleyt-
ið þennan sama föstudagsmorgun.
Þegar Magga frænka er öll
langar mig til að minnast hennar
með fáum orðum. Það er margs
að minnast og fyrir margt að
þakka. Fyrstu minningamar eru
að sjálfsögðu tengdar miðpunkti
fjölskyldunnar sem var á Hvann-
eyri við Vestmannabraut. Afí og
amma, foreldrar Möggu, byggðu
Hvanneyrina árið 1912 og hefur
húsið það alltaf skipað sérstakan
sess í huga ættingjanna. Magga
var sú síðasta af fyrstu kynslóð
Hvanneyrarættarinnar. Lífíð
gengur þó sinn vanagang og
næsta kynslóð tekur við.
í hugskoti minninganna man
ég alltaf eftir þegar fjölskyldan
kom saman á Hvanneyri á að-
fangadagskvöldi jóla. Þar var oft
fjölmennt og enn í dag skilur
maður ekki hvernig allt þetta fólk
komst þar fyrir. I þá daga sátu
sáttir þröngt, annað en gengur og
gerist í dag í víðáttubijálæði alls-
nægtanna.
Ungur að árum kom til Eyja
vestan frá Aðalvík Egill Axel
Árnason. Hann kom á vertíð eins
og algengt var með menn á þeím
tímum. Egill var glæsilegur maður
og felldu þau Magga hugi saman.
Eftir komuna til Eyja lauk Egill
námi í vélstjóm og stundaði sjó-
sókn. Hann átti hlut í mb. Metu
VE með Emil Andersen og fleirum.
Hann var orðlagt snyrtimenni og
traustur vélstjórnandi. Fyrstu bú-
skaparár Möggu og Egils vom á
Hvanneyri og þar var frumburður
þeirra Kristján fæddur.
Magga frænka var aðeins sex
ára þegar hún missti föður sinn,
Kristján afa, árið 1925. Þá dó
Ingibjörg systir hennar úr berklum
þegar Magga var 11 ára. Hún var
ung send í vist og byijaði fljótt
að vinna til að létta undir með
fjölskyldunni eins og algengt yar
meðal unglinga á þessum árum.
Magga og Egill eignuðust fímm
böm. Þau em: Kristján, f. 5. júlí
1939, kvæntur Ágústu Þyrí Frið-
riksdóttur. Þeirra böm em: Þröst-
ur Egill og Logi Jes; Egill, f. 23.
nóvember 1947, kvæntur Ernu
Jóhannesdóttur. Þeirra börn em:
Huginn MagnúSj Jóhannes og
Davíð; Kristinn Árni, f. 29. júní
1950. Hans börn em: Elvar Freyr
og Sindri frá fyrri sambúðum. Þá
komu tvíburarnir Hrönn og Heið-
• ar, f. 1. janúar 1955. Hrönn á
Egil Þorvarðarson en Heiðar er
ókvæntur.
Ég man fyrst eftir Möggu og
Agli í Verkó, sem vom verka-
mannabústaðir á Heiðarveginum.
Þau áttu heima á Heiðarvegi 42.
Ég var á fímmta ári þegar tvíbur-
amir fæddust. Þar með vom böm-
in orðin fímm svo að fjölskyldan
þurfti að fara að stækka við sig.
Um 1960 festu þau kaup á glæsi-
legu húsi á Hólagötu 19. Þar man
ég best þegar fjölskyldan kom
saman á nýársdag. Þar var fagnað
nýju ári, afmæli tvíburanna og
afmæli Möggu. í gosinu 1973
fluttust þau til Reykjavíkur. Okkar
fjölskylda var í Keflavík og þrátt
fyrir þá röskun sem af eldgosinu
leiddi var sambandið náið og _ef
eitthvað var varð það nánara. Ég
minnist heimsókna Möggu og
Egils til okkar og skipti þá ijar-
lægðin ekki máli. Ekki frekar en
þegar við heimsóttum þau á Vest-
urgötuna í Reykjavík. Um þetta
leyti var Egill orðinn veikur af
þeim sjúkdómi sem síðar sigraði
hann hinn 9. janúar 1976. Egill
var fæddur hinn 18. júní 1911.
