Morgunblaðið - 04.11.1994, Page 37

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1994 37
BALDUR
KRISTJÁNSSON
+ Baldur Krist-
jánsson var
fæddur í Ytra-
Skógarnesi á Snæ-
fellsnesi 28. ágúst
1923. Hann andað-
ist í Borgarspítal-
anuni 24. október
1994. Foreldrar
hans voru Sigríður
Karítas Gísladóttir,
f. 2. febrúar 1891,
d. 15. nóvember
1988, og Kristján
Agúst Kristjáris-
son, f. 4. ágúst
1890, d. 4. júlí 1934,
bóndi í Ytra-Skógarnesi og
skjalavörður Alþingis. Foreldr-
ar Sigríðar voru Jóhanna Olafs-
dóttir frá Sviðnum á Breiða-
firði og Gísli Krisljánsson bóndi
og smiður í Ytra-Skógarnesi.
Foreldrar Kristjáns voru Ag-
ústína Halldóra Gísladóttir og
Kristján Kristjánsson bóndi á
Rauðkollsstöðum. Baldur var
annar í röðinni af níu systkin-
um, en þau eru Jens, f. 1925,
Auður og Unnur, f. 1926, Arn-
Með straumsins hraða nálgast æ sinn ós
hið eina líf sem mér er tryggt og víst,
ég aldrei veit er áfram hnöttur snýst
hvort oftar skal ég sjá hið glaða ljós.
Þetta kvæðisbrot eftir Jón Helga-
son prófessor kom mér í hug við
sviplegt andlát Baldurs bróður míns
að kvöldi 24. október sl. Það eru
helst slíkir atburðir, sem fá mann
til að staldra við eitt andartak og
hugleiða hversu dýrmæt hver stund
í lífinu í raun og veru er og hve
mikilvægt það er að njóta hvers
augnabliks eins og það væri hið síð-
asta, en ekki tekið úr ótæmandi
sjóði. Hvað er betra í þessum heimi
en að fá að vakna að morgni heill
heilsu til að fagna nýjum degi og
vita góðan vinnudag fara í hönd,
geta gengið út í morgunsárið til að
anda að sér ferskum blæ, heyra þyt
vindsins og horfa á skýin og himin-
inn, sem stöðugt birtist manni í
nýjum og dýrðlegum myndum frá
degi til dags? Allar þær miklu dá-
semdir, sem lífið færir manni ríku-
lega á degi hverjum, verða aldrei
eins augljósar og andspænis dauð-
anum.
dís, f. 1929, Einar
Haukur, f. 1930,
Jóhanna, f. 1932,
Kristjana Agústa, f.
1934, og Hanna, f.
1922, d. 1979. Bald-
ur kvæntist árið
1950 Unni Sveins-
dóttur, f. 7. mars
1923, frá Eyvindará
á Fljótsdalshéraði.
Synir þeirra eru: 1)
Kristján Ágúst,
verslunarmaður,
kvæntur Stefaníu
Þorvaldsdóttur og
eiga þau tvo syni,
Baldur og Finn. 2) Sveinn, raf-
virki, kvæntur Sesselju Signýju
Sveinsdóttur og eiga þau tvo
syni, Baldur og Valgeir. Þau
eignuðust eina dóttur, Ingunni
Valgerði, sem andaðist mánað-
ar gömmul; 3) Einar Valur,
sagnfræðingur, ókvæntur.
Baldur starfaði sem lögreglu-
þjónn í lögregluliði Reykjavík-
urborgar samfellt frá 1946 til
1983. Útför hans verður gerð
frá Bústaðakirkju í dag.
