Morgunblaðið - 29.04.1994, Blaðsíða 17
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1994
17
Leiðangursmenn á fjallsbrúninni. F.v.: Óskar Ólafsson, Óli Óskars-
son, Hafþór Ferdinandsson, Ragnheiður Briem, Gestin- Helgason,
Páll Halldórsson staðarverkfræðingur og stjómandi aðgerða, Arnar
Þór Hafþórsson, Björn Guðbjörnsson, Þórarinn Jónsson, Hjálmar
Sveinsson og Arnór Ingólfsson.
Öll dekk affelguðust þegar jeppinn valt. Hér sést I bakið á Birni
Guðbrandssyni sem hjálpar þeim Óskari Ólafssyni og Gesti Helga-
syni (t.h.) að selja dekk á felgu í snjóugri og snarbrattri hlíð.
Ferðin sóttist hægt, enda að-
stæður eins erfiðar og hugsast
getur, mikill bratti og laus snjór.
Þegar komið var myrkur var um
hálfur kílómetri að baki upp fjallið
og um 100 metrar eftir að brún
klettabeltisins. Hallinn var tæpar
50 gráður og erfiðasti kaflinn eft-
ir. Leiðangursmenn ákváðu að
hvílast yfir nóttina og var gengið
frá bílnum eins tryggilega og unnt
var, vírinn festur og öryggistaugin
bundin í snjóakkeri.
Jeppinn fýkur
Eftir góða næturhvíld í Húsa-
felli vöknuðu menn við að komið
var rok og rigning. Ekki þótti fýsi-
legt að reyna frekar við jökulinn
í bili heldur ákveðið að fara heim
og bíða betra veðurs.
Þriðjudaginn 12. apríl var aftur
haldið til fjalla. Þegar leiðangurs-
menn komu að Eiríksjökli sáu þeir
að vindhviða hafði feykt jeppanum
niður klettahlíðina og var aðkom-
an ljót. Eftir ummerkjum að dæma
hafði jeppinn tekist á loft og ekki
Ient fyrr en um 50 metrum til hlið-
ar við þar sem hann áður stóð og
valt jeppinn síðan 200 metra niður
hlíðina. Að mati veðurfræðings
þarf vindur að vera um 250 km á
klukkustund til að feykja bíl sem
þessum þetta langt. Yfirbyggingin
var í klessu, dekkin loftlaus og
affelguð. Snjóakkerið og öryggis-
taugin höfðu bjargað því að jepp-
inn hrapaði ekki enn lengra og
gjöreyðilegðist. Akkerið hafði fest
á milli steina og við það stoppaði
hrapið.
Þótt ótrúlegt megi virðast
reyndust vél og drifbúnaður bílsins
í lagi. Leiðangursmenn löguðu
dekkin og stýrisbúnaðinn við
verstu aðstæður sem hugsast get-
ur, í snarbrattri urð og snjó. Þak-
ið var dældað niður að sætum og
ekkert pláss fyrir bílstjórann. Haf-
þór sýndi tilþrif í boddíréttingum
og tjakkaði upp toppinn á bílnum.
Þennan dag tókst að koma bílnum
á sama stað og hann hafði fokið
af. Bíllinn var bundinn niður og
þannig gengið frá að hann fyki
ekki.
Jökullinn sigraður
Laugardaginn 16. apríl hófst
þriðji áfangi ferðarinnar og sá
erfiðasti. Nú var ekki látið staðar
numið fyrr en komið var upp á
brún. Síðasti kaflinn var svo bratt-
ur að settar voru tvöfaldar blakkir
á spilvírinn til að margfalda tog-
kraftinn. Þessi törn stóð heilan
sólarhring og voru leiðangurs-
menn fegnir þegar martröð kletta-
hlíðanna var að baki og fannhvít
jökulbungan blasti við. Hafþór ók
um jökulinn með íslenska fánann
við hún. Þetta var í fjórða sinn sem
hann hafði brotið blað í jöklaferð-
um. Hann var fyrstur á íslandi til
að aka jeppa yfir heilan jökul þeg-
ar hann fór yfir Langjökul 1984.
Hafþór fór fyrstur á jeppa yfir
Drangajökul og Glámu og nú á
Eiríksjökul. Hvernig fannst honum
þessi ferð miðað við aðrar sem
hann hefur farið?
