Morgunblaðið - 17.09.1994, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 17. SEPTEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
MORGUNBLAÐIÐ, Kringlunni 1, 103 Reykjavík. SÍMAR: Skiptiborð: 691100.
Auglýsingar: 691111. Askriftir: 691122. SÍMBRÉF: Ritstjórn 691329, frétt-
ir 691181, íþróttir 691156, sérblöð 691222, auglýsingar 691110, skrif-
stofa 681811, gjaldkeri 691115. Áskriftargjald 1.400 kr. á mánuði innan-
lands. í lausasölu 125 kr. eintakið.
SAMVINNA,
EKKIÁTÖK
AKVEÐIÐ hefur verið að hefja viðræður embættismanna
Noregs og íslands um fiskveiðideiluna í Smugunni í
Barentshafi og önnur fiskveiðimál. Viðræðurnar munu hefj-
ast 11. október.
Jafnframt náðu Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráð-
herra og Andrej Kozyrev, rússneskur starfsbróðir hans,
samkomulagi á fundi sínum í Trómsö í fyrradag, að stofna
sameiginlegan starfshóp embættismanna til að ræða sameig-
inleg mál í sjávarútvegi, þar á meðal Smugudeiluna.
Haft var eftir Kozyrev í Morgunblaðinu í gær að fiskveið-
ar íslendinga í Smugunni væru Rússum áhyggjuefni. „Það
verður að draga úr veiðunum, en ekki með átökum, heldur
samvinnu,“ sagði Kozyrev. „Ég tel að íslendingar átti sig
á eigin hagsmunum. Ef auðlindirnar eru þurrausnar veiðir
enginn neitt.“
Það er ánægjuefni að Rússar og íslendingar ætla nú að
ræða saman um Smugudeiluna og önnur fiskveiðimál. Morg-
unblaðið hefur áður hvatt til þess að fiskveiðideilan í Bar-
entshafi verði leyst með heildarsamningum fiskveiðiþjóð-
anna við Norður-Atlantshaf. Þar eru Rússar mikilvægur
viðsemjandi. Jafnframt eru áherzlur Kozyrevs utanríkisráð-
herra jákvæðar. Rússar hafa beitt hörku á umdeildum fiski-
miðum í Kyrrahafi, en í samskiptum sínum við íslendinga
leggja þeir áherzlu á samvinnu.
Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra segir í við-
tali við Morgunblaðið í gær að embættismannaviðræður við
Rússa og Norðmenn séu einna helzt gagnlegar til að ræða
þær hugmyndir, sem fyrir liggi á úthafsveiðiráðstefnu Sam-
einuðu þjóðanna, og reyna að ná saman um þau atriði, sem
enn sé ágreiningur um. Vonandi skila embættismannavið-
ræður árangri hvað þetta varðar. Hitt er annað mál að
varla kemst skriður á að lausn á Smugudeilunni verði fund-
in fyrr en íslenzkir og norskir stjórnmálamenn setjast að
samningaborði.
.Það er rétt, sem utanríkisráðherra segir einnig í viðtal-
inu, að úthafsveiðireglurnar vísa á framtíðarlausn í fiskveiði-
deilum af því tagi, sem nú hafa hafizt í Barentshafi. Morgun-
bjaðið hefur hvatt til þess að heildarsamkomulag um fisk-
veiðar á Norður-Atlantshafi verði í samræmi við þær tillög-
ur, sem fyrir liggja á úthafsveiðiráðstefnunni.
Grundvallaratriðið í þessum tillögum er einmitt það, sem
rússneski utanríkisráðherrann segir; draga skal úr ofveiði
á fiskstofnum, sem ganga inn og út úr lögsögu strandríkja
með samvinnu og viðræðum, en ekki með átökum. Ofveiði
á úthafinu er eitt af mörgum vandamálum, sem ekki verða
leyst nema með alþjóðlegu samstarfi.
HEIMSMEISTARI
ÍSKÁK
HELGI Áss Grétarsson, sautján ára skákmaður, varð á
fimmtudag heimsmeistari skákmanna 20 ára og yngri.