Baldur fæddist og ólst upp í Ytra-
Skógarnesi á sunnanverðu Snæ-
fellsnesi á strönd Faxaflóa þar sem
útfiri verður mest á landi hér og
kallast Lönguljörur. Þar lærði hann
ungur að njóta þess sem best er í
íslenskri náttúru, finna ilm gróðurs
og moldar, hlusta á fuglasöng á
vorin, en nið úthafsöldunnar á vetr-
um og horfa á víðan og fagran
fjallahring með sjálfum Jöklinum í
öndvegi, tákni hins mikla, hreina
og fullkomna. Þar lærði hann lítill
drengur að forðast þær hættur, sem
að smáfólki steðja jafnt í friðsælum
sveitum sem í stórborgum, því að í
önnum hversdagsins voru foreldrar
né aðrir ekki ætíð nálægir að gæta
hans. í hólunum bjuggu álfar og
huldufólk, en tröll í fjöllunum. I
djúpum brunni í veitunni hélt sig
ófrýnilegt brunnaskrímsli, en í bæj-
arlæknum, sem kallaður var keldan,
leyndist keldusvínið. Þetta voru
óvættir, sem börnum var betra að
forðast. í Víkinni neðan við túnið
þar sem sjórinn varð djúpur á flóð-
inu við háa bakka bjó Grýla gamla
sjálf og bærði ekki á sér nema börn
kæmu hættulega nærri þeim háska-
SIG URÐ UR JÓNSSON
■+■ Sigurður Jóns-
■ son fæddist á
Hóli í Sæmundar-
hlíð í Skagafirði 11.
ágúst 1916. Hann
lést á Borgarspítal-
anum 28. október
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Jón Sveins-
son bóndi og kona
hans Margrét Sig-
urðardóttir. Sig-
urður varð stúdent
úr stærðfræðideild
Menntaskólans í
Reykjavík 1939.
Var við nám í Laugavegs apó-
teki frá október 1939 til októ-
ber 1942, lauk exam. pharm.
prófi frá Lyfjafræðingaskóla
Islands í október 1942. Hóf síð-
an nám í Philadelphia College
of Pharmacy and Seience 1943
og Iauk B.Sc.-prófi þaðan í júní
1945. Starfaði í Laugavegs apó-
teki 1945-1946, þjá Heildversl-
un Stefáns Thorarensen frá
júní 1946 til september 1952
og var framkvæmdastjóri Efna-
gerðar Reykjavíkur frá sept-
VIÐ VILJUM með nokkrum orðum
minnast kærs vinar og kveðja hann.
Sigurður var apótekari í Sauðár-
króks apóteki þegar við kynntumst
honum sem vinnuveitanda, og síðar
ember 1952 til júlí
1963. Hann var apó-
tekari í Húsavík-
urapóteki frá 1. ág-
úst 1963 til 1. júní
1970, apótekari á
Sauðárkróki frá 1.
maí 1970 til 1. júlí
1989. 2. febrúar
1946 kvæntist hann
eftirlifandi konu
sinni, Margréti
Magnúsdóttur. For-
eldrar hennar voru
Magnús Björnsson
og Vilborg Þorkels-
dóttir. Börn Sigurð-
ar og Margrétar eru: Margrét,
f. 16. júlí 1947, lyfjatæknir,
sambýlismaður hennar er Guð-
mundur Hafsteinn Friðriksson,
og Magnús f. 19. febrúar 1949,
efnaverkfræðingur, kvæntur
Ölfu Sigrúnu Sverrisdóttur.
Barnabörnin eru Sigurður Jó-
hann og Arnar Már, synir Mar-
grétar, og Jóhannes, Jón Bjarni
og Margrét, börn Magnúsar.
Útför Sigurðar fer fram frá
Dómkirkjunni í dag.
sem góðum vini sem reyndist okkur
best þegar á reyndi.
Sigurður hafði sértaka kímnigáfu
sem mörgum Hefði ekki þótt hæfa
virðulegum borgara, en þeir sem
MINNIIMGAR
stað. Allt voru þetta barnafælur,
sem þróast höfðu í huga fólksins á
þessum slóðum um aldir til að varna
því, að óvitar færu sér að voða,
þótt fullorðnir þyrftu af þeim að líta
um stundar sakir. Inni í bænum
mátti nær ætíð finna ömmu eða
afa, ef eitthvað bjátaði á og aðrir
voru ekki tiltækir. Þama var hann
leiddur fyrstu skrefin á þroska-
brautinni af umhyggjusömum for-
eldrum og heimafólki og stundum
góðgjörnum heimiliskennurum, sem
urðu ævilangt vinir hans. Allt þetta
umhverfi setti mjög mark sitt á
manndóm og lífsviðhorf æsku-
mannsins og varð honum til góðs
gengis síðar meir.