Þessar fátæklegu línur um
Möggu frænku verða ekki skrifað-
ar án þess að nafn móður minnar
Sigurborgar komi þar eitthvað við
sögu. Það vom miklir kærleikar á
milli þeirra og samrýndari systur
er erfítt að fínna. Þær áttu báðar
afturkvæmt til Eyja að gosi loknu
en Guðmundur bróðir þeirra sneri
ekki aftur heim. Gosið hafði mikil
áhrif á líf þeirra eins og á hundmð
annarra. Þær vom þó fljótar að
aðalgast breyttum tímum og ég
man alltaf hve ánægðar þær voru
að snúa heim á ný. Skömmu eftir
andlát Egils flutti Magga frænka
í blokkina við Hásteinsveginn. Þar
var hún þangað til fyrir nokkmm
áram að hún flutti í nýja íbúð aldr-
aðra við Kleifahraun. Þar leið
henni vel og undi vel við sitt.
Ekki verður látið hjá líða í þess-
um orðum að minnast ferðar
þeirra Möggu frænku og móður
minnar með undirrituðum til
Bandaríkjanna sumarið 1979. Um
þá ferð mætti skrifa heila bók.
Það var yndislegt að hafa þær hjá
okkur Margo er við gistum hjá
tengdaforeldmm mínum sumar-
langt eins og oft áður. Margo fór
með krakkana á undan eins og
venjan var og þegar ég fór út var
ákveðið að þær kæmu með og
yrðu í þijár vikur. Frá þessari ferð
em einhverjar bestu minningar
sem ég á um þær báðar. Það var
gaman að fylgjast með keppni
þeirra um það hvor þeirra yrði
fljótar brún þegar þær lágu úti í
sólinni í steikjandi hita. Þær komu
dasaðar inn og það var eins og
hver dagur væri sá síðasti í sól-
inni. Þó var hápunktur ferðarinnar
þegar við fómm að versla í mið-
borg Milwaukee. Það minnti mig
á þegar krakkar komast í leik-
fangaverslun. Það var skipt í lið.
Magga fór með mér og mamma
fór með Margo. Þótt verslanimar
væra á sjö til átta þúsund fer-
metra gólffleti, þá skeiðuðu þær
þetta eins og unglingar. Eftir
u.þ.b. Ijögurra tíma vem þama
dugði ekki einn innkaupavagn á
hvora heldur þurfti tvo. Við Margo
vomm að reyna að hafa áhrif á
skynsemi innkaupanna, en þetta
vom sko þeirra penjngar sem þær
sjálíar höfðu unnið sér inn og
Magga frænka sagði að endingu:
„Og þegiðu svo Runólfur." Þetta
sagði hún á sinn sérstæða hátt.
Það gat enginn móðgast þegar
Magga frænka sagði einhveijum
að þegja. Ég man alltaf þegar
tengdamóðir mín spurði þær hvað
þær ætluðu að gera við allan þenn-
an fatnað? Magga var fljót til
svara: „Segðu henni bara að það
sé rosaíega gott að vita af því að
þetta er til.“ Þar með var þetta
mál útrætt. Síðan kom tízkusýn-
ingin. Þær vom heilan dag að
máta og sýna hvor annarri.
„Hvernig fínnst þér þetta,
Bogga?“ „Hvemig fínnst þér
þetta, Magga?“ o.s.frv. Þetta kall-
aði eðlilega á meiri innkaup því
þær höfðu aðeins komið með litlar
ferðatöskur með sér en nú þurfti
að kaupa fleiri. Ekki bara töskur
heldur kistur. Hafí þær skemmt
sér vel í ferðinni held ég þó að sá
sem hafði mest gaman af öllu
hafí verið undirritaður. Það vakti
síðan mikla athygli við heimkomu
þeirra hve töskunum hafði fjölgað.
Hin síðari ár hefur fjölskyldu-
boðunum fjölgað og alltaf verið
siður að segja sögur úr þessari
ferð. Magga frænka skipaði heið-
ursess hjá okkur í boðum þessum
og alltaf var hún miðdepillinn og
gaf hinum yngri ekkert eftir. I
ágústmánuði 1991 var haldið hér
í Eyjum ættarmót Hvanneyrarfjöl-
skyldunnar. Þriggja daga skemmt-
un í tilefni þess að þá vom liðin
100 ár frá fæðingu ömmu. Þá var
Magga frænka í essinu sínu og
hrókur alls fagnaðar ásamt Siggu
mágkonu sinni.
