Morgunblaðið - 29.04.1994, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1994
15
GAGNRYNIOSKAST
eftir Sigmar
Hróbjartsson
Sjónvarpið er áhrifamikill miðill.
Nær daglega sýnir það okkur í svip-
leiftri myndir af atburðum sem eru
að gerast vítt og breitt um heims-
byggðina og orka á hugi okkar og
skoðanir.
Oftast er það þó svo að okkur
finnst að við séum of fjarlæg og
vanmegnug til þess að leggja þar
nokkuð til mála, enda þótt fram af
okkur gangi.
Eina slíka sjón bar fyrir mig á
annarri hvorri sjónvarpsstöðinni að
kvöldi dags á pálmasunnudag, 27.
mars sl.
Þar sem bar fyrir augu er reynd-
ar ekki svo fjarlægt okkur. Var þar
sagt frá og sýnt hvernig mestur
hluti af svonefndu risahali af karfa
á Reykjaneshrygg flaut dauður og
hálfdauður út um allan sjó, eftir
að trollið rifnaði þegar átti að inn-
byrða það. Þar fóru í súginn tugir
eða hundruð tonna af þessum dýr-
mæta feng, einungis náðust um
tuttugu tonn að því að sagt var.
Þarna er fjöldi togara af ýmsu þjóð-
erni að „gera það gott“ þessa dag-
ana.
Auðvitað var hér um óhapp að
ræða, vegna þess að of lengi var
togað í miklu fiskiríi.
Ef til vill er ég eitthvað öðruvísi
innréttaður en fólk flest, eins og
sagt er, en hvað um það, þá kom
þetta óþyrmilega við mig, svo ég
get tæpast orða bundist. Og um
leið riijuðust upp fyrir mér mörg
viðtöl við sjómenn að undanförnu,
þar sem þeir hafa sagt frá því þeg-
ar físki (aðallega hinum dýrmæta
þorski) er hent í sjóinn aftur, hvort
sem hann er dauður eða lifandi, af
því sektir liggja við að koma með
utankvótaafla að landi.
Hvernig getur slík óhæfa gerst
og það á tímum þverrandi afla og
vaxandi atvinnuleysis þjóðarinnar?
Fiskveiðistjórnun
Það hefur ítrekað sýnt sig að
lögin um fiskveiðistjórnun, sem nú
eru rúmlega áratugs gömul, hafa
reynst gölluð á marga lund svo
ekki sé meira sagt. Þrátt fyrir mikla
nauðsyn á slíkri stjórnun og sjálf-
sagt góðan ásetning í upphafi. Og
það sem verra er, ýmsar þær breyt-
ingar eða endurbætur sem reynt
hefur verið að gera á þeim hafa
ekki reynst hótinu skárri. Það sem
við blasir er að hinir víðfrægu „sæ-
greifar" hafa stöðugt verið að festa
sig í sessi sem umráðamenn og jafn-
vel eigendur þeirrar auðlindar sem
samkvæmt lögum er sameign þjóð-
arinnar bg hennar aðal bjargræðis-
vegur. Þeir hafa fengið þann um-
ráðarétt hingað til ókeypis til að
braska með. Enda eru afleiðingar
þess að koma sífellt betur í ljós.
Stór hluti þessa síminnkandi afla
„Það hefur ítrekað sýnt
sig að lögin um fisk-
veiðistjórnun, sem nú
eru rúmlega ára-
tugsgömul, hafa reynst
gölluð á marga lund.“
er fluttur úr landi í gámum sem
hráefni og benda ýmsar uppákomur
til þess að þar hafi ekki alltaf verið
gætt mikillar hagsýni. Þessi út-
flutningur á sér stað frá sjávar-
plássum þar sem góð vinnsluað-
staða er fyrir hendi og áður fyrr
var dágóður útflutningsatvinnuveg-
ur.
En nú er fólkið þar á atvinnuleys-
isbótum í stórum stíl eða jafnvel
án þeirra bóta. Þar stefnir í land-
auðn.
Nauðsyn endurbóta
Verkfall sjómanna um sl. áramót
átti að stærstum hluta rót sína að
rekja til þess óréttlætis sem þetta
stjórnkerfi hefur viljandi eða óvilj-
andi byggt upp.
Og bráðabirgðalög ríkisstjórnar-
innar, svo siðlaus sem þau eru (en
kannske nauðsynleg við þessar að-
stæður), voru aðeins gálgafrestur
sem rennur út á haustdögum.