Baldur ólst upp í stórum og glöð-
um systkinahópi við leik og störf,
en hann var ekki nema 11 ára, þeg-
ar hann varð fyrir þeirri miklu sorg
að missa föður sinn með snöggum
hætti. Þar sem hann var elstur sinna
bræðra, kom fljótt í hlut -hans að
sinna búverkum ásamt móður sinni
og vinnumönnum, sem framan af
voru ráðnir til starfa tímabundið,
en frá 16-17 ára aldri varð hann
fyrirvinna heimilisins ásamt móður
sinni og systkinum eftir því sem
kraftar þeirra leyfðu. Búið var all-
stórt eftir því sem þá gerðist, enda
þurfti marga að fæða og klæða, en
litlar bætur að hafa í þá daga né
tekjur umfram það, sem búið gaf
af sér. Engin nútímatækni var kom-
in til sögunnar, allra heyja var aflað
með því að slá með orfi og ljá, tii
flutninga voru notaðir reiðingshest-
ar og hestvagnar, mór (svörður) var
tekinn upp og þurrkaður til elds-
neytis og fé var haldið til beitar
allan veturinn. Öll sveitastörf voru
með sama hætti og tíðkast hafði frá
upphafi vega. Það var því þrotlaust
erfiði frá morgni til kvölds og frí-
stundir fáar.
Baldur óx mjög hratt á æskú-
og unglingsárum og varð með hæstu
mönnum. Hann átti löngum við að
st.ríða bakveiki og vanlíðan af þeim
sökum og þurfti að leita sér lækn-
ingar. Hefur þetta eflaust bæði staf-
að af erfiðinu, sem lagt var á ungar
og bráðþroska herðar, og því hve
húsakynni flest voru lágreist og
þröng á þessum tíma og óvíða hugs-
að fyrir þörfum hávaxinna manna.
Baldur varð snemma einstaklega
Ijárglöggur og gaf hverri kind nafn
og hélt nákvæma skrá um lífsferil
þeirra. Hann hafði einnig mikið
yndi af hestum og átti góða reið-
hesta, sem hann tamdi sjálfur. Hann
var því líklegastur okkar systkina
til að verða bóndi í sveit, ef ekki
hefðu á þessum árum komið fjár-
höfðu við hann dagleg samskipti
kunnu flestir að meta viðmótið. Það
kom oft fyrir að við fórum léttari
í skapi úr vinnunni en við komum
í hana. Hann hafði lag á að sjá
spaugilegu hliðina á málum sem við
sáum ekkert spaugilegt við. Sigurð-
ur átti það til að koma fram við
okkur eins og óþekkur strákur, lét
strákapör sín bitna á okkur og naut
þess að létta okkur lund, þannig
var hann, gaf af sjálfum sér þótt
yfirborðið væri hrjúft.
Sigurður var hafsjór af fróðleik
og víðlesinn, það skipti ekki máli
hvort kaffitíminn í vinnunni færi í
nokkra klukkutíma, frásagnargáfa
Sigurðar var slík að unun var á að
hlýða. Hann safnaði bókum og batt
inn það sem hann fékk óbundið, en
frístundirnar fóru í umhirðu bók-
anna. ,
Sigurður var mikill fjölskyldu-
maður og áttu þau Margrét fallegt
heimili saman, þar sem gott var að
koma á góðum stundum. Ekki var
heldur barnabörnunum í kot vísað
og sóttu börn Margrétar dóttur
þeirra mikið til afa og ömmu. Einn-
ig börn Magnúsar sonar þeirra en
hann bjó ijarri þeim.
Þegar kom að starfslokum hjá
Sigurði fluttist fjölskyldan suður.
Skagfirðingar allir söknuðu Sigurð-
ar og Margrétar, en þau voru dug-
leg að koma norður þegar tækifæri
gáfust. Við stelpurnar í apótekinu
vissum ekki hvað við áttum fyrr en
við misstum. Enginn gat komið í
stað okkar gamla góða Sigurðar.
Við sendum fjölskyldunni innileg-
pestir og önnur óáran í landbúnaði,
sem gerði búskap lítt fýsilegan.