Hinn 2. janúar sl. var haldið
hátíðlegt 75 ára afmæli Möggu á
heimili sonar hennar Egils og
tengdadóttur Ernu. Þar vom sam-
ankomin fjölskyldan og vinir og
vandamenn hennar. Hún var hress
en hafði þó látið á sjá. Hún veikt-
ist um miðjan des. sl. Ég mun
sakna þess að geta ekki hringt í
hana og spjallað. Ég mun einnig
sakna þess að nú hringir hún ekki
oftar, og heimsóknimar verði ekki
fleiri. Samtölin við Möggu frænku
höfðu mikið gildi fyrir mig. Ég
gleymdi því aldrei, Magga mín,
hve mikill styrkur þú varst mér
þegar móðir mín lést í sept. 1981.
Þegar þú tókst mig afsíðis og
faðmaðir mig eins og umkomulít-
inn hvítvoðung og sagðir mér bara
að gráta, gráta eins og ég gæti
því ég hefði svo gott af því. Það
færðist yfír mig mikil ró og friður
og sársaukinn varð minni. Fyrir
það verð ég þér ævinlega þakklát-
ur.
Magga frænka var einstök per-
sóna. Skopskynið frábært og lund-
in ljúf. Hún sá alltaf björtu hliðarn-
ar á öllu, og fólki leið vel í návist
hennar. Hún var sátt við Guð og
menn.
Elsku Kiddi, Egill, Kristinn,
Hrönn og Heiðar og þið öll. Sorg
ykkar er þungbær en minningin
Fædd 8. mars 1900
Dáin 13. apríl 1994
Auðvitað hlaut að koma að því
að Sigríður kveddi þennan heim
jafnt sem aðrir, þrátt fyrir að vera
orðin ómissandi fastur punktur í
Grettisgötuíbúaflómnni, og hálf-
gert forsögulegt fyrirbæri í augum
okkar yngri nágranna hennar. Og
nú þegar leiðir skilja em mér fáein
smáatriði í huga við þessi tímamót
sem ég hef nokkra þörf fyrir að
minnast stuttlega á.
Þessi gamla, hressa og kærleiks-
ríka kona var enginn venjulegur
nágranni á Grettisgötunni. Ekki var
það yfírgangurinn þar. Og ekki var
það frekjan í bílastæðunum. Ónei.
Og ekki heldur var það stórstein-
steypuyfirgangurinn eins og lenska
er líka að verða í okkar gamla og
látlausa hverfí. Það var enn síður.
Þar voru það bara kleinurnar og
kaffíð.
Þegar maður heimsótti Sigríði í
gamla litla húsið hennar á Grettis-
götuna var eins og að koma að
minnsta kosti 50 ár aftur í tímann.
Húsið hennar var talandi dæmi um
hvernig venjulegt alþýðufólk bjó
lengst af út þessa annars stórfurðu-
legu öld. Það glæddi þetta litla hús
lífí hversu velkomnir allir vom þar.
Þannig var það bæði gamaldags og
um ástríka móður, tengdamóður
og ömmu verður ekki frá ykkur
tekin. Við Margo, Sóley og Andri
sendum ykkur og fjölskyldum ykk-
ar samúðarkveðjur og biðjum al-
góðan Guð að styrkja ykkur á
sorgarstund. Elsku Magga frænka
mín. Það vom forréttindi að hafa
þekkt þig, forréttindi sem við era
gefín.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir alit og allt.
(V. Briem.)
Drottinn blessi minningu
frænku minnar.
Á náð ég legg mig lausnarans.
Lífíð mitt er í valdi hans.
Gæzkan þín hefur grát minn stillt.
Guð, far þú með mig sem þú vilt.
Honum einum ég hef mig geymt.
Hans náð hefur mér ekki gleymt,
rauðgóður, sem mér sést nú hjá,
er sálu minni mest liggur á.
(Hallgrímur Pétursson)
Runólfur Gíslason
frá Hvanneyri, Vest-
mannaeyjum.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
nútímalegt í senn. Og ekki síst
hversu mikil einlæg gleði þar var
innandyra. Allir sem ég vissi um
vom svo hjartanlega velkomnir þar
og alltaf vom góðgerðir bornar þar
fram. Slíkum heimilum fer því mið-
ur hraðfækkandi hér á landi. Það
gerir tíðarandinn. Og það er líka
meiri og afdrifaríkari breyting á
samfélagi okkar en flesta gmnar.
Við lifum nú á þeim stórundar-
legu tímum að það má enginn vera
að neinu. Og kröfunum um flest í
heimi hér er best lýst í orðunum;
strax. Á þessari meginreglu var
undantekning. Sigríður Dýrleif
Jónsdóttir og öll hennar kynslóð var
svo sannarlega ekki þannig.