Því ber til þess brýna nauðsyn
að Alþingi það sem nú situr fái sem
fyrst lögin um fiskveiðistjórnun til
umfjöllunar og endurskoðunar. Og
þó fyrr hefði verið. Ráðuneyti og
ríkisstjórn verða að koma því í
umfjöllun Alþingis. Og þá verða
alþingismenn að leggjast á eitt með
að greiða svo úr þessum málum að
sem allra mest réttlætis verði gætt
til hagsbóta fyrir land og lýð og
þjóðarbúið allt. Fyrr en svo verður
mun enginn friður ríkja.
Meðal annars verði fundnar leiðir
til þess að gera sjómönnum kleift
að færa þann afla að landi sem í
veiðarfærin kemur, án sektar, við
þær aðstæður þegar kvóti er uppur-
inn í viðkomandi fisktegund, sem
nú mun oftast vera þorskur. And-
virði slíks afla mætti á tímum eins
og nú eru gjarnan renna til atvinnu-
skapandi verkefna eða líknarmála
ef okkar sameiginlegi ríkissjóður
er ekki í mjög brýnni þörf fyrir fjár-
muni. Þá mætti og e.t.v. greiða
fískimönnunum eitthvert sann-
gjarnt skilagjald fyrir slíkan afla.
Þörf á gagnrýni
Það vantar ekki að mikið hefur
verið fjallað um þessi mál nú að
undanförnu og er það að vonum.
En einhvern vegin finnst mér að
sú umfjöllun hafi verið á nokkrum
öðrum nótum en hér hefur verið
reynt að drepa á. Með öðrum orð-
um, að það hafi vantað umfjöllun
um umhverfisvæna hagnýtingar-
þáttinn.
Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteinsson
Hraða- og þungaumferð er um þjóðveginn sem liggur rétt við Skjöl-
dólfsstaðaskóla. Hér eru börn við aðvörunarskilti sem foreldrafélagið
hefur sett upp.
Sigmar Hróbjartsson
Jónas ritstjóri DV hefur gagn-
rýnt margt í þjóðlífi okkar, m.a. í
landbúnaði. Þó sú gagnrýni hafi
sjálfsagt oft orkað tvímælis, eða
stundum ekki verið af fullri sann-
girni fram sett, þá hygg ég að þeg-
ar á allt er litið hafi hún í heild
sinni orðið til góðs. Jákvæð gagn-
rýni á undirstöðuatvinnuveg þjóðar-
innar er ekki síður nauðsynleg.
En að öllu því slepptu, þá er þó
allra nauðsynlegast að þeir sem
næst standa vettvangi — fiskimenn-
imir sjálfír, taki ýmislegt til endur-
skoðunar í þessu sambandi, svo sem
að reyna að haga veiðum á hverjum
tíma með hliðsjón af úthlutuðum
kvóta hvers veiðitímabils.
Og þetta segi ég einmitt vegna
þess að á sínum tíma átti ég því
láni að fagna að fá dálitla nasasjón
af lífi og störfum fiskimanna, með
smávegis þátttöku í þeirra atvinnu-
grein.
Þess vegna þykist ég geta um
það borið að fiskimenn okkar séu
upp til hópa einhverjir dugmestu
og heiðarlegustu þegnar okkar
þjóðar og líklegir til þess að full-
nægja öllu réttlæti.
En þá má löggjöfin heldur ekki
vera þeim Þrándur í Götu.
Höfundur er ellilifeyrisþegi.
ALPINA
vandaðir gönguskór fyrir meiri
og minni háttar gönguferðir.
Frábærverð frá
S?Ö3f
ÚTIVISTARBÚÐIN
við Umferðarmiöstöðina, simar 19800 og 13072.

Einfakfur, ódýr,
giæsilegur og
tæknllega fullkominni
tjaldvagn
f * 11 iKo in ihi 11 i\
hlaðið skapi hættu og því hafí for-
eldrafélagið sett upp þetta skilti.
Þar stendur: ATH. Skóli. Börn að
leik. Akið með gát.
Halldóra segir að Vegagerðin telji
sig ekki geta takmarka hraða á
veginum þar sem hann teljist til
þjóðvegar númer eitt og sé í dreif-
býli. Til stendur að færa veginn en
óvíst er hvenær það verður gert.
Sig. Að.