Hann gerðist snemma þátttakandi
í ungmennafélagshreyfingunni og
gegndi st.örfum_ formanns í Ung-
mennafélaginu Árroða í Eyjahreppi
í allmörg ár og var mjög liðtækur
í leikstarfsemi, sem þessi félög
stunduðu á þeim tíma. Sökum fá-
tæktar í æsku átti hann ekki kost t
á menntun umfram venjulegan
barnaskólalærdóm og hlaut því að
haga starfsvali sínu með þá stað-
reynd í huga. Hann var lagtækúr í
höndunum eins og hann átti kyn til
í móðurætt og stundaði þá iðju
nokkuð einkum í frístundum.
Fram um tvítugsaldur vann hann
búinu og stundaði vegavinnustörf
þess á milli, en árið 1946 fluttist
hann til Reykjavíkur og gerðist þá
fljótlega lögregluþjónn í lögregluliði
Reykjavíkurborgar og gegndi því
starfi til ársins 1983, að hann varð
að hætta sökum vanheilsu, enda var
hann þá búinn að ná eftirlauna-
aldri. Róstusamt var oft í Reykjavík
á þessum tíma, sérstaklega á árun-
um eftir heimsstyijöldina, þegar
mikil umbrot voru í þjóðlífínu. Allal-
gengt var, að lögreglumenn hlytu
meiðsl við störf sín, t.d. í óeirðunum
miklu, sem urðu við Alþingishúsið
hinn 30. mars 1949, en þá fékk
Baldur auk annars steinshögg í
andlitið, en stálhjálmur hans varn-
aði því, að hann hlyti alvarlegri
áverka. Um tíma annaðist Baldur
rekstur pöntunarfélags fyrir lög-
reglumenn og kom honum þá að
góðum notum, að hann hafði með
sjálfsnámi aflað sér töluverðrar
þekkingar í bókhaldi og sá hann um
bókhald fyrir ýmsa smærri aðila.
Árið 1950 kvæntist Baldur Unni
Sveinsdóttur mikilli ágætiskonu
ættaðri austan af Héraði. Hún bjó
honum notalegt og fagurt heimili
og ól honum þrjá syni, sem allir
urðu foreldrum sínum til mikillar
ánægju og gleði. Saman tókst þeim
með elju og dugnaði, þrátt fyrir
þröngan launakost, að koma sér
tvívegis upp húsnæði í Reykjavík,
fyrst allstórri hæð í Skaftahlíð 33
á árunum 1952-1954 og síðar
‘myndarlegu raðhúsi í Kúrlandi 5,
en þangað fluttu þau árið 1970. Þai
undu þau sér vel og Baldri tókst
að gera garðinn þeirra einstaklega
fallegan með natni og eljusemi.
Baldur hafði líka mikla ánægju af
bókum og kom sér upp allmiklu
safni góðra bóka, batt þær inn sjálf-
ur að hluta og safnaði fágætum
bókum. Öllu þessu kom hann fyrir
í röð og reglu af sinni snyrti-
mennsku. Hann hafði einnig áhuga
ar samúðarkveðjur og vonum að
Guð styrki þau í sorg sinni. •
Lovísa Símonardóttir
og Steinunn Hjartardóttir.
í dag kveðjum við Sigurð Jónsson
fyrrum lyfsala. Sigurður lauk stúd-
entsprófi frá Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1939 og hóf strax
að því loknu nám í lyíjafræði í
Laugavegs Apóteki og lauk prófi
frá Lyfjafræðingaskóla íslands
haustið 1942. Þar starfaði hann
sem aðstoðarlyijafræðingur næsta
árið.
Á þessum tíma sóttu flestir ís-
lenskir lyljafræðingar framhalds-
nám í Danmörku, en vegna stríðsins
fór nokkur hópur íslenskra lyfja-
fræðinga til náms í Ameríku og var
Sigurður í þeim hópi. Hann lauk
B.Sc. prófi í lyíjafræði frá Philad-
elphia College of Pharmacy and
Sciences árið 1945.
Að loknu stríði kom Sigurður
aftur heim og hóf störf í Laugavegs
Apóteki að nýju og ári síðar við
Heildverslun Stefáns Thorarensens.