„Ég var mjög kvíðinn fyrir
þessa ferð, þótt ég væri ákveðinn
að fara,“ segir Hafþór. „Ég er
mjög lofthræddur og þetta var
því talsvert átak fyrir mig. Ég
reyndi að líta ekki niður brekk-
una, en það kom fyrir í nokkur
skipti að ég leit til baka og þá
sundlaði mig svo að ég hélt ég
væri að deyja. Það var vandasamt
að samræma átak hjólanna við
tog spilsins þannig að ekki kæmu
neinir hnykkir á vírinn, þá getur
hann hrokkið eins og tvinni. Þeg-
ar spilið var búið að draga inn
allan vírinn þurfti að draga hann
út aftur og færa festinguna ofar
í íjallinu. Þá stóð ég svo fast á
bremsunni að fóturinn á mér titr-
aði. Ég hef sjaldan lent í þvílíkri
törn.“
Samhent lið
Þrátt fyrir lofthræðsluna og
álagið lét Hafþór sig hafa það að
aka bílnum við þessar aðstæður í
samtals 25 tíma. Hann hrósar
samstarfsmönnum sínum í hástert
og segist ekki í annan tíma hafa
unnið með jafn samhentum hópi
og þessum. Menn gengu fumlaust
til verks og leystu það.
Jeppinn var skilinn eftir á fjalls-
brúninni yfir nóttina og sóttur
daginn eftir. Spilið var fest aftan
á bílinn og það látið halda við
meðan bíllinn mjakaðist niður.
Niðurferðin gekk áfallalaust og
tók ekki nema um þrjá tíma.
GE
Guðmundur Magnússon lætur af starfi þjóðminjavarðar
Ég kveð Þjóðminja-
safnið með söknuði
GUÐMUNDUR Magnússon þjóðminjavörður lætnr af því starfi 1.
maí næstkomandi, en þá hverfur hann til starfa sem fréttastjóri á
DV. Guðmundur sem var settur þjóðminjavörður til tveggja ára í
rannsóknarleyfi Þórs Magnússonar sagði í samtali við Morgunblað-
ið að það hefðu verið forréttindi að fá að starfa á þessum vett-
vangi undanfarin tvö ár og hafa forystu um nýbreytni í störfum
safnsins. „Eg kveð því safnið með söknuði, en jafnframt hlakka
ég auðvitað til að takast á við nýtt starf mitt í blaðamennsku. Það
er því hvort tveggja í huga mér söknuður og ánægja með nýtt
starf,“ sagði hann.
Guðmundur kom til starfa á
Þjóðminjasafninu sumarið 1992
eða fyrir tveimur árum, og þá var
það hans fyrsta verk á stofnuniríni
að efna til fundar með starfsfólk-
inu, en þar greindi hann frá þvf
hvað það væri sem hann legði
höfuðáherslu á að vinna í þau tvö
ár sem honum hefði verið falið að
veita stofnuninni förstöðu. í fyrsta
lagi vildi hann finna framtíðarláusn;
á húsnæðismálum safnsins, í öðru
lagi fá þjóðminjalögunum breytt í
því skyni að einfalda og styrkja
stjóm og skipulag safnsins og
minjavörslu í landinu, í þriðja lagi
koiría lagi á fjármál safnsins og
afla aukinna tekna, og loks í fjórða
lagi að hann vildi efla fræðilegan
og hugmyndalegan grundvöll starf-
seminnar, ekki síst á sviði fornleifa-
vörslu og húsverndar.
„Þegar ég svo lít yfir farinn veg
og spyr mig hvað hefur gerst á
þessum fjórum sviðum þá hefur það
gerst í fyrsta lagi að Þjóðminja-
safnið hefur á undanförnum tveim-
ur árum fengið nægilegt fjármagn
til að ljúka viðgerð á safnhúsinu
að utanverðu og að mínu mati er
fyrirsjáanlegt að íjármagn fæst
líka til endurbóta innanhúss," sagði
hann.
Guðmundur Magnússon
Umskipti í fjármálum
Hvað varðar breytingar á þjóð-
minjalögunum þá er nú til meðferð-
ar á Alþingi stjórnarfrumvarp um
breytingar á yfirstjórn og skipulagi
Þjóðminjasafnsins, sem Guðmund-
ur samdi í meginatriðum. Sagðist
hann finna mikinn vilja fyrir því
bæði í menntamálaráðuneytinu og
á Alþingi að greiða fyrir því að það
fáist samþykkt. Varðandi fjármál
safnsins sagði Guðmundur að al-
gjör umskipti hefðu orðið, en þegar
hann hefði komið að safninu hefði
það verið mjög gagnrýnt að safnið
hefði á undanförnum árum ætíð
farið fram úr heimildum fjárlaga.