Með sigrinum á heimsmeistaramótinu, sem haldið var í
Brazilíu, hlaut hann aukinheldur titil alþjóðlegs meistara
og stórmeistara á einu bretti.
Þetta er mikið afrek hjá þessum unga skákmanni og
sýnir að Islendingar eru enn sem fyrr í fremstu röð skák-
þjóða. Ungir íslenzkir skákmenn hafa unnið mörg afrek á
undanförnum árum. Þannig má nefna heimsmeistaratitil
Jóns L. Árnasonar í flokki skákmanna 16 ára og yngri árið
1977 og sama titil Hannesar Hlífars Stefánssonar tíu árum
síðar. Þá varð Héðinn Steingrímsson heimsmeistari 12 ára
og yngri 1987.
Helgi Áss er yngsti íslendingurinn sem hefur hlotið stór-
meistaratitil. „Reynslan hefur sýnt að þeir skákmeistarar
sem náð hafa þeim titli yngri en tvítugir hafa venjulega
orðið í fremstu röð meðal skákmanna veraldarinnar," segir
Guðmundur G. Þórarinsson, formaður Skáksambandsins, í
Morgunblaðinu í dag.
Helgi Áss Grétarsson er upprennandi skákmeistari, sem
á áreiðanlega eftir að geta sér gott orð á alþjóðavettvangi
og vera landi sínu og skákíþróttinni til sóma. Morgunblaðið
óskar honum tii hamingju með heimsmeistaratitilinn og
velfarnaðar á skákbrautinni.
ÚTGEFENDUR UNDIRBÚA JÓLABÓKAVERTÍÐII
MÁNUÐIRNIR fyrir jól eru annasamir í prentsmiðjum um allt land. Nú er útlit fyrir að útgáfa ji
Útgáfa dregst sa
og bækur hæk
Bókavertíð er að hefjast þótt útgefendur hafí
ekki allir gert upp við sig hvað kemur út að
þessu sinni. Ljóst er þó að um töluverða út-
gáfu verður að ræða þrátt fyrir samdrátt.
Jóhann Hjálmarsson ræddi við útgefendur
og fulltrúa þeirra um væntanlegar bækur.
Bókaútgáfan á þessu hausti
og jólabókaútfgáfan á í vök
að veijast, ekki síst vegna
virðisaukaskattsins. Bæk-
ur munu líklega hækka um tfu pró-
sent í verði. Einn bókaútgefenda tal-
aði um „þungan róður hjá bókaútgef-
endum“, annar orðaði það svo: „Ár-
ferðið leyfir engan glannaskap."
Hann sagði að annar hver útgefandi
væri gjaldþrota, það að bækur hefðu
ekki hækkað bitnaði á útgefendum
og líka höfundum sem flestir semdu
um prósentur. Sá þriðji sagði að allt
væri á huldu um útgáfuna, verið
væri að leggja síðustu hönd á nokkur
handrit.
Engu að síður verður um töluverða
útgáfu að ræða. Ekki er enn alveg
ljóst hvaða bækur koma út, en sam-
kvæmt upplýsingum sem Morgun-
blaðið aflaði sér hjá útgefendum og
fulltrúum þeirra verður ýmislegt for-
vitnilegt á markaði eins og oft áður.
AthygH vekur áframhaldandi gróska
í íslenskri skáldsagnagerð og þó
nokkurt líf í ljóðlist.
Heildarsafn ljóða Jóhanns
Sigurjónssonar
Almenna bókafélagið gefur út
Ljóðabók Jóhanns Sigurjónssonar
sem er heildarsafn ljóða skáldsins að
æskuljóðum slepptum. í sömu ritröð
sem nefnist Sólstafir kemur Sagna-
brunnur íslendinga. Fleyg orð úr ís-
iendingasögum valin af Hannesi
Hólmsteini Gissurarsyni.
Ný útgáfa er væntanleg af Staf-
setningarorðabók Halldórs Halldórs-
sonar. Orðaforði hefur verið aukinn.