Hann var framkvæmdastjóri Efna-
gerðar Reykjavíkur til ársins 1963
að hann fékk veitingu fyrir Húsa-
víkur Apóteki. Þar var hann lyfsali
næstu 7 árin en þá fluttist hann í
fæðingarhérað sitt Skagafjörð og
var lyfsali á Sauðákróki til ársins
1989 að hann hætti af heilsufars-
ástæðum.
Lyfjafræðingafélag íslands send-
ir eiginkonu Sigurðar og börnum
þeirra innilegustu samúðarkveðju.
Mímir Arnórsson.
á ættfræði og kom sér upp kerfis-
bundinni ættartölu. Leitaði ég jafn-
an til hans, ef ég þurfti á vitneskju
að halda um þau efni, því fróðleikur
sá var ekki mín sterka hlið. Þegar
kraftar hans tóku að þverra, undi
hann sér best í garði sínum og við
bækurnar.
Ég minnist þess, að Baldur lét
sér ætíð mjög annt um hag og vel-
ferð okkar yngri systkinanna og
lagði stundum mikið á sig til að
bregðast ekki vonum okkar, ef þess
var nokkur kostur. Eitt sinn, er við
höfðum dvalist óratíma að okkur
fannst á farskóla í sveitinni og loks
var komið að þeim degi, að við
skyldum fá að fara heim til mömmu,
var vetrarhríðin svo svört, að vart
sást milli húsa og engin von til þess,
að við yrðum sótt þann daginn, en
mættum þreyja iangar stundir þar
til upp birti. Þegar öll von virtist
úti, sást Baldur koma askvaðandi
gegnum snjóskaflana og bylkófið til
að sækja okkur og það varð ólýsan-
leg gleði í ungum hjörtum.
Á hinum miklu kreppuárum fyrir
stríð var ekki öruggt, að öll börn
fengju jólagjafir. Þó brást það
aldrei, að við systkinin fengjum
hvert sinn jólapakka til að opna á
aðfangadagskvöld. Ég man, að eitt
sinn, er litlar horfur voru á jólagjöf-
um, tók Baldur sig til, fékk lánuð
smíðatól hjá afa og gerði listiieg
leikföng handa okkur öllum til að
setja í jólapakka, en móðir okkar
saumaði að venju einhvetja nýja flík
á alla krakkana til þess að enginn
færi í jólaköttinn. Þetta lögðu þau
á sig, þótt þau' sæju vart út úr öllu
því, sem gera þurfti á heimilinu.
Þannig hrannast upp hugljúfar
minningar frá þessum löngu liðnu
tímum.
Ég hitti Baldur síðast við jarðar-
för frænda okkar í Fossvogskirkju
hinn 21. október sl. Þá var ekki að
sjá á honum feigð. Daginn eftir
veiktist hann skyndilega og missti
meðvitund. Tveimur sólarhringum
síðar var hann allur.
Allt tekur enda í þessu lífi. Kert-
ið brennur ofan í stjakann og ljósið
deyr, en það eimir lengi af skari.->.
Það er líklega fátt, sem mildar eins
söknuðinn eftir þann sem horfinn
er á braut og að halda ögn í hönd-
ina á þeim, sem eiga sárast um að
binda og riíja upp það, sem Ijúfast
er í minningunni, en það tengist oft
þeim árstíma, sem nú fer senn í
hönd, undirbúningi hátíðarinnar
miklu. Mér kemur í hug erindi úr
kvæði eftir Guðmund Böðvarsson,
sem lýsir ákaflega vel hugblæ þess-
ara sameiginlegu minninga:
Við munum og geymum með miklum yl
þær menjar, án nokkurs skugga,
um lítinn torfbæ með lágreist þil
og ljós úti í hveijum glugga,
um baðstofuhlýjunnar blíðuseið,
sem bræddi af rúðunni klakann,
um dýrðlega kvöldið, sem kom - og leið,
um kerti, sem bann o’n í stjakann.
Blessuð sé minning bróður míns
Baldurs Kristjánssonar. Fari hann
Guði á vald til bjartari, sælli og
betri heima.
Öllum aðstandendum sendi ég
innilegar samúðarkveðjur.
Einar H. Kristjánsson.