„Nú er reksturinn hins vegar í
góðu jafnvægi, en árin 1992 og
1993 hefur safnið verið nokkrum
milljónum króna innan fjárheim-
ilda. Framlög ríkisins til safnsins
hafa einnig verið lítillega leiðrétt
með tilliti til starfsfólks hér. Við
höfum líka aukið sértekjur safnsins
mjög mikið, og ég er sérstaklega
ánægður með það að mér hefur
tekist að fá verulega aukin framlög
til þess liðar á okkar fjárlögum sem
fjallar um verndun gamalla húsa,
en þessi liður var sjö milljónir króna
þegar ég kom hér til starfa en
hann er 30 milljónir króna á fjárlög-
um 1994,“ sagði hann.
Samvinna við Háskóla íslands
Á hugmyndalega sviðinu sagði
Guðmundur að hann hefði m.a.
fengið það samþykkt að efnt yrði
til þjóðminjaþings sem yrði vett-
vangur rökræðna um safnastörf og
minjavörslu. Þá sagðist hann hafa
átt viðræður við háskólayfirvöld um
samstarf Þjóðminjasafns og Há-
skóla Islands og mikill áhugi væri
á því í Háskólanum að fínna ein-
hvern flöt á samstarfi á sviði forn-
leifafræði sem ekki hefði verið.
Guðmundur sagði að auk þessa
væri ýmislegt annað væri nýbreytni
í starfí safnsins, og þar mætti í
fyrsta lagi nefna að fyrir hans til-
stilli var tekinn upp í fyrsta skipti
svokallaður þjóðminjadagur sem er
annar sunnudagurinn í júlí, og ætl-
aður er til þess að vekja athygli
almennings, ferðafólks og fjölmiðla
á söfnum og minjastöðum. Einnig
mætti nefna að Þjóðminjasafnið
hefði eignast merki í fyrsta skipti
og hlaut það nýlega verðlaun Is-
lenska markaðsklúbbsins sem best
heppnaða merki ársins 1993. Þá
hefði verið efnt til stærri sérsýning-
ar á vegum safnsins en nokkru
sinni fyrr í sögu þess, en það er
sýningin Nútíð við fortíð. Á þessu
sviði yrði enn bætt um betur því
21. maí yrði opnuð enn stærri sýn-
ing í gamla Morgunblaðshúsinu
sem heitir Leiðin til lýðveldis.
„Ég er auðvitað mjög ánægður
með að hafa fengið að vera hér og
sinna þessum störfum, Það eru
framundan tímar sem ég held að
muni reyna mjög á þrek og þolrif
starfsmanna Þjóðminjasafnsins, en
ég er sannfærður um að vegur
safnsins muni halda áfram að auk-
ast og batna og ég tel að safnið
og starfsemi þess njóti nú velvildar
almennings og aukins skilnings
stjórnvalda," sagði Guðmundur
Magnússon.
Enn eru margir, sem hafa ekki prófað ágæti kjúklingsins hjá okkur.
Otrúlegt en hugsanlega satt. f tileftii 1. maí viljum við bjóða öllum þeim,
sem langar í gott að borða fyrir lítið í KJÚKLINGAVEISLU á
McDONALD’S svo þeir geti fundið muninn.
*
McKJUKLINGA-
SKAMMTUR Á AÐEINS
McKjúklingur er 2 vænir og gómsætir bitar,l/4 kjúklingur.
Það þýðir aðeins kr. 111 fyrir hvern stóran bita af
ljúífengum íslenskum kjúkling frá Reykjagarði hf.
matreiddum að okkar hætti. Otrúlegt en örugglega satt.
Tilboðið gildir aðeins dagana 29. apríl til 2. maí.
Verði ykkur að góðu
LYST hjá McDonald’s.
m
Leyfishafi McDonald's
íslensktjyrirtœki
lenskar lanabúnaðarafurðir
Góöur matur
Góö kaup
SUÐURLANDSBRAUT 56