Ég er reyndar þeirrar skoðunar
að þessi gömlu gildi verði seinna
upp tekin þegar mín og næstu kyn-
slóðir verða búnar að brotlenda
bróðurparti siðmenningarinnar, og
við verðum stödd í sögunni á þeim
stað þar sem mannskepnan mun
verða að staldra við og hugsa sinn
gang í tilverunni.
Á 23. öldinni munu fræðimenn
trúlega skrifa þykkar og lærðar
bækur hvernig í ósköpunum á því
stóð að þessar eftirstríðsárakyn-
slóðir 20. aldarinnar urðu svona
snarvitlausar í ytrabyrðis-lífsgæða-
kapphlaupinu. Og hvernig þessar
gjörólíku kynslóðir gátu eiginlega
(V. Briem.)
Sigríður Dýrleif Jóns-
dóttir — Minning
í dag verður borin til grafar frá
Landakirkju í Vestmannaeyjum
Guðrún Magnúsína Kristjánsdótt-
ir. (
Magga á Hvanneyri eins og hún (
var ávallt kölluð lést á sjúkrahúsi
Vestmannaeyja hinn 15. apríl eftir
stutta sjúkrahúslegu. Magga hafði
alltaf verið heilsuhraust og hafði
á orði við okkur er við heimsóttum
hana á sjúkrahúsið að þetta væri
í fyrsta skipti sem hún hefði verið
flutt á sjúkrahús, fyrir utan þau (
skipti er hún átti börnin. Magga
var ung er hún giftist Agli Axel .
Árnasyni og áttu þau saman fimm '
myndarleg böm. Egill var hrifinn
burt árið 1976, langt um aldur
fram eftir veikindi.
Magga var sérlega létt og
skemmtileg í umgengni og alltaf
var stutt í hláturinn. Síðustu árin
sátum við oft í heimsóknum hjá
henni í léttu spjalli og aldrei gátum
við fundið þann aldursmun sem á
okkur var. Hjá Möggu var ekkert
til sem hét kynslóðabil. Bestu (
stundir sem við áttum með Möggu
var er þær systur, hún og Sigur-
borg (Bogga á Hvanneyri) vom í
kaupstaðarferð og gistu ásamt
okkur hjá foreldrum Gísla. Var þá
farið í skemmtilegar bæjarferðir
og kom þá sérstaklega í ljós hversu
samrýndar þær systur voru, allt
þurftu þær að gera eins og allt i
fóm þær saman. Ekki leið sá dag-
ur að þær hittust ekki eða töluðu
saman í síma. Var það því mikið
áfall fyrir Möggu er hún missti
systur sína skyndilega árið 1981.
Magga var sérstaklegá félags-
lynd kona og kom það vel í ljós í
veikindum hennar hvað hún átti
marga og góða vini. Mikið þökkum
við fjölskyldan fyrir að hafa feng-
ið að vera þátttakendur í fjöl-
skylduboðum þeim er börn Möggu
og Boggu systur hennar héldu og
við síðan komum inn í. Þar var
Magga alltaf með í öllu sem gert
var bæði í spilum og leik.
Með Möggu er gengin heilsteypt
og góð kona. Fjölskyldu Möggu,
börnum, tengdabörnum og barna-
bömum, vottum við okkar dýpstu
samúð. Megi góður guð styrkja
ykkur í sorg ykkar. Elsku Magga,
við þökkum þær góðu stundir sem
við áttum saman.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Gísli og Þura.
búið í sama samfélaginu; mín kyn-
slóð og kynslóð Sigríðar.
Tvö atvik sem lýsa kynnum mín-
um af þessum næsta nágranna
mínum á Grettisgötunni, henni Sig-
ríði, eru mér ofarlega í huga nú á
þessari stund. í fyrsta lagi þá hefi
ég ekki hitt eldri og „lengri“ né
heldur langlífari jurtaætu en Sig-
ríði. En Sigríður var einmitt ömgg-
lega ein af fyrstu alvöru grænmetis-
ætum þessarar þjóðar. Því þrátt
fyrir að Hún vildi helst aldrei ræða
þau mál þá skilst mér að hún hafi
verið grænmetisæta í að minnsta
kosti hálfa öld. Og geri aðrir betur.
Þegar ég spurði hana eitt sinn
af hverju hún hefði lagt niður kjöt-