Saga mannkyns er 16. og síðasta
bindið í samnefndri ritröð. I þessu
bindi, Veröldin breytist, er fjallað um
heimsmálin 1985-1993.
Þú misskilur mig eftir Deborah
Tannen snýst um hvernig mismun-
andi viðhorf kynjanna koma fram í
ólíkri tjáningu.
Fyrr á árinu kom út Af blöðum
Jóns forseta, safn greina eftir Jón
Sigurðsson um verslunar-, skóla- og
heilbrigðismál. Sverrir Jakobsson
valdi og skrifaði inngang.
Þýddar skáldsögur og ljóð
Bjartur gefur einkum út þýddar
bækur. Eftirfarandi skáldsögur eru
væntanlegar: NP eftir japanska höf-
undinn Banana Yoshimoto (höfund
Eldhúss) sem Elísa Björg Þorsteins-
dóttir þýðir; Draugar eftir Banda-
ríkjamanninn Paul Auster, önnur bók
New York trílógíu hans í þýðingu
Snæbjörns Arngrímssonar. Banda-
rískur er einnig Philip Roth, en skáld-
saga hans nefnist Vertu sæll, Kólum-
bus og er í þýðingu Rúnars Helga
Vignissonar.
Óskar Árni Óskarsson þýðir
Skuggann í tebollanum, 200 hækur
eftir japanska fornskáldið Kobyashi
Issa. Sigurður A. Magnússon þýðir
eitt víðfrægasta ljóð Bandaríkja-
mannsins Walts Whitmans: Söngur-
inn um sjálfan mig.
Luktur heimur og erótík
Hjá Forlaginu koma út fjórar ís-
lenskar skáldsögur. í luktum heimi
er ný skáldsaga eftir Norðurlanda-
ráðsverðlaunahafann Fríðu Sigurðar-
dóttur. Sagan fjallar um karlmann um
fímmtugt og er talin líkleg til að koma
á óvart fyrir það að hún er húmorísk-
ari en aðrar skáldsögur Fríðu.
Nýjar skáldsögur eru væntanlegar
eftir Guðberg Bergsson, Ævinlega,
og Þórunni Valdimarsdóttur, Höfuð-
skepnur. Ástarbréfaþjónusta, og stutt
BLINDUR er bóklaus i
skáldsaga eftir Pál Pálsson sem hann
kallar Vesturfarann. Músin sem læð-
ist, fyrsta skáldsaga Guðbergs, verður
gefin út endurskoðuð.
Bók mánaðarins í október verður
Tundur dufl, erótískt smásagnasafn
eftir marga kunna höfunda. Stórbók
með sögum Svövu Jakobsdóttur kem-
ur út og skáldsagan Söngur Salómons
eftir Toni Morrison, Nóbelsverðlauna-
höfund frá í fyrra, í þýðingu Úlfs
Hjörvars. Hvergi óhult eftir breska
konu, Susan Francis, greinir frá of-
sóknum gegn Kúrdum í írak eftir
Persaflóastríðið.
Jónas Þorbjarnarson og ísak Harð-
arson verða með nýjar ljóðabækur.
Bók Jónasar nefnist Á bersvæði, ísak
yrkir Stokkseyri, ljóð „á flæðarmáli".
Ljóðasafnið Maístjarnan kom út í sum-
ar. Gullregn með ljóðum þjóðskálda
verður endurvakið.
Gylfí Gröndal skrifar ævisögu
Sveins Björnssonar forseta og Þor-
valdur Kristinsson skráir minningar
Aðalheiðar Hólm Spans sem segir
aðallega frá lífinu í Reykjavík, en
Aðalheiður giftist til Hollands.
Ég man eftir Þórarin Eldjám eru
eins konar minningabrot. Birgir Sig-
urðsson rifjar upp sögu Korpúlfsstaða.
Barnabækur eru Syngjandi beina-
grind eftir Sigrúnu Eldjárn; Talnakver
eftir þau systkin, Þórarin og Sigrúnu,
og Gamlar vísur handa nýjum börnum
sem Guðrún Hannesdóttir velur og
myndskreytir.
•1