Morgunblaðið - 11.09.1994, Page 12

12 SUNNUDAGUR 11. SEPTEMBER 1994
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Fylgi Bills Clintons
Bandaríkjaforseta er
orðið hættulega lítið
samkvæmt skoðana-
könnunum og mikill
ósigur blasir við dem-
ókrötum í þingkosning-
unum 8. nóvember. For-
setinn virðist í örvænt-
ingarfullri leit að at-
kvæðum og utanríkis-
stefna hans þykir ein-
kennast að mestu af
þrýstingi áhrifamikilla
hópa heima fyrir frekar
en hagsmunum Banda-
ríkjanria.
Ef marka má skoðanakann-
anir eru aðeins 39% Banda-
ríkjamanna ánægð með
frammistöðu Bills Clintons í for:
setaembættinu og 52% eru
óánægð. Aðeins þriðjungur er
ánægður með frammistöðu hans i
utanríkismálum. Flestir telja hann
ekki standa sig í stykkinu sem leið-
togi eina stórveldisins sem eftir er
í heiminum - og margt bendir til
þess að utanríkismálin verði honum
að falli þegar hann sækist eftir
endurkjöri. Hans bíði sömu örlög
og Jimmy Carters.
Embættismenn í bandaríska
varnarmálaráðuneytinu óttast að
stjórn Clintons sé nú komin í mikl-
ar ógöngur vegna herskárra yfir-
lýsinga sinna um herforingjastjórn-
ina á Haítí. Óhjákvæmilegt virðist
fyrir stjórnina að fyrirskipa innrás
á Haítí til að bjarga andlitinu, þótt
margir telji reyndar Clinton þá
manngerð sern geri helst ekkert í
dag sem hægt er að fresta fram á
næstu viku.
Bandaríska stjórnin vill að al-
þjóðlegar hersveitir geri innrás á
Haítí og Clinton sendi háttsetta
embættismenn í vikunni sem leið
til að tryggja stuðning ráðamanna
í Karíbahafslöndum við áformin.
Sú tilraun mistókst því niðurstaðan
var sú að af 10.266 herrnönnum í
„fjölþjóðahernum“ verða 10.000
bandarískir.
Demókratar örvænta
Kosningarnar 8. nóvember eru
að mörgu leyti mikilvægar. Barist
er um öll 435 þingsætin í fulltrúa-
deildinni og þriðjung sætanna í öld-
ungadeildinni. Demókratar eru í
meirihluta í báðum deildunum en
talið er nánast öruggt að þeir tapi
meirihluta sínum í öldungadeild-
inni. Það yrði til þess að enn erfið-
ara yrði fyrir stjómina að knýja
fram frumvörp sín.
Ennfremur er útlit fyrir mjög
harða baráttu um ríkisstjóraemb-
ættin í fjölmennustu ríkjunum -
Kaliforníu, Texas, New York og
Florida - og margir núverandi rík-
isstjórar úr röðum demókrata eru
í hættu.
Fylgisleysi forsetans er orðið
slíkt að landsnefnd Demókrata-
flokksins hefur ráðið frambjóðend-
um frá því að minnast á Clinton í
kosningabaráttunni. Jafnvel einn
af ráðgjöfum forsetans, Stanley
Greenberg, hefur ráðlagt frambjóð-
endunum að leggja áherslu sjálf-
stæði sitt og gera lítið úr tengslun-
um við forsetann.
Líklegt þykir að demókratar
gjaldi afhroð í Suður-, Klettafjalla-
og Miðvestur-ríkjunum, og fari svo
er ólíklegt að þeir' fyrirgefi forset-
anum. Þingmenn demókrata yrðu
jafnvel enn erfiðari viðureignar fyr-
ir forsetann en þeir voru á fyrri
helmingi kjörtímabilsins.
Ljóst er því að Clinton þarf að
*
A atkvæða-
veiðum?
BILL Clinton á nú í vök að verj-
ast, m.a. vegna utanríkisstefnu
sinnar sem þykir einkennast af
þrýstingi áhrifamikilla hópa í
Bandaríkjunum frekar en af
hagsmunum landsins. Forset-
inn er sagður á örvæntingar-
fullum atkvæðaveiðum og lík-
legt þykir að hann fyrirskipi
innrás á Haítí til að styrkja
stöðu sína. Hann er einnig sak-
aður um ósamkvæmni með því
að herða refsiaðgerðirnar gegn
Kúbu á sama tíma og embættis-
menn hans ræða við Kúbverja
um hversu margir blásnauðir
flóttamenn fái að komast til
Bandaríkjanna. Á efri mynd-
inni grátbiður flóttakona frá
Kúbu áhöfn bandar^sks strand-
gæsluskips um að bjarga sér
úr báti. Neðri myndin er af
mótmælum Haítí-búa við
bandaríska sendiráðið í Port-
au-Prince.
■hb
gera eitthvað til að bæta stöðu sína
og auka áhrif sín á þinginu. Líkleg-
ast þykir að hann grípi til þess
ráðs að gera innrás á Haítí.
Tvöfalt siðgæði
Þótt Haítí sé lítil og fátæk eyja,
með fámennan her, hafa embætt-
ismenn í varnarmálaráðuneytinu
áhyggjur af afleiðingum hugsan-
. legrar innrásar. Eins og hernaðar-
íhlutun Bandaríkjamanna í Sómalíu
sýndi yrði leikur einn að senda
þangað hermenn, en miklu erfiðara
að koma þeim í burtu. Eftir síðustu
innrás Bandaríkjamanna á Haítí
voru bandarískir hermenn þar í
tæpa tvo áratugi, en þeim tókst
samt ekki að knýja fram varanlegt
lýðræði.
Fáir Bandaríkjamenn andmæla
því að bandaríska stjórnin hafi rétt
til að ráðast á eyjuna, enda telja
þeir hana á áhrifasvæði Bandaríkj-
anna. Þeir eiga hins vegar erfítt
með að kyngja því tvöfalda siðgæði
sem virðist einkenna utanríkis-
stefnu stjórnarinnar.
Þörfín á að koma á lýðræði á
Haítí er sögð réttlæta innrás, rétt
eins og herforingjastjórnin þar sé
eitthvert einsdæmi í heiminum.
Clinton segir markmið sitt að koma
Jean-Bertrand Aristide forseta til
valda á ný vegna þess að hann sé
þjóðkjörinn, ekki vegna þess að það
þjóni hagsmunum Bandaríkjanna.
Aristide hefur reyndar haft andúð
á Bandaríkjunum.
Á sama tíma fer viðskiptaráð-
herra Clintons til Kína til að
..tryggja viðskiptahagsmuni
Bandaríkjanna" en minnist ekkert
á mannréttindamál. Áður hafði
Clinton framlengt samning um
hagstæðustu viðskiptakjör við Kín-
vetja þótt þeir hefðu ekki gengið
að skilyrðum hans um að virða
mannréttindi.
Osamkvæmni í Kúbumálinu
Margir Bandaríkjamenn telja
einnig að Bandaríkjastjórn sé ekki
samkvæm sjálfri sér í Kúbu-mál-
inu. Þeir sjá ekki samkvæmnina í
því að herða viðskiptabannið á
Kúbu og standa á sama tíma í við-
ræðum við þarlenda ráðamenn um
hversu margir flóttamenn fái að
komast til Bandaríkjanna.
Mörgum þykir hjákátlegt að
Clinton - vinstrimaður sem lagðist
gegn stríðinu í Víetnam - skuli nú
heyja kalt stríð gegn Fídel Kastró,
sem er ekki lengur talinn ógnun
við Bapdaríkin.
Ýmsir hafa spáð því að þrátt
fyrir harðar yfirlýsingar sínar muni
Bandaríkjastjórn gefa eftir, hefja
víðtækari viðræður við kúbverska
ráðamenn og að lokum aflétta við-
skiptabanninu.
Þrýstihópar ráða ferðinni
Stefna stjórnarinnar í Haítí-mál-
inu ræðst einkum af þrýstingi
blökkumanna á þinginu, sem hafa
sótt í sig veðrið að undanförnu og
vilja að Aristide komist aftur til
valda. Sú ákvörðun stjórnarinnar
að afnema 30 ára gömul lög, sem
veittu Kúbverjum sjálfkrafa rétt til
að fá hæli í Bandaríkjunum, var
tekin vegna þrýstings frá ríkisstjór-
anum í Florida, sem er demókrati
og óttaðist að hann myndi tapa í
kosningunum ef stjórnin kæmi ekki
í veg fyrir að flóttamenn streymdu
þangað frá Kúbu.
Stefna stjórnarinnar virðist
þannig ráðast að mestu af hags-
munum demókrata í einstökum
ríkjum, en ekki hagsmunum
Bandaríkjanna eða baráttunni fyrir
mannréttindum.
Eftir að Clinton var kjörinn for-
seti fyrir tæpum tveimur árum
lagði hann ríka áherslu á að hann
myndi einbeita sér að því að bæta
efnahag Bandaríkjanna. Clinton á
nú í vök að verjast á nánast öllum
sviðum, nema efnahagsmálunum,
og mörgum þykir kaldhæðnislegt
að nú, þegar kalda stríðinu er lok-
ið, skuli það enn vera utanríkismál-
in sem stefni Bandaríkjaforseta í
hættu.
Heimild:
The Daily Telegrnph.